২০২৫ ভাৰত–পাকিস্তানৰ সংঘাত
| ২০২৫ ভাৰত–পাকিস্তান সংঘাত | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ভাৰত–পাকিস্তান সংঘাত আৰু কাশ্মীৰ সংঘাতৰ অংশ | |||||||
|
|||||||
| যুজাৰু | |||||||
 ভাৰত
|  পাকিস্তান
|
||||||
| কমাণ্ডাৰ আৰু দলপতিসকল | |||||||
| দ্ৰৌপদী মুৰ্মু নৰেন্দ্ৰ মোদী অমিত শ্বাহ ৰাজনাথ সিং অজিত ডোভাল বিক্ৰম মিশ্ৰী | আছিফ আলী জাৰদাৰী শেহবাজ শৰীফ খাৱাজা আছিফ আছিম মুনিৰ |
||||||
| জড়িত গোট | |||||||
| * ভাৰতীয় সেনা * কেন্দ্ৰীয় সশস্ত্ৰ আৰক্ষী বাহিনী * সীমান্ত সুৰক্ষা বাহিনী * কেন্দ্ৰীয় ৰিজাৰ্ভ আৰক্ষী বাহিনী * জম্মু আৰু কাশ্মীৰ আৰক্ষী | * পাকিস্তান সেনা * চিভিল আৰ্মড ফৰ্চেছ * পাকিস্তান ৰেঞ্জাৰ্ছ * আজাদ জম্মু আৰু কাশ্মীৰ আৰক্ষী * গিলগিট-বাল্টিস্তান আৰক্ষী |
||||||
| ক্ষয়ক্ষতিৰ পৰিমাণ | |||||||
| ভাৰতৰ মতে: ৩ সেনা নিহত, ২ আহত ১ বিএছএফ জোৱান বন্দী ১৬ নাগৰিক নিহত, ৫৯ আহত পাকিস্তানৰ মতে: ৪০–৫০ ভাৰতীয় সেনা নিহত ৩ ৰাফালে, ১ মিগ-২৯, ১ ছু-৩০ বিমান নামি পেলোৱা | ভাৰতৰ মতে: ৭০ উগ্ৰপন্থী নিহত ১ পাকিস্তান ৰেঞ্জাৰ বন্দী পাকিস্তানৰ মতে: ৩৩ নাগৰিক নিহত, ৫৮ আহত |
||||||
২০২৫ চনৰ ২৩ এপ্ৰিলত ভাৰত আৰু পাকিস্তানৰ মাজত এক সংঘাতৰ উত্থান ঘটিছিল,[1] যাৰ সূচনা হৈছিল ২০২৫ চনৰ পহলগাম আক্ৰমণক লৈ। জম্মু-কাশ্মীৰৰ বৈছাৰণ উপত্যকাত সংঘটিত সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণৰ ফলত ২৫জন হিন্দু পৰ্যটক, এজন খ্ৰীষ্টান পৰ্যটক আৰু এজন স্থানীয় মুছলমানকে ধৰি ২৭জন লোকৰ মৃত্যু হোৱাৰ লগতে ২০ জনতকৈ অধিক লোক আহত হৈছিল। প্ৰথমে এই আক্ৰমণৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰিছিল ৰেজিষ্টেন্স ফ্ৰণ্টে।[2][3] ২৪ এপ্ৰিলৰ পৰা নিয়ন্ত্ৰণ ৰেখাত ভাৰত আৰু পাকিস্তানৰ মাজত সশস্ত্ৰ সংঘৰ্ষৰ বাতৰি পোৱা গৈছিল, যাৰ ফলত পাৰমাণৱিক অস্ত্ৰধাৰী চুবুৰীয়া দুয়োখন দেশৰ মাজত আৰু অধিক তীব্ৰতাৰ হোৱাৰ আশংকা বৃদ্ধি পাইছিল।[4]
এই সংঘাতৰ পিছত দুয়োখন দেশৰ মাজত কূটনৈতিক সংকটৰ সৃষ্টি হয়, কিয়নো ভাৰতে পাকিস্তানে এই আক্ৰমণৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰা বুলি অভিযোগ উত্থাপন কৰে। ভাৰতে পাকিস্তানী কূটনীতিবিদসকলক বহিষ্কাৰৰ সূচনা কৰিছিল, নিজৰ কূটনৈতিক কৰ্মচাৰীক পুনৰ আহ্বান কৰিছিল, ভিছা সেৱা বন্ধ কৰি দিছিল, সীমান্ত বন্ধ কৰিছিল আৰু সিন্ধু জল সন্ধিৰ পৰা প্ৰত্যাহাৰ কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল, আনহাতে পাকিস্তানে কোনো ধৰণৰ জড়িততা অস্বীকাৰ কৰিছিল আৰু ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় তদন্তৰ আহ্বান জনাইছিল, যিটো দিল্লীয়ে তৎক্ষণাত নাকচ কৰিছিল।[5] পাকিস্তানে প্ৰথম অৱস্থাত বাণিজ্যিক নিষেধাজ্ঞা, আকাশমাৰ্গ আৰু সীমান্ত ক্ৰছিং বন্ধ কৰা আৰু শিমলা চুক্তি স্থগিত ৰখাৰ প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰে।[6] ভাৰতৰ নিৰাপত্তা সম্পৰ্কীয় কেবিনেট কমিটীয়েও ভাৰতীয় নাগৰিকসকলক পাকিস্তান ভ্ৰমণৰ পৰা বিৰত থাকিবলৈ কঠোৰ আহ্বান জনাইছে, আৰু বৰ্তমান দেশত থকাসকলক অতি সোনকালে সুযোগত ঘূৰি আহিবলৈ আহ্বান জনাইছে।[7]
২৪ এপ্ৰিলৰ পৰা ৬ মে’ৰ ভিতৰত পাকিস্তান আৰু ভাৰতে সীমা অতিক্ৰম কৰি গুলীচালনা আৰু মাজে মাজে আৰ্টিলাৰী গুলীচালনাকে ধৰি সংঘৰ্ষত লিপ্ত হয়।[8]
২০২৫ চনৰ ৭ মে’ত ভাৰতে পাকিস্তানত ক্ষেপণাস্ত্ৰ আক্ৰমণ চলায়, যাৰ ক’ডনাম অপাৰেচন সিন্দুৰ। ভাৰতৰ মতে, এই ক্ষেপণাস্ত্ৰ আক্ৰমণৰ লক্ষ্য কৰি উগ্ৰপন্থী সংগঠন জইছ-ই-মহম্মদ আৰু লস্কৰ-ই-তৈবা। পাকিস্তানৰ মতে, ভাৰতীয় আক্ৰমণত মছজিদকে ধৰি অসামৰিক অঞ্চলক লক্ষ্য কৰি ৩১জন পাকিস্তানী সাধাৰণ নাগৰিকৰ মৃত্যু হয়। বিনিময়ত পাকিস্তানে কয় যে তেওঁলোকে কেইবাখনো ভাৰতীয় জেট বিমান নমাই ভাৰতৰ আন্তঃগাঁথনিৰ ক্ষতিসাধন কৰিছে।
এই আক্ৰমণৰ পিছতে দুয়োখন দেশৰ সংবাদ মাধ্যমে একাধিক ভুল তথ্যৰ প্ৰচাৰ চলাইছে।
পটভূমি
[সম্পাদনা কৰক]আশীৰ দশকৰ শেষৰ ফালে জম্মু-কাশ্মীৰত ইছলামিক সশস্ত্ৰ বিদ্ৰোহৰ সূচনা হয়, যাৰ ফলত কাশ্মীৰী হিন্দুসকলে অঞ্চলটোৰ পৰা পলায়ন কৰে আৰু তেতিয়াৰ পৰাই এই বিদ্ৰোহ অব্যাহত আছে।[9]
