কিনশাচা
কিনশাচা | |
---|---|
ৰাজধানী চহৰ আৰু প্ৰদেশ | |
ভিলে ডি কিনশাচা | |
ডাউনটাউন কিনশাচা গোম্বে, কিনশাচা লা এনচেলে ভেলি পাৰ্ক লা এনচেলে ভেলি পাৰ্ক পাত্ৰিছ লুমুম্বাৰ মূৰ্তি সহিত লাইমেট টাৱাৰ (পটভূমিত)। চ'ছাইটিি বাণিজ্যিক দেচ পৰিবহণ আৰু দেচ বন্দৰ | |
উপনাম: কিন লা বেলে | |
![]() গণতান্ত্ৰিক কঙ্গো প্ৰজাতন্ত্ৰ প্ৰদেশৰ মানচিত্ৰত কিনশাচা | |
প্ৰতিষ্ঠিত | ১৮৮১ |
চিটি হল | লা গোম্বে |
কমিউন | তালিকা
|
চৰকাৰ | |
• ধৰণ | প্ৰাদেশিক সমাৱেশ |
• পৰিচালনা | কিনশাচাৰ প্ৰাদেশিক পৰিষদ |
• গভৰ্ণৰ | নেগ্ৰোন এমবুৰুণ্ডি এমগ্ৰাণ্ডে লাকাজো |
• ভাইচ-গভৰ্ণৰ | নেগ্ৰোন এমবুৰুণ্ডি এমগ্ৰাণ্ডে লাকাজো |
কালি | |
• নগৰ-প্ৰদেশ |
৯,৯৬৫ বৰ্গকিমি (৩,৮৪৮ বৰ্গমাইল) |
• নগৰ | ৬০০ বৰ্গকিমি (২০০ বৰ্গমাইল) |
উচ্চতা | ২৪০ মিটাৰ (৭৯০ ফুট) |
জনসংখ্যা (২০২১) | |
• নগৰ-প্ৰদেশ |
১,৭০,৭১,০০০'"`UNIQ--ref-০০০০০০০৬-QINU`"' |
• ঘনত্ব | ১,৪৬২/km২ (৩,৭৯০/sq mi) |
• নগৰ | 1,63,16,000 |
• নগৰৰ ঘনত্ব | ২৭,০০০/km২ (৭০,০০০/sq mi) |
• মেট্ৰ’ | 1,72,39,463 |
• language | ফৰাচী আৰু লিঙ্গালা |
কিনশাচা (ইংৰাজী: Kinshasa) হ'ল কংগো গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্যৰ ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ। পূৰ্বতে ইয়াক লিওপোল্ডভিল নামেৰে জনা গৈছিল। এসময়ত কংগো নদীৰ পাৰত মাছ ধৰা আৰু ব্যৱসায়িক গাঁৱৰ বসতিস্থল কিনশাচা এতিয়া বিশ্বৰ অন্যতম দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পোৱা মেগাচিটি।
কিনশাচা মহানগৰখন গণতান্ত্ৰিক কঙ্গো প্ৰজাতন্ত্ৰৰ ২৬খন প্ৰদেশৰ ভিতৰত এখন। যিহেতু নগৰ-প্ৰদেশৰ প্ৰশাসনিক সীমাৰেখাই এক বিশাল এলেকা সামৰি লৈছে, সেয়েহে নগৰ-প্ৰদেশৰ ৯০ শতাংশতকৈও অধিক ভূমি গ্ৰাম্য প্ৰকৃতিৰ, চহৰীয়া অঞ্চলসমূহে পশ্চিম দিশত সৰু কিন্তু বিস্তাৰিত অংশ দখল কৰিছে।[6]
আফ্ৰিকাৰ কাইৰো আৰু লোগেছৰ পিছত কিনশাচা তৃতীয় বৃহত্তম মহানগৰ।[7] ইয়াৰ উপৰিও ই বিশ্বৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ নামমাত্ৰ ফ্ৰাংকোফোন নগৰীয়া অঞ্চল, য'ত ফৰাচী ভাষা হৈছে চহৰখনৰ চৰকাৰ, শিক্ষা, সংবাদ মাধ্যম, জনসেৱা, আৰু উচ্চ পৰ্যায়ৰ বাণিজ্যৰ ভাষা। আনহাতে, লিংগালা ভাষাক বাটে-ঘাটে লিংগুয়া ফ্ৰাংকা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[8] ২০১২ চনৰ অক্টোবৰ মাহত কিনশাচাত ১৪ সংখ্যক ফ্ৰাংকোফোনি শীৰ্ষ সন্মিলন অনুষ্ঠিত হৈছিল।[9]
কিনশাচাৰ বাসিন্দাসকলক কিনোইছ (ফৰাচী আৰু কেতিয়াবা ইংৰাজীত) বা কিনাশাচান (ইংৰাজীত) বুলি জনা যায়। অঞ্চলটোৰ খিলঞ্জীয়া লোকসকলৰ ভিতৰত হুম্বু আৰু টেকে আদি অন্যতম। চহৰখন পাৰ্শ্বৱৰ্তী ৰিপাব্লিক অৱ কংগোৰ ৰাজধানী ব্ৰাজাভিলৰ মুখামুখি। এই বিন্দুত নদীৰ ব্যৱধান ৭ কিলোমিটাৰ বহল যদিও ভেটিকান চহৰ আৰু ৰোমৰ পিছত এই দুখন চহৰ বিশ্বৰ দ্বিতীয় নিকটতম ৰাজধানী চহৰৰ যোৰা।
ইতিহাস
