ছ’ৰ্ণা
 |
ছৰ্ণা (ইংৰাজী: Sorna) বা ছ’ৰ্ণা ইৰাণৰ এবিধ কাঠেৰে নিৰ্মিত বতাহৰ দ্বাৰা বজোৱা বা সুষিৰ প্ৰাচীন বাদ্যযন্ত্ৰ।
ইতিহাস
[সম্পাদনা কৰক]এই বাদ্যযন্ত্ৰৰ ইতিহাস আচামেনিড বংশ (৫৫০–৩৩০ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব)ৰ পৰাই আৰম্ভ হয় আৰু দিনটোৰ শেষত চহৰৰ গেটৰ পৰা বা স্থানীয় প্ৰশাসন ভৱনৰ পৰা বজাবলৈ ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। এই প্ৰথা ইংলেণ্ডত ১৯ শতিকালৈকে চলি আছিল, চহৰখনে ঘণ্টাৰ হিচাপ ৰাখিবলৈ শ্বউম বজোৱালৈ অপেক্ষা কৰে। উৎসৱৰ অনুষ্ঠানত ইৰাণৰ আঞ্চলিক সংগীতত এই বাদ্যটো মূলতঃ বাহিৰত বজোৱা হৈছিল (পাৰ্চী কবি মৌলানা ৰুমীয়ে তেওঁৰ কবিতাত ছ’ৰ্না আৰু দোহলৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল)।
আচেমেনিড ছ’ৰ্ণা আছিল এটা ডাঙৰ ট্ৰুম্পেটৰ দৰে বাদ্যযন্ত্ৰ, কিন্তু পিছৰ কালত ইয়াৰ আকাৰ হ্ৰাস পাইছিল, আৰু ইয়াৰ দৰে হৈ পৰিছিল (অবে( double-reed woodwind instrumen)), বা ড'জালে (ডাবল অ'বে), যাৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে সৰল আকৃতিৰ ঘূৰোৱা কাঠৰ যন্ত্ৰ, যাৰ ঘণ্টাটো তল ফাললৈ বহল হৈ যোৱা ধৰণৰ। ইয়াৰ আগৰটোক ট্ৰুম্পেট হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হৈছিল, কিন্তু এইটো আছিল অ’বেৰ ঘণ্টা আৰু ফ্ৰীব্ল'ইং এম্ব'চাৰ(ওঁঠেৰে চেপি ধৰি বজোৱা বাদ্য)ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ভুল ধাৰণা আনে, যিয়ে প্ৰায়ে কাঁহৰ এম্ব’চাৰৰ সৈতে তলৰ পৰা সাদৃশ্য দিয়ে, বিশেষকৈ যদি অ’বেত ওঁঠ সংযোগ কৰিবলৈ কেইবাটাও আঙঠি লগোৱা হয়।[1]
শ্বাহনামেৰ মতে ৰজা জামছিদেহে ছ’ৰ্ণাৰ উদ্ভাৱন কৰিছিল।[2] সাহিত্যিক প্ৰমাণৰ বাহিৰেও ছাছানিয়ান বংশৰ (২২৪–৬৫১ খ্ৰীষ্টাব্দ)ৰ বহুতো শিল্পকৰ্মও আছে, ছ'ৰ্ণাৰ এনে ৰূপৰ প্লেট, বৰ্তমান হাৰ্মিটেজ সংগ্ৰহালয়ত আছে।[3]
কাৰ্য
[সম্পাদনা কৰক]ষ্টেপল নামৰ সৰু ধাতুৰ নলীৰ মাজেৰে চাপ দি সামান্য পৰিমাণৰ বায়ু জোৰ কৰা হয়, যিয়ে নলটোক ধৰি ব’ৰৰ সৈতে মিলাই দিয়াৰ কাম কৰে। ইয়াৰ বাবে বজাওঁতাজন নিশ্চিত হ’ব লাগিব যে ওবো বজোৱাৰ দৰে নতুন উশাহ লওঁতে হাওঁফাওঁৰ পৰাও জমা বায়ু ওলাই যায়।
প্ৰায়ে ছ’ৰ্ণা যোৰকৈ বজোৱা হৈছিল, সুৰ আৰু ড্ৰ’ন প্লেয়াৰৰ সৈতে। এই ড্ৰোনটোৱে সংগীতৰ সময়ত বিভিন্ন টোকালৈ গতি কৰিব পাৰে, ৰচনাৰ নিৰ্দিষ্ট ঠাইত সলনি হ’ব পাৰে।
আন কেইবাটাও নাম, যেনে- দোহল, ডাৱুল, টাভেল ইত্যাদি ছ’ৰ্ণাত প্ৰয়োগ কৰা হৈছে। যিহেতু দোহল এটা দুমুখীয়া ঢোল কেতিয়াবা ইয়াক পাৰ্চী ভাষাত ডো-ৰুয়েহ বুলিও কোৱা হয়, ইয়াৰ বিপৰীতে ঘভাল আৰু ডাফ, যিবোৰ য়েক-ৰুয়েহ (একমুখী)।
জনপ্ৰিয়তা
[সম্পাদনা কৰক]লৰিষ্টান, চাহৰমহল আৰু বাখতিয়াৰী, কুৰ্দিস্তান, চিস্তান আৰু বেলুচেস্তান প্ৰদেশ আৰু ইৰাণৰ আজাৰবাইজানত বেছিকৈ ছ’ৰ্ণা বজোৱা হয়।
লৰিষ্টানত বিয়াৰ অনুষ্ঠানৰ সময়ত আৰু অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াৰ অনুষ্ঠানতো (যাক চামাৰয়ুনা বুলি কোৱা হয়) ছ’ৰ্ণাক মূল বাদ্যযন্ত্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই অঞ্চলত প্ৰায় সদায় ছ’ৰ্ণাৰ লগত দোহল দিয়া হয়।
বেলুচিস্তানত ইয়াক বেছিভাগেই মানুহৰ দল এটাই বৃত্ত গঠন কৰি, নাচি আৰু হাত চাপৰি বজাই পৰিৱেশন কৰা হয়। ড'-চাপিত প্ৰায় সদায় ছ'ৰ্ণা আৰু ড'হল অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।[4][5] ছিস্তান আৰু বেলুচেস্তান অঞ্চলত বিবাহ অনুষ্ঠান আৰু অন্যান্য উদযাপনত সোৰ্না বেছিকৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। বাদ্যযন্ত্ৰৰ লগত সদায় দোহল থাকে আৰু কেতিয়াবা বৃত্ত গঠন কৰি পৰম্পৰাগত নৃত্যও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে।
তথ্য সূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Pope, U., "An Outline History of Persian Music and Musical Theory", in Survey of Persian Art, Vol. VI, pp. 2783–2804.
- ↑ Pope, U., "An Outline History of Persian Music and Musical Theory", in Survey of Persian Art, Vol. VI, p. 2784.
- ↑ Farmer, H. G., Studies in Oriental Musical Instruments, 2nd ser., London (1926), pp. 69–86.
- ↑ "دوچاپی آیینی ماندگار در سیستان و بلوچستان" (fa-IR ভাষাত). 14 August 2018. https://www.irna.ir/news/83000961/%D8%AF%D9%88%DA%86%D8%A7%D9%BE%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 December 2023.
- ↑ "The infectious Baloch dance". 17 March 2019. https://dailytimes.com.pk/366502/the-infectious-baloch-dance/.