সমললৈ যাওক

টপেং নৃত্য

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা
ডামাৰ উলান পাণ্ডুলিপি, ১৭৭০-১৭৯৫ খ্ৰীষ্টাব্দত গামেলানৰ সৈতে টপেং নৃত্য প্ৰদৰ্শনৰ ছবি। ব্ৰিটিছ পুথিভঁৰালৰ এটা সংৰক্ষণ

টপেং নৃত্য ইণ্ডোনেছিয়াৰ নৃত্যধাৰাৰ এক নাটকীয় ধৰণ, য'ত এজন বা ততোধিক মুখা পিন্ধা আৰু জাকজমকীয়া সাজ-পোছাক পৰিহিত অভিনেতাই গমেলান বা অন্যান্য পৰম্পৰাগত সংগীত বাদ্যযন্ত্ৰৰ সৈতে কাহিনীৰ ৰজা, নায়ক আৰু মিথৰ সম্পৰ্কীয় পৰম্পৰাগত আখ্যানসমূহৰ ব্যাখ্যা কৰে।[1] টপেং নৃত্য ইণ্ডোনেছিয়াৰ এক সাধাৰণ নৃত্য যিটো ইণ্ডোনেছিয়াৰ বিভিন্ন অঞ্চলত পোৱা যায়। টপেং নৃত্যৰ মূল বৈশিষ্ট্য যে নৃত্যশিল্পীসকলে মুখ ঢাকিবলৈ মাস্ক ব্যৱহাৰ কৰে। সাধাৰণতে এজন নৃত্যশিল্পী বা নৃত্যশিল্পীৰ দলে নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰে।

পৰম্পৰাগত অনুষ্ঠানৰ অংশ বা পূৰ্বপুৰুষৰ প্ৰাচীন কাহিনী পুনৰ কোৱা নৃত্যত টপেঙৰ বহুল ব্যৱহাৰ কৰা হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে টপেং পূৰ্বপুৰুষৰ আত্মাৰ লগত ওতপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে, যিবোৰক দেৱতাৰ ব্যাখ্যা বুলি গণ্য কৰা হয়। কিছুমান জনগোষ্ঠীত এতিয়াও টপেঙে বিভিন্ন দৈনন্দিন কলাত্মক আৰু প্ৰথাগত কাম-কাজত শোভা পায়। টপেং নৃত্য হৈছে দৰ্শকে বুজি পোৱাৰ আশা কৰা অৰ্থপূৰ্ণ প্ৰতীকৰে ভৰা নৃত্য প্ৰদৰ্শন। এই প্ৰতীকবোৰ মুখাবোৰৰ ৰং, মাস্কৰ অভিব্যক্তি, আৰু লগত দিয়া সংগীতৰ জৰিয়তে প্ৰেৰণ কৰা হয়। প্ৰকাশ কৰা অৰ্থ নেতৃত্বৰ মূল্যবোধ, প্ৰেম, প্ৰজ্ঞা আৰু আন বহুতো ৰূপত হ'ব পাৰে যিটো নৃত্য আন্দোলনৰ মাধ্যমেৰে প্ৰকাশ কৰা হয়।[2]

২০১০ চনত পশ্চিম জাভাৰ চিৰেবনৰ পৰা অহা টপেং চিৰেবনক ইণ্ডোনেছিয়াৰ শিক্ষা আৰু সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়ে ইণ্ডোনেছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰীয় অস্পষ্ট সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য হিচাপে স্বীকৃতি দিয়ে।[3]

শব্দৰ উৎপত্তি

[সম্পাদনা কৰক]

টপেং শব্দটো হৈছে জাভা ভাষাৰ "মাস্ক" বা "মাস্ক ব্যৱহাৰ কৰা নৃত্য-নাটক"।[4] আধুনিক দৈনন্দিন জাভানিজ আৰু ইণ্ডোনেছিয়ান শব্দভাণ্ডাৰত টাৰি টোপেং বা "টপেং নৃত্য" বুলিলে মুখা ব্যৱহাৰ কৰা নৃত্য বা নৃত্য-নাটকৰ পৰিবেশনক বুজোৱা হয়।

ইণ্ডোনেছিয়াৰ মুখা পিন্ধা নৃত্য হিন্দু-বৌদ্ধ প্ৰভাৱৰ পূৰ্বৰ। ইণ্ডোনেছিয়াৰ থলুৱা জনজাতিসকলে এতিয়াও প্ৰকৃতিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ পৰম্পৰাগত মুখা পিন্ধা-নৃত্য কৰে, কালিমন্তানৰ দয়াক লোকসকলৰ হুডক নৃত্য হিচাপে বা পূৰ্বপুৰুষৰ আত্মাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ। দ্বীপপুঞ্জত হিন্দু ধৰ্মৰ আগমনৰ লগে লগে ৰামায়ণ আৰু মহাভাৰত মহাকাব্যসমূহ মুখা পিন্ধা-নৃত্য পৰিবেশন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে।

