প্ৰযুক্তিৰ ইতিহাস
প্ৰযুক্তিৰ ইতিহাস হৈছে মানুহে সঁজুলি আৰু কৌশল উদ্ভাৱনৰ ইতিহাস। প্ৰযুক্তিৰ ভিতৰত সৰল শিলৰ সঁজুলিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ১৯৮০ চনৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা জটিল জেনেটিক ইঞ্জিনিয়াৰিং আৰু তথ্য প্ৰযুক্তিলৈকে বিভিন্ন পদ্ধতি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। প্ৰযুক্তি শব্দটো গ্ৰীক শব্দ techne, যাৰ অৰ্থ শিল্প আৰু শিল্প, আৰু logos শব্দ, যাৰ অৰ্থ শব্দ আৰু বাক্যৰ পৰা আহিছে। ইয়াক প্ৰথমে প্ৰয়োগ কলাৰ বৰ্ণনাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, কিন্তু এতিয়া ইয়াক আমাৰ চৌপাশৰ পৰিৱেশক প্ৰভাৱিত কৰা উন্নতি আৰু পৰিৱৰ্তনৰ বৰ্ণনাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।[1]
নতুন জ্ঞানে মানুহক নতুন সঁজুলি সৃষ্টি কৰিবলৈ সক্ষম কৰিছে, আৰু ইয়াৰ বিপৰীতে বহুতো বৈজ্ঞানিক প্ৰচেষ্টা নতুন প্ৰযুক্তিৰ দ্বাৰা সম্ভৱ হৈছে, যেনে বৈজ্ঞানিক যন্ত্ৰ যিয়ে আমাক আমাৰ প্ৰাকৃতিক ইন্দ্ৰিয়তকৈ প্ৰকৃতিক অধিক বিশদভাৱে অধ্যয়ন কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।
যিহেতু প্ৰযুক্তিৰ বহুখিনি প্ৰয়োগ বিজ্ঞান, গতিকে কাৰিকৰী ইতিহাস বিজ্ঞানৰ ইতিহাসৰ সৈতে জড়িত। যিহেতু প্ৰযুক্তিয়ে সম্পদ ব্যৱহাৰ কৰে, গতিকে কাৰিকৰী ইতিহাস অৰ্থনৈতিক ইতিহাসৰ সৈতে কটকটীয়াকৈ জড়িত। সেই সম্পদবোৰৰ পৰাই প্ৰযুক্তিয়ে দৈনন্দিন জীৱনত ব্যৱহৃত প্ৰযুক্তিগত সামগ্ৰীকে ধৰি অন্যান্য সম্পদ উৎপন্ন কৰে। প্ৰযুক্তিগত পৰিৱৰ্তনে সমাজ এখনৰ সাংস্কৃতিক পৰম্পৰাক প্ৰভাৱিত কৰে, আৰু ইয়াৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়। ই অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধিৰ শক্তি আৰু অৰ্থনৈতিক, ৰাজনৈতিক, সামৰিক শক্তি আৰু সম্পদৰ বিকাশ আৰু প্ৰক্ষেপণৰ মাধ্যম।
প্ৰযুক্তিগত অগ্ৰগতি
[সম্পাদনা কৰক]বহু সমাজবিজ্ঞানী আৰু নৃতত্ত্ববিদে সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক বিৱৰ্তনৰ সৈতে জড়িত সামাজিক তত্ত্ব সৃষ্টি কৰিছে। কিছুমানে, যেনে লুইচ এইচ মৰ্গান, লেচলি হোৱাইট, আৰু গেৰহাৰ্ড লেনস্কিয়ে প্ৰযুক্তিগত অগ্ৰগতিক মানৱ সভ্যতাৰ বিকাশৰ প্ৰধান কাৰক বুলি ঘোষণা কৰিছে। মৰ্গানৰ সামাজিক বিৱৰ্তনৰ তিনিটা প্ৰধান পৰ্যায় (বন্যতা, বৰ্বৰতা আৰু সভ্যতা)ৰ ধাৰণাটোক প্ৰযুক্তিগত মাইলৰ খুঁটি, যেনে জুইৰ দ্বাৰা বিভক্ত কৰিব পাৰি। হোৱাইটে যুক্তি দিছিল যে সংস্কৃতিৰ বিৱৰ্তনৰ বিচাৰ যিটো মাপকাঠিৰে কৰিব পাৰি সেয়া হৈছে শক্তি।[2]
