কাদম্বৰী
কাদম্বৰী সংস্কৃত ভাষাৰ এখন ৰোমাণ্টিক উপন্যাস। ইয়াক যথেষ্ট পৰিমাণে ৰচনা কৰিছিল খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ প্ৰথমাৰ্ধত বানভট্টে, যিয়ে ইয়াক সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ মাজেৰে চাবলৈ জীয়াই নাথাকিল। প্ৰয়াত পিতৃয়ে ৰচনা কৰা পৰিকল্পনা অনুসৰি উপন্যাসখন সম্পূৰ্ণ কৰিছিল বানাভট্টৰ পুত্ৰ ভূষণভট্টই। ইয়াক গতানুগতিকভাৱে বানাভট্টৰ দ্বাৰা ৰচিত পূৰ্বভাগ (পূৰ্বৰ অংশ) আৰু ভূষণভট্টৰ দ্বাৰা ৰচিত উত্তৰভাগ (পৰৱৰ্তী অংশ) বুলি বিভক্ত কৰা হৈছে। (এটা বিকল্প পৰম্পৰাত পুত্ৰৰ নাম পুলিন্দভট্ট বুলি কোৱা হৈছে।)[1]
মূল সংস্কৃত গ্ৰন্থৰ মানক সংস্কৰণ পিটাৰছন[2] আৰু কেনৰ।[3] ইংৰাজীলৈ অনুবাদ কৰিছে কেলে,[4] লেইন[1] আৰু ৰিডিঙে;[5] আৰু ভলনৰ দ্বাৰা গুজৰাটী ভাষাৰ সংক্ষিপ্ত ৰূপ (কেশৱলাল ধ্ৰুৱৰ সম্পাদনাত) ৰচনা কৰা হৈছে।
এই উপন্যাসখনৰ কাহিনীভাগ অতি জটিল যিটো সংক্ষিপ্তভাৱে সামৰি লোৱাটো কঠিন। ইয়াৰ কেন্দ্ৰীয় সূত্ৰটো হৈছে নায়ক চন্দ্ৰপীদা আৰু নায়িকা কাদম্বৰীৰ মাজত এক ৰোমাণ্টিক মোহ (আৰু অৱশেষত মিলন)। কিন্তু কেইবাটাও প্ৰতিযোগী উপপ্লট আছে; সঁচাকৈয়ে নায়িকাই মধ্যবিন্দুৰ পাৰ নোহোৱালৈকে নিজৰ আবিৰ্ভাৱ ঘটাব নোৱাৰে। বহুতো চৰিত্ৰ একাধিক অৱতাৰত দেখা দিয়ে, কিছুমান মানুহ আৰু কিছুমান অৰ্ধদেৱতা বা প্ৰাণী হিচাপে। কথনটো একেৰাহে বাহৰ ফ্ৰেমৰ মাজেৰে আগবাঢ়িছে; ইয়াৰ এটা বৃহৎ অংশ হৈছে এজন ঋষিয়ে কোৱা কাহিনীক
কাহিনীভাগ সম্ভৱতঃ গুণাধ্যাৰ বৃহৎকথা (বিলুপ্ত পাইছাচী ভাষাৰ অনুমাণিক কাহিনী সংকলন)ৰ পৰা ৰজা সুমনছৰ কাহিনীৰ পৰা ৰূপান্তৰিত কৰা হৈছে। এই কাহিনীটো সোমদেৱৰ কথসৰিৎসাগৰতো (যিটো গুণাধ্যাৰ ৰচনাৰ সংস্কৃত প্ৰিচিছ বুলি বিশ্বাস কৰা হয়)।[4]
এই ৰচনাখনক বিশ্বৰ প্ৰথম উপন্যাসসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি যুক্তিসংগতভাৱে দাবী কৰিব পাৰি; এনে শ্ৰেণীবিভাজনৰ অস্পষ্টতাৰ বাবে উপযুক্ত অনুমোদন দিয়া। আচলতে দুটা আধুনিক ভাৰতীয় ভাষাত (কন্নড় আৰু মাৰাঠী) 'কাদম্বৰী'ক ৰোমাঞ্চ বা উপন্যাসৰ সাধাৰণ শব্দ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
কাদম্বৰীৰ উপৰিও বানভট্ট তেওঁৰ পৃষ্ঠপোষক ৰজা হৰ্ষবৰ্ধনৰ জীৱনী হৰ্ষচৰিতৰ ৰচনাও কৰিছিল। এই পৰিস্থিতিয়েই লেখকৰ তাৰিখ যুক্তিসংগতভাৱে নিশ্চিতভাৱে নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।
সংস্কৰণ আৰু অনুবাদ