২০২৫ চনৰ ২২ এপ্ৰিলত ভাৰতীয় প্ৰশাসনৰ জম্মু-কাশ্মীৰৰ অনন্তনাগ জিলাৰ পহলগামৰ ওচৰৰ বৈছাৰণ উপত্যকাত সংঘটিত সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণত কমেও ২৬জন পৰ্যটকৰ মৃত্যু হয় আৰু ২০ জনতকৈ অধিক লোক আহত হয়।[10][11]
ভাৰতীয় সংবাদ মাধ্যমক দিয়া প্ৰত্যক্ষদৰ্শীৰ সাক্ষ্য অনুসৰি, আক্ৰমণকাৰীয়ে গুলী চলোৱাৰ পূৰ্বে সম্ভাৱ্য ভুক্তভোগীসকলক তেওঁলোকৰ ধৰ্মীয় পৰিচয়ৰ বিষয়ে প্ৰশ্ন কৰা বুলি কোৱা হয়, বিশেষকৈ অমুছলমানক লক্ষ্য কৰি।[12]
২০০০ চনৰ পিছত এই অঞ্চলত ভাৰতীয় সাধাৰণ নাগৰিকৰ বিৰুদ্ধে হোৱা আটাইতকৈ মাৰাত্মক আক্ৰমণৰ ভিতৰত এই আক্ৰমণৰ অন্যতম। পাকিস্তান ভিত্তিক, ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত সন্ত্ৰাসবাদী গোট লস্কৰ-ই-টাইবাৰ এটা শাখা বুলি ধাৰণা কৰা ৰেজিষ্টেন্স ফ্ৰণ্টে (TRF) প্ৰথমে ইয়াৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰিছিল।[13][14]
তেওঁলোকে কয় যে এই আক্ৰমণ ভাৰত চৰকাৰৰ নীতিৰ বিৰোধিতা কৰা হৈছে, যিয়ে ভাৰতীয় নাগৰিকক কাশ্মীৰত থাকিব আৰু কাম কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে, যাৰ ফলত অঞ্চলটোত অস্থানীয় বসতি স্থাপন হয়।[15] চাৰিদিন পিছত তেওঁলোকে নিজৰ দাবী প্ৰত্যাহাৰ কৰে।[16]
কূটনৈতিক সংকট
[সম্পাদনা কৰক]২০২৫ চনৰ ২৩ এপ্ৰিলৰ নিশা ভাৰতীয় বৈদেশিক সচিব বিক্ৰম মিশ্ৰীয়ে চিচিএছৰ সৈতে হোৱা বৈঠকৰ অন্তত এক বিশেষ সংবাদমেল অনুষ্ঠিত কৰে। তেওঁ ঘোষণা কৰে যে পাকিস্তানে সীমা অতিক্ৰম কৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ সমৰ্থন বন্ধ নকৰালৈকে পাকিস্তানৰ সৈতে সিন্ধু জল সন্ধি সাময়িকভাৱে স্থগিত ৰখাৰ সিদ্ধান্ত তাৎক্ষণিকভাৱে কাৰ্যকৰী হ’ব।[17][18] তেওঁ আৰু ঘোষণা কৰে যে আটাৰী–ৱাগাহ সীমান্তত থকা সংহত চেক পোষ্ট বন্ধ কৰা হৈছে, ছাৰ্ক ভিছা ৰেহাই আঁচনিৰ অধীনত সকলো পাকিস্তানী নাগৰিকৰ বাবে ভাৰতলৈ যাত্ৰা নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হৈছে আৰু পূৰ্বতে প্ৰদান কৰা সকলো ভিছা বাতিল কৰা হৈছে।[19] ইয়াৰ উপৰিও নতুন দিল্লীত পাকিস্তান উচ্চায়ুক্তৰ পাকিস্তানী সামৰিক উপদেষ্টাসকলক বহিষ্কাৰ কৰা হয়, আনহাতে ইছলামবাদত থকা তেওঁলোকৰ ভাৰতীয় সমকক্ষসকলক প্ৰত্যাহাৰ কৰা হয়, আৰু ইছলামবাদত থকা ভাৰতীয় উচ্চায়ুক্তৰ কৰ্মচাৰীৰ শক্তি ৫৫ৰ পৰা ন্যূনতম ৩০লৈ হ্ৰাস কৰা হয়। এনে সামৰিক উপদেষ্টাৰ পদ বিলুপ্ত কৰা বুলি গণ্য কৰা হয়।[20]
পাকিস্তানৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰালয়ে নিহতসকলৰ পৰিয়াললৈ সমবেদনা জ্ঞাপন কৰে[21] আৰু ইয়াৰ প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী খোৱাজা আছিফে এই আক্ৰমণত নিজৰ দেশ জড়িত থকাৰ অভিযোগ খাৰিজ কৰে আৰু এনে পৰিঘটনাক বিপ্লৱ বুলি গণ্য কৰে।[22] কিন্তু স্কাই নিউজৰ সৈতে হোৱা এক সাক্ষাৎকাৰত সন্ত্ৰাসবাদৰ অভিযোগৰ উত্তৰ দি আছিফে কয় যে পাকিস্তানে তিনিটা দশক আগৰ পৰা আমেৰিকা, ব্ৰিটেইন আৰু পশ্চিমৰ নিৰ্দেশনাত সন্ত্ৰাসবাদী কাৰ্যকলাপৰ সমৰ্থন আগবঢ়াইছিল।[23]
এই সন্ধি স্থগিত ৰখাৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই পাকিস্তানে ইয়াক অনুপযুক্ত আৰু গুৰুত্বৰ অভাৱ বুলি অভিহিত কৰে।[24] পাকিস্তানে এই কাণ্ডৰ পিছত ভাৰত চৰকাৰে ঘোষণা কৰা কাৰ্য্যৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই ভাৰতক এক ব্যাপক প্ৰতিশোধৰ বিষয়েও সকীয়াই দিছিল,[25] আৰু কয় যে জলসম্পদক প্ৰভাৱিত কৰা যিকোনো কাৰ্য্যক যুদ্ধৰ কাৰ্য্য বুলি গণ্য কৰা হ'ব।[26] ২৪ এপ্ৰিলত পাকিস্তানে ভাৰতীয় নাগৰিকক প্ৰদান কৰা ভিছা বন্ধ কৰি দিয়ে আৰু ভাৰতীয় বিমানৰ বাবে নিজৰ আকাশমাৰ্গ বন্ধ কৰি দিয়ে, ভাৰতীয় কূটনীতিবিদসকলক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ভাৰতীয় সামৰিক উপদেষ্টাসকলক ৩০ এপ্ৰিলৰ ভিতৰত দেশ এৰি যাবলৈ নিৰ্দেশ দিয়ে।[27] কিন্তু শিখ তীৰ্থযাত্ৰীসকলৰ বাবে কৰতাৰপুৰ কৰিড'ৰ খোলা থাকে।[28] পাকিস্তানেও ভাৰতৰ সৈতে সকলো বাণিজ্য বিচ্ছিন্ন কৰে।[29] পাকিস্তানেও প্ৰতিশোধ হিচাপে ২০২৫ চনৰ ২৪ এপ্ৰিলত ছিমলা চুক্তিখন স্থগিত ৰাখে।[30][31] আত্তৰী–ৱাগাহ সীমান্তৰ অনুষ্ঠান হ্ৰাস কৰা হয় আৰু প্ৰতীকী হাতৰ মিলন হোৱা নাছিল।[32][33] সীমা অতিক্ৰম কৰা পৰিয়ালসমূহ প্ৰভাৱিত হৈছিল য'ত তেওঁলোকৰ ভিছা বাতিল কৰা হৈছিল।[34][35][36][37][38]
