অসমীয়া ব্যাকৰণৰ বিভক্তি
অসমীয়া ব্যাকৰণৰ বিভক্তি (ইংৰাজী: Case system in Assamese grammar) হৈছে অসমীয়া ভাষাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যাকৰণগত বৈশিষ্ট্য৷ বিভক্তিয়ে নাম পদৰ লগত সম্পৰ্ক স্থাপন কৰে আৰু বাক্যত নামপদৰ কাৰক নিৰ্ধাৰণ কৰে৷[1]
সংজ্ঞা
[সম্পাদনা কৰক]বিভক্তি হৈছে নামপদৰ (বিশেষ্য, সৰ্বনাম, বিশেষণ) পিছত যোগ হোৱা প্ৰত্যয় বা অনুসৰ্গ যিয়ে বাক্যত সেই পদৰ কাৰক নিৰ্ধাৰণ কৰে৷[2] অসমীয়া ভাষাত বিভক্তিৰ দ্বাৰা নামপদৰ লিংগ, বচন আৰু কাৰক প্ৰকাশ পায়৷
অসমীয়া ভাষাত বিভক্তিৰ প্ৰকাৰ
[সম্পাদনা কৰক]অসমীয়া ব্যাকৰণত প্ৰধানত ৭টি বিভক্তি আছে:[3]
১. প্ৰথমা বিভক্তি (কৰ্তৃকাৰক)
[সম্পাদনা কৰক]- চিহ্ন: ∅ (শূন্য বিভক্তি)
- ব্যৱহাৰ: কৰ্তৃকাৰক প্ৰকাশ কৰিবলৈ
উদাহৰণ:
- ল'ৰাটো আহিছে
- ছোৱালীজনী গৈছে
২. দ্বিতীয়া বিভক্তি (কৰ্মকাৰক)
[সম্পাদনা কৰক]- চিহ্ন: -ক, -লৈ
- ব্যৱহাৰ: কৰ্মকাৰক প্ৰকাশ কৰিবলৈ
উদাহৰণ:
- পিতাকে পুত্ৰক মাতিলে
- মই তেওঁলৈ চাইছোঁ
৩. তৃতীয়া বিভক্তি (কৰণকাৰক)
[সম্পাদনা কৰক]- চিহ্ন: -ৰে, -এৰে, -দি
- ব্যৱহাৰ: কৰণকাৰক প্ৰকাশ কৰিবলৈ
উদাহৰণ:
- কলমৰে লিখা
- হাতৰে কৰা
৪. চতুৰ্থী বিভক্তি (সম্প্ৰদানকাৰক)
[সম্পাদনা কৰক]- চিহ্ন: -লৈ, -ত
- ব্যৱহাৰ: সম্প্ৰদানকাৰক প্ৰকাশ কৰিবলৈ
উদাহৰণ:
- দুখীয়ালৈ দান দিয়া
- অপাত্ৰত দান নিদিবা
৫. পঞ্চমী বিভক্তি (অপাদানকাৰক)
[সম্পাদনা কৰক]- চিহ্ন: -ৰ পৰা, -ৰ পৰা
- ব্যৱহাৰ: অপাদানকাৰক প্ৰকাশ কৰিবলৈ
উদাহৰণ:
- গছৰ পৰা পাত সৰে
- ঘৰৰ পৰা ওলোৱা
৬. ষষ্ঠী বিভক্তি (সম্বন্ধকাৰক)
[সম্পাদনা কৰক]- চিহ্ন: -ৰ, -ত
- ব্যৱহাৰ: সম্বন্ধকাৰক প্ৰকাশ কৰিবলৈ
উদাহৰণ:
- ৰামৰ ঘৰ
- মোহনৰ কিতাপ
৭. সপ্তমী বিভক্তি (অধিকৰণকাৰক)
[সম্পাদনা কৰক]- চিহ্ন: -ত, -ৰ ওপৰত
- ব্যৱহাৰ: অধিকৰণকাৰক প্ৰকাশ কৰিবলৈ
উদাহৰণ:
- টেবুলত কিতাপ
- গছত চৰাই
বিভক্তিৰ বৈশিষ্ট্য
[সম্পাদনা কৰক]লিংগ অনুসৰি পৰিৱৰ্তন
[সম্পাদনা কৰক]অসমীয়া ভাষাত বিভক্তি লিংগ অনুসৰি পৰিৱৰ্তন হয়:[4]
- পুংলিংগ: ল'ৰাটো, ল'ৰাক
- স্ত্ৰীলিংগ: ছোৱালীজনী, ছোৱালীক
বচন অনুসৰি পৰিৱৰ্তন
[সম্পাদনা কৰক]একবচন আৰু বহুবচনত বিভক্তিৰ পৰিৱৰ্তন হয়:
- একবচন: ল'ৰাটো
- বহুবচন: ল'ৰাকেইটা, ল'ৰাবোৰ
সন্মান অনুসৰি পৰিৱৰ্তন
[সম্পাদনা কৰক]অসমীয়া ভাষাত সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবে বিভক্তিৰ পৰিৱৰ্তন হয়:[5]
- সাধাৰণ: তেওঁক
- সন্মানীয়: তেওঁলোকক, আপোনাক
ঐতিহাসিক পটভূমি
[সম্পাদনা কৰক]অসমীয়া ভাষাৰ বিভক্তি ব্যৱস্থা প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ পৰা বিকশিত হৈছে৷ [6] সংস্কৃত ভাষাত থকা ৮টি বিভক্তিৰ পৰা অসমীয়া ভাষাত ৭টি বিভক্তি গঠিত হৈছে৷ সংবোধন বিভক্তি (অষ্টমী) অসমীয়া ভাষাত পৃথক নহয়৷
আধুনিক অসমীয়া ভাষাত বিভক্তি
