তলৰ উল্লেখযোগ্য নিৰ্মিত ভাষাসমূহৰ তালিকাখন সহায়ক, আচাৰ-ব্যৱহাৰ, অভিযন্তা, আৰু কলাত্মক (কাল্পনিককে ধৰি) ভাষা আৰু নিজ নিজ উপশৈলীত বিভক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকাৰ সকলো প্ৰৱেশতে পৃথক পৃথক ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধৰ বিষয়ে অধিক তথ্য আছে।
আন্তৰ্জাতিক সহায়ক ভাষা (IAL) হৈছে সকলো মানুহৰ মাজত সহজ, দ্ৰুত আৰু/বা উন্নত যোগাযোগ প্ৰদান কৰিবলৈ নিৰ্মিত ভাষা, বা এটা উল্লেখযোগ্য অংশ, থলুৱা ভাষাৰ ঠাই লোৱাটো বাধ্যতামূলক নহয়।
Communicationssprache হৈছে ১৮৩৬ চনত জোচেফ শ্বিপফাৰৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত আন্তৰ্জাতিক সহায়ক ভাষা। উদাহৰণস্বৰূপে এই ভাষাৰ সংখ্যা (১-ৰ পৰা ১০-লৈ): উনা, দুৱা, ত্ৰিয়া, কোৱাত্ৰা, কুয়িনা, ছেচ্টা, ছেট্টা, অ'ট্টা, ন'নো, দিয়া।
ইউনিভাৰ্চেলগ্লট হৈছে ফৰাচী ভাষাবিদ জিন পিৰ'ই ১৮৬৮ চনত টেণ্টেটিভ ডিউন লেংগুৱে ইউনিভাৰ্চেল, এনচেইনমেণ্ট, গ্ৰেমায়াৰ, ভোকেবুলেৰত প্ৰকাশ কৰা এটা পষ্টেৰিয়ৰি আন্তৰ্জাতিক সহায়ক ভাষা। ভোলাপুক আৰু এস্পেৰেণ্টোৰ পৰা প্ৰায় ২০ বছৰ পূৰ্বে ইউনিভাৰ্চেলগ্লটক প্ৰথম "জাতীয় ভাষাৰ সাধাৰণ উপাদানসমূহৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সম্পূৰ্ণ সহায়ক-ভাষা ব্যৱস্থা" বুলি অভিহিত কৰা হৈছে।[2] পিৰ'ই ইয়াক ৭,০০০ তকৈ অধিক মৌলিক শব্দ আৰু অসংখ্য উপসৰ্গ দিছিল, যাৰ ফলত অতি সম্প্ৰসাৰিত শব্দভাণ্ডাৰৰ বিকাশ সম্ভৱ হৈছিল।
ভোলাপুক হৈছে ১৮৭৯ আৰু ১৮৮০ চনত জাৰ্মানীৰ বাডেনৰ এজন ৰোমান কেথলিক পুৰোহিত Johann Martin Schleyer দ্বাৰা সৃষ্টি কৰা এটা নিৰ্মিত ভাষা।
এস্পেৰেণ্টো হৈছে বিশ্বৰ আটাইতকৈ বেছি প্ৰচলিত নিৰ্মিত আন্তৰ্জাতিক সহায়ক ভাষা। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় যোগাযোগৰ বাবে এক সৰ্বজনীন দ্বিতীয় ভাষা হিচাপে গঢ়ি তোলাৰ উদ্দেশ্যেৰে ১৮৮৭ চনত এল এল জামেনহফে ‘আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা’ হিচাপে সৃষ্টি কৰিছিল এই ভাষাটো। তেওঁ ডক্টৰ এস্পেৰেণ্টোৰ ছদ্মনামেৰে প্ৰকাশ কৰা ড° এস্পেৰেণ্টোৰ আন্তৰ্জাতিক ভাষা (Unua Libro)-ত এই ভাষাৰ বৰ্ণনা কৰিছিল।