উত্তেজনা বৃদ্ধি
[সম্পাদনা কৰক]প্ৰাৰম্ভিক সংঘাত
[সম্পাদনা কৰক]ভাৰতীয় সেনা, অৰ্ধসামৰিক বাহিনী, আৰু জম্মু আৰু কাশ্মীৰ আৰক্ষীয়ে যৌথ কৰ্ডন আৰু অনুসন্ধান অভিযান আৰম্ভ কৰে। পহলগামত অস্থায়ী লকডাউন জাৰি কৰা হয়, আৰু পীৰ পাঞ্জল ৰেঞ্জৰ ওপৰৰ অংশলৈ পলায়ন কৰা উগ্ৰপন্থীসকলক বিচাৰি উলিয়াবলৈ ভাৰতীয় সেনাৰ হেলিকপ্টাৰ নিয়োগ কৰা হয়।[39][40] ২৫ এপ্ৰিলত সৈন্যই পহলগাম আক্ৰমণৰ লগত জড়িত বুলি সন্দেহ কৰা দুজন ব্যক্তিৰ পৰিয়ালৰ বাসগৃহ ভাঙি পেলায়।[41] উধমপুৰৰ বসন্তগড় অঞ্চলত বিদ্ৰোহীৰ সৈতে হোৱা বন্দুকযুদ্ধৰ সময়ত এজন ভাৰতীয় সৈনিক নিহত হয় আৰু আন দুজন আহত হয়।[42] বন্দুকৰ যুদ্ধত জ্যেষ্ঠ লস্কৰ-ই-তৈবা কমাণ্ডাৰ আলতাফ লল্লীও নিহত হয়।[43]
পাকিস্তান আৰু ভাৰতীয় উভয় বায়ুসেনাই এলঅ'চিৰ সমীপত নিবিড় বিমান চলাচল কৰে।[44] বিএছএফৰ ১৮২ নং বেটেলিয়নৰ এজন জোৱান ভুলবশতঃ ফিৰোজপুৰ সীমান্তৰ পাকিস্তানী ফালে প্ৰৱেশ কৰাৰ পিছত পাকিস্তান ৰেঞ্জাৰসকলে বন্দী কৰে।[45][46][47]
লগতে, ২৪ এপ্ৰিলত ভাৰতীয় পঞ্চদশ কৰ্পছে উৰিৰ ওচৰত বিদ্ৰোহীৰ অনুপ্ৰৱেশৰ প্ৰচেষ্টা বিফল কৰি ২জন বিদ্ৰোহীক হত্যা কৰা বুলি জনাইছিল।[48]
২৪ এপ্ৰিলৰ পৰা ৫ মে’ৰ ভিতৰত ভাৰত আৰু পাকিস্তানী সেনাই সংঘৰ্ষত লিপ্ত হয় আৰু ক্ষুদ্ৰ অস্ত্ৰৰ গুলীচালনাৰ আদান-প্ৰদান কৰে।[41][49][50][51][52] খবৰ অনুসৰি পাকিস্তানৰ সেনাই এলঅ'চিৰ বিভিন্ন খণ্ডত ক্ষুদ্ৰ অস্ত্ৰৰ গুলীচালনা আৰম্ভ কৰিছিল,[53] যিটো ভাৰতীয় সংবাদ মাধ্যমে "অপ্ৰৰোচিত" বুলি অভিহিত কৰিছিল।[54][55][56] পাকিস্তানী সেনাই কয় যে তেওঁলোকে সাতৱাল খণ্ডত আৰু ভীম্বাৰ জিলাৰ মানোৱাৰ খণ্ডত এলঅ'চিৰ কাষেৰে দুখন ভাৰতীয় সামৰিক কোৱাডকপ্টাৰ ড্ৰ'ন গুলীয়াই নিক্ষেপ কৰে।[57][58][59][60]
২৮ এপ্ৰিলত পাকিস্তানৰ প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী আছিফে ভাৰতীয় সশস্ত্ৰ বাহিনীৰ আক্ৰমণ “অচিৰেই” বুলি উল্লেখ কৰিছিল।[61] ৩০ এপ্ৰিলত পাকিস্তানে দাবী কৰিছিল যে ভাৰতে কেইবা ঘণ্টাৰ ভিতৰত সামৰিক কাৰ্যকলাপ আৰম্ভ কৰিবলৈ ওলাইছে বুলি তেওঁলোকৰ হাতত "বিশ্বাসযোগ্য চোৰাংচোৱা তথ্য" আছে।[62] ২৯ এপ্ৰিলৰ নিশা পাকিস্তানী বাহিনীয়ে কাশ্মীৰৰ কাষৰীয়া আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমান্তত গুলীচালনা কৰে।[63][64] ১ মে'ত ভাৰতৰ গৃহমন্ত্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে এই আক্ৰমণৰ লগত জড়িত কোনো সন্ত্ৰাসবাদীক ভাৰতে ৰক্ষা নকৰে।[65]
৩ মে’ত পাকিস্তান ৰেঞ্জাৰছৰ এজন জোৱানক সীমান্ত পাৰ হৈ ভাৰতলৈ যোৱাৰ পিছত বিএছএফে বন্দী কৰে।[66][67]
৫ মে'ত ভাৰতীয় গৃহ পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ে ৭ মে'ত ৭ খন ৰাজ্যত "শত্ৰুতাপূৰ্ণ আক্ৰমণৰ ক্ষেত্ৰত ফলপ্ৰসূ নাগৰিক প্ৰতিৰক্ষা" ঘোষণা কৰে। এনে অনুশীলন শেষবাৰৰ বাবে ভাৰতে ১৯৭১ চনৰ ভিতৰত কৰিছিল।[68]
নদীৰ পানী এৰি দিয়া
[সম্পাদনা কৰক]২০২৫ চনৰ ২৩ এপ্ৰিলত ১৯৬০ চনৰ সিন্ধু জল সন্ধি স্থগিত ৰখাৰ পিছত পাকিস্তানৰ মুজাফ্ফৰাবাদৰ স্থানীয় সংবাদ মাধ্যমে ২৬ আৰু ২৭ এপ্ৰিলত ভাৰতে উৰি বান্ধৰ পৰা পানী অঘোষিতভাৱে ঝেলুম নদীত এৰি দিয়াৰ বাতৰি প্ৰকাশ কৰিছিল, যাৰ ফলত বানপানীৰ সৃষ্টি হৈছিল।[69][70] অতিৰিক্ত প্ৰতিবেদনসমূহে পাকিস্তানৰ ছিয়ালকোটত চেনাব নদীৰ পানীৰ স্তৰ তীব্ৰভাৱে হ্ৰাস পোৱাৰ ইংগিত দিয়ে, উপগ্ৰহৰ চিত্ৰত নদীৰ তলৰ যথেষ্ট শুকান হোৱা দেখা গৈছে।[71] ২০২৫ চনৰ ৪ মে'ত ভাৰতে চেনাব নদীৰ বাগলীহাৰ বান্ধ বন্ধ কৰি দিছিল আৰু নীলুম নদীৰ কিষাংগাংগা বান্ধতো একেধৰণৰ পদক্ষেপৰ পৰিকল্পনা কৰিছিল।[72][73]
অপাৰেচন সিন্দুৰ
[সম্পাদনা কৰক]৭ মে'
