ৰঙা পাণ্ডা
| পাণ্ডা (Red panda) | |
|---|---|
| |
| সংৰক্ষণ স্থিতি | |
| জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | |
| জগৎ/ৰাজ্য: | Animalia |
| পৰ্ব: | Chordata |
| শ্ৰেণী: | Mammalia |
| বৰ্গ: | Carnivora |
| পৰিয়াল: | Ailuridae |
| গণ: | Ailurus F. Cuvier, 1825 |
| প্ৰজাতি: | A. fulgens |
| বৈজ্ঞানিক নাম | |
| Ailurus fulgens F. Cuvier, 1825 | |
| Subspecies | |
|
A. f. fulgens | |
| |
| Red panda range | |
ৰঙা পাণ্ডা (ইংৰাজী: Red Panda, বৈজ্ঞানিক নাম-Ailurus fulgens) এবিধ সৰু আকাৰৰ গছত থকা স্তন্যপায়ী প্ৰাণী। ইয়াক সাধাৰণতে পূব হিমালয় আৰু দক্ষিণ-পশ্চিম চীনত দেখা পোৱা যায়। ইয়াৰ বন্য পৰিবেশত হোৱা দ্ৰুত জনসংখ্যা হ্ৰাস পোৱালৈ লক্ষ্য ৰাখি এই জন্তুবিধক আই ইউ চি এন ৰঙা তালিকাত অসুৰক্ষিত (Vulnerable) বুলি স্বীকৃতি প্ৰদান কৰা হৈছে।[1]বৰ্তমানলৈকে ইয়াৰ দুটা উপ-প্ৰজাতি চিনাক্ত কৰা হৈছে।
দৈহিক গঠন[সম্পাদনা কৰক]
ৰঙা পাণ্ডাৰ দেহৰ দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় ৫০-৬৪ ছে:মি: আৰু নেজৰ দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় ২৮-৫৯ ছে:মি: হয়। মতা আৰু মাইকী পাণ্ডাৰ ওজন ক্ৰমান্বয়ে ৩.৭-৬.২ কিলোগ্ৰাম আৰু ৩-৬ কিলোগ্ৰাম হয়।[2][3][4] ইয়াৰ সমগ্ৰ দেহ কোমল ৰঙচুৱা নোমেৰে আবৰা। দেহৰ তলৰ অংশৰ নোমৰ বৰণ ক'লা। ইয়াৰ মুখৰ বৰণ পাতল, গাল দুখন বগা বৰণীয়া। ইয়াৰ মূৰৰ আকাৰ ঘূৰণীয়া আৰু কাণ দুখন মজলীয়া আকাৰৰ, উঠঙা। নাক ক'লা আৰু চকুযোৰ গাঢ় ক'লা বৰণৰ। পাণ্ডাৰ নেজ শকত আৰু নোমাল। ইয়াৰ নেজডালত পথালিকৈ ছয়ডাল কমলা ডাঠ আঁচ থাকে। ইয়াৰ ঠেং ক'লা আৰু চুটি হয়। ইয়াৰ নোমাল ছালখনে পাণ্ডাক অত্যধিক ঠাণ্ডা পৰিবেশত দেহৰ উষ্ণতা নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে।[5]
বিস্তৃতি[সম্পাদনা কৰক]
পাণ্ডা কেৱল হিমালয় পৰ্বতৰ অৰণ্যতহে দেখা পোৱা যায় (endemic)। ইয়াক পশ্চিমে নেপালৰ পৰা পূবে চীনলৈকে দেখা যায়।[6] ইয়াৰ ভিতৰত তীব্বত, ভাৰতৰ ছিক্কিম, অসম আৰু ভূটান, বাৰ্মাৰ উত্তৰৰ পৰ্বতীয়া অৰণ্য, দক্ষিণ-পশ্চিম চীন, য়ুনান আদি পাণ্ডাৰ বাসস্থান হিচাপে অন্যতম। উত্তৰ অৰুণাচল প্ৰদেশতো পাণ্ডা দেখা পোৱাৰ কিছু তথ্য পোৱা যায় যদিও নিশ্চিত সূত্ৰ পাবলৈ এতিয়াও বাকী। পাণ্ডাৰ বিস্তৃতি তুলনামূলকভাৱে বিভক্ত।[2] এনে এটা বিভক্ত গোট মেঘালয়তো থকাৰ প্ৰমাণ পোৱা গৈছে।[7]
বাসস্থান[সম্পাদনা কৰক]
পাণ্ডা সাধাৰণতে সাগৰ পৃষ্ঠৰ পৰা ২,২০০-৪,৮০০ উচ্চতাত বসবাস কৰা দেখা যায়। এই জন্তুবিধে ঘাইকৈ ১০-২৫ ডিগ্ৰী ছেলছিয়াছৰ জলবায়ু পছন্দ কৰে। বাঁহ গছেৰে পৰিপূৰ্ণ হিমালয়ৰ মিশ্ৰ পৰ্ণপাতী অৰণ্যত ই বাস কৰে।[2]
আচৰণ[সম্পাদনা কৰক]
