সমললৈ যাওক

পিত্ত পাথৰ

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা
পিত্ত পাথৰ
অন্য নাম পিত্তৰ পাথৰ ৰোগ, কলেলিথ, কলেচিষ্টোলিথিয়াছিছ (পিত্তথলীত পিত্তৰ পাথৰ), কলেড’ক’লিথিয়াছিছ (পিত্তনলীত পিত্তৰ পাথৰ)[1]
সাধাৰণতে পিত্তথলীত পিত্তৰ পাথৰ গঠন হয় আৰু ইয়াৰ ফলত পিত্ততন্ত্ৰ বন্ধ হ’লে লক্ষণ দেখা দিব পাৰে।
উচ্চাৰণ
বিভাগ গেষ্ট্ৰ’এণ্টেৰ’লজী
সাধাৰণ অস্ত্ৰোপচাৰ
লক্ষণ একো নাই, সোঁ পেটৰ ওপৰৰ অংশত ক্ৰেম্পিং বিষ[2][3][4]
জটিলতা পিত্তথলীৰ প্ৰদাহ, অগ্নাশয়ৰ প্ৰদাহ, যকৃতৰ প্ৰদাহ[2][4]
আৰম্ভণি ৪০ বছৰৰ পিছত[2]
আশংকাৰ কাৰণ জন্ম নিৰোধক বড়ি, গৰ্ভাৱস্থা, পৰিয়ালৰ ইতিহাস, মেদবহুলতা, মধুমেহ, লিভাৰ চিৰোচিচ, ক্ষিপ্ৰ ওজন হ্ৰাস[2]
ৰোগ নিৰূপণ লক্ষণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি, আল্ট্ৰাছাউণ্ডৰ দ্বাৰা নিশ্চিত কৰা হয়।[2][4]
প্ৰতিৰোধ স্বাস্থ্যকৰ ওজন, অধিক আঁহযুক্ত খাদ্য, কম সৰল কাৰ্বহাইড্ৰেটযুক্ত খাদ্[2]
চিকিৎসা লক্ষণবিহীন : একো নাই[2] উৰ্ছ’ডিঅক্সিক’লিক এচিড (UDCA) আৰু চেন’ডিঅক্সিক’লিক এচিড
বিষ: অস্ত্ৰোপচাৰ এণ্ড'স্কপিক ৰেট্ৰ'গ্ৰেড কলেঞ্জিঅ'পেনক্ৰিয়াট'গ্ৰাফী, কলেচিষ্টেক্টমী[2]
আৰোগ্য সম্ভাৱনা অস্ত্ৰোপচাৰৰ পিছত ভাল হয়[2]
পুনৰাবৃত্তি ১০–১৫% প্ৰাপ্তবয়স্ক (উন্নত দেশত)[4]


পিত্ত পাথৰ (ইংৰাজী: Gallstone) পিত্তথলীৰ ভিতৰত নিঃসৰণ হোৱা পিত্তৰ উপাদানৰ পৰা গঠিত কঠিন খণ্ড।[2] কলেলিথিয়াছিছ শব্দটোৱে পিত্তৰ পাথৰৰ উপস্থিতি বা পিত্তৰ পাথৰৰ ফলত হোৱা যিকোনো ৰোগক বুজাব পাৰে,[5] আৰু কলেড’ক’লিথিয়াচিছে পিত্তনলীৰ ভিতৰত প্ৰব্ৰজিত পিত্তপাথৰৰ উপস্থিতিক বুজায়।

পিত্তত পাথৰ হোৱা বেছিভাগ লোকেই (প্ৰায় ৮০%) লক্ষণবিহীন।[2][3] কিন্তু যেতিয়া পিত্তৰ পাথৰে পিত্তনলীত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে আৰু তীব্ৰ কলেষ্টেছিছৰ সৃষ্টি কৰে, তেতিয়া প্ৰায়ে প্ৰতিফলিত মসৃণ পেশীৰ স্পাম হয়, যাৰ ফলত পেটৰ সোঁ ওপৰৰ অংশত তীব্ৰ ক্ৰেম্পৰ দৰে অভ্যন্তৰীণ বিষ হয় যাক পিত্তৰ কলিক (বা "পিত্তথলীৰ আক্ৰমণ") বুলি জনা যায়।[4] প্ৰতি বছৰে পিত্তৰ পাথৰ হোৱা ১–৪% লোকৰ ক্ষেত্ৰত এনে হয়।[4] পিত্তৰ পাথৰৰ পৰা হোৱা জটিলতাসমূহৰ ভিতৰত পিত্তথলীৰ প্ৰদাহ (কলেচিষ্টাইটিছ), অগ্নাশয়ৰ প্ৰদাহ (পেনক্ৰিয়াটাইটিছ), বাধাপ্ৰাপ্ত জণ্ডিচ আৰু পিত্তনলীৰ সংক্ৰমণ (কলেঞ্জাইটিছ) আদি হ’ব পাৰে।[4][6] এই জটিলতাসমূহৰ লক্ষণসমূহ হ’ল পাঁচ ঘণ্টাতকৈ অধিক সময়ৰ বিষ, জ্বৰ, ছাল হালধীয়া হোৱা, বমি, গাঢ় ৰঙৰ প্ৰস্ৰাৱ আৰু শেঁতা মল।[2]

পিত্তৰ পাথৰৰ বিপদজনক কাৰকসমূহ হ’ল জন্ম নিয়ন্ত্ৰণৰ বড়ি, গৰ্ভাৱস্থা, পৰিয়ালত পিত্তৰ পাথৰৰ ইতিহাস, মেদবহুলতা, ডায়েবেটিছ, যকৃতৰ ৰোগ বা দ্ৰুত ওজন হ্ৰাস।[2] পিত্ত পাথৰ গঠন কৰা পিত্তৰ উপাদানসমূহৰ ভিতৰত কলেষ্টেৰল, পিত্তৰ লৱণ আৰু বিলিৰুবিন আদি অন্তৰ্ভুক্ত।[2] মূলতঃ কলেষ্টেৰলৰ পৰা গঠিত পিত্তপাথৰক কলেষ্টেৰল ষ্টোন আৰু প্ৰধানকৈ বিলিৰুবিনৰ পৰা গঠিত পিত্তপাথৰক পিগমেণ্ট ষ্টোন বুলি কোৱা হয়।[2][3] লক্ষণৰ ভিত্তিত পিত্তৰ পাথৰ হোৱাৰ সন্দেহ হ’ব পাৰে।[4] তাৰ পিছত সাধাৰণতে আল্ট্ৰাছাউণ্ডৰ দ্বাৰা ৰোগ নিৰ্ণয় নিশ্চিত কৰা হয়।[2] তেজৰ পৰীক্ষা ব্যৱহাৰ কৰি জটিলতা ধৰা পৰিব পাৰে।[2]

ব্যায়াম আৰু স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যৰ দ্বাৰা সুস্থ ওজন বজাই ৰাখিলে পিত্তৰ পাথৰৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস পাব পাৰে।[2] যদি কোনো লক্ষণ দেখা নাযায়, তেন্তে সাধাৰণতে চিকিৎসাৰ প্ৰয়োজন নহয়।[2] যিসকলৰ পিত্তথলীৰ আক্ৰমণ হৈছে, তেওঁলোকৰ পিত্তথলী আঁতৰাবলৈ অস্ত্ৰোপচাৰ কৰাটো সাধাৰণতে বাঞ্ছনীয়।[2] ইয়াক কেইবাটাও সৰু ছিদ্ৰৰ দ্বাৰা বা এটা ডাঙৰ ছিদ্ৰৰ দ্বাৰা, সাধাৰণতে সাধাৰণ এনাস্থেচিয়াৰ অধীনত কৰিব পাৰি।[2] বিৰল ক্ষেত্ৰত যেতিয়া অস্ত্ৰোপচাৰ সম্ভৱ নহয়, তেতিয়া ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰি পাথৰবোৰ দ্ৰৱীভূত কৰিব পাৰি বা লিথ’ট্ৰিপ্সিৰ সহায়ত পাথৰবোৰ ভাঙিব পাৰি।[7]

উন্নত দেশত ১০–১৫% প্ৰাপ্তবয়স্ক লোকে পিত্তৰ পাথৰ অনুভৱ কৰে।[4] ২০১৩ চনত প্ৰায় ১০৪ মিলিয়ন লোকৰ (১.৬% লোক) পিত্তথলী আৰু পিত্তৰ লগত জড়িত ৰোগ সংঘটিত হৈছিল আৰু ইয়াৰ ফলত ১০৬,০০০ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল।[8][9] পিত্তৰ পাথৰ পুৰুষতকৈ মহিলাৰ মাজত বেছি আৰু ৪০ বছৰ বয়সৰ পিছত বেছিকৈ দেখা দিয়ে।[2] পিত্তৰ পাথৰ আনতকৈ কিছুমান জনগোষ্ঠীৰ মাজত বেছিকৈ দেখা যায়।[2] উদাহৰণ স্বৰূপে, আমেৰিকাৰ ৪৮% থলুৱা লোকে পিত্তৰ পাথৰ অনুভৱ কৰে, আনহাতে আফ্ৰিকাৰ বহু ঠাইত পিত্তৰ পাথৰৰ হাৰ ৩% পৰ্যন্ত কম।[10][2] পিত্তথলী আঁতৰাই দিলে সাধাৰণতে ফলাফল ইতিবাচক হয়।[2]

