ছিয়া ইছলাম
ছিয়া ইছলাম হ'ল ইছলামৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম শাখা। ইয়াৰ মতে মহম্মদে আলী ইবনে আবি তালিব (৬৫৬–৬৬১)ক তেওঁৰ ৰাজনৈতিক উত্তৰাধিকাৰী (খলিফা) আৰু মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ আধ্যাত্মিক নেতা (ইমাম) হিচাপে নিযুক্তি দিছিল। কিন্তু তেওঁৰ অধিকাৰ মহম্মদৰ কেইবাজনো সহযোগীয়ে ছাকিফাৰ সভাত দখল কৰিছিল বুলি বুজা যায়, য’ত তেওঁলোকে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে আবু বকৰ (৬৩২–৬৩৪)ক খলিফা হিচাপে নিযুক্তি দিছিল। সেই হিচাপে চুন্নী মুছলমানসকলে আবু বকৰ, উমৰ (৬৩৪–৬৪৪), উছমান (৬৪৪–৬৫৬) আৰু আলীক 'সঠিকভাৱে পৰিচালিত খলিফা' বুলি বিশ্বাস কৰে, আনহাতে ছিয়া মুছলমানসকলে কেৱল আলীক বৈধ উত্তৰাধিকাৰী হিচাপে গণ্য কৰে।[1]
ছিয়া মুছলমানসকলে আলীৰ পুত্ৰ হাছান আৰু হুছেইনৰ জৰিয়তে ইমামত্ব অব্যাহত বুলি দাবী কৰে, যাৰ পিছত বিভিন্ন ছিয়া শাখাৰ নিজা ইমাম থাকে। তেওঁলোকে মহম্মদৰ পৰিয়াল আহলে-বায়তক শ্ৰদ্ধা কৰে, তেওঁলোকৰ ওচৰত ঐশ্বৰিক জ্ঞান আছে বুলি বিশ্বাস কৰে। ছিয়া পবিত্ৰ স্থানসমূহৰ ভিতৰত নাজাফৰ আলীৰ সমাধি, কাৰ্বালাৰ হুছেইনৰ সমাধি আৰু আহলে-বায়তৰ অন্যান্য সমাধিস্থলসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত। পৰৱৰ্তী সময়ত কাৰ্বালাৰ যুদ্ধত (৬৮০ খ্ৰীষ্টাব্দ) হুছেইনৰ শ্বহীদ হোৱাৰ দৰে পৰিঘটনাই ছিয়া ইছলামৰ বিকাশত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছিল, যাৰ ফলত নিজস্ব আচাৰ-ব্যৱহাৰ আৰু সামূহিক স্মৃতিৰ সৈতে এক সুকীয়া ধৰ্মীয় পন্থাৰ গঠনত সহায় কৰিছিল।[2]
শ্বিয়া ইছলাম অনুসৰণ কৰে সকলো মুছলমানৰ প্ৰায় ১০–১৩% লোকে। ছিয়া ধৰ্মৰ তিনিটা মূল শাখা হৈছে দ্বাদশী, ইছমাইলী আৰু জায়দী। ইৰাণ, ইৰাক আৰু আজাৰবাইজানৰ জনসংখ্যাৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠতা ছিয়া মুছলমান। বাহৰেইন, লেবানন, কুৱেইট, তুৰস্ক, য়েমেন, চৌদি আৰব, আফগানিস্তান আৰু ভাৰত উপমহাদেশতো উল্লেখযোগ্য ছিয়া সম্প্ৰদায় আছে। ইৰাণ বিশ্বৰ একমাত্ৰ দেশ য’ত ছিয়া ইছলামে আইন আৰু শাসনব্যৱস্থাৰ দুয়োটা অংশত আধাৰ গঠন কৰিছে।[3]
পৰিভাষা
[সম্পাদনা কৰক]ছিয়া (বা শ্বিয়া) (আৰবী: شيعيّ) শব্দটো شيعة علي (অৰ্থাৎ আলীৰ অনুগামী)ৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।[4][5][6]