মুণ্ডোলিংকো হৈছে ১৮৮৮ চনত ডাচ লেখক জে ব্ৰেকমেনে সৃষ্টি কৰা এটা নিৰ্মিত ভাষা।
বোলাক হৈছে লিঅ'ন বলাকে উদ্ভাৱন কৰা এটা নিৰ্মিত ভাষা।
ইডিয়ম নিউট্ৰেল হৈছে এটা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহায়ক ভাষা, ১৯০২ চনত চেণ্ট পিটাৰ্ছবাৰ্গৰ অভিযন্তা ৱাল্ডেমাৰ ৰ'জেনবাৰ্গাৰৰ নেতৃত্বত আন্তৰ্জাতিক একাডেমী অৱ দ্য ইউনিভাৰ্চেল লেংগুৱেজ (একাডেমি ইণ্টাৰনেচনেল ডি লিংগু ইউনিভাৰ্চেল)ৰ দ্বাৰা প্ৰকাশ কৰা হৈছিল।
লেটিন চাইন ফ্লেক্সন এটা আন্তৰ্জাতিক সহায়ক ভাষা। ইয়াক ইটালীয় গণিতজ্ঞ Giuseppe Peano (১৮৫৮–১৯৩২)ৰ অধ্যক্ষতাত Academia pro Interlingua দ্বাৰা ১৮৮৭ চনৰ পৰা ১৯১৪ চনলৈকে সংকলিত কৰা হৈছে। ই লেটিন ভাষাৰ এটা সৰলীকৃত সংস্কৰণ।
ৰো হৈছে ১৯০৪ চনৰ পৰা ৰেভাৰেণ্ড এডৱাৰ্ড পাৱেল ফষ্টাৰে সৃষ্টি কৰা এটা প্ৰাকৃতিকভাৱে নিৰ্মিত ভাষা।
ইদো[3] হৈছে এস্পেৰেণ্টোৰ সংস্কাৰিত সংস্কৰণৰ পৰা আহৰণ কৰা এটা নিৰ্মিত ভাষা, আৰু বিভিন্ন ভাষাৰ লোকৰ বাবে এক সৰ্বজনীন দ্বিতীয় ভাষা হোৱাৰ লক্ষ্যৰে একেদৰেই ডিজাইন কৰা হৈছে। ইদোক বিশেষভাৱে ব্যাকৰণগতভাৱে, অৰ্থগ্ৰাফিকভাৱে আৰু অভিধানৰ ফালৰ পৰা নিয়মীয়া (আৰু, সৰ্বোপৰি, শিকিবলৈ আৰু ব্যৱহাৰ কৰাত সহজ) হ'বলৈ ডিজাইন কৰা হৈছিল। ই বহুতো এস্পেৰেণ্টো ডেৰাইভেটিভৰ ভিতৰত আটাইতকৈ সফল, যাক এস্পেৰেণ্টিড'জ বুলি জনা যায়।
এডজুভিলো হৈছে ১৯১০ চনত ক্লাউডিয়াছ ক'লাছে "Profesoro V. Esperema" ছদ্মনামেৰে সৃষ্টি কৰা এটা নিৰ্মিত ভাষা। যদিও সেয়া সম্পূৰ্ণ ভাষা আছিল, তথাপিও হয়তো ক’ব পৰাকৈ সৃষ্টি হোৱা নাছিল। বহুতে বিশ্বাস কৰে যে এজন এস্পেৰেণ্টিষ্ট হিচাপে কোলাছে তেতিয়াৰ বৃদ্ধি পোৱা ইদো আন্দোলনত মতানৈক্য সৃষ্টি কৰাত সহায় কৰিবলৈ এডজুভিলোৰ সৃষ্টি কৰিছিল। কোলাছে নিজেই তেওঁৰ ভাষাক সৰলীকৃত ইদো বুলি কয় আৰু ইদোক কেইবাটাও সংস্কাৰৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়।
টাইমেৰিয়া হৈছে সংখ্যাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নিৰ্মিত ভাষা। ১৯২১ চনত বাৰ্লিনৰ স্থপতিবিদ টিমাৰে ইয়াক বিশুদ্ধ সাহিত্যিক ভাষা হিচাপে ৰাজহুৱাভাৱে উপস্থাপন কৰিছিল।