হোৱাইটৰ বাবে "সংস্কৃতিৰ প্ৰধান কাম" হৈছে "শক্তিৰ ব্যৱহাৰ আৰু নিয়ন্ত্ৰণ কৰা।" বগাই মানুহৰ বিকাশৰ পাঁচটা পৰ্যায়ৰ মাজত পাৰ্থক্য কৰে: প্ৰথমটোত মানুহে নিজৰ পেশীৰ শক্তি ব্যৱহাৰ কৰে। দ্বিতীয়টোত তেওঁলোকে পোহনীয়া জীৱ-জন্তুৰ শক্তি ব্যৱহাৰ কৰে। তৃতীয়টোত তেওঁলোকে উদ্ভিদৰ শক্তি (agricultural revolution) ব্যৱহাৰ কৰে। চতুৰ্থত তেওঁলোকে প্ৰাকৃতিক সম্পদৰ শক্তি ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ শিকে: কয়লা, তেল, গেছ। পঞ্চমত তেওঁলোকে পাৰমাণৱিক শক্তিৰ ব্যৱহাৰ কৰে। হোৱাইটে P=E/T সূত্ৰটো প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল, য’ত P হৈছে বিকাশৰ সূচকাংক, E হৈছে ব্যৱহাৰ কৰা শক্তিৰ পৰিমাপ আৰু T হৈছে শক্তি ব্যৱহাৰ কৰা কাৰিকৰী কাৰকৰ কাৰ্যক্ষমতাৰ পৰিমাপ। তেওঁৰ ভাষাত: "প্ৰতি বছৰে জনমূৰি জনমূৰি শক্তিৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি হোৱাৰ লগে লগে বা শক্তিক কামত লগোৱাৰ যন্ত্ৰগত উপায়ৰ কাৰ্যক্ষমতা বৃদ্ধি হোৱাৰ লগে লগে সংস্কৃতিৰ বিকাশ ঘটে।" নিকোলাই কাৰ্দাশ্বেভে তেওঁৰ তত্ত্বটোক বহিৰ্প্ৰকাশ কৰি কাৰ্দাশ্বেভ স্কেল সৃষ্টি কৰে, যিয়ে উন্নত সভ্যতাৰ শক্তিৰ ব্যৱহাৰক শ্ৰেণীভুক্ত কৰে।[3]
লেনস্কিৰ দৃষ্টিভংগীয়ে তথ্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। কোনো এখন সমাজত যিমানেই তথ্য আৰু জ্ঞান (বিশেষকৈ প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশ গঢ় দিয়াৰ অনুমতি দিয়া) সিমানেই উন্নত হয়। তেওঁ মানৱ বিকাশৰ চাৰিটা পৰ্যায় চিনাক্ত কৰিছে, যোগাযোগৰ ইতিহাসৰ অগ্ৰগতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি। প্ৰথম পৰ্যায়ত তথ্য জিনৰ দ্বাৰা প্ৰেৰণ কৰা হয়। দ্বিতীয়টোত যেতিয়া মানুহে জ্ঞান লাভ কৰে, তেতিয়া তেওঁলোকে অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে তথ্য শিকিব পাৰে আৰু প্ৰেৰণ কৰিব পাৰে। তৃতীয়টোত মানুহে চিন ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু যুক্তিৰ বিকাশ ঘটায়। চতুৰ্থত তেওঁলোকে প্ৰতীক সৃষ্টি কৰিব পাৰে, ভাষা আৰু লেখাৰ বিকাশ কৰিব পাৰে। যোগাযোগ প্ৰযুক্তিৰ উন্নতিৰ অৰ্থ হ'ল অৰ্থনৈতিক ব্যৱস্থা আৰু ৰাজনৈতিক ব্যৱস্থাৰ উন্নতি, সম্পদৰ বিতৰণ, সামাজিক বৈষম্য আৰু সামাজিক জীৱনৰ অন্যান্য ক্ষেত্ৰত। তেওঁ সমাজসমূহৰ প্ৰযুক্তি, যোগাযোগ আৰু অৰ্থনীতিৰ স্তৰৰ ওপৰত ভিত্তি কৰিও পাৰ্থক্য কৰে:[4]
- চিকাৰী-সংগ্ৰাহক
- সহজ কৃষি
- উন্নত কৃষি
- শিল্প
- বিশেষ (যেনে মাছমৰীয়া সমাজ)