সংজ্ঞা

[সম্পাদনা কৰক]

পিত্তৰ পাথৰ ৰোগ বুলিলে এনে অৱস্থাক বুজোৱা হয় য’ত পিত্তথলী বা সাধাৰণ পিত্তনলীত পিত্তৰ পাথৰ হয়।[5] পিত্তথলীত পাথৰৰ উপস্থিতিক কলেলিথিয়াছিছ বুলি কোৱা হয়, যিটো গ্ৰীক ভাষাৰ পৰা কলে- (χολή, 'পিত্ত') + লিথ- (λίθος, 'পাথৰ') + -ইয়াছিছ (ἴασις, 'প্ৰক্ৰিয়া')ৰ পৰা উৎপন্ন হৈছে।[1] সাধাৰণ পিত্তনলীত পিত্তৰ পাথৰৰ উপস্থিতিক কলেড’ক’লিথিয়াছিছ বুলি কোৱা হয়, গ্ৰীক ভাষাৰ পৰা কলেড’চ’- (χοληδόχος, 'পিত্তযুক্ত', ক’ল- + ড’চ’-, 'ডাক্টৰ') + লিথ- + -ইয়াচিছৰ পৰা।[1] কলেড’ক’লিথিয়াছিছ সঘনাই পিত্তনলীত বাধাৰ সৈতে জড়িত, যাৰ ফলত ক’লেঞ্জাইটিছ হ’ব পাৰে, গ্ৰীক ভাষাৰ পৰা: chol- + ang- (ἄγγος, ‘পাত্ৰ’) + -itis (-ῖτις, ‘প্ৰদাহ’), পিত্তনলীৰ গুৰুতৰ সংক্ৰমণ। ভেটাৰৰ এম্পুলাৰ ভিতৰৰ পিত্তপাথৰে অগ্নাশয়ৰ বহিঃস্ৰাৱী ব্যৱস্থাত বাধাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে আৰু ফলত পেনক্ৰিয়াটাইটিছ হ'ব পাৰে।[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]

লক্ষণ

[সম্পাদনা কৰক]
পিত্তৰ পাথৰ থকা লোকৰ অনুপাত, যিসকলে ইয়াৰ ফলত লক্ষণসমূহ অনুভৱ কৰে[11]

আকাৰ বা সংখ্যা যিয়েই নহওক কিয়, ৬০–৮০% ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত পিত্তৰ পাথৰ লক্ষণবিহীন হয়।[12][13] এই "নিৰৱ পাথৰ"বোৰৰ চিকিৎসাৰ প্ৰয়োজন নহয় আৰু গঠন হোৱাৰ বছৰ বছৰ পিছতো লক্ষণবিহীন হৈ থাকিব পাৰে।

পিত্তৰ বিষ

[সম্পাদনা কৰক]

পিত্তৰ বিষ, যাক লক্ষণযুক্ত কলেলিথিয়াছিছ বুলিও কোৱা হয়, ৰোগীয়ে "পিত্তৰ পাথৰৰ আক্ৰমণ" বুলি গণ্য কৰে।[14] এই আক্ৰমণবোৰ তেতিয়া হয় যেতিয়া পিত্তৰ পাথৰে চিষ্টিক নলী বা চিষ্টিক নলীৰ খোলাটো বন্ধ কৰি দিয়ে, যাৰ ফলত পিত্তথলী সংকুচিত হোৱাৰ লগে লগে ভিতৰৰ চাপ বৃদ্ধি পায়, যাৰ ফলত বিষ হয়।[14] ৰোগীয়ে সাধাৰণতে পেটৰ সোঁ ফালে ওপৰৰ অংশত বা এপিগেষ্ট্ৰিক অংশত (পেটৰ ওপৰৰ, কেন্দ্ৰীয় অংশ) হঠাতে তীব্ৰ বিষ অনুভৱ কৰে। এই বিষ সাধাৰণতে আৰম্ভ হোৱাৰ প্ৰায় ১ ঘণ্টাৰ পিছত তীব্ৰতৰ হয় আৰু সাধাৰণতে ৫ ঘণ্টাৰ ভিতৰত সম্পূৰ্ণৰূপে কমি যায়।[13][15] কেতিয়াবা, বিষটো সোঁ কান্ধলৈ প্ৰেৰণ কৰা হ’ব পাৰে; ইয়াক "কলিনৰ চিন" বুলি কোৱা হয়।[16] ৰোগীয়ে বমি আৰু বমিও অনুভৱ কৰিব পাৰে। এই আক্ৰমণবোৰ প্ৰায়ে চৰ্বিযুক্ত আহাৰ খোৱাৰ পিছত বা ৰাতি হয়।[15][17] মন কৰিবলগীয়া যে এ এছ টি, এ এল টি, ক্ষাৰকীয় ফছফেটেজ, প্ৰত্যক্ষ বিলিৰুবিন, এমাইলেজ, লাইপেজ আৰু শ্বেত ৰক্তকণিকাৰ সংখ্যাৰ পৰীক্ষাগাৰৰ অধ্যয়ন স্বাভাৱিক।[14][17]

তীব্ৰ কলেচিষ্টাইটিছ

[সম্পাদনা কৰক]

তীব্ৰ কলেচিষ্টাইটিছ বা পিত্তথলীৰ প্ৰদাহ ৯০–৯৫% ক্ষেত্ৰত পিত্ত পাথৰৰ ফলত হয়।[14] ই পিত্তৰ বিষৰ দৰেই দেখা দিয়ে: পেটৰ সোঁফালৰ ওপৰৰ ফালে বা এপিগেষ্ট্ৰিক অংশত হঠাতে তীব্ৰ বিষ আৰম্ভ হয়।[15] কিন্তু এই বিষ পিত্তপাথৰৰ আক্ৰমণতকৈ বেলেগ, কাৰণ ই ৬ ঘণ্টাতকৈ অধিক সময় থাকে আৰু সাধাৰণ আক্ৰমণৰ দৰে কমি নাযায়।[13][15] তদুপৰি, ৰোগীয়ে জ্বৰ, ভোক কমা, ওকালি আৰু বমি আদিও অনুভৱ কৰে।[14][18] শাৰীৰিক পৰীক্ষাত ৰোগীৰ উষ্ণতা বৃদ্ধি, টেকিকাৰ্ডিয়া (প্ৰতি মিনিটত ১০০ স্পন্দনতকৈ বেছি দ্ৰুত হৃদস্পন্দন), পেটৰ সোঁফালৰ ওপৰৰ চতুৰ্থ অংশত (RUQ) কোমলতা, মাৰ্ফিৰ চিন আদি ধনাত্মক হ’ব পাৰে।[19] তীব্ৰ কলেচিষ্টাইটিছৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট মাৰ্ফিৰ চিন হ'ল আৰ ইউ কিউত গভীৰ চাপ প্ৰয়োগ পৰীক্ষাগাৰৰ অধ্যয়নত সাধাৰণতে শ্বেত ৰক্তকণিকাৰ সংখ্যা মধ্যমীয়া বৃদ্ধি পোৱা দেখা যায় আৰু স্বাভাৱিকৰ পৰা সামান্য বৃদ্ধি পোৱা এ এছ টি, এ এল টি, ক্ষাৰকীয় ফছফেটেজ আৰু প্ৰত্যক্ষ বিলিৰুবিন দেখা যায়।[14][18]

কলেড’ক’লিথিয়াছিছ

[সম্পাদনা কৰক]

কলেড’ক’লিথিয়াছিছ বুলিলে সাধাৰণ পিত্তনলীত বাধা দিয়া পিত্তৰ পাথৰক বুজোৱা হয়।[20] ৰোগীয়ে সাধাৰণতে পেটৰ সোঁফালে ওপৰৰ চতুৰ্থ অংশৰ বিষ, কঁকালৰ বিষ, জণ্ডিচ (বা ছাল হালধীয়া হোৱা), ভোক কমি যোৱা, ওকালি, বমি আৰু জ্বৰ অনুভৱ কৰে।[13][20] কিন্তু পিত্তৰ পাথৰৰ দৰেই কলেড’ক’লিথিয়াছিছও লক্ষণবিহীন হ’ব পাৰে।[14][21] যদি ৰোগীৰ লক্ষণ দেখা যায়, তেন্তে শাৰীৰিক পৰীক্ষা তীব্ৰ কলেচিষ্টাইটিছৰ দৰেই হয়।[20] পৰীক্ষাগাৰৰ অধ্যয়নত প্ৰত্যক্ষ (সংযুক্ত) বিলিৰুবিন, গামা-গ্লুটামাইল ট্ৰেন্সপেপটিডেজ (GGT), আৰু ক্ষাৰকীয় ফছফেটেজ বৃদ্ধি পোৱা দেখা গৈছে। AST আৰু ALT উচ্চ বা স্বাভাৱিক হ’ব পাৰে।[14][15][21]

