খামাজ ঠাট
| হিন্দুস্তানী ধ্ৰুপদী সংগীত | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ধাৰণা | |||||||
| প্ৰকাৰ | |||||||
|
|||||||
| ঠাট | |||||||
| অলংকাৰ | |||||||
| বাদ্যযন্ত্ৰ | |||||||
|
|||||||
খামাজ (IAST: Khamāj) হৈছে ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ হিন্দুঃস্থানী সংগীতৰ দহটা ঠাট (মূল স্কেল)ৰ ভিতৰত এটা। ইয়াক এই ঠাটৰ ভিতৰত এটা ৰাগৰ নাম হিচাপেও জনা যায়।[1] খামাজ ঠাট পাবলৈ বিলাৱল ঠাটৰ শুদ্ধ নিষাদৰ সলনি কোমল নিষাদ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই ঠাটৰ ৰাগসমূহ শৃঙ্গাৰ ৰস (ৰোমাণ্টিক)ৰে ভৰ-পূৰ, সেয়েহে এই ৰাগটো প্ৰায়ে লঘু শাস্ত্ৰীয় ঠুমৰী, তপ্পা, হোৰী, ৰাগ কাজৰী আদিৰ ৰূপত পৰিৱেশন কৰা হয়। বিদ্যমান গ্ৰন্থত ইয়াৰ চিত্ৰময় বৰ্ণনা কামুক আৰু আজিও ৰাগ খামাজক ‘ফ্লাৰ্টেটিয়াছ’ ৰাগ বুলি গণ্য কৰা হয়। এটা তত্ত্ব আছে যিয়ে ধৰি লৈছে যে অতীতত খামাজ স্কেল পিছৰ মধ্যযুগীয় চীনৰ চীনা সংগীতত প্ৰৱেশ কৰিছিল।[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]
বিৱৰণ
[সম্পাদনা কৰক]খামাজৰ মূল-স্কেল বা ঠাট, সৰগম স্বৰলিপিত লিখা হয়, ইয়াৰ গঠন নিম্নলিখিত: সা ৰে গা মা পা ধা নি সা'। পশ্চিমীয়া পৰিভাষাত, ধৰি লৈছে যে টনিক (সা) চি (C)ত আছে, তেন্তে স্কেল হ’ব: C D E F G A B-flat C। খামাজ ঠাট এইদৰে পশ্চিমীয়া শাস্ত্ৰীয় সংগীতৰ মিক্সোলিডিয়ান মোডৰ সমতুল্য। কৰ্ণাটক সংগীতৰ সমতুল্য হৈছে হৰিকম্ভোজী, ২৮তম মেলাকৰ্তা ৰাগ।
ৰাগসমূহ
[সম্পাদনা কৰক]খামাজ ঠাটৰ অন্তৰ্গত ৰাগসমূহৰ ভিতৰত আছে:
- খামাজ
- ৰাগেশ্ৰী
- ঝিঞ্ঝোটি
- দেশ
- সোৰাঠ
- মঞ্জ খামাজ
- তিলং
- গাৰা
- তিলক কামোদ
- ৰাগ জয়জয়ৱন্তী
- খাম্বাৱতী
- ৰাগ কলাৱতী
- খোকৰ
- খাম্বোজী
- চম্পক
- দীপক
- গৱতী
- জনসম্মোহিনী
উল্লেখ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Bor, Joep; Rao, Suvarnalata (1999) (en ভাষাত). The Raga Guide: A Survey of 74 Hindustani Ragas. Nimbus Records with Rotterdam Conservatory of Music. পৃষ্ঠা. 3. ISBN 9780954397609. https://books.google.com/books?id=jCnoMgEACAAJ.