দেৱী (অশোকৰ পত্নী)

দেৱী (অশোকৰ পত্নী)
দাম্পত্য সঙ্গী	অশোক
সন্তান
মহেন্দ্ৰ সংঘমিত্ৰা
ধৰ্ম	বৌদ্ধধৰ্ম

দেৱী (সংস্কৃত: देवी) আছিল মৌৰ্য সম্ৰাট অশোকৰ প্ৰথম পত্নী।

চমু জীৱনী

সিংহল বৌদ্ধ গ্ৰন্থ মহাবংশ অনুসৰি দেৱী বিদিশা এজন বণিকৰ কন্যা আছিল আৰু তেওঁ উজ্জয়িন চহৰত শাসন কৰি থকাৰ সময়ত মৌৰ্য ৰাজকুমাৰ অশোকৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হৈছিল। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৮৫ চনত তেওঁলোকৰ এজন পুত্ৰ মহেন্দ্ৰ আৰু খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৮২ চনত সংঘমিত্ৰা নামৰ এগৰাকী কন্যা সন্তান জন্ম হয়। বৌদ্ধ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰাত ব্যৰ্থ হোৱা দেৱী অশোকে সন্তান দুটাৰ সৈতে পাটলিপুত্ৰ এৰি বিদিশালৈ যায়। মহাবংশৰ মতে দেৱী শাক্য বংশৰ আছিল আৰু তেওঁৰ পৰিয়াল বিদিশালৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল, কিন্তু ইতিহাসবিদসকলে এই ঘটনাৰ সত্যতাক লৈ সন্দেহ প্ৰকাশ কৰিছে। ইতিহাসবিদসকলে বিশ্বাস কৰে যে সিংহলী বৌদ্ধসকলে এই কাহিনীটো শাক্য পন্থাৰ সদস্য গৌতম বুদ্ধ আৰু সিংহলী ভাষাৰ প্ৰথম বৌদ্ধ প্ৰচাৰক হিচাপে পৰিচিত মহেন্দ্ৰ আৰু সংঘমিত্ৰৰ মাজৰ সংযোগ দেখুৱাবলৈ সৃষ্টি কৰিছিল।

বিবাহ

দেৱী আৰু অশোকাৰ সম্পৰ্ক সাধাৰণ ৰাজবংশীয় ব্যৱস্থাৰ পৰা বেলেগ আছিল; ই এটা আন্তৰিক আৰু প্ৰেমপূৰ্ণ সম্পৰ্ক আছিল। দেৱীয়ে অশোকাক তেওঁৰ প্ৰথম দুজন সন্তান দান কৰিছিল—মহেন্দ্ৰ নামৰ এজন পুত্ৰ, যাৰ জন্ম প্ৰায় ২৮৫ খ্ৰীষ্টপূৰ্বত, আৰু সংগমিত্ৰা নামৰ এগৰাকী কন্যা, যাৰ জন্ম প্ৰায় তিনি বছৰ পিছত হৈছিল। তথাপিও, দেৱীয়ে অশোকাক বৌদ্ধ ধৰ্মলৈ পৰিবৰ্তন কৰাবলৈ সক্ষম হোৱা নাছিল আৰু যেতিয়া তেওঁক পুনৰ পাটলিপুত্ৰলৈ মাতি পঠিওৱা হৈছিল, তেওঁ দেৱী আৰু তেওঁলোকৰ সন্তানসকলক বিদিশাত এৰি দিলে। সেয়েহে, দেৱীয়ে অশোকাৰ ৰাণী ৰূপে পাটলিপুত্ৰলৈ গম কৰা নাছিল, কাৰণ তাত তেওঁৰ মুখ্য ৰাণী (অগ্ৰমহিষী) আছিল তেওঁৰ পত্নী অসন্ধিমিত্ৰা। মাউৰ্য বংশৰ এজন ৰাজপুত্ৰৰ বাবে এজন ব্যৱসায়ীৰ জীয়েকক পত্নী হিচাপে লোৱা অনুচিত বুলি গণ্য হৈছিল, আৰু অশোকাৰ বাবে এটা অধিক উপযুক্ত পত্নী বিচাৰি পোৱা হৈছিল ৰাজকুমাৰী অসন্ধিমিত্ৰাৰ ৰূপত, যিয়ে তেওঁৰ ৰাজত্বৰ অধিকাংশ সময়ত মুখ্য ৰাণীৰ দায়িত্ব লৈছিল।

দেৱীৰ বিষয়ে কোৱা হৈছে যে, তেওঁ বেদিসাগিৰিৰ মহান বিহাৰৰ নিৰ্মাণ কৰাইছিল, যি সম্ভৱত সাংচি আৰু ভিলছাৰ প্ৰথম বৌদ্ধ স্মাৰক আছিল। এই কাৰণেই অশোকাই সাংচি আৰু ইয়াৰ মনোৰম পৰিৱেশক তেওঁৰ স্থাপত্যমূলক কাৰ্যকলাপৰ বাবে নিৰ্বাচন কৰিছিল। বেদিসাও আগৰ সাহিত্যত এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ বৌদ্ধ কেন্দ্ৰ হিচাপে উল্লেখ পাইছে।^{[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]}

জনপ্ৰিয় মাধ্যমত

অশোকাক কেন্দ্ৰ কৰি নিৰ্মিত আধুনিক শিল্পকলা আৰু নাট্য ৰূপান্তৰসমূহত দেৱীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে, য’ত তেওঁ তেওঁৰ প্ৰেমিকা তথা পত্নীৰ ৰূপত দেখুওৱা হয়।

• ২০০১ চনৰ হিন্দী ছবি "অশোক"ত দেৱীৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল হৃষিতা ভাটে।
• ‘‘চক্ৰৱৰ্তী অশোক সম্ৰাট’’, এখন দূৰদৰ্শন ধাৰাবাহিক য’ত কাজল শ্ৰীবাস্তৱে দেৱীৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰে।
• একতা কপুৰৰ ঐতিহাসিক নাট্য শৃংখলা ‘‘প্ৰচ্ছন্দ অশোক’’ত প্ৰাচী বোহৰাই মহাৰাণী দেৱীৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰে, যি কালাৰ্ছ টিভিত প্ৰচাৰ হয়।