এচেণ্ডিং কলেঞ্জাইটিছ

[সম্পাদনা কৰক]

এচেণ্ডিং কলেঞ্জাইটিছ হৈছে কলেড’ক’লিথিয়াছিছৰ এক জটিলতা। যেতিয়া পিত্ত পাথৰে সাধাৰণ পিত্তনলীত বাধা দিয়ে, তেতিয়া পিত্ত বৃক্ষৰ প্ৰদাহ আৰু সংক্ৰমণ হ'ব পাৰে।[13][19] ৰোগীসকলৰ প্ৰায় ২/৩জন ৰোগীয়ে ক্লাছিক চাৰ্কট ট্ৰাইয়াডৰ সৈতে উপস্থিত হয়: জণ্ডিচ, জ্বৰ বা ঠাণ্ডা, আৰু সোঁ ওপৰৰ চতুৰ্থ অংশৰ বিষ লৈ।[13][19] ই চেপ্টিক শ্বকলৈ আগবাঢ়িব পাৰে, যিটো ৰেইনল্ডৰ পেণ্টাড (চাৰকটৰ ট্ৰাইয়াড প্লাছ হাইপ'টেনচন আৰু পৰিৱৰ্তিত মানসিক অৱস্থা) হিচাপে উপস্থিত হয়।[18] পৰীক্ষাগাৰৰ অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে শ্বেত ৰক্তকণিকাৰ সংখ্যা, প্ৰত্যক্ষ বিলিৰুবিন, ক্ষাৰকীয় ফছফেটেজ, এ এছ টি আৰু এ এল টি বৃদ্ধি পায়।[14]

পিত্ত পাথৰ (পিত্তৰ) পেনক্ৰিয়াটাইটিছ

[সম্পাদনা কৰক]

পেনক্ৰিয়াটাইটিছ হ’ল অগ্নাশয়ৰ প্ৰদাহ। পিত্তৰ পাথৰ পিত্ত বৃক্ষৰ তললৈ পিছলি গৈ পেনক্ৰিয়াচৰ নলীত বা ভেটাৰৰ এম্পুলাত আবদ্ধ হৈ পৰিলে পিত্তৰ পাথৰ পেনক্ৰিয়াটাইটিছ হয়।[18][19] গলষ্টোন পেনক্ৰিয়াটাইটিছ তীব্ৰ পেনক্ৰিয়াটাইটিছৰ দৰেই দেখা দিয়ে: হঠাতে এপিগেষ্ট্ৰিক বিষ আৰম্ভ হয় যি পিঠিৰ ফালে গতি কৰে, ভোক কমি যায়, ওকালি আৰু বমি হয়। পৰীক্ষাগাৰৰ অধ্যয়নত লাইপেজ, এমাইলেজ আৰু শ্বেত ৰক্তকণিকাৰ সংখ্যা বৃদ্ধি হোৱা দেখা যাব।[19][21]

পিত্তৰ পাথৰ ইলিয়াছ

[সম্পাদনা কৰক]

ডাঙৰ পিত্ত পাথৰ পিত্তথলীৰ বেৰৰ মাজেৰে আৰু ওচৰৰ ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰলৈ পাৰ হৈ যোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে। তাৰ পিছত এই ডাঙৰ পাথৰটোৱে ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰৰ মাজেৰে গৈ পাথৰটো চলাচল কৰিবলৈ অতি সংকীৰ্ণ নহয়, যাৰ ফলত ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰত বাধাৰ সৃষ্টি হয়। এই বাধা প্ৰায়ে পূৰ্বৰ অস্ত্ৰোপচাৰৰ স্থানত বা ইলিঅ’চেকেল ভালভত (অন্ত্ৰৰ সেই অংশ য’ত ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰই বৃহদান্ত্ৰৰ সৈতে মিলিত হয়) দেখা দিয়ে। ৰোগীয়ে শৌচ বা গেছ পাছ কৰিব নোৱাৰা, ওকালি, বমি আৰু পেটৰ তীব্ৰ বিষৰ লক্ষণ দেখা দিয়ে।[14]

কৰ্কট

[সম্পাদনা কৰক]

কাচিৎহে পিত্তথলীৰ কেন্সাৰ দীৰ্ঘদিনীয়া পিত্তপাথৰৰ পৰিৱেশত এক জটিলতা হিচাপে দেখা দিব পাৰে।[6]

বিপদজনক কাৰক

[সম্পাদনা কৰক]

মহিলাৰ বাবে (বিশেষকৈ ৰজোনিবৃত্তিৰ আগতে) আৰু ৪০ বছৰৰ ওচৰ বা তাৰ ওপৰৰ লোকৰ বাবে পিত্তৰ পাথৰৰ আশংকা বৃদ্ধি পায়;[22] এই অৱস্থা অন্য জাতিতকৈ ইউৰোপীয় বা আমেৰিকান খিলঞ্জীয়া বংশৰ লোকৰ মাজত অধিক প্ৰচলিত।[23] মেলাটনিনৰ অভাৱে পিত্তথলীৰ পাথৰ হোৱাত যথেষ্ট অৰিহণা যোগাব পাৰে, কিয়নো মেলাটনিনে পিত্তথলীৰ পৰা কলেষ্টেৰল নিঃসৰণত বাধা দিয়ে, কলেষ্টেৰলৰ পিত্তলৈ ৰূপান্তৰ বৃদ্ধি কৰে আৰু ই এণ্টিঅক্সিডেণ্ট, যিয়ে পিত্তথলীৰ অক্সিডেটিভ চাপ হ্ৰাস কৰিবলৈ সক্ষম।[24] গিলবাৰ্ট চিনড্ৰমৰ সৈতে পিত্তৰ পাথৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পোৱাৰ সম্পৰ্ক আছে।[25] গৱেষকসকলে বিশ্বাস কৰে যে, বংশগতভাৱে পোৱা শৰীৰৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, শৰীৰৰ ওজন, পিত্তথলীৰ গতিশীলতা (চলন), আৰু কম কেলৰিযুক্ত খাদ্য আদি বহুতো কাৰকৰ সংমিশ্ৰণত পিত্তৰ পাথৰ হ’ব পাৰে।[23] এনে বিপদজনক কাৰকৰ অনুপস্থিতিয়ে অৱশ্যে পিত্ত পাথৰ গঠনত বাধা নিদিয়ে।

পিত্ত পাথৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰিব পৰা পুষ্টিকৰ কাৰকসমূহৰ ভিতৰত কোষ্ঠকাঠিন্য; প্ৰতিদিনে কম খাদ্য খোৱা; ফ’লেট, মেগনেছিয়াম, কেলচিয়াম আৰু ভিটামিন চিৰ পুষ্টিকৰ উপাদান কমকৈ গ্ৰহণ কৰা;[26] কম তৰল পদাৰ্থৰ ব্যৱহাৰ;[27] আৰু অন্ততঃ পুৰুষৰ বাবে কাৰ্বহাইড্ৰেটৰ অধিক গ্ৰহণ, অধিক গ্লাইচেমিক লোড আৰু উচ্চ গ্লাইচেমিক সূচকাংক খাদ্য।[28] মদ আৰু গোটা দানাযুক্ত ৰুটিয়ে পিত্তৰ পাথৰৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস কৰিব পাৰে।[29]

দ্ৰুত ওজন কমিলে পিত্তত পাথৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পায়।[30] ওজন কমাব পৰা ঔষধ অৰলিষ্টেটে পিত্তত পাথৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰে বুলি জনা যায়।[31]

চিলিয়াক ৰোগৰ ফলত হোৱা কলেচিষ্টোকিনিনৰ অভাৱে পিত্ত পাথৰ গঠনৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰে, বিশেষকৈ যেতিয়া চিলিয়াক ৰোগ নিৰ্ণয় কৰাত পলম হয়।[32]

উন্নয়নশীল দেশসমূহত ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ পিত্তপাথৰ বেছিকৈ দেখা যায়। ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ পাথৰৰ বিপদজনক কাৰকসমূহ হ’ল হেমোলাইটিক এনিমিয়া (যেনে চিকেল-চেল ৰোগ আৰু বংশগত স্ফেৰ’চাইট’ছিছৰ পৰা), চিৰ’চিছ আৰু পিত্তনলীৰ সংক্ৰমণ।[33] ইৰিথ্ৰ’পয়েটিক প্ৰ’ট’প’ৰফাইৰিয়া (EPP) ৰোগীৰ পিত্তত পাথৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পায়।[34][35] ইয়াৰ উপৰিও প্ৰ’টন পাম্প ইনহিবিটাৰৰ দীৰ্ঘদিনীয়া ব্যৱহাৰে পিত্তথলীৰ কাৰ্য্যক্ষমতা হ্ৰাস কৰা দেখা গৈছে, যাৰ ফলত পিত্তথলী গঠন হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে।[36]

