ঔপনিৱেশিকতাবাদ
ঔপনিৱেশিকতাবাদ (ইংৰাজী: Colonialism) হৈছে এটা বিদেশী গোটৰ দ্বাৰা আন এখন ভূখণ্ড, প্ৰাকৃতিক সম্পদ আৰু জনসাধাৰণৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ স্থাপন।[1] উপনিৱেশবাদীয়সকলে উপনিৱেশাধীন অঞ্চলৰ ৰাজনৈতিক আৰু জনজাতীয় শক্তিৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। ই সাধাৰণতে এখন সাম্ৰাজ্যবাদী প্ৰকল্প হিচাপে বিকাশ লাভ কৰে যদিও, ইয়াৰ এটা ৰূপ হৈছে বসতি ঔপনিৱেশিকতা, য'ত উপনিৱেশবাদী মেট্ৰোপ'লৰ পৰা অহা লোকে কোনো এটা ভূখণ্ড দখল কৰি পূৰ্বৰ স্থানীয় জনসংখ্যাক আংশিক বা সম্পূৰ্ণ ৰূপে স্থানচ্যুত কৰাৰ মনোবৃত্তিৰে বাস কৰে।[2][3](পৃষ্ঠা2)[4]
ঔপনিৱেশিকতা এক বিশেষ ধাৰণা হিচাপে বিকাশ লাভ কৰে ইউৰোপীয় উপনিৱেশবাদী সাম্ৰাজ্যসমূহৰ ক্ষেত্ৰত, যিয়ে পঞ্চদশ শতিকাৰ পৰা বিংশ শতিকাৰ মধ্যভাগত পৃথিৱীজুৰি বিস্তৃতি লাভ কৰিছিল। ১৮০০ চনৰ ভিতৰতে পৃথিৱীৰ ৩৫% ভূমি আৰু প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ আৰম্ভ হোৱাৰ সময়ছোৱাত ৮৪% ভূমি ঔপনিৱেশিকৰ নিয়ন্ত্ৰণত আছিল।[5] ইউৰোপীয় ঔপনিৱেশিকতাই বণিকবৃত্তি, বৈধ বাণিজ্য কোম্পানী আৰু ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ ধাৰণা প্ৰয়োগ কৰি উপনিৱেশবাসীক সমাজ-অৰ্থনৈতিকভাৱে পৰ-চিহ্নিত আৰু অধীন হিচাপে ৰাখিছিল। এইবোৰ হৈছে আধুনিক জীৱন-নীতিৰ দ্বাৰা লিংগ পৰিচয়, লিংগীয় শ্ৰেণীবিভাগ, জাতিগত বৈষম্য, অক্ষমতা, আৰু শ্ৰেণীৰ আধাৰত গঢ় দিয়া পৰস্পৰসংযুক্ত হিংসা আৰু বৈষম্যৰ উদাহৰণ।[6][7] ঔপনিবেশিকতা সাধাৰণতে এটা সভ্যতা প্ৰদানৰ দায়িত্ব হিচাপে ন্যায়সঙ্গত কৰা হৈছিল, য'ত ভূমি আৰু জীৱন সংস্কাৰ কৰাৰ ওপৰত অধিকাৰ আৰু উৎকৃষ্টতাৰ বিশ্বাস আছিল, আৰু এইবোৰ বিশ্বাস প্ৰায়ে খ্ৰীষ্টান মিছনৰ ধাৰণাত আকৰ্ষিত আছিল।
এই গভীৰ প্ৰভাৱৰ ফলত পৃথিৱীৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত আৰু ইতিহাসৰ বিভিন্ন পৰ্যায়ত ঔপনিবেশিকতাৰ বিভিন্ন উদাহৰণ পৰিচিত হৈছে। ই আৰম্ভ হৈছিল উপনিৱেশ স্থাপনৰ দ্বাৰা, য'ত মূলভূমি আৰু উপনিৱেশৰ মাজত মৌলিক বিভাজন স্থাপন কৰা হৈছিল।[2]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Rodney, Walter (2018). How Europe underdeveloped Africa. Verso Books. ISBN 978-1-78873-119-5. OCLC 1048081465.
- ↑ 2.0 2.1 McNamee, Lachlan (2023) (en ভাষাত). Settling for Less: Why States Colonize and Why They Stop. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-23781-7. https://books.google.com/books?id=s-x8EAAAQBAJ.
- ↑ Veracini, Lorenzo (2022-07-15) (en ভাষাত). Colonialism: A Global History (1st সম্পাদনা). প্ৰকাশক London: Routledge. doi:10.4324/9781003050599. ISBN 978-1-003-05059-9. https://www.taylorfrancis.com/books/9781003050599.
- ↑ Jacobs, Margaret D. (1 July 2009). White Mother to a Dark Race. প্ৰকাশক Lincoln: U of Nebraska Press. পৃষ্ঠা. 24, 81, 421, 430. ISBN 978-0-8032-1100-1.
- ↑ Philip T. Hoffman (2015). Why Did Europe Conquer the World?. Princeton University Press. পৃষ্ঠা. 2–3. ISBN 978-1-4008-6584-0. https://books.google.com/books?id=73zeBgAAQBAJ.
- ↑ Stoler, Ann Laura (4 October 1995). Race and the Education of Desire: Foucault's History of Sexuality and the Colonial Order of Things. Duke University Press. doi:10.2307/j.ctv11319d6. ISBN 978-0-8223-7771-9.
- ↑ Abay, Robel Afeworki; Soldatic, Karen. "Intersectional Colonialities: Embodied Colonial Violence and Practices of Resistance at the Axis of Disability, Race, Indigeneity, Class, and Gender". Routledge & CRC Press. https://www.routledge.com/Intersectional-Colonialities-Embodied-Colonial-Violence-and-Practices-of-Resistance-at-the-Axis-of-Disability-Race-Indigeneity-Class-and-Gender/AfeworkiAbay-Soldatic/p/book/9781032247748। আহৰণ কৰা হৈছে: ৮ মাৰ্চ ২০২৪.