Interlingue/আন্তঃভাষা হ'ল ১৯২২ চনত সৃষ্টি হোৱা আৰু ১৯৪৯ চনত পুনৰ নামকৰণ কৰা এটা আন্তৰ্জাতিক সহায়ক ভাষা। ইয়াৰ সৃষ্টিকৰ্তা এডগাৰ ডি ৱাহলে ব্যাকৰণগত নিয়মিততা আৰু স্বাভাৱিক চৰিত্ৰলাভ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। শব্দভাণ্ডাৰ বিভিন্ন ভাষাৰ পূৰ্বতে থকা শব্দ আৰু স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত উপসৰ্গ আৰু প্ৰত্যয় ব্যৱহাৰ কৰা ব্যুৎপত্তি ব্যৱস্থাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি এই ভাষা তৈয়াৰ কৰা হৈছে।
ন’ভিয়েল হৈছে এটা উন্নত প্ৰাকৃতিক ধৰণৰ নিৰ্মিত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা (IAL), যাক বিখ্যাত ডেনিচ ভাষাতত্ত্ববিদ অটো জেছপাৰছেনে ১৯২৮ চনত সৃষ্টি কৰিছিল। এই ভাষাটোৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল ইউৰোপীয় ভাষাসমূহৰ আধাৰত গঠিত হোৱাটো, যাতে ইয়াক শিকিব আৰু ব্যৱহাৰ কৰিব সহজ হয়।
সোণা হৈছে কেনেথ চিয়াৰাইটে ১৯৩৫ চনত নিৰ্মাণ কৰা এটা আগ্লুটিনেটিভ ধৰণৰ ভাষা। ইয়াৰ শব্দভাণ্ডাৰ "বিশ্বজনীন", অৰ্থাৎ বহু ভাষাৰ পৰা আহৰণ কৰা, আৰু ইয়াৰ ৩৬০টা মৌলিক শব্দ মিলাই অসংখ্য নতুন শব্দ সৃষ্টি কৰিব পাৰি।
এস্পেৰান্তো ২ হৈছে ৰেনে দে ছছুৰৰ দ্বাৰা সৃষ্ট এটি এস্পেৰান্তিদো (এস্পেৰান্তোৰ পৰিবৰ্তিত ৰূপ)। ১৯৩৭ চনত উদ্ভৱ হোৱা এই ভাষাটো ছছুৰে আগবঢ়োৱা শেষটো সংস্কাৰ আছিল।
মণ্ডিয়েল হৈছে ১৯৪০ দশকৰ প্ৰাৰম্ভত ড° হেল্গে হেইমাৰৰ দ্বাৰা সৃষ্ট এটা প্ৰাকৃতিক ইউৰোপীয় ধৰণৰ নিৰ্মিত ভাষা। ইয়াৰ শব্দ আৰু ব্যাকৰণ ইউৰোপীয় ভাষাসমূহৰ আধাৰত সাজি তুলা হৈছিল যাতে সহজে বুজিব পৰা যায়।
ইণ্টাৰগ্ল’ছা হৈছে লেন্সেলট হগবেনে ১৯৪৩ চনত গঢ়ি তোলা এটা বিজ্ঞানকেন্দ্ৰিক নিৰ্মিত ভাষা, যাৰ মূল শব্দভাণ্ডাৰ গ্ৰীক-লেটিন উৎসৰ। ই মূলত বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰত সহায়ক ভাষা হিচাপে প্ৰস্তাৱিত হৈছিল।