কলেষ্টেৰল পৰিৱৰ্তনকাৰী ঔষধে পিত্তপাথৰ গঠনত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। ষ্টেটিনে কলেষ্টেৰল সংশ্লেষণত বাধা দিয়ে আৰু ইয়াৰ ব্যৱহাৰে পিত্তৰ পাথৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস কৰিব পাৰে বুলি প্ৰমাণ পোৱা গৈছে।[37][38] আঁহযুক্ত পদাৰ্থই পিত্তত কলেষ্টেৰলৰ ঘনত্ব বৃদ্ধি কৰে আৰু ইয়াৰ ব্যৱহাৰ পিত্তত পাথৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধিৰ সৈতে জড়িত বুলি ধৰা হৈছে।[38] পিত্ত এচিডৰ অ-শোষণো বিপদজনক হ’ব পাৰে।

পেথ’ফিজিঅ’লজি

[সম্পাদনা কৰক]

পিত্তত অত্যধিক কলেষ্টেৰল থাকে আৰু পিত্তৰ লৱণ পৰ্যাপ্ত নহ’লে কলেষ্টেৰল পিত্ত পাথৰ হয়। কলেষ্টেৰলৰ অধিক ঘনত্বৰ উপৰিও পিত্ত পাথৰ সৃষ্টি কৰাত আন দুটা কাৰক গুৰুত্বপূৰ্ণ। প্ৰথমটো হ’ল, পিত্তথলী কিমান সঘনাই আৰু কিমান ভালদৰে সংকুচিত হয়; পিত্তথলী অসম্পূৰ্ণ আৰু কমেইহে খালী হ’লে পিত্ত অতিমাত্ৰা ঘনীভূত হ’ব পাৰে আৰু পিত্তথলী গঠনত অৰিহণা যোগাব পাৰে। চিষ্টিক নলীৰ জটিল আভ্যন্তৰীণ জ্যামিতিৰ বাবে পিত্তথলীৰ পৰা পিত্তৰ প্ৰবাহৰ প্ৰতি অধিক প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ বাবে ইয়াৰ সৃষ্টি হ'ব পাৰে।[39] দ্বিতীয়টো কাৰক হ’ল, যকৃত আৰু পিত্তত এনে প্ৰ’টিনৰ উপস্থিতি যিয়ে হয় কলেষ্টেৰলৰ স্ফটিকীয়কৰণক পিত্তৰ পাথৰলৈ প্ৰসাৰিত কৰে বা বাধা দিয়ে। ইয়াৰ উপৰিও গৰ্ভাৱস্থা বা হৰম’ন চিকিৎসাৰ ফলত ইষ্ট্ৰজেন হৰম’নৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি বা হৰম’ন গৰ্ভনিৰোধৰ সংযুক্ত (ইষ্ট্ৰজেন যুক্ত) ৰূপৰ ব্যৱহাৰে পিত্তত কলেষ্টেৰলৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে আৰু পিত্তথলীৰ গতিশীলতাও হ্ৰাস কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত পিত্তৰ পাথৰ গঠন হয়।[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]

গঠন

[সম্পাদনা কৰক]
বাওঁফালৰ পৰা সোঁফালে: কলেষ্টেৰল পাথৰ, মিশ্ৰিত পাথৰ, ৰঞ্জক পাথৰ ।

পিত্ত পাথৰৰ গঠন বয়স, খাদ্য আৰু জনগোষ্ঠীয় বৈশিষ্ট্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়।[40] ইয়াৰ গঠনৰ ভিত্তিত পিত্ত পাথৰক তলত দিয়া প্ৰকাৰত ভাগ কৰিব পাৰি: কলেষ্টেৰল পাথৰ, ৰঞ্জক পাথৰ আৰু মিশ্ৰিত পাথৰ।[3] এটা আদৰ্শ শ্ৰেণীবিভাজন ব্যৱস্থা এতিয়াও সংজ্ঞায়িত কৰা হোৱা নাই।[41]

কলেষ্টেৰলৰ পাথৰ

[সম্পাদনা কৰক]

কলেষ্টেৰলৰ পাথৰ পাতল হালধীয়াৰ পৰা গাঢ় সেউজীয়া বা বাদামী বা ঢেলা বগা আৰু ডিম্বাকৃতিৰ, সাধাৰণতে অকলশৰীয়া, ২ৰ পৰা ৩ চে.মি.ৰ ভিতৰত দীঘল, প্ৰত্যেকৰে প্ৰায়ে এটা সৰু, গাঢ়, কেন্দ্ৰীয় দাগ থাকে। তেনেদৰে শ্ৰেণীভুক্ত হ’বলৈ হ’লে ইহঁতৰ ওজন অনুসৰি কমেও ৮০% কলেষ্টেৰল (বা জাপানী শ্ৰেণীবিভাজন ব্যৱস্থা অনুসৰি ৭০%) হ’ব লাগিব।[41] ৩৫%ৰ পৰা ৯০% পাথৰ কলেষ্টেৰলৰ পাথৰ।[3]

ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ পাথৰ

[সম্পাদনা কৰক]

বিলিৰুবিন ("ৰঞ্জক পদাৰ্থ", "গাঢ় ৰং") পাথৰ সৰু, গাঢ় (সততে ক’লা দেখা যায়), আৰু সাধাৰণতে অসংখ্য। ইহঁত প্ৰধানকৈ বিলিৰুবিন (অদ্ৰৱণীয় বিলিৰুবিন ৰঞ্জক পদাৰ্থ পলিমাৰ) আৰু পিত্তত পোৱা কেলচিয়াম (কেলচিয়াম ফছফেট) লৱণৰ দ্বাৰা গঠিত। ইয়াত ২০%তকৈ কম কলেষ্টেৰল (বা জাপানী শ্ৰেণীবিভাজন ব্যৱস্থা অনুসৰি ৩০%) থাকে।[41] ২%ৰ পৰা ৩০% পাথৰ বিলিৰুবিন পাথৰ।[3]

মিশ্ৰিত পাথৰ

[সম্পাদনা কৰক]

মিশ্ৰিত পাথৰত (বাদামী ৰঙৰ ৰঞ্জক পাথৰ) সাধাৰণতে ২০–৮০% কলেষ্টেৰল (বা জাপানী শ্ৰেণীবিভাজন ব্যৱস্থা অনুসৰি ৩০–৭০%) থাকে।[41] আন আন সাধাৰণ উপাদানসমূহ হ’ল কেলচিয়াম কাৰ্বনেট, পালমিটেট ফছফেট, বিলিৰুবিন আৰু অন্যান্য পিত্ত ৰঞ্জক পদাৰ্থ (কেলচিয়াম বিলিৰুবিনেট, কেলচিয়াম পালমিটেট আৰু কেলচিয়াম ষ্টেয়াৰেট)। কেলচিয়ামৰ পৰিমাণৰ বাবে ইহঁত প্ৰায়ে ৰেডিঅ’গ্ৰাফিকভাৱে দেখা যায়। সাধাৰণতে পিত্তনলীৰ সংক্ৰমণৰ ফলত গৌণভাৱে এইবোৰৰ সৃষ্টি হয় যাৰ ফলত β-গ্লুকুৰ’নাইডেজ (আঘাতপ্ৰাপ্ত হেপাটোচাইট আৰু বেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা) নিৰ্গত হয় যিয়ে বিলিৰুবিন গ্লুকুৰ’নাইডক হাইড্ৰ’লাইজ কৰে আৰু পিত্তত অসংযোজিত বিলিৰুবিনৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি কৰে। ৪%ৰ পৰা ২০% শিল মিহলি হয়।[3]

পিত্তৰ পাথৰৰ আকাৰ আৰু আকৃতি বালিৰ দানা এটাৰ দৰে সৰুৰ পৰা গলফ বলৰ দৰে ডাঙৰলৈকে ভিন্ন হ'ব পাৰে।[42] পিত্তথলীত এটা ডাঙৰ পাথৰ বা বহুতো সৰু পাথৰ থাকিব পাৰে। ছ্যুডোলিথ, কেতিয়াবা এলবুমিন বুলিও কোৱা হয়, ই হৈছে ডাঠ নিঃসৰণ যিবোৰ পিত্তথলীৰ ভিতৰত অকলে বা সম্পূৰ্ণ গঠিত পিত্তপাথৰৰ সৈতে সংযুক্ত হৈ থাকিব পাৰে।

