ঊণ

ঊণ হৈছে ভেড়া আৰু অন্যান্য স্তন্যপায়ী প্ৰাণী, বিশেষকৈ ছাগলী, শহা, আৰু উটজাতীয় প্ৰাণীৰপৰা প্ৰাপ্ত বয়ন আঁহ।^[1] এই শব্দই অজৈৱিক পদাৰ্থক বুজাব পাৰে, যেনে খনিজ ঊণ আৰু কাঁচ ঊণ, যিবোৰৰ কিছু গুণ পশু ঊণৰ সৈতে মিল থাকে।

পশু আঁহ হিচাপে, ঊণ প্ৰ'টিনেৰে গঠিত আৰু ইয়াত সামান্য পৰিমাণৰ স্নেহ পদাৰ্থ থাকে। এই কাৰণে ই ৰাসায়নিকভাৱে কপাহ আৰু অন্যান্য উদ্ভিদ আঁহৰপৰা যথেষ্ট পৃথক, যিবোৰ মূলতঃ চেলুল’জেৰে গঠিত।^[1]

বৈশিষ্ট্য

ঊণ লোম কূপৰদ্বাৰা উৎপন্ন হয়, যিবোৰ ছালত অৱস্থিত সৰু কোষ। এই লোম কূপবোৰ এপিডাৰ্মিছ নামৰ ছালৰ ওপৰৰ তৰপত অৱস্থিত আৰু ঊণৰ আঁহ বাঢ়ি যোৱাৰ লগে লগে ডাৰ্মিছ নামৰ দ্বিতীয় ছালৰ তৰপলৈ তললৈ ঠেলি দিয়ে। লোম কূপবোৰক প্ৰাথমিক বা গৌণ লোম কূপ হিচাপে শ্ৰেণীবদ্ধ কৰিব পাৰি। প্ৰাথমিক লোম কূপে তিনিপ্ৰকাৰৰ আঁহ উৎপন্ন কৰে: কেম্প, মেডুলেটেড আঁহ, আৰু প্ৰকৃত ঊণ আঁহ। গৌণ লোম কূপে কেৱল প্ৰকৃত ঊণ আঁহ উৎপন্ন কৰে। মেডুলেটেড আঁহবোৰ চুলিৰ সৈতে প্ৰায় একে বৈশিষ্ট্য আছে আৰু দীঘল কিন্তু ইয়াত ঢৌ খেলোৱা আৰু স্থিতিস্থাপকতাৰ অভাৱ থাকে। কেম্প আঁহবোৰ অতি মোটা আৰু সৰি পৰে।^[2]

ঊণৰ ঢৌ খেলোৱা বুলিলে প্ৰতিটো ঊণ আঁহত থকা শক্তিশালী প্ৰাকৃতিক ঢৌক বুজায় যেতিয়া ই প্ৰাণীৰ গাত থাকে। ঊণৰ ঢৌ খেলোৱা, আৰু কিছু পৰিমাণে বাকলিয়ে, সূতা কাটিবলৈ সহায় কৰে কাৰণ ই পৃথক আঁহবোৰক লাগি থাকিবলৈ সহায় কৰে, যাতে সিহঁত একেলগে থাকে। ঢৌ খেলোৱাৰ বাবে, ঊণ কাপোৰ অন্যান্য বস্ত্ৰতকৈ অধিক শকত হয়ে, আৰু সিহঁতে বায়ু ধৰি ৰাখে, যাৰ ফলত কাপোৰে তাপ ধৰি ৰাখে। ঊণৰ উচ্চ নিৰ্দিষ্ট তাপ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা আছে, সেয়েহে ই সাধাৰণতে তাপ স্থানান্তৰ বাধা দিয়ে। এই প্ৰভাৱে মৰুভূমিৰ লোকসকলক উপকৃত কৰিছে, কাৰণ বেডুইন আৰু টুৱাৰেগ লোকসকলে তাপৰোধৰ বাবে ঊণৰ কাপোৰ ব্যৱহাৰ কৰে।

ঊণ ফেল্টিং হয় যেতিয়া হাতুৰীৰে কোবাই বা অন্য যান্ত্ৰিক আন্দোলনৰদ্বাৰা ঊণ আঁহৰ পৃষ্ঠত থকা সূক্ষ্ম বাৰ্ববোৰ একেলগে হুক হৈ যায়। ফেল্টিং সাধাৰণতে দুটা মূল ক্ষেত্ৰত আহে, শুকান ফেল্টিং আৰু তিতা ফেল্টিং। তিতা ফেল্টিং হয় যেতিয়া পানী আৰু এটা লুব্ৰিকেণ্ট (বিশেষকৈ চাবোনৰ দৰে এলকালি) ঊণত প্ৰয়োগ কৰা হয় আৰু তাৰ পিছত আঁহবোৰ মিহলি আৰু একেলগে বান্ধ খোৱালৈকে নাৰা দিয়া হয়। তিতা বা তিতা অৱস্থাত উষ্ণতা শ্বকে ফেল্টিং প্ৰক্ৰিয়া ত্বৰান্বিত কৰে। প্ৰাণীৰ পিঠিত কিছুমান প্ৰাকৃতিক ফেল্টিং হ'ব পাৰে।

ঊণৰ কেইবাটাও গুণ আছে যি ইয়াক চুলি বা নোমৰপৰা পৃথক কৰে: ই ঢৌ খেলোৱা আৰু স্থিতিস্থাপক।^[3]

ঢৌ খেলোৱাৰ পৰিমাণ ঊণ আঁহৰ মিহিত্বৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। মেৰিনোৰ দৰে মিহি ঊণত প্ৰতি চেণ্টিমিটাৰত ৪০টালৈকে ঢৌ খেলোৱা (প্ৰতি ইঞ্চিত ১০০টা ঢৌ খেলোৱা) থাকিব পাৰে, আনহাতে কাৰাকুলৰ দৰে মোটা ঊণত এটাতকৈ কম (প্ৰতি ইঞ্চিত এটা বা দুটা ঢৌ খেলোৱা) থাকিব পাৰে। তাৰ বিপৰীতে, চুলিত সামান্য বা একেবাৰেই আঁইচ নাথাকে আৰু ঢৌ খেলোৱা নাই, আৰু সূতাত বান্ধিবলৈ সামান্য ক্ষমতা থাকে। ভেড়াৰ ওপৰত, ফ্লীচৰ চুলিৰ অংশক কেম্প বুলি কোৱা হয়। কেম্পৰ সৈতে ঊণৰ আপেক্ষিক পৰিমাণ জাতৰপৰা জাতলৈ পৃথক হয় আৰু কিছুমান ফ্লীচক কটনি কটা, ফেল্টিং, বা বেটিংত কাৰ্ডিং কৰাৰ বাবে অধিক বাঞ্ছনীয় কৰি তোলে, য'ত স্কটলেণ্ডৰ বিখ্যাত টুইড কাপোৰো অন্তৰ্ভুক্ত।

ঊণ আঁহই সহজে আৰ্দ্ৰতা শোষণ কৰে, কিন্তু ফোঁপোলা নহয়। ঊণে নিজৰ ওজনৰ প্ৰায় এক-তৃতীয়াংশ পানী শোষণ কৰিব পাৰে।^[4]

ঊণে বহুতো অন্যান্য কাপোৰৰ দৰে শব্দ শোষণ কৰে। ই সাধাৰণতে ক্ৰীমী বগা ৰঙৰ হয়, যদিও কিছুমান জাতৰ ভেড়াই প্ৰাকৃতিক ৰং উৎপন্ন কৰে, যেনে ক'লা, মুগা, ৰূপালী, আৰু যাদৃচ্ছিক মিশ্ৰণ।

ঊণ কপাহ আৰু কিছুমান কৃত্ৰিম আঁহতকৈ অধিক উষ্ণতাত জ্বলে। ইয়াৰ শিখা বিস্তাৰৰ কম হাৰ, তাপ নিৰ্গমনৰ কম হাৰ, দহনৰ তাপ কম, আৰু ই গলি নাযায় বা টোপ-টোপকৈ নপৰে; ^[5] ই এটা চাৰ গঠন কৰে যি তাপৰোধক আৰু স্ব-নিৰ্বাপক, আৰু কাৰ্পেটত ব্যৱহাৰ কৰিলে ই অন্যান্য মজিয়াৰ সামগ্ৰীতকৈ বিষাক্ত গেছ আৰু ধোঁৱালৈ কম অৱদান আগবঢ়ায়।^[6] ঊণ কাৰ্পেট উচ্চ সুৰক্ষা পৰিৱেশৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট কৰা হয়, যেনে ৰেল আৰু বিমান। ঊণ সাধাৰণতে অগ্নিনিৰ্বাপক, সৈনিক, আৰু অন্যান্য পেছাৰ লোকসকলৰ বাবে পোছাকৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট কৰা হয় যিসকল জুইৰ সম্ভাৱনাৰ সন্মুখীন হয়।^[6]

ঊণে কিছুমান লোকৰ এলাৰ্জিক চৰ্মৰোগ সৃষ্টি কৰে।^[7]

সংসাধন

ক্ষৌৰ

প্ৰধান প্ৰবন্ধ: Sheep shearing

ভেড়া ক্ষৌৰ হৈছে এক প্ৰক্ৰিয়া য'ত এজন শ্ৰমিক (ক্ষৌৰকাৰী) ভেড়াৰ ঊণৰ ফ্লীচ কাটি পেলায়। ক্ষৌৰৰ পিছত, ঊণ-শ্ৰেণীবিভাজকসকলে ঊণক চাৰিটা মূল শ্ৰেণীত পৃথক কৰে:

