জাহিদা জাইদি
| জাহিদা জাইদি | |
|---|---|
 | |
| জন্ম | ৪ জানুৱাৰী ১৯৩০ মীৰাট, বৃটিছ ভাৰত |
| মৃত্যু | ১১ জানুৱাৰী, ২০১১ (৮১ বছৰ) আলিগড়, উত্তৰ প্ৰদেশ, ভাৰত |
| ৰাষ্ট্ৰীয়তা | ভাৰতীয় |
| শিক্ষানুষ্ঠান | আলিগড় মুছলিম ইউনিভাৰ্চিটি, কেমব্ৰীজ বিশ্ববিদ্যালয় |
| পেচা | লেখক আৰু কবি |
| জনা যায় | উৰ্দু আৰু ইংৰাজীত লিখে |
| উল্লেখযোগ্য কৰ্ম | ৩০ খনতকৈ অধিক কিতাপ, চেখভ আন আন বিখ্যাত লেখকৰ অনুবাদ |
জাহিদা জাইদি (ইংৰাজী: Zahida Zaidi ; ৪ জানুৱাৰী ১৯৩০ – ১১ জানুৱাৰী ২০১১) এগৰাকী ভাৰতীয় পণ্ডিত, ইংৰাজী সাহিত্যৰ অধ্যাপিকা, কবি, নাট্যকাৰ, নাট্যকাৰ, আৰু সাহিত্য সমালোচক। তেওঁৰ সাহিত্যিক অৱদানৰ ভিতৰত সামাজিক, মানসিক আৰু দাৰ্শনিক দিশৰ সৈতে জড়িত উৰ্দু আৰু ইংৰাজী ভাষাৰ ৩০খনতকৈও অধিক গ্ৰন্থ আৰু চেখভ, পিৰাণ্ডেলো, বেকেট, ছাৰ্ট্ৰে আৰু ইয়নেস্কোৰ সাহিত্যিক ৰচনাৰ অনুবাদ আদি অন্তৰ্ভুক্ত। ভাৰতীয় আৰু পশ্চিমীয়া লেখকৰ উৰ্দু আৰু ইংৰাজী ভাষাত কেইবাখনো নাটক প্ৰযোজনা আৰু পৰিচালনা কৰে।[1][2][3] দিল্লীৰ গালিব ইনষ্টিটিউটৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা উৰ্দু নাটকৰ বাবে হাম চাব গালিব বঁটা আৰু কুল হিন্দ বাহাদুৰ শ্বাহ জাফৰ বঁটা লাভ কৰে।[4]
প্ৰাথমিক জীৱন আৰু শিক্ষা
[সম্পাদনা কৰক]১৯৩০ চনৰ ৪ জানুৱাৰীত ভাৰতৰ মেৰুটত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল জাহিদা জাইদী। পাঁচজনী কন্যাৰ ভিতৰত তেওঁ আছিল সৰু। তেওঁৰ দেউতাক এছ.এম. মুস্তাহচিন জাইদি, কেম্ব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত গণিতৰ অধ্যাপনা কৰিছিল আৰু মেৰুটৰ এজন সুপৰিচিত অধিবক্তা আছিল। জাইদী অতি সৰু থাকোঁতে তেওঁৰ মৃত্যু হয়। তেওঁৰ পৈতৃক ককাদেউতাক কে জি ছাকুলেন এজন বিখ্যাত সমাজ সংস্কাৰক আছিল, আনহাতে তেওঁৰ মাতৃৰ ফালৰ পৰা ককাদেউতাক মৌলানা খোৱাজা আলতাফ হুছেইন হালি আছিল এজন উৰ্দু কবি।[4] ইতিমধ্যে মৃত্যু হোৱা এগৰাকী ডাঙৰ ভগ্নী ছাজিদা জাইদীও আছিল এগৰাকী সুপৰিচিত কবি আৰু আলিগড় মুছলিম বিশ্ববিদ্যালয় (এ এম ইউ)ৰ শিক্ষা বিভাগৰ অধ্যাপিকা; সাহিত্য সমাজত দুয়োকে বিখ্যাতভাৱে "জাইদি ভগ্নী" নামেৰে জনাজাত আছিল।[3] যদিও ৰক্ষণশীল মুছলমান সমাজৰ, তেওঁ আৰু ছাজিদাই এ এম ইউত ছাত্ৰ হিচাপে বোৰ্খা পিন্ধা বন্ধ কৰি চাইকেল চলাই শ্ৰেণীলৈ গৈছিল।[1][3][4]
তেওঁৰ বিধৱা মাকে পৰিয়ালটোক মীৰাটৰ পৰা পানীপথলৈ লৈ যায় আৰু ছোৱালীকেইজনীক এ এম ইউত পঢ়িবলৈ পঠিয়াই দিয়ে, কাৰণ ই আছিল এক প্ৰধান শিক্ষানুষ্ঠান।[1][3][5] এ এম ইউত জাইদীয়ে ইংৰাজী ভাষাত কলা স্নাতক (বি এ) আৰু কলা স্নাতকোত্তৰ (এম এ) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ইংলেণ্ডত শৈক্ষিক কেৰিয়াৰ অব্যাহত ৰাখি কেম্ব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত মডিফাইড অভাৰচিজ মেৰিট বৃত্তিৰে অধ্যয়ন কৰি ইংৰাজীত বি এ অনাৰ্ছ আৰু এম এ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ভাৰতলৈ উভতি অহাৰ লগে লগে তেওঁ ১৯৫২ চনৰ পৰা ১৯৬৪ চনলৈকে দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ লেডী ইৰউইন কলেজ আৰু মিৰাণ্ডা হাউচত ইংৰাজী শিক্ষকতা কৰে আৰু