[সম্পাদনা কৰক]২০২৫ চনৰ ৬/৭ মে'ৰ নিশা, ভাৰতীয় বায়ুসেনাই "অপাৰেচন সিন্দুৰ" নামৰ এক সুনিৰ্দিষ্ট অভিযান আৰম্ভ কৰে, য'ত পাকিস্তান আৰু পাকিস্তান অধিকৃত কাশ্মীৰৰ বিভিন্ন স্থানত "সন্ত্ৰাসবাদী আঁচনি" বুলি অভিহিত কৰা লক্ষ্যসমূহত ক্ষেপণাস্ত্ৰ আক্ৰমণ চলোৱা হয়। এই অভিযান ২৩-২৫ মিনিট ধৰি চলিছিল আৰু ৰাফেল যুঁজাৰু বিমান, এছচিএলপি ক্ৰুজ মিছাইল, আৰু এএএছএম হামাৰ গ্লাইড বোমা ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।[74][75]
লক্ষ্যস্থানসমূহত বাহাৱালপুৰ, মুৰিদকে, গুলপুৰ, ভীম্বাৰ, চাক আমৰু, বাগ, কোটলি, চিয়ালকোট, আৰু মুজাফ্ফৰাবাদ অন্তৰ্ভুক্ত আছিল।[74] ভাৰতে দাবী কৰে যে বাহাৱালপুৰত হোৱা আক্ৰমণত জয়ছ-ই-মহম্মদৰ মুৰব্বী মাছুদ আজহাৰৰ ঘনিষ্ঠ সহায়ক আৰু পৰিয়ালৰ লোক নিহত হয়।[75]
৮ মে'
[সম্পাদনা কৰক]প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী ৰাজনাথ সিঙে ৮ মে'ত কয় যে আক্ৰমণত কমেও ১০০জন উগ্ৰপন্থী নিহত হৈছে।[75] অপাৰেচন সম্পন্ন হোৱাৰ পিছত, প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ৰাষ্ট্ৰপতি দ্ৰৌপদী মুৰ্মুক এই অভিযানৰ বিষয়ে অৱগত কৰে, যিয়ে অভিযানখনক সমৰ্থন জনায়।[76]
স্থানীয় প্ৰতিবেদন অনুসৰি, ভাৰতীয় যুঁজাৰু বিমানৰ ধ্বংসাৱশেষ দুটা স্থানত পোৱা গৈছে — এখন ভাৰতত আৰু আনখন ভাৰতীয় প্ৰশাসিত কাশ্মীৰত। পাকিস্তানী সংবাদমাধ্যমত দাবী কৰা হৈছে যে তেওঁলোকৰ সেনাই ৫খন ভাৰতীয় বিমান নিক্ষেপ কৰে।[77] ভাৰতীয় পঞ্জাৱত পোৱা ধ্বংসাৱশেষত ফ্ৰেঞ্চ উত্পাদিত এয়াৰ-টু-এয়াৰ মিছাইল চিনাক্ত কৰা হৈছে।[78]
পাকিস্তানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেহবাজ শ্বৰীফে আক্ৰমণক “কাপুৰুষতা” বুলি অভিহিত কৰি প্ৰতিশোধ লোৱাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়ে।[79]
পিছত পাকিস্তানে ভাৰতৰ বিভিন্ন অঞ্চল, বিশেষকৈ অমৃতসৰ, জম্মু, আৰু লাহোৰৰ ওচৰত ড্ৰোন আৰু ক্ষেপণাস্ত্ৰ আক্ৰমণ কৰে। ভাৰতে দাবী কৰে যে তেওঁলোকে এছ-৪০০ ক্ষেপণাস্ত্ৰ ব্যৱস্থাৰ সহায়ত সকলো আক্ৰমণ ব্যৰ্থ কৰিছিল।[80]
ভাৰতীয় চৰকাৰে কয় যে পাকিস্তানৰ মৰ্টাৰ আৰু আৰ্টিলাৰী গুলীচালনাৰ প্ৰতি সঁহাৰি হিচাপে তেওঁলোকে SEAD/DEAD অভিযান চলাই লাহোৰৰ বায়ু প্ৰতিৰক্ষা ব্যৱস্থা নিষ্ক্ৰিয় কৰে।[81]
১০ মে'
[সম্পাদনা কৰক]১০ মে'ত, আমেৰিকাৰ মধ্যস্থতাত ভাৰত আৰু পাকিস্তানৰ মাজত সন্ধি আলোচনা সফল হয় আৰু বিয়লি ৫:০০ বজাৰ পৰা যুদ্ধবিৰতি ঘোষণা কৰা হয়।[82] পাকিস্তানৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ইছহাক দাৰে কয় যে ৩৬খন দেশৰ সহায়ত এই যুদ্ধবিৰতি চুক্তিখন সম্পন্ন হয়।[83]
প্ৰতিক্ৰিয়া
[সম্পাদনা কৰক]ৰাষ্ট্ৰসংঘ
[সম্পাদনা কৰক]ৰাষ্ট্ৰসংঘই দুয়োপক্ষকে “সৰ্বোচ্চ সংযম” ৰাখিবলৈ আৰু কূটনৈতিকভাৱে সমস্যাসমূহ সমাধান কৰিবলৈ আহ্বান জনায়।[84]
ইৰাণ
[সম্পাদনা কৰক]২৫ এপ্ৰিলত ইৰাণ ইছলামিক ৰিপাব্লিকে পাকিস্তান আৰু ভাৰতৰ মাজত তীব্ৰতা হ্ৰাস কৰাৰ লক্ষ্যৰে সমাধানৰ মধ্যস্থতা কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়।[85]
ৰাছিয়া
[সম্পাদনা কৰক]২০২৫ চনৰ এপ্ৰিল মাহত ৰাছিয়াই এখন ট্ৰেভেল এডভাইজাৰী জাৰি কৰি জম্মু-কাশ্মীৰত পহলগাম আক্ৰমণৰ পিছত নিজৰ নাগৰিকসকলক পাকিস্তান ভ্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে সকীয়াই দিছিল। উপদেষ্টাখনত অঞ্চলটোত বৃদ্ধি পোৱা নিৰাপত্তাজনিত বিপদৰ কথা উল্লেখ কৰা হৈছে।[86]
আন দেশসমূহ
[সম্পাদনা কৰক]যুক্তৰাজ্যইও প্ৰায় একে সময়তে একেধৰণৰ সতৰ্কবাণী জাৰি কৰিছিল, মূলতঃ এল অ’ চিৰ কথা উল্লেখ কৰি।[87] চীনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰী ৱাং য়িয়ে দুয়োখন দেশৰ মাজত তীব্ৰতা হ্ৰাস কৰিবলৈ আহ্বান জনায়।[88] বাংলাদেশ আৰু ইউ এ ইয়ে শান্তি আলোচনাক সমৰ্থন কৰিছিল।[89][90]