ফ্লীচ (যি বিশাল অংশ গঠন কৰে)
ভগা
পেট
লক

ফ্লীচৰ মান ঊণ শ্ৰেণীকৰণ নামৰ এক কৌশলৰদ্বাৰা নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়, য'ত এজন যোগ্য ব্যক্তি, যাক ঊণ শ্ৰেণীবিভাজক বুলি কোৱা হয়, কৃষক বা ভেড়া মালিকৰ বাবে সৰ্বাধিক লাভ বৃদ্ধি কৰিবলৈ একেধৰণৰ গ্ৰেডিঙৰ ঊণবোৰ একেলগে গোট খুৱায়। অষ্ট্ৰেলিয়াত, নিলামৰ আগতে, সকলো মেৰিনো ফ্লীচ ঊণ বস্তুনিষ্ঠভাৱে গড় ব্যাস (মাইক্ৰন), উৎপাদন (উদ্ভিজ পদাৰ্থৰ পৰিমাণ সহ), ষ্টেপল দৈৰ্ঘ্য, ষ্টেপল শক্তি, আৰু কেতিয়াবা ৰং আৰু আৰামৰ কাৰকৰ বাবে জোখা হয়।

স্কাউৰিং

ভেড়াৰপৰা পোনে পোনে পোৱা ঊণক "কেঁচা ঊণ", "চৰ্বিযুক্ত ঊণ"^[8] বা "চৰ্বিত থকা ঊণ" বুলি কোৱা হয়। এই ঊণত মূল্যৱান লেনলিনৰ উচ্চ স্তৰ থাকে, লগতে ভেড়াৰ মৃত ছাল আৰু ঘামৰ অৱশিষ্ট থাকে, আৰু সাধাৰণতে কীটনাশক আৰু প্ৰাণীৰ পৰিৱেশৰপৰা উদ্ভিজ পদাৰ্থও থাকে। বাণিজ্যিক উদ্দেশ্যৰ বাবে ঊণ ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে, ইয়াক স্কাউৰিং কৰিব লাগিব— ই চৰ্বিযুক্ত ঊণ পৰিষ্কাৰ কৰাৰ এক প্ৰক্ৰিয়া। স্কাউৰিং গৰম পানীত গা-ধোৱাৰ দৰে সৰল বা বিশেষ সঁজুলিত ডিটাৰ্জেণ্ট আৰু ক্ষাৰ ব্যৱহাৰ কৰা ঔদ্যোগিক প্ৰক্ৰিয়াৰ দৰে জটিল হ'ব পাৰে।^[9]

উত্তৰ পশ্চিম ইংলেণ্ডত, স্থানীয়ভাৱে উৎপাদিত বগা ঊণ স্কাউৰিং কৰিবলৈ নৰম চাবোন প্ৰস্তুত কৰাত ব্যৱহৃত পটাছ উৎপাদন কৰিবলৈ বিশেষ পটাছ গাঁত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।

বাণিজ্যিক ঊণত থকা উদ্ভিজ পদাৰ্থ প্ৰায়ে ৰাসায়নিক কাৰ্বনীকৰণৰদ্বাৰা আঁতৰোৱা হয়।^[10]

কম প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰা ঊণত, উদ্ভিজ পদাৰ্থ হাতেৰে আঁতৰাব পাৰি আৰু লেনলিনৰ কিছু অংশ কোমল ডিটাৰ্জেণ্ট ব্যৱহাৰৰ জৰিয়তে অক্ষত ৰাখিব পাৰি। এই অৰ্ধচৰ্বিযুক্ত ঊণ সূতাত কাম কৰিব পাৰি আৰু বিশেষভাৱে পানী প্ৰতিৰোধী হাত মোজা বা চুৱেটাৰত বুনিব পাৰি, যেনে আৰান দ্বীপৰ মাছমৰীয়াসকলৰ। ঊণৰপৰা আঁতৰোৱা লেনলিন প্ৰসাধন সামগ্ৰী যেনে হেণ্ড ক্ৰীমত ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

মিহিত্ব আৰু উৎপাদন

কেঁচা ঊণত বহুতো অশুদ্ধতা থাকে; উদ্ভিজ পদাৰ্থ, বালি, মলি আৰু কুহুম যি হৈছে চুইণ্ট (ঘাম), চৰ্বি, প্ৰস্ৰাৱৰ দাগ আৰু গোবৰ লকৰ মিশ্ৰণ। ভেড়াৰ শৰীৰে বিভিন্ন শক্তি, পুৰুত্ব, ষ্টেপলৰ দৈৰ্ঘ্য আৰু অশুদ্ধতা থকা বহুতোপ্ৰকাৰৰ ঊণ উৎপন্ন কৰে। কেঁচা ঊণ (চৰ্বিযুক্ত) 'টপ'লৈ প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰা হয়। 'ৱৰ্ষ্টেড টপ'ৰ বাবে শক্তিশালী পোন আৰু সমান্তৰাল আঁহৰ প্ৰয়োজন।

সাধাৰণ নাম	ভেড়াৰ অংশ	ঊণৰ শৈলী
মিহি	কান্ধ	মিহি, সমান আৰু অতি ঘন
নিয়াৰ	কাষ	মিহি, সমান আৰু শক্তিশালী
ডাউনৰাইট	ডিঙি	চুটি আৰু অনিয়মিত, কম মানৰ
চয়ইছ	পিঠি	চুটি ষ্টেপল, খোলা আৰু কম শক্তিশালী
এব	পাছপাৰ্ট	দীঘল, শক্তিশালী ষ্টেপল
ছেকেণ্ড	পেট	চুটি, কোমল, মেটেলা আৰু মলি
টপ-নট	মূৰ	কঠিন, অতি মোটা, খহটা আৰু কেম্পি
ব্ৰ'কছ	সন্মুখৰ ভৰি	চুটি, অনিয়মিত আৰু ত্ৰুটিপূৰ্ণ
কাউটেইল	পিছফালৰ ভৰি	অতি শক্তিশালী, মোটা আৰু নোমাল
ব্ৰিচ	নেজ	অতি মোটা, কেম্পি আৰু মলি
উৎস:^[11]

ঊণৰ মান ইয়াৰ আঁহৰ ব্যাস, ঢৌ খেলোৱা, উৎপাদন, ৰং, আৰু ষ্টেপল শক্তিৰদ্বাৰা নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়। আঁহৰ ব্যাস হৈছে একক আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ঊণ বৈশিষ্ট্য যি মান আৰু মূল্য নিৰ্ধাৰণ কৰে।

মেৰিনো ঊণ সাধাৰণতে 90–115 mm (3.5–4.5 in) দৈৰ্ঘ্যৰ আৰু অতি মিহি (১২ আৰু ২৪ মাইক্ৰনৰ মাজত)।^[12] আটাইতকৈ মিহি আৰু আটাইতকৈ মূল্যৱান ঊণ মেৰিনো হগেটৰপৰা আহে। মাংসৰ বাবে উৎপাদিত ভেড়াৰপৰা লোৱা ঊণ সাধাৰণতে মোটা হয়, আৰু ইয়াৰ আঁহ 1.5–6 in (সাঁচ:Convert/Dual/prnd) দৈৰ্ঘ্যৰ। ভেড়াই ইয়াৰ ফ্লীচ বৃদ্ধি কৰোঁতে মানসিক চাপত থাকিলে ঊণত ক্ষতি বা ভাঙোন হ'ব পাৰে, যাৰ ফলত এটা পাতল ঠাই হয় য'ত ফ্লীচ ভাঙিব পাৰে।^[13]

ঊণক মাইক্ৰনত ঊণৰ ব্যাসৰ জোখ আৰু ইয়াৰ শৈলীৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গ্ৰেডত পৃথক কৰা হয়। এই গ্ৰেডবোৰ ঊণৰ জাত বা উদ্দেশ্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ভিন্ন হ'ব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপে:

মেৰিনো
মাইক্ৰনত ব্যাস	নাম
< 15.5	অতি মিহি মেৰিনো^[8]
15.6–18.5	অতি মিহি মেৰিনো
18.6–20	মিহি মেৰিনো^[8]
20.1–23	মধ্যম মেৰিনো
> 23	শক্তিশালী মেৰিনো^[8]

জাত
জাত	ব্যাস
কামবেক	21–26 মাইক্ৰন, বগা, 90–180 mm (3.5–7.1 in) দীঘল
মিহি ক্ৰছব্ৰেড	27–31 মাইক্ৰন, কৰিডেল, ইত্যাদি।
মধ্যম ক্ৰছব্ৰেড	32–35 মাইক্ৰন
ডাউনছ	23–34 মাইক্ৰন, সাধাৰণতে উজ্জ্বলতা আৰু জিলিকনিৰ অভাৱ। উদাহৰণ, অছিডাউন, ড'ৰ্ছেট হৰ্ন, ছাফ'ক, ইত্যাদি।^[14]
মোটা ক্ৰছব্ৰেড	>36 মাইক্ৰন
কাৰ্পেট ঊণ	35–45 মাইক্ৰন^[8]

২৫ মাইক্ৰনতকৈ মিহি যিকোনো ঊণ পোছাকৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি, আনহাতে মোটা গ্ৰেড বাহিৰৰ কাপোৰ বা গালিচাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ঊণ যিমানে মিহি, সিমানে কোমল, আনহাতে মোটা গ্ৰেড অধিক টেকসই আৰু পিলিংৰ প্ৰতি কম প্ৰৱণ।

আটাইতকৈ মিহি অষ্ট্ৰেলিয়ান আৰু নিউজিলেণ্ড মেৰিনো ঊণক ১পিপি বুলি জনা যায়, যি হৈছে ১৬.৯ মাইক্ৰন আৰু তাতোকৈ মিহি মেৰিনো ঊণৰ বাবে উৎকৰ্ষৰ উদ্যোগ মানদণ্ড। এই শৈলীয়ে অষ্ট্ৰেলিয়ান ৱুল এক্সচেঞ্জ (এডব্লিউইএক্স) কাউন্সিলৰদ্বাৰা প্ৰয়োগ কৰা ব্ৰিটিছ ঊণৰ মূল নিৰ্দেশৰ অনুসৰণত শৃংখলাবদ্ধ পেৰামিটাৰৰ ভিত্তিত নিৰ্ধাৰিত মিহিত্ব, চৰিত্ৰ, ৰং, আৰু শৈলীৰ শীৰ্ষ স্তৰ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। প্ৰতি বছৰে নিলাম কৰা লাখ লাখ বেলৰ মাত্ৰ কেইটামান ডজনকহে ১পিপি হিচাপে শ্ৰেণীবদ্ধ আৰু চিহ্নিত কৰিব পাৰি।^[15]