[সম্পাদনা কৰক]১৮৮১ চনত হেনৰী মৰ্টন ষ্টেনলীয়ে ব্যৱসায়িক কেন্দ্ৰ হিচাপে এই চহৰখন প্ৰতিষ্ঠা কৰে।[10] বেলজিয়ামৰ ৰজা দ্বিতীয় লিওপল্ডৰ সন্মানত ইয়াৰ নামকৰণ কৰা হৈছিল লিওপোল্ডভিল। তেওঁ কংগো ফ্ৰী ষ্টেট নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল। এই বিশাল ভূখণ্ডই এখন গণতান্ত্ৰিক কঙ্গো প্ৰজাতন্ত্ৰ। এই অঞ্চলটো উপনিবৱশ নহয় বৰঞ্চ ৰজাৰ ব্যক্তিগত সম্পত্তি আছিল। এই ঠাইখন লিভিংষ্টন জলপ্ৰপাতৰ ওপৰৰ কংগো নদীৰ প্ৰথমটো নাও চলাব পৰা বন্দৰ হিচাপে বিকশিত হয়। লিওপোল্ডভিলৰ তলৰ ৩০০ কিলোমিটাৰ (১৯০ মাইল) উজানত এটি ধাৰা আছে। প্ৰথম অৱস্থাত সাগৰৰ মাজেৰে অহা বা যোৱা সকলো সামগ্ৰী লিওপোল্ডভিল আৰু মাটাডিৰ মাজত বহনকাৰীয়ে কঢ়িয়াই নিব লাগিছিল, ৰেপিডৰ তলৰ বন্দৰ আৰু উপকূলৰ পৰা ১৫০ কিলোমিটাৰ (৯৩ মাইল) দূৰত্বৰ পৰা আনিব লগা হৈছিল। ১৮৯৮ চনত মাটাডি-কিনশাচা পৰ্টেজ ৰেলৱেৰ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ লগে লগে ৰেপিডৰ চাৰিওফালে বিকল্প পথৰ ব্যৱস্থা হয় আৰু লিওপোল্ডভিলৰ দ্ৰুত বিকাশ আৰম্ভ হয়। ১৯১৪ চনত পাইপলাইন স্থাপন কৰা হয়। ই মাটাডিৰ পৰা লিওপ’ল্ডভিলৰ ওপৰৰ ফালে থকা ভাপ জাহাজলৈ খাৰুৱা তেল পৰিবহণ কৰে।[11] ১৯২৩ চনৰ ভিতৰত কংগোৰ মোহনাত থকা বোমা চহৰখনৰ ঠাইত এই চহৰখনক বেলজিয়ান কংগোৰ ৰাজধানীলৈ উন্নীত কৰা হয়।[11] "লিঅ'" বা "লিঅ'পল্ড" নামেৰে মতা এই চহৰখন ঔপনিৱেশিক যুগত দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাই ব্যৱসায়িক কেন্দ্ৰত পৰিণত হয়।
১৯৫৯ চনৰ বিদ্ৰোহৰ পাছত ১৯৬০ চনৰ ৩০ জুনত স্বাধীনতা লাভ কৰি কংগো ৰিপাব্লিকে প্ৰথম প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পেট্ৰিছ লুমুম্বাক নিৰ্বাচিত কৰে। লুমুম্বাৰ অনুভূত ছোভিয়েট সমৰ্থন প্ৰৱণতাক পশ্চিমীয়া স্বাৰ্থই ভাবুকি হিচাপে গণ্য কৰিছিল। যিহেতু সেই সময় শীতল যুদ্ধৰ উত্তেজনাপূৰ্ণ সময় আছিল, সেয়েহে আমেৰিকা আৰু বেলজিয়ামে কংগোৰ কৌশলগত সম্পদ বিশেষকৈ ইউৰেনিয়ামৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ হেৰুৱাব বিচৰা নাছিল। লুমুম্বাৰ নিৰ্বাচনৰ এবছৰ নৌহওঁতেই বেলজিয়াম আৰু আমেৰিকাই তেওঁৰ কঙ্গোলিজ প্ৰতিদ্বন্দ্বীসকলৰ সমৰ্থন ক্ৰয় কৰি লয় আৰু সেই ঘটনাবোৰক গতিশীল কৰি লুমুম্বাৰ হত্যাত পৰিণত কৰে।[12] ১৯৬৪ চনত মাইজে ছ’ম্বেই কংগো ৰিপাব্লিক, বুৰুণ্ডি আৰু মালিৰ সকলো নাগৰিকৰ লগতে ৰুৱাণ্ডাৰ পৰা অহা সকলো ৰাজনৈতিক শৰণাৰ্থীক বহিষ্কাৰ কৰাৰ নিৰ্দেশ দিয়ে।[13][14][15][16] ১৯৬৫ চনত আমেৰিকা আৰু বেলজিয়ামৰ সহায়ত কংগোত জোচেফ-ডিজিয়েৰ মবুটুৱে ক্ষমতা দখল কৰে। তেওঁ "প্ৰামাণ্যতা"ৰ নীতি প্ৰৱৰ্তন কৰে। ইয়াৰ জৰিয়তে তেওঁলোকে দেশৰ মানুহ আৰু ঠাইৰ নাম পুনৰ সজীৱ কৰি তুলিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। ১৯৬৬ চনত কিনশাচা নামৰ এখন গাঁৱৰ নামেৰে লিওপ’ল্ডভিলৰ নাম কিনশাচা ৰখা হয়। এসময়ত ই এই স্থানৰ ওচৰতে আছিল, যিটো বৰ্তমান কিনশাচা কমিউন নামেৰে জনা যায়। মবুটুৰ অধীনত চহৰখন দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পালে। দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা বহু লোক নিজৰ সৌভাগ্যৰ সন্ধানত ইয়ালৈ আহিছিল। বা আন ঠাইৰ জাতিগত বিবাদৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ আহিছিল। এইদৰে তেওঁলোকে কিনশাচাৰ জনসংখ্যাৰ মাজত ইতিমধ্যে উপস্থিত থকা বহুতো জাতি আৰু ভাষাৰ লগত নতুন ভাষা আৰু জাতি-জনগোষ্ঠী সংযোজন কৰিলে।