  • খোলা পিত্তথলীত সৰু সৰু কলেষ্টেৰল পিত্তৰ পাথৰ দেখা গৈছে
    খোলা পিত্তথলীত সৰু সৰু কলেষ্টেৰল পিত্তৰ পাথৰ দেখা গৈছে
  • পিত্তপাথৰৰ এক্স-ৰে মাইক্ৰ’ট’ম’গ্ৰাফ
    পিত্তপাথৰৰ এক্স-ৰে মাইক্ৰ’ট’ম’গ্ৰাফ
  • ডাঙৰ হালধীয়া ৰঙৰ পাথৰৰ বেছিভাগেই কলেষ্টেৰল, আনহাতে সেউজীয়াৰ পৰা বাদামী ৰঙৰ পাথৰবোৰ বেছিভাগেই পিত্তৰ ৰঙেৰে গঠিত
    ডাঙৰ হালধীয়া ৰঙৰ পাথৰৰ বেছিভাগেই কলেষ্টেৰল, আনহাতে সেউজীয়াৰ পৰা বাদামী ৰঙৰ পাথৰবোৰ বেছিভাগেই পিত্তৰ ৰঙেৰে গঠিত
  • পিত্ত পাথৰৰ চিটি স্কেন ছবি
  • ডাঙৰ পিত্ত পাথৰ
    ডাঙৰ পিত্ত পাথৰ
  • অসংখ্য সৰু সৰু পিত্তৰ পাথৰ মূলতঃ কলেষ্টেৰলৰ দ্বাৰা গঠিত
    অসংখ্য সৰু সৰু পিত্তৰ পাথৰ মূলতঃ কলেষ্টেৰলৰ দ্বাৰা গঠিত

নিদান

[সম্পাদনা কৰক]

সাধাৰণতে পেটৰ আল্ট্ৰাছাউণ্ডৰ দ্বাৰা ৰোগ নিৰ্ণয় নিশ্চিত কৰা হয়। ব্যৱহৃত আন ইমেজিং কৌশলসমূহ হ’ল ই আৰ চি পি আৰু এম আৰ চি পি। তেজৰ পৰীক্ষাত পিত্তৰ পাথৰৰ জটিলতা ধৰা পৰিব পাৰে।[2]


পেটৰ আল্ট্ৰাছাউণ্ডত ডুব যোৱা পিত্ত পাথৰত সাধাৰণতে পশ্চাৎ শব্দৰ ছাঁ থাকে। ভাসমান পিত্ত পাথৰত এডিন’মাই’মেট’ছিছ নামৰ ক্লিনিকেল অৱস্থাত ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে প্ৰতিধ্বনি দেখা যায়। আন এটা চিন হ’ল ৱাল-ইকো-শ্বেড' (WES) ট্ৰাইয়াড (বা ডাবল-আৰ্ক শ্বেড') যিটো পিত্তপাথৰৰ বৈশিষ্ট্যও।[43]

পিত্তথলীৰ আক্ৰমণৰ সময়ত শাৰীৰিক পৰীক্ষাত পজিটিভ মাৰ্ফিৰ চিন এটা সাধাৰণ তথ্য।

  • ১.৯ চে.মি.ৰ পিত্তথলী এটা পিত্তথলীৰ ডিঙিত আঘাত কৰি আল্ট্ৰাছাউণ্ডত দেখাৰ দৰে কলেচিষ্টাইটিছৰ সৃষ্টি কৰে। পিত্তথলীৰ বেৰ ৪ মিলিমিটাৰ ঘন দেখা গৈছে।
    ১.৯ চে.মি.ৰ পিত্তথলী এটা পিত্তথলীৰ ডিঙিত আঘাত কৰি আল্ট্ৰাছাউণ্ডত দেখাৰ দৰে কলেচিষ্টাইটিছৰ সৃষ্টি কৰে। পিত্তথলীৰ বেৰ ৪ মিলিমিটাৰ ঘন দেখা গৈছে।
  • পিত্তৰ ৰস আৰু পিত্তৰ পাথৰ। পিত্তথলীৰ বেৰ সীমাৰেখাৰে ঘন হোৱা দেখা যায়।
    পিত্তৰ ৰস আৰু পিত্তৰ পাথৰ। পিত্তথলীৰ বেৰ সীমাৰেখাৰে ঘন হোৱা দেখা যায়।
  • সাধাৰণ এক্স-ৰে’ত দেখা পিত্ত পাথৰ
    সাধাৰণ এক্স-ৰে’ত দেখা পিত্ত পাথৰ
  • চি টি স্কেনত দেখা ডাঙৰ পিত্ত পাথৰ
    চি টি স্কেনত দেখা ডাঙৰ পিত্ত পাথৰ
  • আল্ট্ৰাছাউণ্ডত এটা স্বাভাৱিক পিত্তথলী আৰু আন্ত্ৰিক পেৰিষ্টালচিছৰ সৈতে পাথৰৰ ভুৱা ৰূপ সৃষ্টি কৰে

প্ৰতিৰোধ

[সম্পাদনা কৰক]

পৰ্যাপ্ত ব্যায়াম কৰি সুস্থ ওজন বজাই ৰখা আৰু অধিক আঁহযুক্ত স্বাস্থ্যকৰ খাদ্য খালে পিত্ত পাথৰ গঠন ৰোধ কৰাত সহায়ক হ’ব পাৰে।[2]

উৰ্ছ’ডিঅক্সিক’লিক এচিডে (UDCA) ওজন হ্ৰাস কৰাৰ সময়ত পিত্তৰ পাথৰ গঠন ৰোধ কৰা যেন লাগে। ওজন হ্ৰাসৰ সময়ত উচ্চ চৰ্বিযুক্ত খাদ্যইও পিত্তৰ পাথৰ প্ৰতিৰোধ কৰা যেন লাগে।[44]

চিকিৎসা

[সম্পাদনা কৰক]

লিথ’ট্ৰিপ্সি

[সম্পাদনা কৰক]

এক্সট্ৰাকৰ্প’ৰিয়েল শ্বক ৱেভ লিথ’ট্ৰিপ্সি হৈছে পিত্তৰ পাথৰ পৰিচালনাৰ এক অনাক্ৰমণীয় পদ্ধতি যিয়ে ইয়াক বিভাজিত কৰিবলৈ উচ্চ শক্তিৰ শব্দ তৰংগ ব্যৱহাৰ কৰে যিটো প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১৯৮৫ চনৰ জানুৱাৰী মাহত প্ৰয়োগ কৰা হৈছিল।[45][46] এক্সট্ৰাকৰ্প’ৰিয়েল শ্বক ৱেভ লিথ’ট্ৰিপ্সিৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়াসমূহৰ ভিতৰত পিত্তৰ পেনক্ৰিয়াটাইটিছ আৰু লিভাৰ হেমাট’মা আদি অন্তৰ্ভুক্ত।[47] এই শব্দটো গ্ৰীক শব্দৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে যাৰ অৰ্থ হৈছে ‘শিল ভাঙি যোৱা (বা গুড়ি কৰা)’: litho- + τρίψω, tripso)।

অস্ত্ৰোপচাৰ

[সম্পাদনা কৰক]

কলেচিষ্টেক্টমী (পিত্তথলী আঁতৰোৱা) কৰিলে কলেলিথিয়াছিছৰ পুনৰাবৃত্তি নাইকিয়া হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৯৯%। পিত্তথলীৰ অভাৱৰ কোনো নেতিবাচক পৰিণতি বেছিভাগ মানুহৰে নহয়, অৱশ্যে ১০ৰ পৰা ১৫% লোকৰ পষ্টকলেচিষ্টেক্টমী চিনড্ৰম হয়,[48] যিয়ে বমি, বদহজম, ডায়েৰিয়া আৰু পেটৰ বিষৰ এপিচ’ডৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।[49]

পিত্তৰ পাথৰৰ বাবে এন এইচ এছৰ সিদ্ধান্ত সহায়কত দেখুওৱাৰ দৰে লক্ষণযুক্ত পিত্তপাথৰৰ ক্ষেত্ৰত ‘একো নকৰাটো’ বাছি লোৱা (সতৰ্কতাৰে অপেক্ষা কৰা) আৰু কলেচিষ্টেক্টমী কৰাৰ ফলাফল[50] তথ্য লোৱা হৈছে, [51][52][53].