ইণ্টাৰলিংগুৱা হৈছে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহায়ক ভাষা সংস্থাৰ দ্বাৰা ১৯৫১ চনত বিকাশ কৰা এটা ভাষা। ইয়াৰ উদ্দেশ্য আছিল আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বৈজ্ঞানিক শব্দভাণ্ডাৰক মান্যতা দিয়া আৰু ৰোমাঞ্চ ভাষা (যেনে স্পেনী, ফ্ৰেঞ্চ) আৰু আংশিকভাৱে ইংৰাজী ভাষাৰ বক্তাসকলৰ বাবে সহজে বুজিব পৰা হোৱাটো।
ইণ্টাল হৈছে এৰিখ ভেফাৰলিঙে ১৯৫৬ চনত সৃষ্টি কৰা এক নিৰ্মিত ভাষা, যাৰ লক্ষ্য আছিল বেলেগ বেলেগ নিৰ্মিত ভাষাৰ ব্যৱস্থাবোৰক একত্ৰিত কৰা।
লিংগুৱা চিষ্টেমফ্ৰাটাৰ হৈছে Pham Xuan Thai-ৰ দ্বাৰা ১৯৫৭ চনত সৃষ্টি কৰা এটা নিৰ্মিত ভাষা, যিটো গ্ৰীক-লেটিন শব্দৰ সৈতে দক্ষিণ-পূৰ্ব এচিয়ান ব্যাকৰণৰ সংমিশ্ৰণত গঠিত।
নিঅ’ হৈছে আৰ্টুৰো আলফাণ্ডাৰিয়ে ১৯৬১ চনত উদ্ভাৱন কৰা এটা অতি সংক্ষিপ্ত এস্পেৰান্তিদো ভাষা। ইয়াত ব্যাকৰণ আৰু শব্দচয়ন অধিক নিয়মীয়াকৈ সাজি তোলা হৈছে।
বাবম হৈছে ৰিকিচি ওকামোতোৰ দ্বাৰা ১৯৬২ চনত সৃষ্টি কৰা এটা নিৰ্মিত ভাষা, যি লেটিন আখৰসমূহক এটা স্বৰবৰ্ণমালা ৰূপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ বাবে জনপ্ৰিয়।
মণ্ডল সহায়ক ভাষা হ’ল আনুষংগিক ভাষাৰ এটা নিৰ্দিষ্ট গোটৰ বক্তাসকলৰ মাজত যোগাযোগৰ সুবিধা প্ৰদানৰ উদ্দেশ্যে সৃষ্টি কৰা ভাষা। বিশ্বব্যাপী ব্যৱহাৰৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহায়ক ভাষাৰ দৰে নহয়, ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে সীমিত ভাষিক বা ভৌগোলিক অঞ্চলত সেৱা আগবঢ়োৱা। উদাহৰণস্বৰূপে প্যান-স্লাভিক ভাষা, প্যান-ৰোমাঞ্চ ভাষা আৰু প্যান-জাৰ্মাণিক ভাষা।
নাম
ISO
উৎপত্তি
সৃষ্টিকৰ্তা
বিৱৰণ
ৰুছকি ভাষা (Ruski jezik)
১৬৬৬
Križanić !জুৰাজ ক্ৰিঝানিচ
কৃত্ৰিমভাৱে সৃষ্টি কৰা প্ৰথমটো পেন-স্লেভিক ভাষা।
Tutonish
১৯০১
Molee !ইলিয়াচ মোলী
প্ৰথমটো পেন-জাৰ্মাণিক ভাষা, পাছলৈ nu teutonish, alteutonik আদি নামেৰে পৰিৱৰ্তিত হৈছিল।
Romanid
১৯৫৬
Magyar !জোলটান মজিয়াৰ (ভাষাবিদ)
ৰোমেন্স ভাষাসমূহৰ আধাৰত নিৰ্মিত এখন অঞ্চলিক সহায়ক ভাষা।
Guosa
১৯৬৫
Igbinéwéká !আলেকজাণ্ডাৰ ইগবিনেভেকা
পশ্চিম আফ্ৰিকাৰ বাবে হাউছা, ইয়োৰুবা আৰু ইগ্বো ভাষাৰ পৰা মূলত সংগৃহীত এখন অঞ্চলিক সহায়ক ভাষা।