১৯৯১ চনত চহৰখনে বিদ্ৰোহী সৈনিকক প্ৰতিহত কৰিবলগীয়া হৈছিল। চৰকাৰে দৰমহা দিব নোৱাৰাৰ বিৰুদ্ধে তেওঁলোকে প্ৰতিবাদ কৰিছিল। ইয়াৰ পাছত বিদ্ৰোহীৰ বিদ্ৰোহ আৰম্ভ হয়, যাৰ ফলত ১৯৯৭ চনৰ ভিতৰত মবুটুৰ শাসন ব্যৱস্থাৰ পতন ঘটে।[11] মবুটুৰ অতিমাত্ৰা উৎপাত, গণ দুৰ্নীতি, নেপটিজিম আৰু গৃহযুদ্ধৰ ফলত কিনশাচাৰ বহু ক্ষতি হৈছিল। ই তেওঁক পতনৰফালে লৈ গৈছিল। ইয়াৰ পাছতো ই এতিয়াও মধ্য আফ্ৰিকাৰ বাবে এক প্ৰধান সাংস্কৃতিক আৰু বৌদ্ধিক কেন্দ্ৰ, য'ত সংগীতজ্ঞ আৰু শিল্পীৰ এক সমৃদ্ধিশালী সম্প্ৰদায় আছে। ইয়াৰ উপৰিও ই দেশৰ প্ৰধান ঔদ্যোগিক কেন্দ্ৰ, ইয়াত অভ্যন্তৰীণ অঞ্চলৰ পৰা অনা বহু প্ৰাকৃতিক সামগ্ৰী প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰা হয়।
২০০১ চনৰ পৰা ২০১৯ চনলৈকে কংগো গণতান্ত্ৰিক ৰিপাব্লিকৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জোচেফ কাবিলাৰ কিনশাচাত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা নাছিল।[17] ২০০৬ চনত কাবিলাই প্ৰতিদ্বন্দ্বিতামূলক নিৰ্বাচনত জয় ঘোষণা কৰাৰ পিছত হিংসাত্মক পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি হয়; ইউৰোপীয় সংঘই ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বাহিনীত যোগদান কৰিবলৈ চহৰখনত সৈন্য নিয়োগ কৰে। ২০১৬ চনত নতুন নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হ’ব বুলি ঘোষণা কৰাত দুবছৰ পলম হৈছিল। ছেপ্টেম্বৰ আৰু ডিচেম্বৰ মাহত বৃহৎ প্ৰতিবাদৰ সূচনা হয়। ইয়াৰ ফলত ৰাজপথত বেৰিকেড লগোৱাৰ লগতে কেইবা ডজন লোকৰ মৃত্যু হয়। বিদ্যালয় আৰু ব্যৱসায়িক প্ৰতিষ্ঠান বন্ধ আছিল।[18][19]
ভূগোল
[সম্পাদনা কৰক]প্ৰশাসনিক বিভাগ
[সম্পাদনা কৰক]জলবায়ু
[সম্পাদনা কৰক]জনসংখ্যা
[সম্পাদনা কৰক]১৯৮৪ চনত কৰা আনুষ্ঠানিক লোকপিয়লত ২৬ লাখ বাসিন্দা গণনা কৰা হৈছিল।[20] তেতিয়াৰ পৰাই সকলো অনুমান সঁচাকৈয়ে বহিৰ্প্ৰকাশ। ২০০৫ চনৰ বাবে অনুমান ৫৩ লাখৰ পৰা ৭৩ লাখৰ ভিতৰত পৰে।[21] ২০১৭ চনত চহৰখনৰ শেহতীয়া অনুমান অনুসৰি ইয়াৰ জনসংখ্যা আছিল ১১,৮৫৫,০০০।[22]
ইউ এন হেবিটেটৰ তথ্য অনুসৰি বছৰি ৩ লাখ ৯০ হাজাৰ লোক কিনাশাচালৈ প্ৰব্ৰজন কৰে। যুদ্ধৰ পৰা পলায়ন কৰি অৰ্থনৈতিক সুযোগ বিচাৰি ইয়ালৈ আহে।[23]
এক অনুমান অনুসৰি (২০১৬) মহানগৰ কিনশাচাৰ জনসংখ্যা যথেষ্ট বৃদ্ধি পাব। ইয়াৰ জনসংখ্যা ২০৫০ চনৰ ভিতৰত ৩.৫ কোটি, ২০৭৫ চনৰ ভিতৰত ৫.৮ কোটি আৰু ২১০০ চনৰ ভিতৰত ৮.৩ কোটি হ’ব।[24] তেনে হ'লে ই বিশ্বৰ অন্যতম বৃহৎ মহানগৰ হিচাপে পৰিগণিত হ’ব।
ভাষা
[সম্পাদনা কৰক]কংগো গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰৰ চৰকাৰী ভাষা ফৰাচী। অৰ্থাৎ কংগো গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্যৰ ৰাজধানী কিনশাচাৰ ভাষাও ফৰাচী। কিনশাচা আনুষ্ঠানিকভাৱে বিশ্বৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ ফ্ৰাংকোফোন চহৰ যদিও বেছিভাগ মানুহেই হয় ফৰাচী ভাষা নাজানে অথবা ক’বলৈ চেষ্টা কৰে।[25][26][27] লিংগালা ভাষাক কথিত ভাষা হিচাপে বহুলভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ৰাস্তাৰ চিন, পোষ্টাৰ, বাতৰি কাকত, চৰকাৰী নথি-পত্ৰ, স্কুলৰ ভাষা ফৰাচী; নাটক, টেলিভিছন আৰু বাতৰি কাকতত ই আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছে আৰু বিভিন্ন সামাজিক শ্ৰেণীৰ লোকৰ মাজত উলম্ব সম্পৰ্ক ক্ষেত্ৰত ই ব্যৱহাৰ হয়। কিন্তু একে শ্ৰেণীৰ মানুহে নিজৰ মাজতে কংগো ভাষা (কিকোংগো, লিংগালা, শ্বিলুবা বা শ্বাহিলি)ত কথা পাতে।[28]
চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি
[সম্পাদনা কৰক]অৰ্থনীতি
[সম্পাদনা কৰক]

মহানগৰীৰ মাজমজিয়াত অৱস্থিত ট্ৰাষ্ট মাৰ্চেণ্ট বেংকৰ দৰে আন বহু উদ্যোগ আছে। খাদ্য প্ৰক্ৰিয়াকৰণ এটা প্ৰধান উদ্যোগ, আৰু নিৰ্মাণ আৰু অন্যান্য সেৱা উদ্যোগেও অৰ্থনীতিত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে।[11]
যদিও কংগো গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্যৰ জনসংখ্যাৰ মাত্ৰ ১৩% লোক ইয়াত বাস কৰে, মুঠ ঘৰুৱা উৎপাদনৰ দ্বাৰা জুখিলে কংগোৰ অৰ্থনীতিৰ ৮৫% কিনশাচাৰৰ।[29] ২০০৪ চনৰ এক সমীক্ষাত দেখা গৈছে যে মুঠ ৯ লাখ ৭৬ হাজাৰ শ্ৰমিকৰ ৭০% অনানুষ্ঠানিকভাৱে নিয়োজিত, ১৭% ৰাজহুৱা খণ্ডত, ৯% আনুষ্ঠানিক ব্যক্তিগত খণ্ডত আৰু ৩% অন্যান্য খণ্ডত। বেছিভাগ নতুন চাকৰিকে অনানুষ্ঠানিক হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়।[21]
১৯৭০ চনৰ পৰা কংগোৰ সৈতে চীন গণৰাজ্য যথেষ্ট জড়িত হৈ আছে। তেওঁলোকে পেলেছ ডু পিপল নিৰ্মাণৰ বাবে ধন আগবঢ়াইছিল আৰু শ্ কংগোৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নত কৰাৰ বাবে চীনৰ পৰা কোটি কোটি ডলাৰৰ ঋণ। বাবা যুদ্ধত বিদ্ৰোহীসকলৰ বিৰুদ্ধে চৰকাৰক সমৰ্থন কৰিছিল। ২০০৭-২০০৮ বিত্তীয় বৰ্ষত চীন আৰু কংগোৱে ৮.৫ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰৰ চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰে। কংগোৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নত কৰাৰ বাবে চীনে দিয়া এইয়া কোটি ডলাৰৰ ঋণ।[30] চীনা উদ্যোগীসকলে কিনশাচাৰ স্থানীয় বজাৰত ক্ৰমৱৰ্ধমান অংশীদাৰিত্ব লাভ কৰিছে, এই প্ৰক্ৰিয়াত পূৰ্বতে সফল কংগো, পশ্চিম আফ্ৰিকা, ভাৰতীয় আৰু লেবাননৰ ব্যৱসায়ীসকলক স্থানচ্যুত কৰিছে।[31]
২০০৫ চনত পৰিয়ালৰ গড় খৰচ ২১৫০ মাৰ্কিন ডলাৰৰ সমতুল্য আছিল, যিটো প্ৰতিদিনে ১ মাৰ্কিন ডলাৰৰ সমতুল্য আছিল। পৰিয়ালৰ গড় খৰচ আছিল ১৫৫৫ ডলাৰ, অৰ্থাৎ প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বাবে প্ৰতিদিনে ৬৬ চেণ্ট। দুখীয়াৰ মাজত এই ব্যয়ৰ আধাতকৈ অধিক খাদ্য, বিশেষকৈ ৰুটি আৰু শস্যজাতীয় খাদ্যৰ বাবে হয়।[21]
শিক্ষা
[সম্পাদনা কৰক]কিনশাচাত কেইবাখনো উচ্চ পৰ্যায়ৰ শিক্ষানুষ্ঠান আছে, য’ত চিভিল ইঞ্জিনিয়াৰিঙৰ পৰা আৰম্ভ কৰি নাৰ্চিং আৰু সাংবাদিকতালৈকে বিভিন্ন ধৰণৰ শিক্ষানুষ্ঠান আছে। চহৰখনত তিনিখন বিশ্ববিদ্যালয় আৰু এখন কলা বিদ্যালয় আছে:
- একাডেমি ডি ডিজাইন (এডি)
- ইনষ্টিটিউট চুপাৰিউৰ ডি'আৰ্কিটেকচাৰ আৰু নগৰবাদ
- ইউনিভাৰ্চিটি পেনাফ্ৰিকাইন ডু কঙ্গো (ইউপিসি)
- কিনশাচা বিশ্ববিদ্যালয়
- ইউনিভাৰ্চিটি লিবাৰ ডি কিনশাচা
- কঙ্গোৰ কেথলিক বিশ্ববিদ্যালয়
- কঙ্গো প্ৰটেষ্টাণ্ট বিশ্ববিদ্যালয়
- ইউনিভাৰ্চিটি ক্ৰেটিয়েন ডি কিনশাসা
- ন্যাশনাল পেডাগজি ইউনিভাৰ্চিটি