[সম্পাদনা কৰক]- (১৮৯৬) চি. এম. ৰিডিং, বানাৰ কাদম্বৰী। অনুবাদিত, কেতবোৰ অংশ বাদ দি, আৰু লেখকৰ পুত্ৰ ভূষণভট্ট দ্বাৰা প্ৰণীত ৰোমাঞ্চ কাহিনীৰ পূৰ্ণ সাৰাংশৰ সৈতে সংলগ্ন।
- (১৯২৮: ৩য় সংস্কৰণ) এম. আৰ. কালে, সংস্কৃত মূল আৰু অনুবাদ
- (১৯৯১) গৱেণ্ড’লিন লেইন, কাদম্বৰী : জাদুকৰী ৰূপান্তৰৰ এক ক্লাসিক সংস্কৃত কাহিনী, গাৰলেণ্ড পাব্লিচিং, নিউ ইয়ৰ্ক।
- (২০০৯) ডেভিড স্মিথ, প্ৰিন্সেছ কাদম্বৰী, ক্লে সংস্কৃত গ্ৰন্থমালা, আই.এচ.বি.এন. 0-8147-4080-4
- (২০১০) পদ্মিনী ৰাজাপ্পা, কাদম্বৰী: বাণ। পৰিচয়ৰ সৈতে অনুবাদিত, পেংগুইন বুকছ। আই.এচ.বি.এন. 978-0-143-06466-4
অভিযোজন
[সম্পাদনা কৰক]ইয়াক শ্ৰীনাথ পতংকৰৰ ভাৰতীয় নীৰৱ ছবি, মহাশ্বেতা কদম্বৰী (১৯২২), আৰু নন্দলাল যশৱন্তলালৰ ভাৰতীয় হিন্দী ভাষাৰ ছবি কদম্বৰী (১৯৪৪)লৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হৈছে।[6]
বাহ্যিক সংযোগ
[সম্পাদনা কৰক]- The Kādambarī of Bāṇa সম্পৰ্কীয় তথ্য গুটেনবাৰ্গ প্ৰকল্পত চাওক। (1896 translation by C. M. Ridding)
- Bana's Kadambari (3rd ed) (1928). Tr. M. R. Kale, Delhi: Motilal Banarasidass
- ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভত Kadambari - Purva Bagha (edition by Kasinatha Panduranga Parab)
- ইণ্টাৰনেট আৰ্কাইভত Kādambarī (Uttarabhāga) edited by P. V. Kane (1913)
- ↑ 1.0 1.1 Layne, Gwendolyn (1991). Kadambari: A Classic Sanskrit story of Magical Transformations (Translation into English). প্ৰকাশক New York and London: Garland Publishing.
- ↑ Peterson, Peter G. (1884). Kadambari. প্ৰকাশক Bombay: Government Central Book Depot.
- ↑ Kane, P. V. (1921). The Kadambari of Banabhatta: Purvabhaga. প্ৰকাশক Bombay: Motilal Banarsidass Publishers.
- ↑ 4.0 4.1 Kale, M.R. (1968). Bana's Kadambari: Purvabhaga Complete (Translation into English) . প্ৰকাশক Delhi: Motilal Banarasidass Publishers.
- ↑ Ridding, C.M. (1896). The Kadambari of Bana (Translation into English). প্ৰকাশক London: Royal Asiatic Society.
- ↑ Rajadhyaksha, Ashish; Willemen, Paul (1999). Encyclopaedia of Indian cinema. British Film Institute. ISBN 9780851706696. https://archive.org/details/encyclopaediaofi0000raja। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 August 2012.