কলেচিষ্টেক্টমীৰ বাবে দুটা অস্ত্ৰোপচাৰৰ বিকল্প আছে:

  • সোঁফালৰ তলৰ কামিহাড়ৰ তলত পেটৰ ছিদ্ৰ (লেপাৰ’টমী)ৰ জৰিয়তে মুকলি কলেচিষ্টেক্টমী কৰা হয়। আৰোগ্য লাভৰ বাবে সাধাৰণতে ৩-৫ দিন চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱাৰ প্ৰয়োজন হয়, মুক্তিৰ এসপ্তাহৰ পিছত স্বাভাৱিক খাদ্যলৈ আৰু মুক্তিৰ কেইবা সপ্তাহৰ পিছত স্বাভাৱিক কাৰ্য্যকলাপলৈ ঘূৰি আহে।[54]
  • ১৯৮০ চনত প্ৰৱৰ্তিত লেপাৰ’স্কপিক কলেচিষ্টেক্টমী কেমেৰা আৰু যন্ত্ৰৰ বাবে তিনিৰ পৰা চাৰিটা সৰু পাংচাৰ ফুটাৰ জৰিয়তে কৰা হয়। অস্ত্ৰোপচাৰৰ পিছৰ যত্নত সাধাৰণতে একেদিনাই মুকলি কৰি দিয়া বা এৰাতি চিকিৎসালয়ত থকা, তাৰ পিছত কেইদিনমান ঘৰতে জিৰণি লোৱা আৰু বিষৰ ঔষধ দিয়া হয়।[54] পিত্তথলীৰ ছিদ্ৰ হোৱাটো অস্বাভাৱিক নহয়—এইটো ১০%ৰ পৰা ৪০%ৰ ভিতৰত হোৱা বুলি কোৱা হৈছে। উদ্ধাৰ নোহোৱা পিত্তপাথৰ ছিটিকি পৰাৰ পৰিমাণ ৬%ৰ পৰা ৩০% বুলি কোৱা হৈছে, কিন্তু উদ্ধাৰ নোহোৱা পিত্তপাথৰ ফলত জটিলতা হোৱাটো খুব কমেইহে দেখা যায় (০.০৮%–০.৩%)।[55]
কলেচিষ্টেক্টমীৰ আশংকা[11][56][57]

পিত্তপাথৰৰ সৈতে সাধাৰণ পিত্তনলীৰ বাধা কেতিয়াবা এণ্ড’স্কপিক ৰেট্ৰ’গ্ৰেড ক’লেঞ্জিঅ’পেনক্ৰিয়াট’গ্ৰাফী (ERCP)ৰ পিছত এণ্ড’স্ক’পিক ৰেট্ৰ’গ্ৰেড স্ফিংক্টেৰ’টমী (ERS)ৰ দ্বাৰা উপশম পাব পাৰি।[58]

ERCPত দুৰ্ঘটনাৰ শংকা[59]

অস্ত্ৰোপচাৰে কেতিয়াবা বিপদ কঢ়িয়াই আনে আৰু কিছুমান লোকে পিছতো লক্ষণ (বিষকে ধৰি) অনুভৱ কৰি থাকে; যাৰ কাৰণ এতিয়াও স্পষ্ট নহয়। উপৰঞ্চি বিকল্প হ’ল অস্ত্ৰোপচাৰৰ আগতে ‘চাওক আৰু অপেক্ষা কৰক’ কৌশল গ্ৰহণ কৰি লক্ষণসমূহ সমাধান হয় নেকি চাব লাগে। এটা অধ্যয়নত অজটিল পিত্তপাথৰৰ বাবে ২টা পদ্ধতি তুলনা কৰা হৈছিল আৰু ১৮ মাহৰ পিছত দুয়োটা পদ্ধতি একে মাত্ৰাৰ বিষৰ সৈতে জড়িত আছিল। চাওক আৰু অপেক্ষা কৰক পদ্ধতিটোও কম খৰচী আছিল (প্ৰতিজন ৰোগীৰ বাবে ১০০০ পাউণ্ডতকৈ অধিক কম)।[60][61]

মেডিকেল

[সম্পাদনা কৰক]

পিত্ত পাথৰ দ্ৰৱীভূত কৰাৰ চিকিৎসাত উৰ্ছ’ডিঅক্সিক'লিক এচিড (UDCA) আৰু চেনোডিঅক্সিক’লিক এচিড (CDCA) ঔষধ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।[62][63] ২০১৩ চনৰ এটা মেটা-বিশ্লেষণে এই সিদ্ধান্তত উপনীত হয় যে UDCA বা খাদ্যত অধিক চৰ্বিৰ পৰিমাণে ওজন হ্ৰাসৰ সময়ত পিত্তৰ পাথৰ গঠন হোৱাত বাধা দিয়া যেন লাগে।[44] সৰু কলেষ্টেৰল পাথৰৰ চিকিৎসাৰ বাবে, আৰু অস্ত্ৰোপচাৰ সম্ভৱ নহয় বা অবাঞ্চিত হ’লে ডাঙৰ কলেষ্টেৰল পিত্তৰ পাথৰৰ চিকিৎসাৰ বাবে মৌখিক পিত্ত এচিডৰ দ্বাৰা চিকিৎসা চিকিৎসা ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। চিডিচিএ চিকিৎসাৰ ফলত ডায়েৰিয়া, মৃদু উলটিব পৰা যকৃতৰ আঘাত আৰু প্লাজমাৰ কলেষ্টেৰলৰ মাত্ৰা সামান্য বৃদ্ধি হ’ব পাৰে।[63] বছৰ বছৰ ধৰি ইউডিচিএ গ্ৰহণ কৰিবলগীয়া হ'ব পাৰে।[58]

বিকল্প চিকিৎসাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়

[সম্পাদনা কৰক]

পিত্তৰ পাথৰ মাংসৰ বাবে কসাই কৰা জীৱ-জন্তুৰ মূল্যৱান উপজাত হ’ব পাৰে কাৰণ ইয়াক কিছুমান সংস্কৃতিৰ পৰম্পৰাগত চিকিৎসাত বিশেষকৈ পৰম্পৰাগত চীনা চিকিৎসাত এন্টিপাইৰেটিক আৰু এন্টিড’ট হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আটাইতকৈ বেছি মূল্যৱান পিত্তৰ পাথৰবোৰ পুৰণি দুগ্ধজাত গৰুৰ পৰা পোৱা যায়, যাক চীনা ভাষাত কেলকুলাছ বভিছ বা নিউ-হুয়াং (গৰু-ম’হৰ হালধীয়া বস্তু) বুলি কোৱা হয়। কিছুমান পশুশালাত শ্ৰমিকসকলক পিত্তপাথৰ চুৰিৰ ক্ষেত্ৰত সযতনে পৰীক্ষা কৰে।[64]

