ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ
| ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ | |
|---|---|
 | |
| জন্ম | ৮ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৮৩৪ টোবলস্ক, ৰাছিয়ান সাম্ৰাজ্য |
| মৃত্যু | ২ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯০৭ চেণ্ট পিটাৰ্ছবাৰ্গ, ৰাছিয়া |
| ৰাষ্ট্ৰীয়তা | ৰাছিয়ান |
| পেচা | ৰসায়নবিদ, অধ্যাপক |
| জনা যায় | পৰমাণু ভৰ অনুসৰি মৌলসমূহৰ পৰ্যায়বদ্ধ সূচী (পৰ্যাবৃত্ত তালিকা) |
ডিমিট্ৰী ইভানোভিচ মেণ্ডেলিভ (ৰুছ: Дми́трий Ива́нович Менделе́ев; ৮ ফেব্ৰুৱাৰী ১৮৩৪ – ২ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯০৭) আছিল এজন ৰাছিয়ান ৰসায়নবিদ, যিজনে পৰ্যাবৃত্ত তালিকা বা মৌলসমূহৰ পৰ্যায়বদ্ধ সূচীৰ আধুনিক ৰূপ প্ৰস্তুত কৰিছিল।[1]
জীৱন আৰু শিক্ষা
[সম্পাদনা কৰক]মেণ্ডেলিভৰ জন্ম ৰাছিয়াৰ টোবলস্ক চহৰত ১৮৩৪ চনৰ ৮ ফেব্ৰুৱাৰীত হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃ আছিল এগৰাকী শিক্ষক, আৰু মাতৃৰ উৎসাহত তেওঁ উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ সেণ্ট পিটাৰ্ছবাৰ্গৰ প্ৰধান বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত শিক্ষালাভ কৰিছিল।[2]
পৰ্যাবৃত্ত তালিকাৰ বিকাশ
[সম্পাদনা কৰক]১৮৬৯ চনত মেণ্ডেলিভে মৌলসমূহৰ গুণ আৰু পৰমাণু ভৰৰ ভিত্তিত এখন তালিকা বা সূচী তৈয়াৰ কৰে, যিটো ইংৰাজীত "পিৰিয়ডিক টেবুল" নামেৰে জনাজাত। তেওঁৰ ধাৰণা আছিল — মৌলসমূহৰ গুণৰ পুনৰাবৃত্তি পৰমাণু ভৰৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। তেওঁৰ সূচীত কিছুমান খালী ঠাই আছিল য'ত তেতিয়ালৈকে অনাৱিষ্কৃত মৌলসমূহ থাকিব পাৰে বুলি তেওঁ পূৰ্বানুমান কৰিছিল, আৰু তাৰপিছত সেয়া সত্য বুলি প্ৰমাণ হৈছিল।[1]
তেওঁৰ এই অৱদানৰ ফলস্বৰূপে বিজ্ঞানত মৌলসমূহৰ গঠনৰ বিষয়ে অধ্যয়নত এক বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আহে। যদিও কিছু বিজ্ঞানীয়ে তেওঁৰ পদ্ধতিৰ সমালোচনা কৰিছিল, তথাপিও ই ২০শ শতিকাৰ বিজ্ঞানৰ ভিত্তিস্বৰূপ হৈ পৰে।[1]
অন্য অৱদান
[সম্পাদনা কৰক]মেণ্ডেলিভে পেট্ৰলিয়াম, মিশ্ৰ ধাতু আৰু গঠনতত্ত্বৰ ক্ষেত্ৰতো কাম কৰিছিল। তেওঁ ৰাছিয়াত মাত্ৰিক প্ৰণালী (Metric system) প্ৰৱৰ্তনত সহায় কৰিছিল।[2]
মৃত্যু
[সম্পাদনা কৰক]তেওঁ ১৯০৭ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰীত চেণ্ট পিটাৰ্ছবাৰ্গত মৃত্যুবৰণ কৰে। মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স আছিল ৭২ বছৰ।
স্মৃতি
[সম্পাদনা কৰক]মেণ্ডেলিভৰ সন্মানত ১০১তম মৌলটো "Mendelevium" (Md) নামেৰে নামকৰণ কৰা হৈছে। তদুপৰি তেওঁৰ নামত বহু বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠান, বিদ্যালয় আৰু পৰিষদ স্থাপন কৰা হৈছে।[1]