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত, ১৯৩৯ চনৰ ঊণ সামগ্ৰী লেবেলিং আইনত ঊণৰ তিনিটা শ্ৰেণীবিভাগৰ নাম দিয়া হৈছে।^[16] ঊণ হৈছে "ভেড়া বা মেৰ পোৱালি বা এংগোৰা বা কাশ্মীৰী ছাগলীৰ নোমৰপৰা পোৱা আঁহ (আৰু উট, আলপাকা, লামা, আৰু ভিকুনাৰ নোমৰপৰা পোৱা তথাকথিত বিশেষ আঁহও অন্তৰ্ভুক্ত হ'ব পাৰে) যি কেতিয়াও কোনো বোৱা বা ফেল্টেড ঊণ সামগ্ৰীৰপৰা পুনৰুদ্ধাৰ কৰা হোৱা নাই।" ^[16] "ভাৰ্জিন ঊণ" আৰু "নতুন ঊণ"ও এনে কেতিয়াও ব্যৱহাৰ নোহোৱা ঊণক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পুনঃব্যৱহৃত ঊণ (পুনৰুদ্ধাৰ কৰা বা ছড্ডি ঊণ বুলিও কোৱা হয়)ৰ দুটা শ্ৰেণী আছে। "পুনঃপ্ৰক্ৰিয়াকৃত ঊণ"ক চিনাক্ত কৰে "ঊণ যি এটা ঊণ সামগ্ৰীত বোৱা বা ফেল্টেড কৰা হৈছে আৰু পিছত চূড়ান্ত ভোক্তাই ব্যৱহাৰ নকৰাকৈয়ে আঁহযুক্ত অৱস্থালৈ হ্ৰাস কৰা হৈছে।" ^[16] "পুনৰ্ব্যৱহৃত ঊণ"ক বুজায় এনে ঊণ যি চূড়ান্ত ভোক্তাই ব্যৱহাৰ কৰিছে।^[16]

ইতিহাস

অতিৰিক্ত তথ্য: History of clothing and textiles আৰু Medieval English wool trade

বন্য ভেড়া ঊণতকৈ অধিক নোমাল আছিল। যদিও ভেড়াক প্ৰায় ৯,০০০ৰপৰা ১১,০০০ বছৰ আগতে পোহনীয়া কৰা হৈছিল, ইৰাণৰ স্থানত পোৱা মূৰ্তিৰপৰা প্ৰত্নতাত্ত্বিক প্ৰমাণে সূচায় যে ঊণীয়া ভেড়াৰ বাবে নিৰ্বাচন প্ৰায় ৬০০০ খ্ৰীষ্টপূৰ্বত আৰম্ভ হৈছিল,^[17]^[18] আটাইতকৈ পুৰণি জ্ঞাত বোৱা ঊণ পোছাক মাত্ৰ দুৰপৰা তিনি হাজাৰ বছৰ পাছত তাৰিখযুক্ত হৈছে।^[19] ঊণীয়া ভেড়া নিকট পূৱৰপৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব চতুৰ্থ সহস্ৰাব্দৰ আৰম্ভণিত ইউৰোপত প্ৰৱেশ কৰোৱা হৈছিল। আটাইতকৈ পুৰণি জ্ঞাত ইউৰোপীয় ঊণ বস্ত্ৰ, প্ৰায় 1500 BC, এটা ডেনমাৰ্কৰ বগত সংৰক্ষিত কৰা হৈছিল।^[20] কেঁচিৰ আৱিষ্কাৰৰ আগতে—সম্ভৱতঃ লৌহ যুগত—ঊণ হাতেৰে বা ব্ৰঞ্জ ফণিৰে উঘালি ঊণিওৱা হৈছিল। ৰোমান সময়ত, ঊণ, লিনেন, আৰু ছালে ইউৰোপীয় জনসংখ্যাক কাপোৰ দিছিল; ভাৰতৰপৰা কপাহ এটা কৌতূহল আছিল যাৰ বিষয়ে কেৱল প্ৰকৃতিবিদসকলহে শুনিছিল, আৰু চীনৰপৰা ৰেচম পথৰ মাজেৰে আমদানি কৰা ৰেচম আছিল বিলাসী বিলাসী সামগ্ৰী। প্লিনি দি এল্ডাৰে তেওঁৰ প্ৰাকৃতিক ইতিহাসত লিপিবদ্ধ কৰিছে যে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ ঊণ উৎপাদনৰ সুনাম টেৰেণ্টামে উপভোগ কৰিছিল, য'ত নিৰ্বাচনাত্মক প্ৰজননে উন্নত ফ্লীচ থকা ভেড়া উৎপাদন কৰিছিল, কিন্তু যিবোৰক বিশেষ যত্নৰ প্ৰয়োজন আছিল।

মধ্যযুগত, বাণিজ্য সংযোগ সম্প্ৰসাৰিত হোৱাৰ লগে লগে, শ্যাম্পেইন মেলাবোৰ প্ৰ'ভিনছৰ দৰে সৰু কেন্দ্ৰবোৰত ঊণ কাপোৰ উৎপাদনৰ চাৰিওফালে ঘূৰিছিল। বাৰ্ষিক মেলাবোৰৰদ্বাৰা বিকশিত নেটৱৰ্কৰ অৰ্থ আছিল যে প্ৰ'ভিনছৰ ঊণীয়াবোৰে নেপলছ, চিচিলি, চাইপ্ৰাছ, মাল'ৰ্কা, স্পেইন, আৰু আনকি কনষ্টেণ্টিন'পললৈও যাব পাৰে।^[21] ঊণ বাণিজ্য গুৰুতৰ উদ্যোগত পৰিণত হৈছিল, মূলধনৰ জনক।^[22] ত্ৰয়োদশ শতিকাত, ঊণ বাণিজ্য নিম্ন দেশ আৰু মধ্য ইটালীৰ অৰ্থনৈতিক ইঞ্জিন হৈ পৰিছিল। চতুৰ্দশ শতিকাৰ শেষৰফালে, ইটালীৰ প্ৰাধান্য আছিল।^[21] ফ্লৰেণ্টাইন ঊণ গিল্ড, আৰ্টে দেল্লা লানা, প্ৰক্ৰিয়াকৰণৰ বাবে আমদানি কৰা ইংৰাজী ঊণ চান মাৰ্টিনো কনভেণ্টলৈ পঠিয়াইছিল। আব্ৰুজ্জোৰ ইটালীয়ান ঊণ আৰু স্পেনীয় মেৰিনো ঊণ গাৰ্বো কৰ্মশালাত প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰা হৈছিল। আব্ৰুজ্জো ঊণ এসময়ত ফ্লৰেণ্টাইন গিল্ডৰ বাবে আটাইতকৈ সুলভ আছিল, যেতিয়ালৈকে ইবেৰিয়াৰ বণিকসকলৰ সৈতে উন্নত সম্পৰ্কই মেৰিনো ঊণ অধিক উপলব্ধ কৰি তুলিছিল। পঞ্চদশ শতিকাত পিছাই "ৰাছিয়ান ফাৰৰ বিনিময়ত ক্ৰিমিয়ালৈ নিজৰ কাপোৰ ৰপ্তানি কৰিব" এটা কাৰখানা স্থাপন কৰিছিল।^[23]

ষোড়শ শতিকাৰ ভিতৰত লেভাণ্টলৈ ইটালীয়ান ঊণ ৰপ্তানি হ্ৰাস পাইছিল, অৱশেষত ৰেচম উৎপাদনে প্ৰতিষ্ঠাপন কৰিছিল।^[21]^[24]

ইংৰাজী কেঁচা ঊণৰ ৰপ্তানিৰ মূল্য কেৱল পঞ্চদশ শতিকাৰ কাষ্টিলৰ ভেড়াৱকেৰে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিছিল আৰু ইংৰাজী মুকুটৰ বাবে আয়ৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎস আছিল, যি ১২৭৫ চনত ঊণৰ ওপৰত "গ্ৰেট কাষ্টম" নামৰ ৰপ্তানি কৰ আৰোপ কৰিছিল। ইংৰাজী অৰ্থনীতিত ঊণৰ গুৰুত্ব এই সত্যত দেখা যায় যে চতুৰ্দশ শতিকাৰ পৰা, হাউছ অৱ লৰ্ডছৰ সভাপতি অধিকাৰিক "ঊণছেক", ঊণেৰে ভৰা এখন চকীত বহিছে।