অৰ্থনীতিত উৎপাদনশীলতা হৈছে প্ৰযুক্তিগত অগ্ৰগতিৰ পৰিমাপ। উৎপাদনশীলতা বৃদ্ধি পায় যেতিয়া উৎপাদনৰ একক উৎপাদনত কম সামগ্ৰী (ধ্ৰুপদীভাৱে শ্ৰম আৰু মূলধন কিন্তু কিছুমান পদক্ষেপত শক্তি আৰু সামগ্ৰী অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়) ব্যৱহাৰ কৰা হয়। প্ৰযুক্তিগত অগ্ৰগতিৰ আন এটা সূচক হ’ল নতুন সামগ্ৰী আৰু সেৱাৰ বিকাশ, যিটো নিবনুৱা সমস্যাৰ ক্ষতিপূৰণৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় যিটো অন্যথা শ্ৰমিকৰ যোগান হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত হ’ব। উন্নত দেশসমূহত ১৯৭০ চনৰ শেষৰ ফালৰ পৰা উৎপাদনশীলতা বৃদ্ধি মন্থৰ হৈ আহিছে; কিন্তু কিছুমান অৰ্থনৈতিক খণ্ডত উৎপাদনশীলতা বৃদ্ধি বেছি আছিল, যেনে উৎপাদন।[5] উদাহৰণস্বৰূপে, আমেৰিকাত উৎপাদন ক্ষেত্ৰত নিয়োগ ১৯৪০ চনত ৩০%তকৈ অধিক হোৱাৰ পৰা ৭০ বছৰৰ পিছত ১০%তকৈ অলপ বেছিলৈ হ্ৰাস পায়। আন আন উন্নত দেশতো একেধৰণৰ পৰিৱৰ্তন ঘটিছিল। এই পৰ্যায়টোক উত্তৰ-ঔদ্যোগিক বুলি কোৱা হয়।
১৯৭০ চনৰ শেষৰ ফালে এলভিন টফ্লাৰ (Future Shock ৰ লেখক), ডেনিয়েল বেল আৰু জন নাইছবিটৰ দৰে সমাজবিজ্ঞানী আৰু নৃতত্ত্ববিদসকলে উত্তৰ-শিল্প সমাজৰ তত্ত্বসমূহৰ কাষ চাপিছে, যুক্তি দি যে ঔদ্যোগিক সমাজৰ বৰ্তমানৰ যুগৰ অন্ত পৰিব, আৰু উদ্যোগ আৰু সামগ্ৰীতকৈ সেৱা আৰু তথ্য অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ পৰিছে। উত্তৰ-ঔদ্যোগিক সমাজৰ কিছুমান চৰম দৃষ্টিভংগী, বিশেষকৈ কল্পকাহিনীত, ওচৰৰ আৰু উত্তৰ-এককতা সমাজৰ দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে আকৰ্ষণীয়ভাৱে মিল আছে।[6]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "history of technology – Summary & Facts". https://www.britannica.com/technology/history-of-technology। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 January 2018.
- ↑ White, Leslie A. (1949). The Science of Culture: A Study of Man and Civilization. New York: Farrar, Straus and Giroux.
- ↑ Kardashev, N. S. (1964). "Transmission of Information by Extraterrestrial Civilizations". Soviet Astronomy. 8: 217.
- ↑ Lenski, Gerhard (1970). Human Societies: An Introduction to Macrosociology. New York: McGraw-Hill.
- ↑ Gordon, Robert J. (2016). The Rise and Fall of American Growth: The U.S. Standard of Living since the Civil War. Princeton University Press.
- ↑ Bell, Daniel (1973). The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting. New York: Basic Books.