লগতে এ এম ইউৰ মহিলা মহাবিদ্যালয়তো ইংৰাজী শিক্ষকতা কৰে। ১৯৬৪ চনত এ এম ইউৰ ইংৰাজী বিভাগত ৰিডাৰ হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰে। ১৯৮৩ চনত ইংৰাজী বিভাগৰ অধ্যাপিকা হয়, আৰু ১৯৮৮ চনত অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে। ইয়াৰ পূৰ্বে ১৯৭১–৭২ চনৰ ভিতৰত তেওঁ শিমলাৰ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ এডভান্সড ষ্টাডিত ফেলো হিচাপে কাম কৰিছিল।[2][4]
সাহিত্যিক কেৰিয়াৰ
[সম্পাদনা কৰক]জাইদি ইংৰাজী আৰু উৰ্দু ভাষাৰ সুকীয়া কবি আৰু নাট্যকাৰ আছিল। উৰ্দু ভাষালৈ তেওঁৰ অনুবাদসমূহৰ ভিতৰত এণ্টন চেখভ, লুইজি পিৰাণ্ডেলো, জিন-পল ছাৰ্ট্ৰে, আৰু চেমুৱেল বেকেটৰ নাটকৰ লগতে পাবলো নেৰুডাৰ কবিতা; এই গ্ৰন্থসমূহ ফৰাচী, ইটালীয় আৰু ইংৰাজী ভাষাৰ মূল সংস্কৰণৰ পৰা অনুবাদ কৰা হৈছিল। এইবোৰ নাটকৰ বহুকেইখন নাটক তেওঁ দক্ষতাৰে মঞ্চস্থ কৰিছিল। নাটকৰ উপৰিও তেওঁৰ আগ্ৰহৰ ভিতৰত আছিল দৰ্শন আৰু ধৰ্ম, আৰু পশ্চিমীয়া, ভাৰতীয় আৰু পাৰ্চী সাহিত্য। লেখাৰ জৰিয়তে তেওঁ "অস্তিত্ববাদী আৰু ৰহস্যময় টান" প্ৰকাশ কৰিবলৈ ভাল পাইছিল আৰু শব্দ-শৃংখল খেলৰ প্ৰতিও তেওঁৰ দক্ষতা আছিল। তেওঁৰ প্ৰথম কবিতা সংকলন জাহৰ-ই-হায়াত (জীৱনৰ বিষ) (১৯৭০)-এ ১৯৭১ চনত তেওঁক উৰ্দু একাডেমী বঁটা লাভ কৰে। তেওঁৰ দ্বিতীয়খন কবিতা সংকলনৰ নাম আছিল ধৰ্তি কা লামছ (পৃথিৱীৰ স্পৰ্শ) (১৯৭৫)। ১৯৭৯ চনত তেওঁৰ বিয়ণ্ড ৱৰ্ডছ এণ্ড ব্ৰকেন পিচছ শীৰ্ষক কবিতা প্ৰকাশ পায়।[2] তেওঁৰ শেষৰখন গ্ৰন্থ আছিল উৰ্দু সাহিত্যৰ আভাস, য'ত ইকবালৰ কবিতাত প্ৰকৃতিৰ ওপৰত এটা খণ্ড অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। [5] ২০১১ চনৰ ১১ জানুৱাৰীত আলিগড়ত জাইদিৰ মৃত্যু হয়।[1]
তথ্য সূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Zahida Zaidi 1930–2011". rekhta.org. https://rekhta.org/poets/zahida-zaidi/profile। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 April 2016.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Susie J. Tharu; Ke Lalita (1993). Women Writing in India: The twentieth century. Feminist Press at CUNY. পৃষ্ঠা. 322–. ISBN 978-1-55861-029-3. https://books.google.com/books?id=OjZYf9Xf9bcC&pg=PA322.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Sajida Zaidi, celebrated Urdu writer, passes away at 84". Indian Express. 11 March 2011. http://archive.indianexpress.com/news/sajida-zaidi-celebrated-urdu-writer-passes-away-at-84/760896/.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Remembering Zahida Zaidi". Mainstream Weekly খণ্ড XLIX (12). 15 March 2011. http://www.mainstreamweekly.net/article2611.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 May 2016.
- ↑ 5.0 5.1 "India: Remembering Zahida Zaidi, Poetry's Child". Women's Feature Service: Readperiodicals.com. http://www.readperiodicals.com/201102/2278430671.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 6 March 2016.