অৰ্থনীতিৰ স্কেল চিষ্টাৰচিয়ান ঘৰবোৰত প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল, যিয়ে দ্বাদশ আৰু ত্ৰয়োদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিত, যেতিয়া ভূমিৰ মূল্য কম আছিল আৰু শ্ৰম এতিয়াও দুৰ্লভ আছিল, বৃহৎ ভূমি সংগ্ৰহ কৰিছিল। কেঁচা ঊণ বান্ধি উত্তৰ সাগৰ বন্দৰৰপৰা ফ্লেণ্ডাৰ্ছৰ বস্ত্ৰ চহৰ, বিশেষকৈ ইপ্ৰেছ আৰু ঘেণ্টলৈ প্ৰেৰণ কৰা হৈছিল, য'ত ই ৰং দিয়া আৰু কাপোৰ হিচাপে কাম কৰা হৈছিল। কৃষ্ণ মৃত্যু (১৩৪৬-১৩৫৩)ৰ সময়ত, ইংৰাজী বস্ত্ৰ উদ্যোগে প্ৰায় ১০% ইংৰাজী ঊণ উৎপাদন গ্ৰহণ কৰিছিল। ইংৰাজী বস্ত্ৰ বাণিজ্য পঞ্চদশ শতিকাত বৃদ্ধি পাইছিল, য'ত ঊণ ৰপ্তানি নিৰুৎসাহিত কৰা হৈছিল। শতিকাবোৰৰ মাজেৰে, বিভিন্ন ব্ৰিটিছ আইনে ঊণ বাণিজ্য নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল বা আনকি সমাধিতো ঊণ ব্যৱহাৰ প্ৰয়োজনীয় কৰিছিল। দেশৰ বাহিৰলৈ ঊণ চোৰাং কৰা, যাক আঊণিং বুলি কোৱা হয়, এসময়ত হাত কাটি দণ্ডনীয় আছিল। ১৬৬০ চনৰ পুনৰুদ্ধাৰৰ পিছত, মিহি ইংৰাজী ঊণীয়া আন্তৰ্জাতিক বজাৰত ৰেচমৰ সৈতে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, আংশিকভাৱে নেভিগেশ্যন এক্টছৰ সহায়ত; ১৬৯৯ চনত, ইংৰাজী মুকুটে ইয়াৰ আমেৰিকান উপনিৱেশবোৰক ইংলেণ্ড নিজৰ বাহিৰে আন কাৰো সৈতে ঊণ বাণিজ্য কৰিবলৈ নিষেধ কৰিছিল।

ঊণীয়া বস্ত্ৰৰ মূল্যৰ বহুখিনি বোৱা সামগ্ৰীৰ ৰং দিয়া আৰু সমাপ্তিত আছিল। বস্ত্ৰ বাণিজ্যৰ প্ৰতিটো কেন্দ্ৰত, উৎপাদন প্ৰক্ৰিয়া বাণিজ্যৰ এক সংগ্ৰহত উপবিভাজিত হৈছিল, এটা ব্যৱস্থাত এজন উদ্যোগপতিৰ তত্ত্বাৱধানত যাক ইংৰাজীয়ে "পুটিং-আউট" ব্যৱস্থা, বা "কটেজ ইণ্ডাষ্ট্ৰী", আৰু জাৰ্মানসকলে Verlagssystem বুলি কৈছিল। ঊণ কাপোৰ উৎপাদনৰ এই ব্যৱস্থাত, হেৰিছ টুইডৰ উৎপাদনত চিৰস্থায়ী হোৱা, উদ্যোগপতিয়ে কেঁচা সামগ্ৰী আৰু এটা অগ্ৰিম প্ৰদান কৰে, অৱশিষ্ট সামগ্ৰী ডেলিভাৰীৰ ওপৰত পৰিশোধ কৰা হয়। লিখিত চুক্তিয়ে কাৰিগৰসকলক নিৰ্দিষ্ট চৰ্তত বান্ধি ৰাখিছিল। ফাৰ্নাণ্ড ব্ৰডেলে ১২৭৫ চনৰ এটা নথি-পত্ৰ উদ্ধৃত কৰি ত্ৰয়োদশ শতিকাৰ অৰ্থনৈতিক বুমত ব্যৱস্থাটোৰ আবিৰ্ভাৱ খোজ কৰিছে।^[21] ব্যৱস্থাটোৱে কাৰ্যকৰীভাৱে গিল্ডৰ সীমাবদ্ধতা বাইপাছ কৰিছিল।

ৰেনেছাঁৰ ফুল ফুলাৰ আগতে, মেডিচি আৰু ফ্লৰেন্সৰ অন্যান্য মহান বেংকিং ঘৰবোৰে তেওঁলোকৰ সম্পদ আৰু বেংকিং ব্যৱস্থা ঊণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তেওঁলোকৰ বস্ত্ৰ উদ্যোগৰ ওপৰত নিৰ্মাণ কৰিছিল, আৰ্টে দেল্লা লানা, ঊণ গিল্ডৰ তত্ত্বাৱধানত: ঊণ-বস্ত্ৰ স্বাৰ্থই ফ্লৰেণ্টাইন নীতি নিৰ্দেশিত কৰিছিল। ফ্ৰান্সেস্কো ডাটিনি, "প্ৰাটোৰ বণিক", ১৩৮৩ চনত সেই সৰু টাস্কান চহৰৰ বাবে Arte della Lana স্থাপন কৰিছিল। কাষ্টিলৰ ভেড়াৱক ভেড়া-মালিকসকলৰ মেষ্টা সংঘৰদ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত আছিল।

তেওঁলোকে ইবেৰীয় উপদ্বীপৰ হৃদয়ত থকা মেছেটাৰ প্ৰাকৃতিক দৃশ্য আৰু ভাগ্য গঢ়িছিল; ষোড়শ শতিকাত, এক একত্ৰিত স্পেইনে কেৱল ৰাজকীয় অনুমতিৰে মেৰিনো মেৰ পোৱালি ৰপ্তানিৰ অনুমতি দিছিল। জাৰ্মান ঊণ-বজাৰ – স্পেনীয় মূলৰ ভেড়াৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি – তুলনামূলকভাৱে দেৰিকৈ ব্ৰিটিছ ঊণ অতিক্ৰম কৰা নাছিল। পিছলৈ, ঔদ্যোগিক বিপ্লৱে ঊণ আৰু ঊণ-কাপোৰ-উৎপাদনত ব্যাপক-উৎপাদন প্ৰযুক্তি প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল। অষ্ট্ৰেলিয়াৰ ঔপনিৱেশিক অৰ্থনীতি ভেড়া পালনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল হৈ পৰিছিল, আৰু অষ্ট্ৰেলিয়ান ঊণ বাণিজ্যে অৱশেষত ১৮৪৫ চনত জাৰ্মানসকলক অতিক্ৰম কৰিছিল, ব্ৰেডফৰ্ডৰ বাবে ঊণ যোগান ধৰিছিল, যি ঔদ্যোগিক ঊণীয়া উৎপাদনৰ হৃদয় হিচাপে বিকশিত হৈছিল।

কৃত্ৰিম আঁহৰ ব্যৱহাৰ বৃদ্ধিৰ সৈতে ঊণৰ চাহিদা হ্ৰাস পোৱাৰ বাবে, ঊণ উৎপাদন অতীততকৈ বহুত কম। ঊণৰ মূল্যৰ পতন ১৯৬৬ চনৰ শেষৰফালে ৪০% হ্ৰাসৰ সৈতে আৰম্ভ হৈছিল; মাজে মাজে বাধাৰ সৈতে, মূল্য তললৈ হৈছে। ফলাফলত উৎপাদন তীব্ৰভাৱে হ্ৰাস পাইছে আৰু সম্পদ অন্যান্য সামগ্ৰী উৎপাদনলৈ স্থানান্তৰিত হৈছে, ভেড়া পালকসকলৰ ক্ষেত্ৰত, মাংস উৎপাদনলৈ।^[25]^[26]^[27]

চুপাৰৱাছ ঊণ (বা ধুব পৰা ঊণ) প্ৰযুক্তি প্ৰথম ১৯৭০ দশকৰ আৰম্ভণিত আবিৰ্ভাৱ হৈছিল, ঊণ উৎপাদন কৰিছিল যি বিশেষভাৱে চিকিৎসা কৰা হৈছে যাতে ই মেচিন ধুব পৰা হয় আৰু টাম্বল-ড্ৰাই কৰিব পাৰি। এই ঊণ এটা এচিড বাথ ব্যৱহাৰ কৰি উৎপাদন কৰা হয় যি আঁহৰপৰা "আঁইচ" আঁতৰায়, বা আঁহক এটা পলিমাৰেৰে আৱৰণ কৰি যি আঁইচবোৰক ইজনে সিজনৰ লগত সংলগ্ন হ'বলৈ আৰু সংকোচন কৰিবলৈ বাধা দিয়ে। এই প্ৰক্ৰিয়াৰ ফলত এটা আঁহ হয় যি কৃত্ৰিম সামগ্ৰীতকৈ দীৰ্ঘায়ু আৰু স্থায়িত্ব ভালকৈ ধৰি ৰাখে, পোছাকৰ আকৃতি ধৰি ৰখাৰ সময়তে। ২০০৪ চনৰ ডিচেম্বৰত, তেতিয়াৰ বিশ্বৰ আটাইতকৈ মিহি ঊণৰ এটা বেল, গড়ে ১১.৮ মাইক্ৰন, মেলবৰ্ণত নিলামত AU$3,000 প্ৰতি কিলোগ্ৰামত বিক্ৰী হৈছিল। এই ফ্লীচ ঊণৰ গড় উৎপাদন ৭৪.৫%, 68 mm (2.7 in) দীঘল, আৰু প্ৰতি কিলোটেক্স ৪০ নিউটন শক্তি আছিল। ফলাফল আছিল বেলৰ বাবে A$279,000।^[28]

কেতিয়াও নিলাম কৰা আটাইতকৈ মিহি ঊণৰ বেল ২০০৮ চনৰ জুনত প্ৰতি কিলো AU$2690ৰ ঋতুগত ৰেকৰ্ডত বিক্ৰী হৈছিল। এই বেল হিলক্ৰেষ্টন পাইনহিল পাৰ্টনাৰশ্বিপে উৎপাদন কৰিছিল আৰু ১১.৬ মাইক্ৰন, ৭২.১% উৎপাদন জোখা হৈছিল, আৰু ৪৩ নিউটন প্ৰতি কিলোটেক্স শক্তি জোখ আছিল। বেলে $247,480 উপলব্ধি কৰিছিল আৰু ভাৰতলৈ ৰপ্তানি কৰা হৈছিল।^[29]