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]আমেৰিকাৰ বিদেশ মন্ত্ৰালয়ে নিজৰ ভ্ৰমণ পৰামৰ্শ আপডেট কৰি ভাৰতৰ জম্মু-কাশ্মীৰৰ বাবে লেভেল ৪ "ভ্ৰমণ নকৰিব" সতৰ্কবাণী জাৰি কৰে, সন্ত্ৰাসবাদ আৰু নাগৰিক অশান্তিৰ উচ্চ আশংকাৰ কথা উল্লেখ কৰি।[91] ইয়াৰ উপৰিও নতুন দিল্লীত থকা আমেৰিকাৰ দূতাবাসে পৰিস্থিতিৰ ওপৰত নিবিড়ভাৱে নিৰীক্ষণ কৰি থকাটো নিশ্চিত কৰে আৰু ভাৰতৰ সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰতি সমৰ্থন পুনৰ দৃঢ় কৰি অপৰাধীসকলক ন্যায়ৰ ওচৰলৈ অনাৰ আহ্বান জনায়।[92][93] পিছলৈ ২০২৫ চনৰ ২৬ এপ্ৰিলত ৰাষ্ট্ৰপতি ড'নাল্ড ট্ৰাম্পে কূটনৈতিক সংকটক তুচ্ছজ্ঞান কৰি কয় যে দুয়োখন ৰাষ্ট্ৰৰ মাজত "১,৫০০ বছৰ ধৰি সেই যুঁজ আছিল", যদিও কাশ্মীৰ সংকট ১৯৪৭ চনত আৰম্ভ হৈছিল।[94][95] আমেৰিকাৰ বিদেশ সচিব মাৰ্কো ৰুবিঅ'ই কয় যে অপাৰেচন সিন্দুৰৰ পিছত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা উপদেষ্টা অজিত ডোভালে ফোনকলৰ জৰিয়তে পৰামৰ্শ দিয়াৰ পিছত তেওঁ পৰিস্থিতিৰ ওপৰত নিবিড়ভাৱে নিৰীক্ষণ কৰি আছে।[96]
আমেৰিকাৰ সূত্ৰৰ মতে, পাকিস্তানৰ সন্ত্ৰাসবাদী আন্তঃগাঁথনি লক্ষ্য কৰি ভাৰতীয় বিমান আক্ৰমণৰ ফলত বাহাৱালপুৰৰ জৈছ-ই-মহম্মদৰ (জেএম) শিবিৰও আছিল। এই শিবিৰটো ঐতিহাসিকভাৱে ২০০২ চনত ৱাল ষ্ট্ৰীট জাৰ্নেলৰ সাংবাদিক ডেনিয়েল পাৰ্লৰ অপহৰণ আৰু হত্যাৰ সৈতে জড়িত আছিল। এই অভিযানত পাৰ্লৰ মূৰ কাটি পেলোৱাৰ সৈতে জড়িত জেএমৰ জ্যেষ্ঠ অধিনায়ক তথা মাছুদ আজহাৰৰ ভাতৃ আব্দুল ৰৌফ আজহাৰৰ মৃত্যু হোৱা বুলি জানিব পৰা গৈছে।[97][98][99]
ভাৰত
[সম্পাদনা কৰক]পাকিস্তান উচ্চায়ুক্ত, লণ্ডনৰ বাহিৰত ভাৰতীয় প্ৰব্ৰজনকাৰীৰ সদস্যসকলে প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰে।[100][101]
পৰৱৰ্তী সময়ত ভাৰত চৰকাৰে উচটনিমূলক আৰু সাম্প্ৰদায়িকভাৱে স্পৰ্শকাতৰ বিষয়বস্তু প্ৰচাৰৰ বাবে পাকিস্তান ভিত্তিক কেইবাটাও ইউটিউব চেনেলৰ ওপৰত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰাৰ লগতে দেশখন, ইয়াৰ সেনাবাহিনী, আৰু নিৰাপত্তা সংস্থাসমূহক লক্ষ্য কৰি মিছা আখ্যান প্ৰচাৰ কৰাৰ লগতে কেইবাজনো পাকিস্তানী চেলিব্ৰিটিৰ ইনষ্টাগ্ৰাম একাউণ্টত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰে।[102][103]
২০২৫ চনৰ ৮ মে’লৈকে এই তীব্ৰতৰ ফলত সমগ্ৰ অঞ্চলটোত বিমান যাত্ৰাত যথেষ্ট ব্যাঘাত জন্মিছিল। ভাৰতে নিজৰ উত্তৰ আৰু পশ্চিম অঞ্চলৰ ২৭টা বিমানবন্দৰ ১০ মে’লৈকে বন্ধ কৰি ৰাখিছে, যাৰ ফলত ৪৩০খনতকৈও অধিক বিমান সেৱা বাতিল কৰা হৈছে। এয়াৰ ইণ্ডিয়া, ইণ্ডিগ’, আৰু স্পাইচজেটকে ধৰি ভাৰতীয় প্ৰধান বিমান সংস্থাসমূহে ক্ষতিগ্ৰস্ত অঞ্চললৈ অহা-যোৱা কৰাটো বন্ধ কৰি দিছে। লুফথানছা, কেএলএম, ছিংগাপুৰ এয়াৰলাইন্স, আৰু থাই এয়াৰৱেজৰ দৰে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমান সংস্থাই পাকিস্তানৰ আকাশমাৰ্গ এৰাই চলিবলৈ বিমান সেৱাৰ পথ সলনি কৰিছে, যাৰ ফলত ইউৰোপ আৰু এছিয়াৰ মাজৰ পথত যাত্ৰাৰ সময় দীঘলীয়া আৰু পলম হৈছে। পাকিস্তানেও পৰৱৰ্তী জাননী নিদিয়ালৈকে কৰাচী, লাহোৰ, আৰু চিয়ালকটকে ধৰি গুৰুত্বপূৰ্ণ বিমানবন্দৰৰ পৰাও বিমান সেৱা বন্ধ কৰি দিছে। পৰিস্থিতি তৰল হৈয়েই আছে, দুয়োখন দেশৰ আকাশমাৰ্গ বন্ধ আৰু পুনৰ পথ নিৰ্ধাৰণৰ সন্মুখীন হৈছে, যাৰ ফলত বিশ্বৰ বিমান পৰিবহণ নেটৱৰ্কত প্ৰভাৱ পৰিছে।[104][105]
পাকিস্তান
[সম্পাদনা কৰক]২০২৫ চনৰ মে’ মাহত আন্দন ছিক্কুডী আৰু গুলাম মহিউদ্দিনকে ধৰি পাকিস্তানী অভিনেতাৰ মিত্ৰজোঁটে শান্তি আলোচনাৰ আহ্বান জনাইছিল, সমন্বয় গঢ়ি তোলা আৰু সংঘাত সমাধানৰ বাবে আলোচনা আৰু বুজাবুজিৰ জৰুৰী প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।[106][107]
নেপাল
[সম্পাদনা কৰক]২০২৫ চনৰ ৯ মে’ত এটা শান্তি সংগঠনে শান্তিৰ দাবীত গণ বিক্ষোভ প্ৰদৰ্শন কৰে।[108]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Masood, Salman (2025-04-24). "Crisis Deepens for India and Pakistan Over Kashmir Attack". The New York Times. https://www.nytimes.com/2025/04/24/world/asia/pakistan-india-kashmir-attack.html.
- ↑ Reuters (2025-04-23). "Kashmir Resistance Group That Claimed Attack on Tourists in Indian Kashmir". Reuters. https://www.reuters.com/world/india/kashmir-resistance-group-that-claimed-attack-tourists-indian-kashmir-2025-04-23/.
- ↑ "Lashkar-e-Tayyiba". United Nations Security Council. https://main.un.org/securitycouncil/en/sanctions/1267/aq_sanctions_list/summaries/entity/lashkar-e-tayyiba। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-05-11.