ৰঙা পাণ্ডাই নিজৰ একোটা এলেকা অধিকাৰ কৰি লয় (territorial)। সাধাৰণতে ই অকলশৰীয়াকৈ থাকে-কেৱল প্ৰজননৰ সময়তহেযোৰ পাতে। কেতিয়াবা হুইছেলৰ দৰে কিছু শব্দ কৰাৰ বাহিৰে বাকী সময়ত ই নীৱৱে থাকে। ইয়াক সাধাৰণতে নিশাচৰ বুলি জনা যায়। ই গছৰ ডালত বা খোৰোঙত দিনৰ ভাগত শুই থাকে আৰু আন্ধাৰ নমাৰ লগে লগে সক্ৰিয় হৈ উঠে। গৰমৰ দিনত ই ঠেং ওলমাই গছৰ ডালত জিৰণি লয় আৰু ঠাণ্ডা হ'লে ঘোৰখাই নেজডাল মুখত দি ৰাখে।[2] পাণ্ডা উষ্ণতাৰ পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰতি খুবেই সজাগ বুলি জনা যায়। ১৭-২৫ ডিগ্ৰী ইয়াৰ বাবে আটাইতকৈ উপযোগী উষ্ণতা বুলি তথ্য পোৱা গৈছে। ই ২৫ ডিগ্ৰীৰ ওপৰৰ উষ্ণতা সহ্য কৰিব নোৱাৰে বুলিও জনা যায়।
খাদ্য[সম্পাদনা কৰক]
ৰঙা পাণ্ডা গছত বগোৱাত খু্বেই পাকৈত আৰু ই প্ৰধানকৈ গছৰ পাত খাই জীয়াই থাকে। বাঁহগছৰ বিভিন্ন অংশ ইয়াৰ প্ৰিয় খাদ্য। তদুপৰি ই সৰু আকাৰৰ স্তন্যপায়ী প্ৰাণী, চৰাই , কণী, ফুল, ফল আদিও খায়। কৃত্ৰিম পৰিবেশত পাণ্ডাই চৰাই, ফুল, গুটি আদি আহাৰ হিচাপে গ্ৰহণ কৰা দেখা যায়।
প্ৰজনন[সম্পাদনা কৰক]
পাণ্ডাই ১৮ মাহ বয়সৰ পৰা প্ৰজননৰ বাবে উপযুক্ত হৈ উঠে। অৱশ্যে ই ২-৩ বছৰ বয়সতহে প্ৰকৃততে পূৰ্ণবয়স্ক হয়। প্ৰজনন কাল জানুৱাৰীৰ পৰা মাৰ্চমাহলৈকে বুলি জনা গৈছে। কেৱল প্ৰজননকালত হে পূৰ্ণবয়স্ক পাণ্ডাইযোৰ পাতে। মতা-মাইকী উভয়ে একাধিক জন্তুৰ স'তে প্ৰজনন কৰে।[8]
ৰঙা পাণ্ডাৰ গড় আয়ুস ৮-১০ বছৰ বুলি তথ্য পোৱা গৈছে। অৱশ্যে কৃত্ৰিম পৰিৱেশত ই ১৫ বছৰ বয়সলৈকে জীয়াই থাকিব পাৰে।
সংকট[সম্পাদনা কৰক]
The primary threats to red pandas are direct harvest from the wild, live or dead, competition with domestic livestock resulting in habitat degradation, and deforestation resulting in habitat loss or fragmentation. The relative importance of these factors is different in each region, and is not well understood.
Deforestation can inhibit the spread of red pandas and exacerbate the natural population subdivision by topography and ecology, leading to severe fragmentation of the remaining wild population.[9]
সংৰক্ষণ[সম্পাদনা কৰক]
The red panda is listed in CITES Appendix I.The species has been classified as vulnerable in the IUCN Red List since 2008 because the global population is estimated at about 10,000 individuals, with a decreasing population trend; only about half of the total area of potential habitat of 1,42,000 বৰ্গ কি.মি. (55,000 বৰ্গ মাইল) is actually being used by the species. Due to their shy and secretive nature, and their largely nocturnal habits, observation of red pandas is difficult. Therefore, population figures in the wild are determined by population density estimates and not direct counts.