টপেং নৃত্যৰ সৈতে জড়িত আটাইতকৈ পুৰণি তথ্য নৱম শতিকাৰ। ৮৪০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ আশে-পাশে মহাৰাজ শ্ৰী লোকপালে জাহা শিলালিপি নামৰ এটা পুৰণি জাহা শিলালিপিত মধ্য জাভাত মেডাং ৰাজ্যৰ পৰা জাৰি কৰা শিলালিপিত তিনি ধৰণৰ পৰিবেশকৰ উল্লেখ আছে: আটাপুকন, আৰিংগিট আৰু বানোল; আটাপুকান মানে মাস্ক ডান্স শ্ব', আৰিংগিট মানে ৱায়াং পুতলা শ্ব', আৰু এবানোল মানে কৌতুক কলা।

কাণ্ডি পেৰ'টৰ (৮৫০ খ্ৰীষ্টাব্দ) শিলালিপিত "টাপুক" বা "টেপেল" শব্দৰ পৰা "মানপেল" শব্দটো লিখা হৈছে যাৰ অৰ্থ মুখা। বেবেটিন শিলালিপিত (৮৯৬ খ্ৰীষ্টাব্দ) "পাটাপুকান" শব্দটো আছে যাৰ অৰ্থ হৈছে মুখা সংগ। মানতিয়াছিহ শিলালিপিত (৯০৪ খ্ৰীষ্টাব্দ) "মাতাপুকন" আৰু "মনাপুকন" শব্দ দুটা আছে যাৰ অৰ্থ এইবোৰ মুখা নাটকৰ উপস্থাপনৰ সৈতে জড়িত।

টপেং নৃত্যৰ আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় কাহিনীভাগ অৱশ্যে দ্বাদশ শতিকাৰ কাদিৰী ৰাজ্যত পৰিৱেশিত ৰাজকুমাৰ পাঞ্জী আৰু ৰাজকুমাৰী চন্দ্ৰ কিৰানাৰ কাহিনী আৰু ৰোমাঞ্চৰ আধাৰত স্থানীয়ভাৱে বিকশিত জাভানীজ পাঞ্জী চক্ৰৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।

টপেং নৃত্যৰ অন্যতম প্ৰাচীন লিখিত ৰেকৰ্ড চতুৰ্দশ শতিকাৰ নাৰাক্ৰেতাগামাতও পোৱা যায়, য'ত মাজাপাহিতৰ ৰজা হায়াম ৱুৰুক — সোণালী মুখা পিন্ধা — এজন নিপুণ টপেং নৃত্যশিল্পী হিচাপে বৰ্ণনা কৰা হৈছে।[5] বৰ্তমানৰ টপেং নৃত্যৰ ৰূপটো ১৫ শতিকাত জাভা আৰু বালিত উদ্ভৱ হৈছিল য'ত ই প্ৰচলিত হৈ আছে, কিন্তু ইয়াক ইণ্ডোনেছিয়াৰ অন্যান্য দ্বীপসমূহতো পোৱা যায় — যেনে মাদুৰা (পূব জাভাৰ ওচৰত)। ইণ্ডোনেছিয়াৰ দ্বীপপুঞ্জৰ বিভিন্ন ঠাইত বিশেষকৈ চিৰেবন, যোগাকাৰ্টা, মালাং, বালিত বিভিন্ন টপেং নৃত্য আৰু শৈলীৰ বিকাশ ঘটিছে। এই সুবিকশিত টপেং কৌশলৰ বিষয়ে এতিয়া ইউৰোপ আৰু আমেৰিকাৰ বিশ্ববিদ্যালয়সমূহত অধ্যয়ন কৰা হৈছে।

তথ্য সূত্ৰ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. "History and Etymology for Topeng". Merriam-Webster. https://www.merriam-webster.com/dictionary/topeng। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 December 2020. 
  2. "Tari Topeng, Permainan Watak Penuh Makna". Indonesia Kaya. https://indonesiakaya.com/pustaka-indonesia/tari-topeng/। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 September 2022. 
  3. "Warisan Budaya Takbenda, Penetapan". Cultural Heritage, Ministry of Education and Culture of Indonesia. https://warisanbudaya.kemdikbud.go.id/?newdetail&detailCatat=692। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 November 2022. 
  4. "History, and Etymology for Topeng". Merriam-Webster. https://www.merriam-webster.com/dictionary/topeng। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 December 2020. 
  5. "Sosok Rahwana dalam Tari Topeng Kelana" (id ভাষাত). Indonesia Kaya. http://www.indonesiakaya.com/kanal/detail/sosok-rahwana-dalam-tari-topeng-kelana। আহৰণ কৰা হৈছে: 25 October 2014.