তথ্যসূত্ৰ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 (en ভাষাত) Essential Surgery E-Book: Problems, Diagnosis and Management: With student consult online access. Elsevier Health Sciences. 2013. পৃষ্ঠা. 281. ISBN 978-0-7020-5483-9. https://books.google.com/books?id=RYhRAAAAQBAJ&pg=PA281. 
  2. ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 2.15 2.16 2.17 2.18 2.19 2.20 2.21 2.22 2.23 2.24 2.25 2.26 "Gallstones". NIDDK. November 2013. Archived from the original on 16 August 2016. https://web.archive.org/web/20160816190657/https://www.niddk.nih.gov/health-information/health-topics/digestive-diseases/gallstones/Pages/facts.aspx। আহৰণ কৰা হৈছে: 27 July 2016. 
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 "Diagnosis and treatment of gallstone disease". The Practitioner খণ্ড 259 (1783): 15–9, 2. June 2015. PMID 26455113. 
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 "2016 WSES guidelines on acute calculous cholecystitis". World Journal of Emergency Surgery খণ্ড 11: 25. 2016. doi:10.1186/s13017-016-0082-5. PMID 27307785. 
  5. ↑ 5.0 5.1 Gallstone Disease: Diagnosis and Management of Cholelithiasis, Cholecystitis and Choledocholithiasis. National Institute for Health and Care Excellence: Guidelines. National Institute for Health and Care Excellence (NICE). October 2014. পৃষ্ঠা. 101. PMID 25473723. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK258747/. 
  6. ↑ 6.0 6.1 "Complications". nhs.uk. https://www.nhs.uk/conditions/gallstones/complications/। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 May 2018. 
  7. ↑ "Treatment for Gallstones". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. November 2017. https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gallstones/treatment. 
  8. ↑ Vos, Theo; Barber, Ryan M.; Bell, Brad; Bertozzi-Villa, Amelia; Biryukov, Stan; Bolliger, Ian; Charlson, Fiona; Davis, Adrian et al. (August 2015). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet খণ্ড 386 (9995): 743–800. doi:10.1016/s0140-6736(15)60692-4. PMID 26063472. 
  9. ↑ "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet খণ্ড 385 (9963): 117–71. January 2015. doi:10.1016/s0140-6736(14)61682-2. PMID 25530442. 
  10. ↑ Principles and practice of geriatric surgery (2nd সম্পাদনা). প্ৰকাশক Berlin: Springer. 2011. পৃষ্ঠা. 944. ISBN 978-1-4419-6999-6. https://books.google.com/books?id=VcgmpMZE6a8C&pg=PA944. 
  11. ↑ 11.0 11.1 Gurusamy, Kurinchi Selvan; Davidson, Christopher; Gluud, Christian; Davidson, Brian R (2013-06-30). Cochrane Hepato-Biliary Group. ed. "Early versus delayed laparoscopic cholecystectomy for people with acute cholecystitis" (en ভাষাত). Cochrane Database of Systematic Reviews (6): CD005440. doi:10.1002/14651858.CD005440.pub3. PMID 23813477. https://doi.wiley.com/10.1002/14651858.CD005440.pub3. 
  12. ↑ Acalovschi, Monica; Blendea, Dan; Feier, Cristina; Letia, Alfred I.; Ratiu, Nadia; Dumitrascu, Dan L.; Veres, Adina (August 2003). "Risk factors for symptomatic gallstones in patients with liver cirrhosis: a case-control study" (en ভাষাত). The American Journal of Gastroenterology খণ্ড 98 (8): 1856–1860. doi:10.1111/j.1572-0241.2003.07618.x. ISSN 0002-9270. 
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 Lammert, Frank; Wittenburg, Henning (August 2024). "Gallstones: Prevention, Diagnosis, and Treatment" (en ভাষাত). Seminars in Liver Disease খণ্ড 44 (03): 394–404. doi:10.1055/a-2378-9025. ISSN 0272-8087. http://www.thieme-connect.de/DOI/DOI?10.1055/a-2378-9025. 
  14. ↑ 14.00 14.01 14.02 14.03 14.04 14.05 14.06 14.07 14.08 14.09 Haisley, KR; Hunter, JG (2019). "Gallbladder and the Extrahepatic Biliary System". Schwartz's Principles of Surgery, 11e. 
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 15.3 15.4 Patel, H; Jepsen, J (2024). "Gallstone Disease: Common Questions and Answers". Am Fam Physciian খণ্ড 109 (6): 518-524. 
  16. ↑ Gilani, S. N. S.; Bass, G.; Leader, F.; Walsh, T. N. (December 2009). "Collins’ sign: validation of a clinical sign in cholelithiasis" (en ভাষাত). Irish Journal of Medical Science খণ্ড 178 (4): 397–400. doi:10.1007/s11845-009-0404-7. ISSN 0021-1265. http://link.springer.com/10.1007/s11845-009-0404-7. 
  17. ↑ 17.0 17.1 Doherty, GM (2010). "Cholelithiasis". Quick Answers Surgery. 
  18. ↑ 18.0 18.1 18.2 18.3 Jones, Mark W.; Weir, Connor B.; Ghassemzadeh, Sassan (2025), "Gallstones (Cholelithiasis)", StatPearls (Treasure Island (FL): StatPearls Publishing), PMID 29083691, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459370/, আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-04-24 
  19. ↑ 19.0 19.1 19.2 19.3 19.4 Ahern, G; Brygel, M (2014). "Abdomen". Exploring Essential Surgery. https://accesssurgery-mhmedical-com/content.aspx?bookid=2740&sectionid=232638265. [সংযোগবিহীন উৎস]
  20. ↑ 20.0 20.1 20.2 Fujita, Naotaka; Yasuda, Ichiro; Endo, Itaru; Isayama, Hiroyuki; Iwashita, Takuji; Ueki, Toshiharu; Uemura, Kenichiro; Umezawa, Akiko et al. (September 2023). "Evidence-based clinical practice guidelines for cholelithiasis 2021" (en ভাষাত). Journal of Gastroenterology খণ্ড 58 (9): 801–833. doi:10.1007/s00535-023-02014-6. ISSN 0944-1174. PMID 37452855. PMC 10423145. https://link.springer.com/10.1007/s00535-023-02014-6. 
  21. ↑ 21.0 21.1 21.2 Doherty, GM (2010). "Choledocholithiasis & Gallstone Pancreatitis". Quick Answers Surgery. 
  22. ↑ Gut Feelings: Your Digestive System. প্ৰকাশক Pymble, NSW: HarperCollins e-books. 2005. পৃষ্ঠা. 175–206. ISBN 978-0-06-198079-4. 
  23. ↑ 23.0 23.1 Afdhal, Nezam; Zakko, Salam (Sep 2022). "Gallstones: Epidemiology, risk factors and prevention". UpToDate. https://www.uptodate.com/contents/gallstones-epidemiology-risk-factors-and-prevention। আহৰণ কৰা হৈছে: 2023-05-26. 
  24. ↑ "Reactive oxygen species and the hypomotility of the gall bladder as targets for the treatment of gallstones with melatonin: a review". Digestive Diseases and Sciences খণ্ড 53 (10): 2592–603. October 2008. doi:10.1007/s10620-007-0195-5. PMID 18338264. 
  25. ↑ del Giudice, Emanuele Miraglia; Perrotta, Silverio; Nobili, Bruno; Specchia, Claudia; d'Urzo, Giovanna; Iolascon, Achille (October 1999). "Coinheritance of Gilbert Syndrome Increases the Risk for Developing Gallstones in Patients With Hereditary Spherocytosis". Blood খণ্ড 94 (7): 2259–2262. doi:10.1182/blood.V94.7.2259.419k42_2259_2262. PMID 10498597. http://ashpublications.org/blood/article-pdf/94/7/2259/1658539/2259.pdf. 
  26. ↑ "Differences in diet and food habits between patients with gallstones and controls". Journal of the American College of Nutrition খণ্ড 16 (1): 88–95. February 1997. doi:10.1080/07315724.1997.10718655. PMID 9013440. http://www.jacn.org/cgi/content/abstract/16/1/88। আহৰণ কৰা হৈছে: 2010-11-06. 
  27. ↑ Institute of Medicine; Food Nutrition Board; Standing Committee on the Scientific Evaluation of Dietary Reference Intakes; Panel on Dietary Reference Intakes for Electrolytes and Water (2005). 4 Water | Dietary Reference Intakes for Water, Potassium, Sodium, Chloride, and Sulfate. The National Academies Press. পৃষ্ঠা. 124. doi:10.17226/10925. ISBN 978-0-309-09169-5. https://www.nap.edu/read/10925/chapter/6#124. 
  28. ↑ "Dietary carbohydrates and glycaemic load and the incidence of symptomatic gall stone disease in men". Gut খণ্ড 54 (6): 823–8. June 2005. doi:10.1136/gut.2003.031435. PMID 15888792. 
  29. ↑ "Epidemiology of cholelithiasis in southern Italy. Part II: Risk factors". European Journal of Gastroenterology & Hepatology খণ্ড 8 (6): 585–93. June 1996. doi:10.1097/00042737-199606000-00017. PMID 8823575. 
  30. ↑ NHS Choices. "Should you lose weight fast? – Live Well—NHS Choices". www.nhs.uk. Archived from the original on 2016-02-16. https://web.archive.org/web/20160216025459/http://www.nhs.uk/livewell/loseweight/Pages/should-you-lose-weight-fast.aspx। আহৰণ কৰা হৈছে: 2016-02-16. 
  31. ↑ Office of the Commissioner. "Safety Information—Xenical (orlistat) capsules" (en ভাষাত). www.fda.gov. https://www.fda.gov/Safety/MedWatch/SafetyInformation/ucm215504.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2016-06-18. 
  32. ↑ "Impaired intestinal cholecystokinin secretion, a fascinating but overlooked link between coeliac disease and cholesterol gallstone disease". European Journal of Clinical Investigation খণ্ড 47 (4): 328–333. April 2017. doi:10.1111/eci.12734. PMID 28186337. 
  33. ↑ "Studies on the pathogenesis of pigment gallstones in hemolytic anemia: description and characteristics of a mouse model". The Journal of Clinical Investigation খণ্ড 65 (6): 1301–8. June 1980. doi:10.1172/JCI109793. PMID 7410545. 
