ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়
ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয় (ইংৰাজী: Age of Enlightenment) বা বৌদ্ধিক যুগ (Enlightenment) হৈছে ইউৰোপত ১৭শ শতিকাৰ শেষ ভাগৰ পৰা ১৮শ শতিকালৈ চলি থকা এক বৌদ্ধিক আৰু দাৰ্শনিক আন্দোলন। এই যুগত যুক্তি, বিজ্ঞান, মানৱ অধিকাৰ, ধৰ্মীয় সহিষ্ণুতা আৰু ৰাজনৈতিক স্বাধীনতাৰ ক্ষেত্ৰত নতুন চিন্তাধাৰাৰ বিকাশ ঘটে।[1]
পৰিচয়
[সম্পাদনা কৰক]জ্ঞানোদয় যুগৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল—মানৱজীৱনৰ সকলো দিশত যুক্তিবাদ, অনুসন্ধিৎসু আৰু বিজ্ঞানসন্মত মনোভাৱ প্ৰৱেশ কৰোৱা। এই যুগত বিভিন্ন দাৰ্শনিক আৰু লেখকে সমাজ, ধৰ্ম, শিক্ষা আৰু ৰাজনৈতিক প্ৰথাসমূহৰ সমালোচনা কৰিছিল।[2]
মূল বৈশিষ্ট্য
[সম্পাদনা কৰক]- যুক্তি আৰু বিজ্ঞানৰ ওপৰত গভীৰ বিশ্বাস
- ধৰ্মীয় সহিষ্ণুতা আৰু ধৰ্মীয় গোঁড়ামিৰ বিৰোধিতা
- ৰাজনৈতিক স্বাধীনতা আৰু গণতন্ত্ৰৰ পৃষ্ঠপোষকতা
- শিক্ষা আৰু মানব অধিকাৰৰ প্ৰসাৰ
- একবাৰ্ষিক পুথি, বিশ্বকোষ (Encyclopédie) সম্পাদনাৰ আৰম্ভণি
উল্লেখযোগ্য চিন্তাবিদ
[সম্পাদনা কৰক]- ইমানুৱেল কাণ্ট – "Sapere Aude" (নিজে ভাবিবলৈ সাহস কৰা) বুলি আহ্বান জনায়।
- ভলতেয়ৰ – ফ্ৰান্সৰ বৌদ্ধিক জাগৰণ যুগৰ এজন মহান লেখক, নাট্যকাৰ আৰু দাৰ্শনিক তথা ধৰ্মীয় সহিষ্ণুতা আৰু বাক্-স্বাধীনতাৰ সমৰ্থক।
- জঁ-জাক ৰুছ’ – জেনেভান দাৰ্শনিক, লেখক আৰু সুৰকাৰ তথা সমাজ চুক্তি আৰু গণইচ্ছাৰ তাত্ত্বিক।
- জন লক – ব্যক্তিগত স্বাধীনতা আৰু ৰাজনৈতিক অধিকাৰৰ সমৰ্থক।
- ডেনি দিদ’ৰ’ – বিশ্বকোষ (Encyclopédie)-ৰ সম্পাদক।
- ডেভিড হিউম – অভিজ্ঞতা আৰু সন্দেহবাদৰ দাৰ্শনিক।
প্ৰভাৱ
[সম্পাদনা কৰক]- ফ্ৰান্স বিপ্লৱৰ চিন্তাধাৰাত জ্ঞানোদয়ৰ গভীৰ প্ৰভাৱ আছিল।[3]
- মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ স্বাধীনতা ঘোষণাত (১৭৭৬) জন লকৰ মতবাদৰ প্ৰভাৱ আছিল।
- ৰাজনীতি, শিক্ষা, ধৰ্ম আৰু সমাজৰ ক্ষেত্ৰত গণতান্ত্ৰিক মূল্যবোধ বিস্তাৰ পায়।
জ্ঞানোদয় যুগৰ শেষ
[সম্পাদনা কৰক]১৮শ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ৰোমাণ্টিক আন্দোলনৰ আৰম্ভণিৰ সৈতে জ্ঞানোদয় যুগৰ অন্ত পৰিলেও, ইয়াৰ আদৰ্শসমূহ আধুনিক গণতন্ত্ৰ আৰু সমাজত বেছিভাগে প্ৰৱহমান হৈ আছে।
আৰু চাওক
[সম্পাদনা কৰক]তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "Age of Enlightenment". Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/event/Enlightenment-European-history। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-06-09.
- ↑ "What was the Enlightenment?". Stanford Encyclopedia of Philosophy. https://plato.stanford.edu/entries/enlightenment/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-06-09.
- ↑ "The Enlightenment and the French Revolution". History.com. https://www.history.com/topics/france/enlightenment। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-06-09.