২০০৭ চনত, জাপানত এটা নতুন ঊণ ছুট বিকশিত আৰু বিক্ৰী কৰা হৈছিল যি গা-ধোৱাত ধুব পাৰি, আৰু যি কেইঘণ্টামানৰ ভিতৰত পিন্ধিবলৈ সাজু হৈ শুকায় যাৰ কোনো ইস্ত্ৰীৰ প্ৰয়োজন নাই। অষ্ট্ৰেলিয়ান মেৰিনো ঊণ ব্যৱহাৰ কৰি বিকশিত ছুটটোৱে ঊণৰপৰা তৈয়াৰ কৰা বোৱা সামগ্ৰী, যেনে ছুট, পেণ্ট, আৰু স্কাৰ্ট, ঘৰুৱা গা-ধোৱা ব্যৱহাৰ কৰি পৰিষ্কাৰ কৰিবলৈ সক্ষম কৰে।^[30]

২০০৬ চনৰ ডিচেম্বৰত, ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সাধাৰণ সভাই ২০০৯ক প্ৰাকৃতিক আঁহৰ আন্তৰ্জাতিক বৰ্ষ হিচাপে ঘোষণা কৰিছিল, যাতে ঊণ আৰু অন্যান্য প্ৰাকৃতিক আঁহৰ প্ৰফাইল উন্নত কৰিব পাৰি।

উৎপাদন

বিশ্বব্যাপী ঊণ উৎপাদন বছৰত প্ৰায় সাঁচ:Convert/e6t সাঁচ:Convert/test/Aoff, যাৰ ৬০% পোছাকত যায়। ঊণে বিশ্ব বস্ত্ৰ বজাৰৰ প্ৰায় ৩% গঠন কৰে, কিন্তু ইয়াৰ মূল্য ৰং দিয়া আৰু সামগ্ৰীৰ অন্যান্য পৰিৱৰ্তনৰ বাবে অধিক।^[1] অষ্ট্ৰেলিয়া ঊণৰ এক প্ৰমুখ উৎপাদক যি বেছিভাগ মেৰিনো ভেড়াৰপৰা কিন্তু মুঠ ওজনৰ ক্ষেত্ৰত চীনৰদ্বাৰা ছাঁ পৰিছে।^[31] নিউজিলেণ্ড (২০১৬) ঊণৰ তৃতীয় বৃহত্তম উৎপাদক, আৰু ক্ৰছব্ৰেড ঊণৰ বৃহত্তম উৎপাদক। লিংকন, ৰমনি, ড্ৰাইছডেল, আৰু এলিয়টডেলৰ দৰে জাতে মোটা আঁহ উৎপন্ন কৰে, আৰু এই ভেড়াৰ ঊণ সাধাৰণতে কাৰ্পেট তৈয়াৰ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত, টেক্সাছ, নিউ মেক্সিকো, আৰু কলৰাডোত বৃহৎ বাণিজ্যিক ভেড়াৰ জাক আছে আৰু তেওঁলোকৰ মুখ্য আধাৰ হৈছে ৰাম্বুইলেট (বা ফৰাচী মেৰিনো)। লগতে, সৰু পৰিসৰৰ কৃষকৰ এক সমৃদ্ধ ঘৰ-জাক দলে হাত-কটনি বজাৰৰ বাবে বিশেষ ভেড়াৰ সৰু চখৰ জাক পালন কৰে। এই সৰু পৰিসৰৰ কৃষকসকলে ফ্লীচৰ এক বিস্তৃত নিৰ্বাচন আগবঢ়ায়।

বিশ্ব ঊণক্লিপ (ঊণ কটা মুঠ পৰিমাণ) ২০২০^[32]

স্থান	দেশ	%
1	চীন	19^{[টোকা 1]}
2	অষ্ট্ৰেলিয়া	16
3	নিউজিলেণ্ড	08
4	তুৰস্ক	04
5	যুক্তৰাজ্য	04
6	মৰক্কো	03
7	ইৰাণ	03
8	ৰাছিয়া	03
9	দক্ষিণ আফ্ৰিকা	03
10	ভাৰত	03

↑ বিশ্ব ঊণ-ক্লিপৰ শতাংশ (334 মিলিয়ন কিলোগ্ৰাম [740 মিলিয়ন পাউণ্ড] চৰ্বিযুক্ত, ২০২০)

জৈৱিক ঊণ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিছে। এই ঊণৰ যোগান সীমিত আৰু ইয়াৰ বেছিভাগ নিউজিলেণ্ড আৰু অষ্ট্ৰেলিয়াৰপৰা আহে।^[33] জৈৱিক ঊণ কাপোৰ আৰু অন্যান্য সামগ্ৰীত বিচাৰি পোৱা সহজ হৈছে, কিন্তু এই সামগ্ৰীবোৰ প্ৰায়ে অধিক মূল্য বহন কৰে।

ঊণ পৰিৱেশৰ বাবে অধিক পছন্দনীয় (পেট্ৰ'লিয়াম-ভিত্তিক নাইলন বা পলিপ্ৰ'পাইলিনৰ তুলনাত) কাৰ্পেটৰ বাবে এক সামগ্ৰী হিচাপে, বিশেষকৈ যেতিয়া প্ৰাকৃতিক বান্ধোনৰ সৈতে একত্ৰিত কৰা হয় আৰু ফৰ্মালডিহাইড-মুক্ত আঠা ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

পশু অধিকাৰ গোটে ঊণ উৎপাদনৰ সৈতে জড়িত সমস্যাসমূহ ঊণ্লেখ কৰিছে, যেনে মিঊণেছিং।

বিপণন

সাঁচ:More citations needed section

অষ্ট্ৰেলিয়া

অষ্ট্ৰেলিয়াত বিক্ৰী হোৱা প্ৰায় ৮৫% ঊণ মুকলি চিঞৰ নিলামৰদ্বাৰা বিক্ৰী হয়।^[34]

১৯৭৩ চনৰপৰা অষ্ট্ৰেলিয়ান দালাল আৰু ব্যৱসায়ীয়ে গ্ৰহণ কৰা ঊণ (টন/ত্ৰৈমাসিক)

অন্যান্য দেশ

ব্ৰিটিছ ৱুল মাৰ্কেটিং ব'ৰ্ডে কৃষকসকলৰ বাবে সৰ্বোত্তম সম্ভাৱ্য নিট লাভ লাভ কৰাৰ লক্ষ্যৰে যুক্তৰাজ্যৰ ফ্লীচ ঊণৰ বাবে এক কেন্দ্ৰীয় বিপণন ব্যৱস্থা পৰিচালনা কৰে।

নিউজিলেণ্ডৰ আধাতকৈও কম ঊণ নিলামত বিক্ৰী হয়, আনহাতে প্ৰায় ৪৫% কৃষকে ঊণ প্ৰত্যক্ষভাৱে ব্যক্তিগত ক্ৰেতা আৰু শেষ-ব্যৱহাৰকাৰীলৈ বিক্ৰী কৰে।^[35]

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ভেড়া উৎপাদকসকলে ব্যক্তিগত বা সমবায় ঊণ গুদামৰ সৈতে ঊণ বিপণন কৰে, কিন্তু বহুতো ৰাজ্যত ঊণ পুল সাধাৰণ। কিছুমান ক্ষেত্ৰত, ঊণ স্থানীয় বজাৰ এলেকাত পুল কৰা হয়, কিন্তু ঊণ গুদামৰ জৰিয়তে বিক্ৰী কৰা হয়। বস্তুনিষ্ঠ জোখ পৰীক্ষাৰ ফলাফলৰ সৈতে আগবঢ়োৱা ঊণ পছন্দ কৰা হয়। আমদানি কৰা পোছাক ঊণ আৰু কাৰ্পেট ঊণ পোনে পোনে কেন্দ্ৰীয় বজাৰলৈ যায়, য'ত ই বৃহৎ বণিক আৰু নিৰ্মাতাসকলৰদ্বাৰা পৰিচালনা কৰা হয়।^[36]

সূতা

ছড্ডি বা পুনঃব্যৱহৃত ঊণ বিদ্যমান ঊণ কাপোৰ কাটি বা ফালি আৰু ফলস্বৰূপ আঁহবোৰ পুনৰ কাটি তৈয়াৰ কৰা হয়।^[37] যিহেতু এই প্ৰক্ৰিয়াই ঊণ আঁহবোৰ চুটি কৰে, পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা কাপোৰ মূলতকৈ নিম্নমানৰ। পুনঃব্যৱহৃত ঊণ কেঁচা ঊণ, ঊণ নইল, বা কপাহৰ দৰে আন আঁহৰ সৈতে মিহলাই গড় আঁহৰ দৈৰ্ঘ্য বৃদ্ধি কৰিব পাৰি। এনে সূতা সাধাৰণতে কপাহ ৱাৰ্পৰ সৈতে ৱেফ্ট সূতা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়া ৱেষ্ট য়ৰ্কশ্বায়াৰৰ হেভি ৱুলেন ডিষ্ট্ৰিক্টত উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল আৰু বহু বছৰ ধৰি এই এলেকাত এক মাইক্ৰ'ইক'ন'মি সৃষ্টি কৰিছিল।^[38]

ৱৰ্ষ্টেড হৈছে এক শক্তিশালী, দীঘল-ষ্টেপল, কম্বড ঊণ সূতা যাৰ এক কঠিন পৃষ্ঠ থাকে।^[37]

ঊণেন হৈছে এক কোমল, চুটি-ষ্টেপল, কাৰ্ডেড ঊণ সূতা যি সাধাৰণতে বোৱাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।^[37] পৰম্পৰাগত বোৱাত, ঊণেন ৱেফ্ট সূতা (কোমলতা আৰু উষ্ণতাৰ বাবে) সঘনাই তাঁতত শক্তিৰ বাবে ৱৰ্ষ্টেড ৱাৰ্প সূতাৰ সৈতে একত্ৰিত কৰা হয়।^[39]