  34. ↑ Endocrine and Metabolic Disorders: Cutaneous Porphyrias, pp. 63–220 in Beers, Porter and Jones (2006)
  35. ↑ "Endocrine and Metabolic Disorders: Cutaneous Porphyrias". প্ৰকাশক Whitehouse Station, New Jersey: Merck Sharp & Dohme Corporation. 2008. Archived from the original on 2020-03-12. https://web.archive.org/web/20200312142747/http://www.merck.com/mmpe/sec12/ch155/ch155c.html?qt=Erythropoietic%20Protoporphyria&alt=sh#sec12-ch155-ch155c-635। আহৰণ কৰা হৈছে: 2010-11-07. 
  36. ↑ "Proton pump inhibitors reduce gallbladder function". Surgical Endoscopy খণ্ড 20 (9): 1364–7. September 2006. doi:10.1007/s00464-005-0247-x. PMID 16858534. 
  37. ↑ "Statin use and risk of gallstone disease: A meta-analysis". Hepatology Research খণ্ড 45 (9): 942–948. September 2015. doi:10.1111/hepr.12433. PMID 25297889. 
  38. ↑ 38.0 38.1 "Lipid-modifying therapies and risk of pancreatitis: a meta-analysis". JAMA খণ্ড 308 (8): 804–11. August 2012. doi:10.1001/jama.2012.8439. PMID 22910758. http://eprints.gla.ac.uk/69063/3/69063.pdf. 
  39. ↑ Experimental investigation of the flow of bile in patient specific cystic duct models M Al-Atabi, SB Chin..., Journal of biomechanical engineering, 2010
  40. ↑ "Analysis of human gallstones by Fourier Transform Infrared (FTIR)". Pakistan Journal of Medical Sciences খণ্ড 23 (4): 546–50. 2007. http://pjms.com.pk/issues/julsep07/article/article15.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2010-11-06. 
  41. ↑ 41.0 41.1 41.2 41.3 "Classification and nomenclature of gallstones revisited". Yonsei Medical Journal খণ্ড 44 (4): 561–70. August 2003. doi:10.3349/ymj.2003.44.4.561. PMID 12950109. 
  42. ↑ Gallstones—Cholelithiasis; Gallbladder attack; Biliary colic; Gallstone attack; Bile calculus; Biliary calculus Archived 2011-02-07 at the Wayback Machine Last reviewed: July 6, 2009. Reviewed by: George F. Longstreth. Also reviewed by David Zieve
  43. ↑ "Pitfalls in the ultrasonographic diagnosis of gallbladder diseases". Postgraduate Medical Journal খণ্ড 63 (741): 525–32. July 1987. doi:10.1136/pgmj.63.741.525. PMID 3309915. 
  44. ↑ 44.0 44.1 "Ursodeoxycholic acid and diets higher in fat prevent gallbladder stones during weight loss: a meta-analysis of randomized controlled trials". Clinical Gastroenterology and Hepatology খণ্ড 12 (7): 1090–1100.e2; quiz e61. July 2014. doi:10.1016/j.cgh.2013.11.031. PMID 24321208. 
  45. ↑ "Gallstone Disease Treatment". Johns Hopkins Medicine. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/gallstone-disease-treatment। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-09-25. 
  46. ↑ Paumgartner, Gustav; Sauter, Gerd H. (May 2005). "Extracorporeal shock wave lithotripsy of gallstones: 20th anniversary of the first treatment". European Journal of Gastroenterology & Hepatology খণ্ড 17 (5): 525–527. doi:10.1097/00042737-200505000-00009. PMID 15827443. 
  47. ↑ Paumgartner, Gustav; Sauter, Gerd H. (May 2005). "Extracorporeal shock wave lithotripsy of gallstones: 20th anniversary of the first treatment". European Journal of Gastroenterology & Hepatology খণ্ড 17 (5): 525–527. doi:10.1097/00042737-200505000-00009. PMID 15827443. 
  48. ↑ Jensen (2010). "Postcholecystectomy syndrome". প্ৰকাশক Omaha, Nebraska: Medscape (WebMD). http://emedicine.medscape.com/article/192761-overview। আহৰণ কৰা হৈছে: 2011-01-20. 
  49. ↑ Zackria, R.; Lopez, R. A. (January 2019). "Postcholecystectomy Syndrome". StatPearls. PMID 30969724. 
  50. ↑ "NHS England » Decision support tool: making a decision about gallstones". www.england.nhs.uk. 21 November 2023. https://www.england.nhs.uk/publication/decision-support-tool-making-a-decision-about-gallstones/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-09-18. 
  51. ↑ van Dijk, Aafke H; Wennmacker, Sarah Z; de Reuver, Philip R; Latenstein, Carmen S S; Buyne, Otmar; Donkervoort, Sandra C; Eijsbouts, Quirijn A J; Heisterkamp, Joos et al. (June 2019). "Restrictive strategy versus usual care for cholecystectomy in patients with gallstones and abdominal pain (SECURE): a multicentre, randomised, parallel-arm, non-inferiority trial". The Lancet খণ্ড 393 (10188): 2322–2330. doi:10.1016/s0140-6736(19)30941-9. ISSN 0140-6736. PMID 31036336. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673619309419. 
  52. ↑ Peterli, Ralph; Schuppisser, Jean P.; Herzog, Urs; Ackermann, Christoph; Tondelli, Peter E. (October 2000). "Prevalence of Postcholecystectomy Symptoms: Long-term Outcome after Open versus Laparoscopic Cholecystectomy" (en ভাষাত). World Journal of Surgery খণ্ড 24 (10): 1232–1235. doi:10.1007/s002680010243. ISSN 0364-2313. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1007/s002680010243. 
  53. ↑ Gui, G. P.; Cheruvu, C. V.; West, N.; Sivaniah, K.; Fiennes, A. G. (January 1998). "Is cholecystectomy effective treatment for symptomatic gallstones? Clinical outcome after long-term follow-up.". Annals of the Royal College of Surgeons of England খণ্ড 80 (1): 25–32. ISSN 0035-8843. PMID 9579123. 
  54. ↑ 54.0 54.1 National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (2007). "Gallstones". প্ৰকাশক Bethesda, Maryland: National Digestive Diseases Information Clearinghouse, National Institutes of Health, United States Department of Health and Human Services. http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/gallstones/Gallstones.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2010-11-06. 
  55. ↑ Sathesh-Kumar, T; Saklani, A P; Vinayagam, R; Blackett, R L (17 February 2004). "Spilled gall stones during laparoscopic cholecystectomy: a review of the literature". Postgraduate Medical Journal খণ্ড 80 (940): 77–79. doi:10.1136/pmj.2003.006023. PMID 14970293. 
  56. ↑ Keus, Frederik; de Jong, Jeroen; Gooszen, H G; Laarhoven, C Jhm (2006-10-18). Cochrane Hepato-Biliary Group. ed. "Laparoscopic versus open cholecystectomy for patients with symptomatic cholecystolithiasis" (en ভাষাত). Cochrane Database of Systematic Reviews (4): CD006231. doi:10.1002/14651858.CD006231. PMID 17054285. https://doi.wiley.com/10.1002/14651858.CD006231. 
  57. ↑ Farrugia, Alexia; Attard, Joseph Anthony; Khan, Saboor; Williams, Nigel; Arasaradnam, Ramesh (2022-02-01). "Postcholecystectomy diarrhoea rate and predictive factors: a systematic review of the literature" (en ভাষাত). BMJ Open খণ্ড 12 (2): e046172. doi:10.1136/bmjopen-2020-046172. ISSN 2044-6055. PMID 35177439. PMC 8860059. https://bmjopen.bmj.com/content/12/2/e046172. 
  58. ↑ 58.0 58.1 National Health Service (2010). "Gallstones — Treatment". NHS Choices: Health A-Z—Conditions and treatments. প্ৰকাশক London: National Health Service. Archived from the original on 2010-11-14. https://web.archive.org/web/20101114084152/http://www.nhs.uk/Conditions/Gallstones/Pages/Treatment.aspx। আহৰণ কৰা হৈছে: 2010-11-06. 
  59. ↑ Vandervoort, Jo; Soetikno, Roy M.; Tham, Tony C.K.; Wong, Richard C.K.; Ferrari, Angelo P.; Montes, Henry; Roston, Alfred D.; Slivka, Adam et al. (November 2002). "Risk factors for complications after performance of ERCP". Gastrointestinal Endoscopy খণ্ড 56 (5): 652–656. doi:10.1016/s0016-5107(02)70112-0. ISSN 0016-5107. PMID 12397271. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0016510702701120. 
  60. ↑ Ahmed, Irfan; Hudson, Jemma; Innes, Karen; Hernández, Rodolfo; Gillies, Katie; Bruce, Rebecca; Bell, Victoria; Avenell, Alison et al. (2023-12-06). "Effectiveness of conservative management versus laparoscopic cholecystectomy in the prevention of recurrent symptoms and complications in adults with uncomplicated symptomatic gallstone disease (C-GALL trial): pragmatic, multicentre randomised controlled trial" (en ভাষাত). BMJ খণ্ড 383: e075383. doi:10.1136/bmj-2023-075383. ISSN 1756-1833. PMID 38084426. PMC 10698555. https://www.bmj.com/content/383/bmj-2023-075383. 
  61. ↑ "Gallstones: surgery might not always be needed". NIHR Evidence. 31 October 2024. https://evidence.nihr.ac.uk/alert/gallstones-surgery-might-not-always-be-needed/. 
  62. ↑ "Efficacy and specificity of chenodeoxycholic acid therapy for dissolving gallstones". The New England Journal of Medicine খণ্ড 289 (13): 655–9. September 1973. doi:10.1056/NEJM197309272891303. PMID 4580472. 
  63. ↑ 63.0 63.1 "Medical dissolution of gallstones by oral bile acid therapy". American Journal of Surgery খণ্ড 158 (3): 198–204. September 1989. doi:10.1016/0002-9610(89)90252-3. PMID 2672842. 
  64. ↑ "Interview with Darren Wise. Transcrip". প্ৰকাশক Omaha, Nebraska: Medscape (WebMD). http://sgp1.paddington.ninemsn.com.au/sunday/cover_stories/transcript_785.asp। আহৰণ কৰা হৈছে: 2010-11-06. 

বাহ্যিক সংযোগ

[সম্পাদনা কৰক]
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=পিত্ত_পাথৰ&oldid=528647"ৰ পৰা অনা হৈছে