[সম্পাদনা কৰক]আধুনিক অসমীয়া ভাষাত বিভক্তি ব্যৱস্থা অধিক সৰলীকৃত হৈছে৷ অনুসৰ্গ (Postposition) ব্যৱহাৰ কৰি বিভক্তিৰ কাম কৰা হয়৷ [7] উদাহৰণস্বৰূপে:
- পৰা → -ৰ পৰা
- মাজে → -ৰ মাজে
- ওচৰে → -ৰ ওচৰে
বিভক্তিৰ নিয়মাৱলী
[সম্পাদনা কৰক]স্বৰান্ত শব্দত বিভক্তি
[সম্পাদনা কৰক]
উদাহৰণ: ঘৰ + ত = ঘৰত
- নিয়ম: সাধাৰণতে প্ৰত্যক্ষভাৱে যোগ হয়
ব্যঞ্জনান্ত শব্দত বিভক্তি
[সম্পাদনা কৰক]
উদাহৰণ: পুত্ৰ + ক = পুত্ৰক
- নিয়ম: মধ্যবৰ্তী স্বৰ যোগ হ'ব পাৰে
সন্ধিৰ নিয়ম
[সম্পাদনা কৰক]বিভক্তি যোগ হোৱাৰ সময়ত সন্ধিৰ নিয়ম প্ৰয়োগ হয়:[8]
- গছ + ত = গছত
- নদী + ত = নদীত
শিক্ষামূলক গুৰুত্ব
[সম্পাদনা কৰক]অসমীয়া ভাষা শিক্ষাত বিভক্তি অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ৷ প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ পৰা উচ্চ শিক্ষালৈকে বিভক্তিৰ সঠিক ব্যৱহাৰ শিকোৱা হয়৷[9] ব্যাকৰণ শিক্ষাত বিভক্তি এক মৌলিক বিষয়৷
তুলনামূলক অধ্যয়ন
[সম্পাদনা কৰক]অসমীয়া ভাষাৰ বিভক্তি ব্যৱস্থা বাংলা ভাষাৰ সৈতে সাদৃশ্যপূৰ্ণ কিন্তু কিছু পাৰ্থক্য আছে:[10]
- অসমীয়াত সন্মান বিভক্তি অধিক বিকশিত
- বিভক্তি চিহ্নত সূক্ষ্ম পাৰ্থক্য
- স্থানীয় উপভাষাৰ প্ৰভাৱ
আধুনিক গৱেষণা
[সম্পাদনা কৰক]সাম্প্ৰতিক ভাষাবিজ্ঞানৰ গৱেষণাত অসমীয়া বিভক্তিৰ টাইপ'লজিকেল অধ্যয়ন হৈছে৷[11] কৰ্পাছ ভাষাবিজ্ঞানৰ দ্বাৰা বিভক্তিৰ ব্যৱহাৰিক দিশ অধ্যয়ন কৰা হৈছে৷
আৰু পঢ়ক
[সম্পাদনা কৰক]তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ শৰ্মা, গোলোকচন্দ্ৰ (২০১৫)৷ অসমীয়া ব্যাকৰণ৷ গুৱাহাটী: বীণা লাইব্ৰেৰী৷
- ↑ কাকতি, বাণীকান্ত (১৯৮৭)৷ অসমীয়া ভাষাৰ ৰূপতত্ত্ব৷ গুৱাহাটী: আসাম প্ৰকাশন পৰিষদ৷
- ↑ নেওগ, মহেশ্বৰ (২০০৮)৷ অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ৷ গুৱাহাটী: অসম বুক হাইভ৷
- ↑ বৰুৱা, হেমচন্দ্ৰ (১৯৯৫)৷ অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মূল সূত্ৰ৷ গুৱাহাটী: ষ্টুডেণ্ট ষ্ট'ৰ৷
- ↑ চৌধুৰী, প্ৰফুল্ল দত্ত (২০০২)৷ অসমীয়া ভাষাৰ সামাজিক দিশ৷ গুৱাহাটী: কৃষ্ণ প্ৰকাশন৷
- ↑ চন্দ্ৰ, লোকেশ (২০১০)৷ "Historical Development of Assamese Case System"৷ Indian Linguistics, 71(2), 45-62৷
- ↑ হাজৰিকা, নীলিমা (২০১৮)৷ আধুনিক অসমীয়া ভাষাৰ গঠন৷ গুৱাহাটী: আনন্দ প্ৰকাশন৷
- ↑ দেৱ, প্ৰভাত চন্দ্ৰ (২০০৫)৷ অসমীয়া ভাষাৰ সন্ধি৷ গুৱাহাটী: আসাম প্ৰকাশন পৰিষদ৷
- ↑ শিক্ষা মন্ত্ৰণালয়, অসম চৰকাৰ (২০১৯)৷ অসমীয়া ভাষা শিক্ষণ পদ্ধতি৷ গুৱাহাটী: অসম পাঠ্যপুস্তক প্ৰকাশন নিগম৷
- ↑ বাগচী, তপন (২০১৪)৷ "Comparative Study of Case Systems in Bengali and Assamese"৷ Language Studies, 18(3), 123-140৷
- ↑ দাস, প্ৰীতি (২০২০)৷ "A Corpus-based Study of Assamese Case Markers"৷ Computational Linguistics Research, 45(2), 78-95৷