ব্যৱহাৰ

পোছাকৰ উপৰি, ঊণ কম্বল, ছুট, ঘোৰাৰ কম্বল, জিনৰ কাপোৰ, কাৰ্পেটিং, তাপৰোধ আৰু আপহলষ্টেৰীৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। ৰঙীন ঊণ তিতা আৰু বেজী ফেল্টিংৰ দৰে শিল্পৰ অন্যান্য ৰূপ সৃষ্টি কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। ঊণ ফেল্টে পিয়ানো হামাৰ ঢাকে, আৰু ই গধুৰ যন্ত্ৰ-পাতি আৰু ষ্টেৰিঅ' স্পীকাৰত গোন্ধ আৰু শব্দ শোষণ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। প্ৰাচীন গ্ৰীকসকলে তেওঁলোকৰ হেলমেট ফেল্টেৰে আস্তৰণ কৰিছিল, আৰু ৰোমান সৈন্যসকলে ঊণ ফেল্টেৰে তৈয়াৰী বক্ষবন্ধ ব্যৱহাৰ কৰিছিল।

ঊণ লগতে কপাহো পৰম্পৰাগতভাৱে কাপোৰৰ ডায়েপাৰৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।^[40] ঊণ আঁহৰ বাহ্যিক অংশ হাইড্ৰ'ফ'বিক (পানী বিকৰ্ষণ কৰে) আৰু ঊণ আঁহৰ ভিতৰৰ অংশ হাইগ্ৰ'স্ক'পিক (পানী আকৰ্ষণ কৰে); এইটোৱে এটা তিতা ডায়েপাৰৰ বাবে এটা উপযুক্ত আৱৰণ কৰে উইকিং বাধা দিয়াৰদ্বাৰা, যাতে বাহিৰৰ পোছাক শুকান থাকে। ঊণ ফেল্টেড আৰু লেনলিনেৰে চিকিৎসা কৰা পানী প্ৰতিৰোধী, বায়ু প্ৰৱেশযোগ্য, আৰু সামান্য এণ্টিবেক্টেৰিয়েল, সেয়েহে ই গোন্ধৰ নিৰ্মাণ প্ৰতিৰোধ কৰে। কিছুমান আধুনিক কাপোৰৰ ডায়েপাৰে আৱৰণৰ বাবে ফেল্টেড ঊণ কাপোৰ ব্যৱহাৰ কৰে, আৰু ঊণ ডায়েপাৰ আৱৰণৰ বাবে কেইবাটাও আধুনিক বাণিজ্যিক বোৱা আৰ্হি আছে।

ঊণীয়া আণ্ডাৰৱেয়াৰৰ প্ৰাৰম্ভিক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে ই তাপ আৰু ঘাম ৰেছ প্ৰতিৰোধ কৰে কাৰণ ই অন্যান্য আঁহতকৈ অধিক সহজে আৰ্দ্ৰতা শোষণ কৰে।^[41]

পশু প্ৰ'টিন হিচাপে, ঊণ মাটিৰ সাৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি, নাইট্ৰ'জেনৰ ধীৰ-মুক্ত উৎস হিচাপে।

ৰয়েল মেলবৰ্ণ ইনষ্টিটিউট অৱ টেকন'লজি ফেশ্বন আৰু বস্ত্ৰ বিদ্যালয়ৰ গৱেষকসকলে ঊণ আৰু কেভলাৰৰ মিশ্ৰণ আৱিষ্কাৰ কৰিছে, শৰীৰ বৱচাত ব্যাপকভাৱে ব্যৱহৃত কৃত্ৰিম আঁহ, কেৱল কেভলাৰতকৈ পাতল, সস্তা আৰু তিতা অৱস্থাত ভালদৰে কাম কৰিছিল। কেভলাৰ, যেতিয়া অকলে ব্যৱহাৰ কৰা হয়, তিতিলে ইয়াৰ কাৰ্যকৰীতাৰ প্ৰায় ২০% হেৰুৱায়, সেয়েহে ব্যয়-বহুল জলৰোধী প্ৰক্ৰিয়াৰ প্ৰয়োজন আছিল। ঊণে ২৮–৩০ তৰপ কাপোৰৰ এটা জেকেটত ঘৰ্ষণ বৃদ্ধি কৰিছিল, কেৱল ৩৬ তৰপ কেভলাৰৰ দৰে একে স্তৰৰ গুলী প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা প্ৰদান কৰিবলৈ।^[42]

অনুষ্ঠান

মেৰিনো ঊণৰ এজন ক্ৰেতা, এৰমেনেগিল্ডো জেগনা, অষ্ট্ৰেলিয়ান ঊণ উৎপাদকসকলৰ বাবে বঁটা আগবঢ়াইছে। ১৯৬৩ চনত, "অতিমিহি স্কাৰ্টেড মেৰিনো ফ্লীচ"ৰ উৎপাদকসকলৰ বাবে টাছমেনিয়াত প্ৰথম এৰমেনেগিল্ডো জেগনা পাৰ্পেচুৱেল ট্ৰ'ফী প্ৰদান কৰা হৈছিল। ১৯৮০ চনত, এক ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা, এক্সট্ৰাফাইন ঊণ উৎপাদনৰ বাবে এৰমেনেগিল্ডো জেগনা ট্ৰ'ফী, আৰম্ভ কৰা হৈছিল। ২০০৪ চনত, এই বঁটা এৰমেনেগিল্ডো জেগনা আনপ্ৰ'টেক্টেড ৱুল ট্ৰ'ফী হিচাপে জনাজাত হৈছিল। ১৯৯৮ চনত, বছৰৰ প্ৰায় ন মাহৰ বাবে আৱৰণ কৰা ভেড়াৰপৰা ফ্লীচৰ বাবে এৰমেনেগিল্ডো জেগনা প্ৰ'টেক্টেড ৱুল ট্ৰ'ফী আৰম্ভ কৰা হৈছিল।

২০০২ চনত, ১৩.৯ মাইক্ৰন বা মিহি ঊণৰ বাবে এৰমেনেগিল্ডো জেগনা ভেলাছ অ'ৰিয়াম ট্ৰ'ফী আৰম্ভ কৰা হৈছিল। অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ড, আৰ্জেণ্টিনা, আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰপৰা ঊণ প্ৰৱেশ কৰিব পাৰে, আৰু প্ৰতিটো দেশৰপৰা এজন বিজয়ীৰ নাম ঘোষণা কৰা হয়।^[43] ২০০৮ চনৰ এপ্ৰিলত, নিউজিলেণ্ডে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১০.৮ মাইক্ৰন জোখা এটা ফ্লীচৰ সৈতে এৰমেনেগিল্ডো জেগনা ভেলাছ অ'ৰিয়াম ট্ৰ'ফী জিকিছিল। এই প্ৰতিযোগিতাই বিজয়ী ফ্লীচ ওজনক পুৰস্কাৰ হিচাপে সোণত একে ওজনেৰে পুৰস্কৃত কৰে, সেয়েহে নাম।

২০১০ চনত, নিউ চাউথ ৱেলছৰ পিৰামুলৰ ওচৰৰ উইণ্ড্ৰাডিনৰপৰা এটা অতিমিহি, ১০-মাইক্ৰন ফ্লীচে এৰমেনেগিল্ডো জেগনা ভেলাছ অ'ৰিয়াম আন্তৰ্জাতিক ট্ৰ'ফী জিকিছিল।^[44]

২০০০ চনৰ পৰা, লৰো পিয়ানাই বিশ্বৰ আটাইতকৈ মিহি ঊণৰ বেলৰ বাবে এটা কাপ প্ৰদান কৰিছে যি কেৱল ৫০টা দৰ্জীৰদ্বাৰা তৈয়াৰী ছুটৰ বাবে যথেষ্ট কাপোৰ উৎপন্ন কৰে। পুৰস্কাৰ এজন অষ্ট্ৰেলিয়ান বা নিউজিলেণ্ড ঊণ উৎপাদকক প্ৰদান কৰা হয় যি বছৰৰ আটাইতকৈ মিহি বেল উৎপাদন কৰে।^[45]

নিউ ইংলেণ্ড মেৰিনো ফিল্ড দিৱসবোৰ যি স্থানীয় ষ্টাড, ঊণ, আৰু ভেড়া প্ৰদৰ্শন কৰে জানুৱাৰীত, ৱালচা, নিউ চাউথ ৱেলছ জিলাৰ চাৰিওফালে সম সংখ্যাৰ বছৰত অনুষ্ঠিত হয়। বাৰ্ষিক ঊণ ফেশ্বন বঁটা, যি ফেশ্বন ডিজাইনাৰসকলৰদ্বাৰা মেৰিনো ঊণৰ ব্যৱহাৰ প্ৰদৰ্শন কৰে, প্ৰতি বছৰে মাৰ্চত নিউ চাউথ ৱেলছৰ আৰ্মিডেল চহৰে আয়োজন কৰে। এই অনুষ্ঠানে যুৱ আৰু প্ৰতিষ্ঠিত ফেশ্বন ডিজাইনাৰসকলক তেওঁলোকৰ প্ৰতিভা প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰে। প্ৰতি মে'ত, আৰ্মিডেলে ঊণ ফেশ্বন, হস্তশিল্প, প্ৰদৰ্শন, ক্ষৌৰ প্ৰতিযোগিতা, ইয়াৰ্ড কুকুৰ ট্ৰায়েল, আৰু অধিক প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ বাৰ্ষিক নিউ ইংলেণ্ড ঊণ এক্সপ' আয়োজন কৰে।^[1]