- ↑ "India-Pakistan Border Tensions Escalate". BBC News. 2025-04-25. https://www.bbc.com/news/world-asia-india-65507322.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Pakistan Denies Role in Kashmir Attack, Calls for International Probe". Al Jazeera. 2025-04-25. https://www.aljazeera.com/news/2025/4/25/pakistan-denies-role-in-kashmir-attack-calls-for-international-probe.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Pakistan Responds with Border Closure Amid Tensions". The Guardian. 2025-04-26. https://www.theguardian.com/world/2025/apr/26/pakistan-responds-with-border-closure-amid-tensions.
- ↑ "Indian Cabinet Advises Citizens to Avoid Travel to Pakistan". NDTV. 2025-04-27. https://www.ndtv.com/india-news/indian-cabinet-advises-citizens-to-avoid-travel-to-pakistan-2025-04-27.
- ↑ "India and Pakistan Exchange Artillery Fire Along Border". Reuters. 2025-04-29. https://www.reuters.com/article/india-pakistan-artillery-exchange-2025-04-29.
- ↑ Bose, Sumantra (2003). Kashmir: Roots of Conflict, Paths to Peace. Harvard University Press. ISBN 9780674010722.
- ↑ "At Least 26 Dead in Kashmir Terrorist Attack on Tourists". Al Jazeera. 2025-04-22. https://www.aljazeera.com/news/2025/4/22/deadly-terrorist-attack-on-tourists-in-kashmir-kills-26.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Tourist Convoy Ambushed in Kashmir Valley". BBC News. 2025-04-22. https://www.bbc.com/news/world-asia-india-68882000.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Survivors Say Gunmen Asked About Religion Before Firing". NDTV. 2025-04-23. https://www.ndtv.com/india-news/kashmir-terror-attack-survivors-recount-horrors-2025-04-23.
- ↑ "Kashmir Resistance Group That Claimed Attack on Tourists in Indian Kashmir". Reuters. 2025-04-23. https://www.reuters.com/world/india/kashmir-resistance-group-that-claimed-attack-tourists-indian-kashmir-2025-04-23/.
- ↑ "Lashkar-e-Tayyiba". United Nations Security Council. https://main.un.org/securitycouncil/en/sanctions/1267/aq_sanctions_list/summaries/entity/lashkar-e-tayyiba। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-05-11.
- ↑ "TRF Says Kashmir Attack Was Message Against Demographic Changes". The Hindu. 2025-04-23. https://www.thehindu.com/news/national/trf-message-against-demographic-change-in-kashmir/article68005500.ece.
- ↑ "TRF Withdraws Claim for Kashmir Tourist Attack". The Indian Express. 2025-04-26. https://www.indianexpress.com/article/india/trf-withdraws-responsibility-kashmir-tourist-attack-2025-04-26/.
- ↑ "India suspends Indus Waters Treaty with Pakistan after Pahalgam terror attack". NDTV. 2025-04-23. https://www.ndtv.com/india-news/india-suspends-indus-water-treaty-with-pakistan-day-after-pahalgam-terror-attack-that-killed-26-8244733.
- ↑ "India suspends Indus Waters Treaty with Pakistan over Pahalgam terror attack". Scroll.in. 2025-04-23. https://scroll.in/latest/1081631/india-suspends-indus-water-treaty-with-pakistan-after-pahalgam-terror-attack.
- ↑ "India suspends visas for Pakistani nationals, closes Attari-Wagah border". Times of India. 2025-04-24. https://timesofindia.indiatimes.com/india/pahalgam-terror-attack-india-suspends-visas-for-all-pakistani-nationals-orders-them-to-leave-by-april-27/articleshow/120582821.cms.