- নেশ্বনেল ইনষ্টিটিউট অফ আৰ্টচ
- বিজ্ঞাপন আৰু মিডিয়া উচ্চতৰ ইনষ্টিটিউট
- চেণ্টাৰ ফৰ হেলথ ট্ৰেনিং (সিইএফএ)[32]
প্ৰাথমিক আৰু মাধ্যমিক বিদ্যালয়:
- লাইচি প্ৰিন্স ডি লিজ (প্ৰাথমিক আৰু মাধ্যমিক শিক্ষা, বেলজিয়াম পাঠ্যক্ৰমেৰ ফ্ৰেঞ্চ কমিউনিটি)
- প্ৰিন্স ভেন লুইকস্কুল কিনশাচা (প্ৰাথমিক শিক্ষা, ফ্ল্যাণ্ডাৰ্চ পাঠ্যক্ৰম)[33]
- ৰেনে ডেকাৰ্ত ফৰাচী উচ্চ বিদ্যালয় (প্ৰাথমিক আৰু মাধ্যমিক শিক্ষা, ফৰাচী পাঠ্যক্ৰম)
- আমেৰিকান স্কুল অফ কিনশাচা
- আলহাদেফ স্কুল।
২০০৫ চনত ছয় বছৰৰ ওপৰৰ ৯৩% শিশোৱে স্কুললৈ গৈছিল আৰু ১৫ বছৰৰ ওপৰৰ ৭০% লোক ফৰাচী ভাষাত সাক্ষৰ আছিল।
স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা
[সম্পাদনা কৰক]কিনশাচাত বিশখন চিকিৎসালয়ৰ লগতে বিভিন্ন চিকিৎসা কেন্দ্ৰ আৰু পলিক্লিনিক আছে।[34]
১৯৯১ চনৰ পৰা মনকল হাস্পতালে স্বাস্থ্য বিভাগৰ সহযোগত কিনশাচাৰ জিলা চিকিৎসালয় হিচাপে অলাভজনক স্বাস্থ্য প্ৰতিষ্ঠান হিচাপে কাম কৰি আহিছে। ২০১২ চনত শিশু চিকিৎসক আৰু ৰক্ত বিশেষজ্ঞ অধ্যাপক লিঅ’ন শ্বিলোলোৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মনকল হাস্পতালৰ পৰীক্ষাগাৰ, ডায়েগনষ্টিক ৰেডিঅ’লজি, ইনটেনচিভ কেয়াৰ, নৱজাতক ইউনিট, ফেমিলি মেডিচিন, জৰুৰীকালীন ইউনিট আৰু বৃহত্তৰ অস্ত্ৰোপচাৰ এলেকাৰে উন্নত ক্লিনিকেল সেৱাৰ ১৫০খন বিছনাযুক্ত এটা ভৱন মুকলি কৰা হৈছে।
সংস্কৃতি
[সম্পাদনা কৰক]কিনশাচাত ৰাষ্ট্ৰীয় সংগ্ৰহালয় আৰু কিনছাছা ফাইন আৰ্টছ একাডেমী আছে।[35]
কিনশাচা কংগোৰ বেছিভাগ বুদ্ধিজীৱীৰ বাসস্থান, য'ত ম্বুটু যুগত গঢ় লৈ উঠা ৰাজনৈতিক শ্ৰেণীও আছে।[36]
কিনছাছাৰ সংগীত জগতখন ১৯৬০ চনৰ পৰাই চহৰখনৰ অভিজাত শ্ৰেণীৰ পৃষ্ঠপোষকতাত পৰিচালিত হৈ আহিছে।[17] ১৯৯৪ চনত গঠন হোৱা অৰ্কেষ্টাৰ চিম্ফণিক কিম্বাংগুইষ্টে উন্নত বাদ্যযন্ত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু তেতিয়াৰ পৰাই ইয়াৰ সামৰ্থ্য আৰু সুনাম বৃদ্ধি পায়।[37]
কিনছাছাৰ এটা পপ সংস্কৃতিৰ আদৰ্শ ধৰণ হ'ল মাইকলিষ্ট, ইউৰোপ ভ্ৰমণ কৰা এজন ধনৱান ফেশ্বনেবল মানুহ। এড্ৰিয়েন মম্বেলে ওৰফে ষ্টাৰভছ নিয়াৰকছ আৰু সংগীতজ্ঞ পাপা ৱেম্বা আছিল মিচেলেষ্ট শৈলীৰ প্ৰাৰম্ভিক উদাহৰণ।[17] লা চেপে, এটা সংযুক্ত সাংস্কৃতিক ধাৰা যাক ডেণ্ডিজম বুলিও বৰ্ণনা কৰা হয়, ইয়াত আড়ম্বৰপূৰ্ণ কাপোৰ পিন্ধাটো জড়িত হৈ আছে।
বহু কিনোনেই চহৰখনৰ প্ৰতি নেতিবাচক দৃষ্টিভংগী পোষণ কৰে, গ্ৰাম্য জীৱনশৈলীৰ প্ৰতি নষ্টালজিয়া আৰু কিনশাচাতকৈ কংগো জাতিৰ সৈতে অধিক শক্তিশালী সংযোগ প্ৰকাশ কৰে।[36]
উপাসনালয়
[সম্পাদনা কৰক]-
কিনশাচাৰ চেণ্ট এন্নেছ চাৰ্চ (কেথলিক চাৰ্চ অৱ দ্য ডেম'ক্ৰেটিক ৰিপাব্লিক অৱ কংগো)
-
এগ্লিচ ফ্ৰাঙ্কোফোন চিবিচিও কিণ্টাম্বো (কঙ্গোৰ বেপ্তিষ্ট সম্প্ৰদায়)
উপাসনাৰ স্থানসমূহৰ ভিতৰত আছে মূলতঃ খ্ৰীষ্টান গীৰ্জা আৰু উপাসনালয়: কিনশাচাৰ ৰোমান কেথলিক আৰ্কডাইচেছ (কেথলিক গীৰ্জা), কিম্বাংগুইষ্ট চাৰ্চ, বেপ্টিষ্ট কমিউনিটি অৱ কংগো (বেপ্টিষ্ট ৱৰ্ল্ড এলায়েন্স), কংগো ৰিভাৰ বেপ্টিষ্ট কমিউনিটি (বেপ্টিষ্ট ৱৰ্ল্ড এলায়েন্স), এছেম্বলিজ অৱ গড, কংগোৰ এংলিকান চাৰ্চৰ প্ৰদেশ (এংলিকান কমিউনিয়ন), চাৰ্চ অৱ জিছুছ খ্ৰীষ্ট অৱ লেটাৰ-ডে চেণ্টছৰ এটা উপাসনালয় আৰু কিনশাচাত ১০০ৰো অধিক মণ্ডলী আছে। কংগোত এটা প্ৰেছবিটেৰিয়ান ধৰ্মীয়গোষ্ঠী (সংস্কাৰ কৰা গীৰ্জাৰ বিশ্ব ধৰ্মগোষ্ঠী) আছে।[38] মুছলমানৰো মছজিদ আছে। বৰ্তমান এটা বাহাই উপাসনালয় নিৰ্মাণৰ কাম চলি আছে।[39]