জুলাইত, বাৰ্ষিক অষ্ট্ৰেলিয়ান চিপ এণ্ড ৱুল শ্ব' ভিক্টোৰিয়াৰ বেণ্ডিগোত অনুষ্ঠিত হয়। এইটো বিশ্বৰ বৃহত্তম ভেড়া আৰু ঊণ শ্ব', ছাগলী আৰু আলপাকা, লগতে ঊণক্ৰাফ্ট প্ৰতিযোগিতা আৰু প্ৰদৰ্শন, ফ্লীচ প্ৰতিযোগিতা, ভেড়া কুকুৰ ট্ৰায়েল, ক্ষৌৰ, আৰু ঊণ হেণ্ডলিংৰ সৈতে। বস্তুনিষ্ঠভাৱে জোখা ফ্লীচৰ বাবে বিশ্বৰ বৃহত্তম প্ৰতিযোগিতা হৈছে অষ্ট্ৰেলিয়ান ফ্লীচ প্ৰতিযোগিতা, যি বাৰ্ষিকভাৱে বেণ্ডিগোত অনুষ্ঠিত হয়। ২০০৮ চনত, অষ্ট্ৰেলিয়াৰ সকলো ৰাজ্যৰপৰা ৪৭৫টা এণ্ট্ৰি আহিছিল, প্ৰথম আৰু দ্বিতীয় পুৰস্কাৰ উত্তৰ টেবলেণ্ড ফ্লীচলৈ গৈছিল।^[46]

লগতে চাওক

কাপোৰ আৰু বস্ত্ৰ প্ৰযুক্তিৰ সময়ৰেখা

উৎপাদন

প্ৰক্ৰিয়াকৰণ

পৰিশোধিত সামগ্ৰী

সংস্থা

বিবিধ ঊণ আৰু পশু বস্ত্ৰ

অজৈৱিক ঊণ

তথ্যসূত্ৰ

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 Braaten, Ann W. (2005). "Wool". In Steele, Valerie. Encyclopedia of Clothing and Fashion. 3. Thomson Gale. পৃষ্ঠা. 441–443. ISBN 0-684-31394-4. https://archive.org/details/encyclopediaofcl00vale.
↑ Simmons, Paula (2009). Storey's Guide to Raising Sheep. প্ৰকাশক North Adams, MA: Storey Publishing. পৃষ্ঠা. 315–316.
↑ D'Arcy, John B. (1986). Sheep and Wool Technology. প্ৰকাশক Kensington: NSW University Press. ISBN 0-86840-106-4.
↑ Wool Facts Archived 2014-05-26 at the Wayback Machine. Aussiesheepandwool.com.au. Retrieved on 2012-08-05.
↑ Wool History Archived 2008-05-09 at the Wayback Machine. Tricountyfarm.org. Retrieved on 2012-08-05.
↑ ^6.0 ^6.1 The Land, Merinos – Going for Green and Gold, p.46, US use flame resistance, 21 August 2008
↑ Admani, Shehla; Jacob, Sharon E. (2014-04-01). "Allergic contact dermatitis in children: review of the past decade". Current Allergy and Asthma Reports খণ্ড 14 (4): 421. doi:10.1007/s11882-014-0421-0. PMID 24504525.
↑ ^8.0 ^8.1 ^8.2 ^8.3 ^8.4 Preparation of Australian Wool Clips, Code of Practice 2010–2012, Australian Wool Exchange (AWEX), 2010
↑ "Technology in Australia 1788–1988". Australian Science and Technology Heritage Center. 2001. http://www.austehc.unimelb.edu.au/tia/267.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2006-04-30.
↑ Wu Zhao (1987). A study of wool carbonizing (PhD). University of New South Wales. School of Fibre Science and Technology. http://trove.nla.gov.au/work/18809758?selectedversion=NBD5989374.
↑ Bradford Industrial Museum 2015.
↑ "Merino Sheep in Australia". http://www.merinos.com.au/history.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 2006-11-10.
↑ Van Nostran, Don. "Wool Management – Maximizing Wool Returns". Mid-States Wool growers Cooperative Association. http://www.midstateswoolgrowers.com/management.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2006-11-10.
↑ D'Arcy, John B. (1986). Sheep Management & Wool Technology. NSW University Press. ISBN 0-86840-106-4.
↑ "1PP Certification". Australian Wool Exchange. Archived from the original on 2012-07-18. https://archive.today/20120718231815/http://www.awex.com.au/standards/1pp-certification.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-10-13.
↑ ^16.0 ^16.1 ^16.2 ^16.3 Robert E. Freer. "The Wool Products Labeling Act of 1939." Archived 2016-06-05 at the Wayback Machine Temple Law Quarterly. 20.1 (July 1946). p. 47. Reprinted at ftc.gov. Retrieved 1 May 2016.
↑ Ensminger, M. E.; R. O. Parker (1986). Sheep and Goat Science, Fifth Edition. প্ৰকাশক Danville, Illinois: The Interstate Printers and Publishers Inc. ISBN 0-8134-2464-X.
↑ Weaver, Sue (2005). Sheep: small-scale sheep keeping for pleasure and profit. প্ৰকাশক Irvine, CA: Hobby Farm Press, an imprint of BowTie Press, a division of BowTie Inc.. ISBN 1-931993-49-1.
↑ Smith, Barbara; Kennedy, Gerald; Aseltine, Mark (1997). Beginning Shepherd's Manual, Second Edition. প্ৰকাশক Ames, IA: Iowa State University Press. ISBN 0-8138-2799-X.
↑ "Fibre history". Woolmark. Archived from the original on 2006-08-28. https://archive.today/20060828001755/http://www.woolmark.com/about_education_fibre.php?PHPSESSID=10d80556668ed0847e77b83c64c3c225। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-10-13.
↑ ^21.0 ^21.1 ^21.2 ^21.3 Fernand Braudel, 1982. The Wheels of Commerce, vol 2 of Civilization and Capitalism (New York:Harper & Row), pp. 312–317
↑ Bell, Adrian R.; Brooks, Chris; Dryburgh, Paul (2007). The English Wool Market, c.1230–1327. প্ৰকাশক Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521859417. https://archive.org/details/englishwoolmarke0000bell.
↑ Parks, George Bruner (1954). The English Traveler to Italy. Storia e letteratura, volume 46. 1. প্ৰকাশক Rome: Edizioni di Storia e Letteratura. পৃষ্ঠা. 407. https://books.google.com/books?id=h64LEYa_cVAC। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 February 2025. "[...] the establishment at Pisa of a factory [...] which would export its cloths to the Crimea in exchange for Russian furs. [...] Portinari thought of making Pisa a wool centre for the Mediterranean, whence English wool might be dispatched to Florence, Genoa, and Milan for manufacture, and Spanish wool be manufactured in Pisa for export to the east"
↑ "Florentine Woolen Manufacture in the Sixteenth Century:Crisis and New Entrepreneurial Strategies". THe Business History Conference. https://thebhc.org/sites/default/files/ammannati.pdf.
↑ "The end of pastoral dominance" Archived 2007-08-19 at the Wayback Machine. Teara.govt.nz (2009-03-03). Retrieved on 2012-08-05.
↑ OpenDocument 1301.0 – Year Book Australia, 2000 Archived 2017-07-01 at the Wayback Machine, Australian Bureau of Statistics
↑ "The History of Wool" Archived 2015-04-27 at the Wayback Machine. johnhanly.com
↑ World's Finest Bale Record Broken. landmark.com.au, 22 November 2004
↑ Country Leader, NSW Wool Sells for a Quarter of a Million, 7 July 2008
↑ Shower suit Archived 2011-08-22 at the Wayback Machine Retrieved on 11 November 2008
↑ "Sheep 101". http://www.sheep101.info/wool.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 September 2016. According to this chart, US production is around সাঁচ:Convert/t, hugely at variance with the percentage list, and way outside year-to-year variability.
↑ "FAOSTAT". FAOSTAT (Food And Agriculture Organization Of The United Nations Statistics). http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/visualize। আহৰণ কৰা হৈছে: May 17, 2020.
↑ Speer, Jordan K. (2006-05-01). "Shearing the Edge of Innovation". Apparel Magazine. http://apparel.edgl.com/old-magazine/Shearing-the-Edge-of-Innovation64530.
↑ Bolt, C (2004-04-07). "AWH to set up wool auctions" (en ভাষাত). The Age. https://www.theage.com.au/business/awh-to-set-up-wool-auctions-20040407-gdxmtw.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-05-27.
↑ Wool Production in New Zealand. maf.govt.nz
↑ Wool Marketing. sheepusa.org
↑ ^37.0 ^37.1 ^37.2 Kadolph, Sara J, ed (2007). Textiles (10 সম্পাদনা). Pearson/Prentice-Hall. পৃষ্ঠা. 63. ISBN 978-0-13-118769-6. https://archive.org/details/textiles0010kado/page/63.
↑ Shell, Hanna Rose. "Leftovers / Devil's Dust" (en ভাষাত). cabinetmagazine.org. https://www.cabinetmagazine.org/issues/60/shell.php.
↑ Ã˜stergÃ¥rd, Else (2004). Woven into the Earth: Textiles from Norse Greenland. Aarhus University Press. পৃষ্ঠা. 50. ISBN 87-7288-935-7.
↑ Snodgrass, Mary Ellen (2015). World Clothing and Fashion : an Encyclopedia of History, Culture, and Social Influence.. প্ৰকাশক Hoboken: Taylor and Francis. পৃষ্ঠা. 49–51. ISBN 978-1-317-45167-9. OCLC 910448387.
↑ ABC Rural Radio: Woodhams, Dr. Libby, New research shows woollen underwear helps prevent rashes Archived 2011-08-23 at the Wayback Machine Retrieved 2010-3-24
↑ Blenkin, Max (2011-04-11). "Wool's tough new image". Country Leader.
↑ "2004/51/1 Trophy and plaque, Ermenegildo Zegna Vellus Aureum trophy and plaque, plaster / bronze / silver / gold, trophy designed and made by Not Vital for Ermenegildo Zegna, Switzerland, 2001". Powerhouse Museum, Sydney. http://www.powerhousemuseum.com/collection/database/?irn=345179। আহৰণ কৰা হৈছে: 2008-04-27.
↑ Country Leader, 26 April 2010, Finest wool rewarded, Rural Press, North Richmond
↑ Australian Wool Network News, Issue #19, July 2008
↑ "Fletcher Wins Australian Fleece Comp". Walcha News: পৃষ্ঠা 3. 24 July 2008. http://www.walchanewsonline.com.au/news/local/news/general/fletcher-wins-australian-fleece-comp/1224866.aspx.