- ↑ "India reduces diplomatic staff in Pakistan to 30". NDTV. 2025-04-24. https://www.ndtv.com/india-news/india-suspends-visa-services-to-pakistani-nationals-in-big-step-after-j-k-attack-8244733.
- ↑ "Pakistan expresses condolences to victims' families". Geo News. 2025-04-24. https://www.geo.tv/latest/537487-pakistan-condemns-pahalgam-attack-terms-it-tragic.
- ↑ "Pakistan denies involvement in Pahalgam attack". Al Jazeera. 2025-04-25. https://www.aljazeera.com/news/2025/4/25/pakistan-denies-role-in-kashmir-attack.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Pakistan minister admits past support for terrorism under Western direction". Sky News. 2025-04-26. https://news.sky.com/story/pakistan-minister-admits-to-western-backed-militancy-in-the-past-13125354.
- ↑ "Pakistan terms India's move on Indus treaty as unwise". The Express Tribune. 2025-04-24. https://tribune.com.pk/story/2463648/indus-water-treaty-pakistan-says-indias-move-unwise-and-provocative.
- ↑ "Pakistan warns of retaliation after India's diplomatic actions". The Hindu. 2025-04-25. https://www.thehindu.com/news/national/pakistan-warns-india-of-retaliation/article68174649.ece.
- ↑ "Pakistan says tampering with water treaty equals war". Reuters. 2025-04-26. https://www.reuters.com/world/pakistan-says-tampering-indus-water-treaty-means-war-2025-04-26/.
- ↑ "Pakistan shuts airspace, cancels visas for Indian nationals". ABC News. 2025-04-24. https://abcnews.go.com/International/wireStory/pakistan-cancels-visas-indian-nationals-suspends-trade-closes-121116254.
- ↑ "Kartarpur Corridor remains open for Sikh pilgrims". Dawn. 2025-04-25. https://www.dawn.com/news/1824543/kartarpur-corridor-remains-open-despite-rising-tensions.
- ↑ "Pakistan severs all trade ties with India". Business Recorder. 2025-04-25. https://www.brecorder.com/news/40223658.
- ↑ "Pakistan suspends Simla Agreement amid renewed hostilities with India". The Asia Live. 2025-05-05. https://theasialive.com/fall-of-a-peace-pillar-pakistan-suspends-the-simla-agreement-amid-renewed-hostilities-with-india/2025/05/05/.
- ↑ "Pakistan suspends Simla Agreement to counter India's Indus water move". Business Standard. 2025-04-24. https://www.business-standard.com/external-affairs-defence-security/news/india-pakistan-simla-agreement-suspended-wagah-border-visa-staff-125042400879_1.html.
- ↑ "No handshake at Wagah ceremony as Pakistan-India tensions escalate". Pakistan Today. 2025-04-27. https://www.pakistantoday.com.pk/2025/04/27/no-handshake-at-wagah-ceremony-as-pakistan-india-tensions-escalate/.
- ↑ "No handshake at Wagah ceremony as tensions simmer". Hindustan Times. 2025-04-26. https://www.hindustantimes.com/india-news/no-handshake-at-wagah-as-india-pakistan-relations-plunge-101682385096428.html.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Families stranded as Pakistan cancels cross-border visas". The Wire. 2025-04-26. https://thewire.in/diplomacy/india-pakistan-families-separated-visas-cancelled.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Pakistani citizens go back as all visas issued to them cancelled by Indian government". India Post. 2025-04-29. https://indiapost.com/pakistani-citizens-go-back-as-all-visas-issued-to-them-cancelled-by-indian-government/.
- ↑ "Pakistan cancels visas for Indian nationals, suspends trade, closes airspace following deadly Kashmir attack". ABC News. 2025-04-24. https://abcnews.go.com/International/wireStory/pakistan-cancels-visas-indian-nationals-suspends-trade-closes-121116254.
- ↑ "Pakistan cancels visas for Indian nationals, suspends trade, closes airspace after Kashmir attack". Gulf Today. 2025-04-24. https://www.gulftoday.ae/news/2025/04/24/pakistan-cancels-visas-for-indian-nationals-suspends-trade-closes-airspace-after-kashmir-attack.
- ↑ "Pakistan cancels visas for Indian nationals, suspends trade, closes airspace". Reuters. 2025-04-24. https://www.reuters.com/world/india/india-pakistans-tit-for-tat-measures-after-attack-tourists-kashmir-2025-05-06/.
- ↑ "Indian Army launches cordon operations in Pahalgam". Hindustan Times. 2025-04-24. https://www.hindustantimes.com/india-news/army-cordon-in-pahalgam-terrorists-hunted-101682385096421.html.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Helicopters deployed in Pahalgam for counter-insurgency ops". Times of India. 2025-04-24. https://timesofindia.indiatimes.com/india/army-helicopters-search-pahalgam-terrorists/articleshow/120585324.cms.
- ↑ 41.0 41.1 "Security forces demolish homes in Pahalgam". BBC News. 2025-04-25. https://www.bbc.com/news/world-asia-india-68174647.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "One soldier killed in Udhampur encounter". ANI. 2025-04-25. https://www.aninews.in/news/national/general-news/udhampur-encounter-army-casualties20250425/.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Top LeT commander Altaf Lalli killed in encounter". Hindustan Times. 2025-04-25. https://www.hindustantimes.com/india-news/let-commander-killed-in-kashmir-encounter-10168238865421.html.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "India, Pakistan air forces fly near LoC". Dawn. 2025-04-26. https://www.dawn.com/news/1824599.
- ↑ "BSF jawan captured by Pakistan Rangers". Hindustan Times. 2025-04-25. https://www.hindustantimes.com/india-news/bsf-jawan-captured-at-border-10168238756421.html.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Pakistan detains Indian soldier at border". Dawn. 2025-04-25. https://www.dawn.com/news/1824578.
- ↑ "Indian soldier strays across border, held by Rangers". Geo News. 2025-04-25. https://www.geo.tv/latest/537865.
- ↑ "Two infiltrators killed in Uri sector". Times of India. 2025-04-24. https://timesofindia.indiatimes.com/india/two-militants-killed-uri-infiltration/articleshow/120586212.cms.
- ↑ "India-Pakistan exchange fire along LoC". CNN. 2025-04-26. https://edition.cnn.com/2025/04/26/india-pakistan-border-clashes/index.html.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Heavy firing reported along LoC". Hindustan Times. 2025-04-27. https://www.hindustantimes.com/india-news/loc-firing-pakistan-india-border-10168239541221.html.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Gunfire along LoC persists for second day". Times of India. 2025-04-27. https://timesofindia.indiatimes.com/india/loc-gunfire-continues-india-pakistan/articleshow/120596783.cms.
- ↑ "LoC sees escalation in hostilities". Al Jazeera. 2025-04-27. https://www.aljazeera.com/news/2025/4/27/loc-hostilities-escalate.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Pakistani forces initiate unprovoked firing at LoC". Economic Times. 2025-04-27. https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/pakistan-firing-loc-india-response/articleshow/120596821.cms.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "India calls Pakistan firing unprovoked". NDTV. 2025-04-27. https://www.ndtv.com/india-news/unprovoked-firing-by-pakistan-along-loc-8246133.