ছিয়া শব্দটো প্ৰথমে মহানবী মহম্মদৰ জীৱনকালতেই ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।[7] বৰ্তমানে এই শব্দটোৱে সেইসকল মুছলমানক বুজায়, যিসকলে বিশ্বাস কৰে যে মহানবীৰ পিছত মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ নেতৃত্ব তেওঁৰ খুলি (চাচা-সালিকে) আৰু জোঁৱাই আলী ইবনে আবি তালিব তথা তেওঁৰ বংশধৰসকলে আগবঢ়াইছে।[4] নববাখতীয়ে কৈছে যে ছিয়া শব্দটোৱে সেই মুছলমানসকলক বুজায়, যিয়ে মহানবীৰ জীৱনকালত আৰু তেওঁৰ পিছত আলীক ইমাম আৰু খলিফা হিচাপে মান্য কৰিছিল।[8] আল-শ্বাহৰাস্তানীয়ে লিখিছে যে ছিয়া শব্দটোৱে সেইসকল বিশ্বাসীক বুজায়, যিসকলে ধৰে যে আলীক মহানবীয়ে নিজৰ উত্তৰাধিকাৰী, ইমাম আৰু খলিফা হিচাপে নিৰ্ধাৰণ কৰিছিল,[9] আৰু এই কৰ্তৃত্ব তেওঁৰ বংশধৰসকলৰ জৰিয়তে বজাই ৰখা হৈছে।[4]
ছিয়া ইছলামৰ অনুগামীসকলৰ বাবে এই বিশ্বাস কোৰআন আৰু ইছলামৰ ইতিহাসত অন্তৰ্নিহিত বুলি গণ্য। ছিয়া পণ্ডিতসকলে বিশেষকৈ জোৰ দি কয় যে কৰ্তৃত্বৰ এই ধাৰণাটো ইব্ৰাহীমীয় নবীসকলৰ পৰিয়ালৰ সৈতে জড়িত, যিদৰে কোৰআনৰ সূৰা আলে ইমৰান ৩:৩৩–৩৪ত উল্লেখ আছে: "সঁচাকৈয়ে, আল্লাহে আদম, নূহ, ইব্ৰাহীমৰ পৰিয়াল আৰু ইমৰানৰ পৰিয়ালক সকলো মানুহৰ ওপৰত বাছি লৈছিল। তেওঁলোকে ইজনে সিজনৰ বংশধৰ। আৰু আল্লাহ সৰ্বশ্ৰোতা, সৰ্বজ্ঞানী।"[10]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Armajani, Jon (2020). Shia Islam and Politics: Iran, Iraq, and Lebanon. প্ৰকাশক Lanham, MD: Lexington. পৃষ্ঠা. 11. ISBN 978-1-7936-2136-8.
- ↑ Armajani, Jon (2020). Shia Islam and Politics: Iran, Iraq, and Lebanon. প্ৰকাশক Lanham, MD: Lexington. পৃষ্ঠা. 11. ISBN 978-1-7936-2136-8.
- ↑ [1]
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shi'i Islam. Yale University Press. pp. 11–14. ISBN 978-0-300-03531-5.
- ↑ Halm, Heinz (2004). *Shi'ism*. Edinburgh University Press. p. 1. ISBN 978-0-7486-1888-0.
- ↑ Nasr, Seyyed Hossein (2006). *The Heart of Islam: Enduring Values for Humanity*. HarperOne. p. 137. ISBN 978-0-06-073064-2.
- ↑ Jafri, S.H.M. (1979). The Origins and Early Development of Shi'a Islam. Longman. p. 22. ISBN 978-0-7100-0846-9.
- ↑ Madelung, Wilferd (1997). The Succession to Muhammad. Cambridge University Press. p. 12. ISBN 978-0-521-56181-6.
- ↑ Shahrastani, Muhammad al-. al–Milal wa al-Nihal.
- ↑ Qur'an 3:33–34