গণমাধ্যম
[সম্পাদনা কৰক]খেলাধুলা
[সম্পাদনা কৰক]অট্টালিকা আৰু প্ৰতিষ্ঠান
[সম্পাদনা কৰক]আন্তঃগাঁথনি আৰু গৃহ নিৰ্মাণ
[সম্পাদনা কৰক]পৰিবহণ
[সম্পাদনা কৰক]বিমান
[সম্পাদনা কৰক]ৰেল
[সম্পাদনা কৰক]বাহ্যিক পৰিবহণ
[সম্পাদনা কৰক]সামাজিক বিষয়
[সম্পাদনা কৰক]অপৰাধ আৰু শাস্তি
[সম্পাদনা কৰক]ৰাস্তাৰ শিশু
[সম্পাদনা কৰক]
২০১০ চনত ৰাজপথৰ শিশু বা "শ্বেগু" (সততে অনাথ)ক আৰক্ষী আৰু সেনাই অত্যাচাৰ কৰিছিল।[40] কিনশাচাৰ ৰাজপথত বাস কৰা আনুমানিক ২০,০০০ শিশুৰ ভিতৰত প্ৰায় এক চতুৰ্থাংশই ভিক্ষাৰী, কিছুমান ৰাজপথত ব্যৱসায়ী আৰু প্ৰায় এক তৃতীয়াংশই কোনো ধৰণৰ কৰ্মসংস্থাপন লাভ কৰিছে।[41] কিছুমানে শাৰীৰিকভাৱে নিৰ্যাতন চলোৱা পৰিয়ালৰ পৰা পলাই গৈছিল, বিশেষকৈ মাক-দেউতাকৰ পৰা, আন কিছুমানক ডাইনী বুলি বিশ্বাস কৰা পৰিয়ালৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হৈছিল।[42][43][44][45] পূৰ্বৰ উল্লেখযোগ্য সংখ্যক আছিল গৃহযুদ্ধৰ অনাথ।
ৰাজপথৰ শিশু প্ৰধানকৈ ল'ৰা,[46] কিন্তু ইউনিচেফৰ মতে ছোৱালীৰ হাৰ বৃদ্ধি পাইছে। ণ্ডাকো য়া বিছ’ই ৰাজপথৰ শিশুসকলৰ বাবে সহায় আগবঢ়ায়, য’ত ছোৱালীৰ বাবে ৰাতিটোৰ বাবে থকাৰ ব্যৱস্থাও আছে।[47] ৰাজপথৰ শিশুৰ দ্বিতীয় প্ৰজন্মও আছে:[48] "তেওঁলোকে নিজৰ হিংসাৰ উপসংস্কৃতিক কিণ্ডৌবিল বুলি কয়।" [49]
এই শিশুসকল যথেষ্ট বাহিৰৰ অধ্যয়নৰ বিষয় হৈ পৰিছে।[50]
জনপ্ৰিয় সংস্কৃতিত
[সম্পাদনা কৰক]ডব্লিউডব্লিউই মল্লযুঁজাৰু শ্বিনছুকে নাকামুৰাই তেওঁৰ ফিনিচাৰ হিচাপে কিনশাচা নামৰ এটি চলন্ত নি-ষ্ট্ৰাইক ব্যৱহাৰ কৰে। এইটোত স্পষ্টভাৱে সেই নামৰ চহৰ অৰ্থাৎ কিনশাচাৰ উল্লেখ আছে। অৱশ্যে নিউ জাপান প্ৰ' ৰেছলিঙত থকাৰ সময়ছোৱাত তেওঁৰ এই "ষ্টেপ"ৰ নাম পূৰ্বে "বোমায়ে" (অৰ্থাৎ "তেওঁক হত্যা কৰা") ৰখা হৈছিল। কিন্তু ট্ৰেডমাৰ্কৰ সমস্যাৰ বাবে ডব্লিউডব্লিউই-ৰ সৈতে চুক্তিৱদ্ধ হোৱাৰ পাছত ২০১৬ চনত এই নাম সলনি কৰা হয়। [51]
তথ্য সংগ্ৰহ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>
টেগ;Kayembe2009
নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ "DemographiaWorld Urban Areas – 13th Annual Edition". Demographia. 8 July 2017. http://www.demographia.com/db-worldua.pdf.
- ↑ Institut National De La Statistique (September 23, 2020). "Projections demographiques 2019-25 (in French)". Archived from the original on July 2, 2020. https://web.archive.org/web/20200702122410/http://ins.mkbco.pro/Portals/0/OpenContent/Files/19197/TROIKA_-_Projections_demographiques_2019-25.xlsx। আহৰণ কৰা হৈছে: June 5, 2025.
- ↑ "PopulationStat.com". https://populationstat.com/democratic-republic-of-the-congo/kinshasa.
- ↑ "Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab" (en ভাষাত). 2021-07-27. https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/.