বাহ্যিক সংযোগ

সাঁচ:Prone to spam

সাঁচ:Cite NSRW
"Wool". New International Encyclopedia. 1905.

সাঁচ:Fabric সাঁচ:Clothing materials and parts

[33] বিশ্ব ঊণ-ক্লিপৰ শতাংশ (334 মিলিয়ন কিলোগ্ৰাম [740 মিলিয়ন পাউণ্ড] চৰ্বিযুক্ত, ২০২০)

[Braaten_2005-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 Braaten, Ann W. (2005). "Wool". In Steele, Valerie. Encyclopedia of Clothing and Fashion. 3. Thomson Gale. পৃষ্ঠা. 441–443. ISBN 0-684-31394-4. https://archive.org/details/encyclopediaofcl00vale.

[2] Simmons, Paula (2009). Storey's Guide to Raising Sheep. প্ৰকাশক North Adams, MA: Storey Publishing. পৃষ্ঠা. 315–316.

[3] D'Arcy, John B. (1986). Sheep and Wool Technology. প্ৰকাশক Kensington: NSW University Press. ISBN 0-86840-106-4.

[4] Wool Facts Archived 2014-05-26 at the Wayback Machine. Aussiesheepandwool.com.au. Retrieved on 2012-08-05.

[5] Wool History Archived 2008-05-09 at the Wayback Machine. Tricountyfarm.org. Retrieved on 2012-08-05.

[The_Land_p.46-6] 6.0 ^6.1 The Land, Merinos – Going for Green and Gold, p.46, US use flame resistance, 21 August 2008

[7] Admani, Shehla; Jacob, Sharon E. (2014-04-01). "Allergic contact dermatitis in children: review of the past decade". Current Allergy and Asthma Reports খণ্ড 14 (4): 421. doi:10.1007/s11882-014-0421-0. PMID 24504525.

[AWEX_w-8] 8.0 ^8.1 ^8.2 ^8.3 ^8.4 Preparation of Australian Wool Clips, Code of Practice 2010–2012, Australian Wool Exchange (AWEX), 2010

[9] "Technology in Australia 1788–1988". Australian Science and Technology Heritage Center. 2001. http://www.austehc.unimelb.edu.au/tia/267.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2006-04-30.

[10] Wu Zhao (1987). A study of wool carbonizing (PhD). University of New South Wales. School of Fibre Science and Technology. http://trove.nla.gov.au/work/18809758?selectedversion=NBD5989374.

[FOOTNOTEBradford_Industrial_Museum2015-11] Bradford Industrial Museum 2015.

[Australia-12] "Merino Sheep in Australia". http://www.merinos.com.au/history.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 2006-11-10.

[13] Van Nostran, Don. "Wool Management – Maximizing Wool Returns". Mid-States Wool growers Cooperative Association. http://www.midstateswoolgrowers.com/management.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2006-11-10.

[D'Arcy-14] D'Arcy, John B. (1986). Sheep Management & Wool Technology. NSW University Press. ISBN 0-86840-106-4.

[15] "1PP Certification". Australian Wool Exchange. Archived from the original on 2012-07-18. https://archive.today/20120718231815/http://www.awex.com.au/standards/1pp-certification.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-10-13.

[Freer-16] 16.0 ^16.1 ^16.2 ^16.3 Robert E. Freer. "The Wool Products Labeling Act of 1939." Archived 2016-06-05 at the Wayback Machine Temple Law Quarterly. 20.1 (July 1946). p. 47. Reprinted at ftc.gov. Retrieved 1 May 2016.

[17] Ensminger, M. E.; R. O. Parker (1986). Sheep and Goat Science, Fifth Edition. প্ৰকাশক Danville, Illinois: The Interstate Printers and Publishers Inc. ISBN 0-8134-2464-X.

[18] Weaver, Sue (2005). Sheep: small-scale sheep keeping for pleasure and profit. প্ৰকাশক Irvine, CA: Hobby Farm Press, an imprint of BowTie Press, a division of BowTie Inc.. ISBN 1-931993-49-1.

[19] Smith, Barbara; Kennedy, Gerald; Aseltine, Mark (1997). Beginning Shepherd's Manual, Second Edition. প্ৰকাশক Ames, IA: Iowa State University Press. ISBN 0-8138-2799-X.

[20] "Fibre history". Woolmark. Archived from the original on 2006-08-28. https://archive.today/20060828001755/http://www.woolmark.com/about_education_fibre.php?PHPSESSID=10d80556668ed0847e77b83c64c3c225। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-10-13.

[Braudel-21] 21.0 ^21.1 ^21.2 ^21.3 Fernand Braudel, 1982. The Wheels of Commerce, vol 2 of Civilization and Capitalism (New York:Harper & Row), pp. 312–317

[22] Bell, Adrian R.; Brooks, Chris; Dryburgh, Paul (2007). The English Wool Market, c.1230–1327. প্ৰকাশক Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521859417. https://archive.org/details/englishwoolmarke0000bell.

[23] Parks, George Bruner (1954). The English Traveler to Italy. Storia e letteratura, volume 46. 1. প্ৰকাশক Rome: Edizioni di Storia e Letteratura. পৃষ্ঠা. 407. https://books.google.com/books?id=h64LEYa_cVAC। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 February 2025. "[...] the establishment at Pisa of a factory [...] which would export its cloths to the Crimea in exchange for Russian furs. [...] Portinari thought of making Pisa a wool centre for the Mediterranean, whence English wool might be dispatched to Florence, Genoa, and Milan for manufacture, and Spanish wool be manufactured in Pisa for export to the east"

[24] "Florentine Woolen Manufacture in the Sixteenth Century:Crisis and New Entrepreneurial Strategies". THe Business History Conference. https://thebhc.org/sites/default/files/ammannati.pdf.

[25] "The end of pastoral dominance" Archived 2007-08-19 at the Wayback Machine. Teara.govt.nz (2009-03-03). Retrieved on 2012-08-05.

[26] OpenDocument 1301.0 – Year Book Australia, 2000 Archived 2017-07-01 at the Wayback Machine, Australian Bureau of Statistics

[27] "The History of Wool" Archived 2015-04-27 at the Wayback Machine. johnhanly.com

[28] World's Finest Bale Record Broken. landmark.com.au, 22 November 2004

[29] Country Leader, NSW Wool Sells for a Quarter of a Million, 7 July 2008

[30] Shower suit Archived 2011-08-22 at the Wayback Machine Retrieved on 11 November 2008

[31] "Sheep 101". http://www.sheep101.info/wool.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 September 2016. According to this chart, US production is around সাঁচ:Convert/t, hugely at variance with the percentage list, and way outside year-to-year variability.

[32] "FAOSTAT". FAOSTAT (Food And Agriculture Organization Of The United Nations Statistics). http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/visualize। আহৰণ কৰা হৈছে: May 17, 2020.

[34] Speer, Jordan K. (2006-05-01). "Shearing the Edge of Innovation". Apparel Magazine. http://apparel.edgl.com/old-magazine/Shearing-the-Edge-of-Innovation64530.

[35] Bolt, C (2004-04-07). "AWH to set up wool auctions" (en ভাষাত). The Age. https://www.theage.com.au/business/awh-to-set-up-wool-auctions-20040407-gdxmtw.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-05-27.

[36] Wool Production in New Zealand. maf.govt.nz

[37] Wool Marketing. sheepusa.org

[Kadolph-38] 37.0 ^37.1 ^37.2 Kadolph, Sara J, ed (2007). Textiles (10 সম্পাদনা). Pearson/Prentice-Hall. পৃষ্ঠা. 63. ISBN 978-0-13-118769-6. https://archive.org/details/textiles0010kado/page/63.

[39] Shell, Hanna Rose. "Leftovers / Devil's Dust" (en ভাষাত). cabinetmagazine.org. https://www.cabinetmagazine.org/issues/60/shell.php.

[40] Ã˜stergÃ¥rd, Else (2004). Woven into the Earth: Textiles from Norse Greenland. Aarhus University Press. পৃষ্ঠা. 50. ISBN 87-7288-935-7.

[41] Snodgrass, Mary Ellen (2015). World Clothing and Fashion : an Encyclopedia of History, Culture, and Social Influence.. প্ৰকাশক Hoboken: Taylor and Francis. পৃষ্ঠা. 49–51. ISBN 978-1-317-45167-9. OCLC 910448387.

[42] ABC Rural Radio: Woodhams, Dr. Libby, New research shows woollen underwear helps prevent rashes Archived 2011-08-23 at the Wayback Machine Retrieved 2010-3-24

[43] Blenkin, Max (2011-04-11). "Wool's tough new image". Country Leader.

[44] "2004/51/1 Trophy and plaque, Ermenegildo Zegna Vellus Aureum trophy and plaque, plaster / bronze / silver / gold, trophy designed and made by Not Vital for Ermenegildo Zegna, Switzerland, 2001". Powerhouse Museum, Sydney. http://www.powerhousemuseum.com/collection/database/?irn=345179। আহৰণ কৰা হৈছে: 2008-04-27.

[45] Country Leader, 26 April 2010, Finest wool rewarded, Rural Press, North Richmond

[46] Australian Wool Network News, Issue #19, July 2008

[47] "Fletcher Wins Australian Fleece Comp". Walcha News: পৃষ্ঠা 3. 24 July 2008. http://www.walchanewsonline.com.au/news/local/news/general/fletcher-wins-australian-fleece-comp/1224866.aspx.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[টোকা 1]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

কৰ্তৃপক্ষ নিয়ন্ত্ৰণ
সাধাৰণ	Integrated Authority File (Germany)
ৰাষ্ট্ৰীয় পুথিভঁৰাল	France (data) United States Japan Czech Republic
অন্যান্য	Historical Dictionary of Switzerland Microsoft Academic National Archives (US)