Afrihili
afh
১৯৭০
Attobrah !কে. এ. কুমি এটোব্ৰাহ
এটা পেন-আফ্ৰিকান ভাষা।
ৰুন্যাকিতাৰা
1990 !১৯৯০ দশকৰ আৰম্ভণি
পশ্চিম উগাণ্ডাৰ চাৰিখন নিকট-সম্পৰ্কীয় ভাষাৰ আধাৰত মানকীকৃত এখন ভাষা।
Palawa kani
১৯৯২
তাছমানিয়ান আদিবাসী কেন্দ্ৰ
পূৰ্ব তাছমানিয়াৰ আদিবাসীয়ে কোৱা বিভিন্ন তাছমানিয়ান ভাষাৰ সীমিত তথ্যৰ আধাৰত পুনৰ্নিমাণ কৰা শব্দৰ ওপৰত আধাৰিত ভাষা।
Slovio
১৯৯৯
Hučko !মাৰ্ক হুচ্কো
স্লেভিক ভাষাবোৰ আৰু এছপেৰান্তোৰ ব্যাকৰণৰ আধাৰত নিৰ্মিত এটা কৃত্ৰিম ভাষা।
ৰোমেন্স নিয়’লাটিনো
২০০৬
Cassany !জোৰ্ডি কাসানী বেটছ আৰু অন্যসকল
এটা পেন-ৰোমেন্স ভাষা।
Slovianski
২০০৬
Rečnik !অন্দ্ৰেই ৰেচনিক, গাব্ৰিয়েল স্বোবোডা, Jan van Steenbergen, ইগৰ পলিয়াকভ
স্লেভিক ভাষাৰ ওপৰত আধাৰিত এটা প্ৰাকৃতিক ধৰণৰ ভাষা।
Neoslavonic
২০০৯
Merunka !ভোইচেখ মেৰুঙ্কা
পুৰণি চাৰ্চ স্লেভনিক ভাষাৰ আধুনিক ৰূপ।
Budinos
২০০৯
Arzamazov !আলেক্সেই আন্দ্ৰেৱিচ আৰ্জামাজোভ
ফিন্নো-উগ্ৰিক ভাষাসমূহৰ ওপৰত আধাৰিত এখন অঞ্চলিক সহায়ক ভাষা।
Interslavic
isv
২০১১–২০১৭
Steenbergen !Jan van Steenbergen, ভোইচেখ মেৰুঙ্কা
এটা পেন-স্লেভিক অঞ্চলিক সহায়ক ভাষা, যি Slovianski আৰু Neoslavonic ভাষাৰ সমন্বয়ে গঠিত।
Ortatürk / Öztürkçe
১৯৯২, ২০০৮
বাখ্তিয়াৰ কাৰিমোভ, চোৱাহমাদ মুটালোভ
পৰিসংখ্যানেৰে নিৰূপিত শব্দসম্ভাৰসহ এটা পেন-তুৰ্কিক অঞ্চলিক সহায়ক ভাষা।
অভিযান্ত্ৰিক ভাষাসমূহ (Engineered languages) কোনো বৈজ্ঞানিক অনুমান পৰীক্ষা কৰাৰ বাবে বা নতুন ভাষাগত বৈশিষ্ট্যৰ সৈতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰাৰ উদ্দেশ্যে গঢ়ি তোলা হয়। এইসকল ভাষা দাৰ্শনিক (philosophical), পৰীক্ষামূলক (experimental), অথবা যুক্তিপূৰ্ণ (logical) ভাষাৰ বিভাগসমূহত পৰি যাব পাৰে।
নাম
ISO
উৎপত্তি
সৃষ্টিকৰ্তা
বিৱৰণ
লোগোপানডেক্টেইছন (Logopandecteision)
১৬৫৩
ছাৰ থমাছ আৰ্কুহাৰ্ট
জটিল বৰ্গীকৰণমূলক ভাষাৰ প্ৰস্তাৱ।
নামবিহীন ভাষা (John Wilkins)
১৬৬৮
জন উইলকিনছ
দাৰ্শনিক স্পষ্টতা যোগাব পৰা এক প্ৰতীকমূলক ভাষাৰ প্ৰস্তাৱ।