- ↑ "Géographie de Kinshasa". Ville de Kinshasa. 25 June 2012. Archived from the original on 23 July 2012. https://web.archive.org/web/20120723091147/http://www.kinshasa.cd/index.php?option=com_content&view=article&id=300। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 June 2025.
- ↑ "Cities In The World With The Most Francophone Population" (en-US ভাষাত). 2022-03-08. https://www.worldatlas.com/articles/cities-in-the-world-with-the-most-francophone-population.html.
- ↑ Cécile B. Vigouroux & Salikoko S. Mufwene (25 June 2012). Globalization and Language Vitality: Perspectives from Africa, pp. 103 & 109. ISBN 9780826495150. https://books.google.com/books?id=Le_8WMk1Pr4C&q=french%20lingala%20kinshasa&pg=PA103.
- ↑ "XIVe Sommet de la Francophonie". OIF. 25 June 2012. http://www.francophonie.org/XIVe-Sommet-de-la-Francophonie,36849.html.
- ↑ Roman Adrian Cybriwsky, Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture, ABC-CLIO, USA, 2013, p. 144
- ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 সাঁচ:বিশ্বকোষ উদ্ধৃতি
- ↑ Georges Nzongola-Ntalaja (9 February 2020). "Patrice Lumumba: the most important assassination of the 20th century". https://www.theguardian.com/global-development/poverty-matters/2011/jan/17/patrice-lumumba-50th-anniversary-assassination.
- ↑ Jules Gerard-Libois and Benoit Verhaegen, Congo 1964: Political Documents of a Developing Nation, Princeton University Press, 2015, p. 450
- ↑ "Congo Starts Expulsions" (en ভাষাত). The New York Times. 19 May 2021. https://www.nytimes.com/1964/08/22/archives/congo-starts-expulsions.html.
- ↑ Daouda Gary-Tounkara, 1964 : le Mali réinsère ses ressortissants expulsés, In: Plein droit 2016/1 (n° 108), GISTI, 2016, p. 35-38
- ↑ United States.
- ↑ 17.0 17.1 17.2 Joe Trapido, "Kinshasa's Theater of Power সাঁচ:ওয়েব আৰ্কাইভ", New Left Review 98, March/April 2016.
- ↑ "DR Congo election: 17 dead in anti-Kabila protests সাঁচ:ওয়েব আৰ্কাইভ", BBC, 19 September 2016.
- ↑ Merritt Kennedy, "Congo A 'Powder Keg' As Security Forces Crack Down On Whistling Demonstrators সাঁচ:ওয়েব আৰ্কাইভ", NPR, 21 December 2016.
- ↑ সাঁচ:সাময়িকী উদ্ধৃতি
- ↑ 21.0 21.1 21.2 Jean Flouriot, "Kinshasa 2005.
- ↑ "Archived copy". 26 June 2012. http://www.demographia.com/db-worldua.pdf.
- ↑ Gianluca Iazzolino, "Kinshasa, megalopolis of 12 million souls, expanding furiously on super-charged growth সাঁচ:ওয়েব আৰ্কাইভ"; Mail & Guardian Africa, 2 April 2016.
- ↑ সাঁচ:সাময়িকী উদ্ধৃতি
- ↑ "Populations of 150 Largest Cities in the World". 1 August 2016. http://www.worldatlas.com/citypops.htm.