- ↑ "Fresh ceasefire violation by Pakistan". Times of India. 2025-04-28. https://timesofindia.indiatimes.com/india/fresh-ceasefire-violation-loc/articleshow/120598932.cms.
- ↑ "Shelling near LoC injures civilians". Hindustan Times. 2025-04-28. https://www.hindustantimes.com/india-news/loc-shelling-injuries-reported-10168240023421.html.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Pakistan shoots down Indian drones near LoC". Dawn. 2025-04-28. https://www.dawn.com/news/1824624.
- ↑ "Indian quadcopters shot down: ISPR". Economic Times. 2025-04-28. https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/pakistan-shoots-down-indian-drones/articleshow/120599120.cms.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "2 Indian drones downed by Pakistani troops". Geo News. 2025-04-28. https://www.geo.tv/latest/537973.
- ↑ "Pakistan military claims drone kills". Al Jazeera. 2025-04-28. https://www.aljazeera.com/news/2025/4/28/pakistan-military-downs-drones.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Pakistani Defence Minister warns of imminent Indian attack". Hindustan Times. 2025-04-28. https://www.hindustantimes.com/world-news/pakistan-warns-india-attack-imminent-10168240245123.html.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "India to launch military action soon, says Pakistan". Dawn. 2025-04-30. https://www.dawn.com/news/1824648.
- ↑ "Firing reported at Kashmir international border". Times of India. 2025-04-30. https://timesofindia.indiatimes.com/india/ib-firing-jammu-pakistan/articleshow/120610228.cms.
- ↑ "Pakistan fires across Kashmir border, India retaliates". Reuters. 2025-04-30. https://www.reuters.com/world/pakistan-india-border-clash-kashmir-2025-04-30/.
- ↑ "Amit Shah vows no mercy for Pahalgam attackers". ANI. 2025-05-01. https://www.aninews.in/news/national/politics/amit-shah-no-mercy-for-attackers-20250501/.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "BSF captures Pakistani Ranger attempting infiltration in Rajasthan". Trends News Line. 3 May 2025. https://trendsnewsline.com/2025/05/03/bsf-captures-pakistani-ranger-attempting-infiltration-in-rajasthan/?utm_source=chatgpt.com। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 May 2025.
- ↑ "BSF apprehends Pakistani Ranger along international border in Rajasthan". The Financial Express. 3 May 2025. https://www.financialexpress.com/india-news/bsf-apprehends-pakistani-ranger-along-international-border-in-rajasthan-indian-jawan-still-detained-in-pak/3831814/?utm_source=chatgpt.com। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 May 2025.
- ↑ "India prepares for hostile strikes with civilian defence drills in 7 states". Hindustan Times. 5 May 2025. https://www.hindustantimes.com/india-news/india-conducts-civil-defence-drills-in-7-states-amid-escalating-border-tensions-101714820489940.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 May 2025.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "India releases water into Jhelum, Muzaffarabad inundated". Dawn. 2025-04-27. https://www.dawn.com/news/1824607.
- ↑ "Unannounced water release causes flooding". Geo News. 2025-04-27. https://www.geo.tv/latest/537897.
- ↑ "Chenab river drying, satellite images reveal". Al Jazeera. 2025-04-28. https://www.aljazeera.com/news/2025/4/28/chenab-dries-india-releases-no-water.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "India shuts Baglihar dam, may target Kishanganga next". Times of India. 2025-05-04. https://timesofindia.indiatimes.com/india/india-shuts-dam-after-suspending-water-treaty/articleshow/120642581.cms.
- ↑ "India plans Kishanganga dam closure". Reuters. 2025-05-04. https://www.reuters.com/world/india-kishanganga-dam-water-crisis-2025-05-04/.
- ↑ 74.0 74.1 "India's 'Op Sindoor': 25 Minutes, 24 Missile Strikes, 9 Terror Camps, 70 Killed". NDTV. 7 May 2025. https://www.ndtv.com/india-news/operation-sindoor-india-pakistan-indias-op-sindoor-25-minutes-24-missile-strikes-9-terror-camps-70-killed-8351374.
- ↑ 75.0 75.1 75.2 "70 terrorists killed in Op Sindoor: What we know so far about India's strikes on Pakistan". India Today. 7 May 2025. https://www.indiatoday.in/india/story/operation-sindoor-terrorists-killed-india-strikes-pakistan-pak-terror-camp-bahawalpur-lashkar-2720720-2025-05-07.
- ↑ "President Murmu briefed on Operation Sindoor by PM Modi". Hindustan Times. 8 May 2025. https://www.hindustantimes.com/india-news/president-murmu-briefed-on-operation-sindoor-101713859032315.html.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "Pakistan claims shooting down 5 Indian jets during Operation Sindoor". Geo News. 8 May 2025. https://www.geo.tv/latest/543211-pakistan-claims-downing-indian-jets.
- ↑ "Remains of Indian jets found: Pakistan claims victory". Dawn. 8 May 2025. https://www.dawn.com/news/1848374.
- ↑ "Pakistan PM vows retaliation after Indian airstrikes". Al Jazeera. 8 May 2025. https://www.aljazeera.com/news/2025/5/8/pakistan-vows-retaliation-after-airstrikes.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ "India intercepts missile, drone attacks from Pakistan with S-400 system". The Hindu. 9 May 2025. https://www.thehindu.com/news/national/india-intercepts-pakistani-attacks-with-s-400/article68123207.ece.
- ↑ "India launches DEAD missions to neutralise Pakistani air defence". The Times of India. 9 May 2025. https://timesofindia.indiatimes.com/india/india-dead-missions-pakistan-air-defence/articleshow/110021342.cms.
- ↑ "India, Pakistan agree to ceasefire amid rising tensions". Reuters. 10 May 2025. https://www.reuters.com/world/india/pakistan-india-agree-ceasefire-2025-05-10/.
- ↑ "Pakistan President credits 36 nations for brokering ceasefire". BBC. 10 May 2025. https://www.bbc.com/news/world-asia-68491325.[সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;UNCallনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;IranMediationনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;RussiaAdvisoryনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;UKWarningনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;ChinaAppealনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;BangladeshSupportনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;UAESupportনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;USTravelAdvisoryনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;USEmbassySupportনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;USEmbassyStatementনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;Trump1500yearsনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;TrumpInaccurateনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;RubioDovalনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;PearlCampনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;RaufKilledনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;PearlConnectionনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;LondonProtest1নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;LondonProtest2নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;YTbanনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;InstagramBanনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;FlightImpact1নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;FlightImpact2নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;PakCelebsPeace1নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;PakCelebsPeace2নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>টেগ;NepalPeaceProtestনামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই