আব্বাচীয় খিলাফত
আব্বাছীয় খিলাফত (আৰবী: ٱلْخِلَافَة ٱلْعَبَّاسِيَّة, al-Khilāfah al-‘Abbāsiyyah) আছিল ইছলামৰ এটি প্ৰধান খিলাফত যিয়ে ৭৫০ চনত উমাইয়া খিলাফতৰ স্থান লৈছিল। এই খিলাফত ১২৫৮ চনলৈকে মধ্যপ্ৰাচ্যত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল, যদিও তাৰপিছতো কিছু আনুষ্ঠানিক খলিফা মিছৰৰ কায়'ৰত অস্তিত্ব বজাই ৰাখিছিল।[1]
ইতিহাস
[সম্পাদনা কৰক]আব্বাছীয় খিলাফতৰ সূচনা ঘটিছিল ৭৫০ চনত আবু আল-আব্বাছ আল-সাফ্ফাহৰ নেতৃত্বত, যিয়ে উমাইয়াদ বংশৰ অন্ত পৰাৰ পাছত খলিফা হিচাপে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই বংশৰ খলিফাসকলে নিজৰ বংশধৰক মুহাম্মদৰ খুৰাকৰ পুত্ৰ আব্বাছ ইবনে আব্বাছৰ বংশধৰ বুলি দাবী কৰিছিল।[2]
ৰাজধানী বাগদাদ
[সম্পাদনা কৰক]আব্বাছীয়সকলে ৭৬২ চনত নতুন ৰাজধানী হিচাপে বাগদাদ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, যিয়ে শীঘ্ৰেই ইছলামিক সভ্যতাৰ এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হয়। বিজ্ঞান, চিকিৎসা, গাণিতিক, দৰ্শন আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত এই সময়চোৱাত উল্লেখযোগ্য উন্নতি হৈছিল। এই সময়ক ইছলামিক সোণালী যুগ বুলিও কোৱা হয়।[3]
পতন
[সম্পাদনা কৰক]আব্বাছীয় খিলাফতৰ শক্তি ১০ম-১১শ শতিকাত হ্ৰাস পাবলৈ আৰম্ভ কৰে। অবশেষত ১২৫৮ চনত হুলেগু খানৰ নেতৃত্বত মঙ্গল সাম্ৰাজ্যই বাগদাদ আক্ৰমণ কৰে আৰু খলিফা আল-মুস্তাছিমক হত্যা কৰে।[4]
সংস্কৃতি আৰু গৱেষণা
[সম্পাদনা কৰক]এই খিলাফতৰ অধীনত বাইত আল-হিকমা (জ্ঞানৰ গৃহ) স্থাপিত হৈছিল, য’ত গ্ৰীক, ফাৰছী আৰু হিন্দু জ্ঞানৰ অনুবাদ আৰু অধ্যয়ন কৰা হৈছিল। আল-খুৱাৰিজমি, আল-ফাৰাবি, আভিচেনা আদি প্ৰসিদ্ধ বিজ্ঞানী এই সময়চোৱাতেই আছিল।[5]
উৎস
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "Abbasid Caliphate". Encyclopædia Britannica. 1 (11th ed.). 1911. p. 5.
- ↑ Kennedy, Hugh (1981). The Early Abbasid Caliphate: A Political History. Routledge. ISBN 978-0-7099-1236-4.
- ↑ "The Abbasid Caliphate". Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/place/Abbasid-caliphate.
- ↑ Jackson, Peter (2017). The Mongols and the Islamic World: From Conquest to Conversion. Yale University Press. ISBN 978-0-300-21713-1.
- ↑ Nasr, Seyyed Hossein (1968). Science and Civilization in Islam. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-77454-7.