- ↑ Nadeau, Jean-Benoit (2006). The Story of French. St. Martin's Press. ISBN 9780312341831. https://archive.org/details/storyoffrench0000nade.
- ↑ Trefon, Theodore (31 May 2009). Reinventing Order in the Congo: How People Respond to State Failure in Kinshasa. Zed Books. ISBN 9781842774915. https://books.google.com/books?id=5VAAHi93y0sC&q=Kinshasa+second+largest+French+city&pg=PA7.
- ↑ Manning, Patrick (31 May 2009). Francophone sub-Saharan Africa: Democracy and Dependence, 1985–1995. Cambridge University Press. ISBN 9780521645195. https://books.google.com/books?id=LwzFF2FnbzMC&q=Kinshasa+second+largest+francophone+city&pg=PA189.সাঁচ:অকাৰ্যকৰ সংযোগ
- ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ
<ref>
টেগ;ChirisaEtAl2017
নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই - ↑ Emizet Francois Kisangani, Scott F. Bobb, "China, People's Republic of, Relations with"; Historical Dictionary of the Democratic Republic of the Congo, Lanham, Maryland: Scarecrow Press, 2010; pp. 74–75.
- ↑ Nuah M. Makungo, "Is the Democratic Republic of Congo being Globalized by China?
- ↑ "Cefacongo.org". Cefacongo.org. 14 March 2011. Archived from the original on 25 July 2011. https://web.archive.org/web/20110725151811/http://www.cefacongo.org/index.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 June 2025.
- ↑ "Onze school". Prins van Luikschool Kinshasa. 2020-05-16. https://wordpress.pls-rdc.com/onze-school/.
- ↑ "Provincial Health Division of Kinshasa" সাঁচ:ওয়েব আৰ্কাইভAfrican Development Information Services
- ↑ Cybriwsky, Roman Adrian (2013-05-23) (en ভাষাত). Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture. ABC-CLIO. ISBN 978-1-61069-248-9. https://books.google.com/books?id=qb6NAQAAQBAJ&dq=Kinshasa++National+Museum+and+the+Kinshasa+Fine+Arts+Academy&pg=PA145.
- ↑ 36.0 36.1 Bill Freund, "City and Nation in an African Context: National Identity in Kinshasa”; Journal of Urban History 38(5), 2012; doi:10.1177/0096144212449141.
- ↑ Andy Morgan, "The scratch orchestra of Kinshasa", The Guardian 9 May 2013.
- ↑ J. Gordon Melton, Martin Baumann, ‘‘Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices’’, ABC-CLIO, USA, 2010, p. 777
- ↑ "Les travaux de construction de la Maison d'Adoration Nationale en bonne progression!". ১ এপ্ৰিল ২০২৩. Archived from the original on 13 June 2021. https://web.archive.org/web/20210613091220/https://www.bahai-rdc.org/les-travaux-de-construction-de-la-maison-dadoration-nationale-en-bonne-progression/। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 June 2025.
- ↑ Manson, Katrina (14 March 2011). "Congo's children battle witchcraft accusations". Reuters. https://www.reuters.com/article/idUSTRE66L2TB20100722?sp=true.
- ↑ "Street Children in Kinshasa". Africa Action. 14 March 2011. http://africaaction.typepad.com/justafrica/2009/07/african-street-children-kinshasa-drc.html.
- ↑ "A night on the streets with Kinshasa's 'child witches'". War Child UK – Warchild.org.uk. 14 March 2011. Archived from the original on 12 February 2011. https://web.archive.org/web/20110212202739/http://www.warchild.org.uk/our_projects/democratic_republic_of_congo/blog/child-witches-in-kinshasa। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 June 2025.
- ↑ "Danballuff – Children of Congo: From War to Witches(video)". Gvnet.com. 14 March 2011. http://www.gvnet.com/streetchildren/Congo.htm.
- ↑ "Africa Feature: Around 20,000 street children wander in Kinshasa". English.people.com.cn. 14 March 2011. http://english.people.com.cn/200706/01/eng20070601_379840.html.
- ↑ "Prevalence, Abuse & Exploitation of Street Children". Gvnet.com. 14 March 2011. http://www.gvnet.com/streetchildren/Congo.htm.
- ↑ "At the centre – Street Childrens". 21 March 2016. http://streetchildrenofkinshasa.com/whatwedo/meeting-the-street-children-2/.
- ↑ Ross, Aaron (21 March 2016). "Beaten and discarded, Congo street children are strangers to mining boom". reuters.com. Archived from the original on 14 March 2016. https://web.archive.org/web/20160314192348/http://uk.reuters.com/article/uk-congodemocratic-streetchildren-idUKKCN0WF09C.
- ↑ "What Future? Street Children in the Democratic Republic of Congo: IV. Background". 21 March 2016. https://www.hrw.org/reports/2006/drc0406/4.htm.
- ↑ Charles-Didier Gondola, Tropical Cowboys: Westerns, Violence, and Masculinity among the Young Bills of Kinshasa, Afrique & histoire 2009/1 (vol. 7), p. 77.
- ↑ Camille Dugrand, “Subvertir l’ordre?
- ↑ "The story behind Shinsuke Nakamura's Bomaye becoming Kinshasa in WWE". https://www.cagesideseats.com/wwe/2016/4/2/11353328/the-story-behind-shinsuke-nakamuras-bomaye-becoming-kishasa-in-wwe.