Worldwide population estimates range from fewer than 2,500 individuals[8] to between 16,000 and 20,000 individuals.[7]
তথ্যসূত্ৰ[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ Wang, X., Choudhry, A., Yonzon, P., Wozencraft, C., Than Z. (2008). "Ailurus fulgens". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.2. International Union for Conservation of Nature. http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/714.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Roberts, M. S.; Gittleman, J. L. (1984). "Ailurus fulgens". Mammalian Species (222): 1–8. Archived from the original on 2013-05-15. https://web.archive.org/web/20130515022125/http://si-pddr.si.edu/dspace/bitstream/10088/4231/1/Roberts1984.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2013-10-07.
- ↑ "আৰ্কাইভ কপি". Archived from the original on 2008-10-15. https://web.archive.org/web/20081015030510/http://www.arkive.org/red-panda/ailurus-fulgens/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2013-10-07.
- ↑ Burnie D and Wilson DE (Eds.), Animal: The Definitive Visual Guide to the World's Wildlife. DK Adult (2005), ISBN 0789477645
- ↑ Pocock, R.I. (1941). Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Mammalia. – Volume 2.. Taylor and Francis, Ltd., London. পৃষ্ঠা. 250–264. http://www.archive.org/stream/PocockMammalia2/pocock2#page/n273/mode/2up.
- ↑ Glatston 1994:20
- ↑ 7.0 7.1 Choudhury, A. (2001). "An overview of the status and conservation of the red panda Ailurus fulgens in India, with reference to its global status". Oryx (Flora & Fauna International) খণ্ড 35 (3): 250–259. doi:10.1046/j.1365-3008.2001.00181.x.
- ↑ 8.0 8.1 R. M., Nowak (1999). Walker’s Mammals of the World. 2 (sixth সম্পাদনা). প্ৰকাশক Baltimore: Johns Hopkins University Press. পৃষ্ঠা. 695–696. ISBN 0-8018-5789-9.
- ↑ Yonzon, P. B., Hunter Jr., M. L. (1991). "Conservation of the red panda Ailurus fulgens". Biological Conservation খণ্ড 58 (57): 85. doi:10.1016/0006-3207(91)90046-C.
- Glatston, Angela (2007a). Red Panda International Studbook -Ailurus fulgens fulgens held in zoos in 2006. Rotterdam Zoo. http://www.rotterdamzoo.nl/import/assetmanager/1/5621/fulgensloc.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-09-13.
- Glatston, Angela (2007b). Red Panda International Studbook -Ailurus fulgens styani held in zoos in 2006. Rotterdam Zoo. http://www.rotterdamzoo.nl/import/assetmanager/4/5624/STYANILOC.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-09-13.
- ITIS (USDA Integrated Taxonomic Information System). "Ailurus fulgens (Taxonomical Serial No.: 621846)". http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=621846। আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-10-24.
- IUCN/SSC Mustelid, Viverrid, and Procyonid Specialist Group (1994). A. R. Glatston. ed. The Red Panda, Olingos, Coatis, Raccoons, and Their Relatives. প্ৰকাশক Gland, Switzerland: IUCN. ISBN 2-8317-0046-9. Archived from the original on 2011-07-21. https://web.archive.org/web/20110721012116/http://data.iucn.org/dbtw-wpd/edocs/1994-015_en.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2010-01-09.
লগতে চাওক[সম্পাদনা কৰক]
- Slattery, J. Pecon; O'Brien, S. J. (1995). "Molecular phylogeny of the red panda (Ailurus fulgens)". The Journal of Heredity (Oxford University Press) খণ্ড 86 (6): 413–22. PMID 8568209.
- Mace, G.M. and Balmford, A. (2000). “Patterns and processes in contemporary mammalian extinction.” In Priorities for the Conservation of Mammalian Diversity. Has the Panda had its day?, A. Entwhistle and N. Dunstone (eds). Cambridge University Press, Cambridge. pp. 27–52.
- Miyashiro (2006-08-25). "Background information on the question: "Do Pandas Really Exist?"". New Mexico Tech. Archived from the original on 2011-06-13. https://web.archive.org/web/20110613052228/http://infohost.nmt.edu/~biology/EvolutionWeb/Miyashiro/PandasBackground.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2010-01-09.
- Naish, Darren (2008-04-03). "Nigayla-ponya, firefox, true panda: its life and times". Tetrapod Zoology. http://scienceblogs.com/tetrapodzoology/2008/04/03/proper-pandas/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2010-01-09.
বাহ্যিক সংযোগ[সম্পাদনা কৰক]
- Red Panda Network, USA – The world's only non-profit organization dedicated to red panda conservation.
- Red Panda Network, Nepal Archived 2009-09-23 at the Wayback Machine
- ARKive: Red panda Archived 2008-10-15 at the Wayback Machine
- Animal Diversity Web Ailurus fulgens. Retrieved on 2009-11-26.
- Animal Info: Red Panda
- Birmingham Nature Centre Archived 2015-06-16 at the Wayback Machine – UK breeding program. Retrieved on 2009-11-26.