সমললৈ যাওক

পৰ্তুগাল

আন্তঃৱিকি লিংক সম্পাদনা কৰক
অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা
পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য
República Portuguesa
ৰাষ্ট্ৰীয় সঙ্গীত

A Portuguesa
"The Portuguese"
[[Image:
|250px |center |পৰ্তুগাল-ৰ অৱস্থান]]
 পৰ্তুগালৰ অৱস্থান  (dark green)

– ইউৰোপৰ মেপত  (green & dark grey)
– in ইউৰোপীয় সংঘ  (green)
ৰাজধানী
(আৰু বৃহত্তম নগৰ) 		লিছবন
ৰাষ্ট্ৰভাষা (সমূহ) পৰ্তুগীজ ভাষা
জাতীয়তাসূচক বিশেষণ পৰ্তুগাল
চৰকাৰ এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ[1]
 -  ৰাষ্ট্ৰপতি মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা
 -  প্ৰধানমন্ত্ৰী লুইছ মন্তেনেগ্ৰু
 -  ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু
স্থাপনা
 -  পৰ্তুগাল কাউণ্টি ৮৬৮ 
 -  ছাও মামেদৰ যুদ্ধ ২৪ জুন ১১২৮ 
 -  ঔৰিকৰ যুদ্ধ ২৫ জুলাই ১১৩৯ 
 -  জামোৰাৰ চুক্তি ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ 
 -  Manifestis Probatum ২৩ মে’ ১১৭৯ 
 -  পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ 
 -  সংবিধান (১৮২২) ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ 
 -  ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ 
 -  কাৰণেচন বিপ্লৱ ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ 
মাটিকালি
 -  মুঠ ৯২,২৩০ বৰ্গ কিমি [2](১০৯তম)
৫৭,২৯৮ বৰ্গ মাইল 
 -  জলভাগ (%) ১.২ (২,০১৫)'"`UNIQ--ref-০০০০০০০২-QINU`"'
জনসংখ্যা
 -  ২০২৩ আনুমানিক ১,০৬,৩৯,৭২৬ জন'"`UNIQ--ref-০০০০০০০৩-QINU`"' (৮৮তম)
 -  ২০২১ লোকপিয়ল ১,০৩,৪৩,০৬৬ জন'"`UNIQ--ref-০০০০০০০৪-QINU`"' 
জিডিপি (পিপিপি) ২০২৫ আনুমানিক
 -  মুঠ $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন (৫১তম)
 -  জনমুৰি $৫০,০৩৭ (৪১তম)
জিডিপি (নামমাত্ৰ) ২০২৫ আনুমানিক
 -  মুঠ $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন (৪৫তম)
 -  জনমুৰি $৩০,০০২ (৪০তম)
জিনি সহগ? (২০২৪) ৩১.৯ 
মানৱ উন্নয়ন সূচক (২০২৩) ০.৮৭০[6] (৩৭তম)
মুদ্ৰা ইউৰো (EUR, €) (EUR)
সময় অঞ্চল পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) (ইউটিচি+০১:০০)
 -  গ্ৰীষ্মকালীন (ডিএছটি) মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) (ইউটিচি+০২:০০)
তাৰিখ বিন্যাস dd-mm-yyyy (AD)
গাড়ী চলোৱা হয় সোঁফালে
ইণ্টাৰনেট টিএলডি .pt
কলিং ক'ড ++৩৫১

পৰ্তুগাল, আনুষ্ঠানিকভাৱে পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য (পৰ্তুগীজ: República Portuguesa), দক্ষিণ-পশ্চিম ইউৰোপৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ আটলাণ্টিক মহাসাগৰ; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ।

পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।[7] খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম।[8]

আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।[9] পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।[10] পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।[11]

১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,[12] ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।[13] ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।[14]

১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী ব্ৰাজিললৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।[15] ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ডিটাডুৰা নেচনেল আৰু তাৰ পিছত ইষ্টাডো নভোলৈ পৰিণত হয়।[16] ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।[17]

পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি পৰ্তুগীজ ভাষী আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।[18]

ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান

[সম্পাদনা কৰক]

পৰ্তুগাল শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম Portus Caleৰ পৰা আহে,[19][20] যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস লেটিন ভাষাৰ portus, যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ।" "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।[21] আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো Portus Gallus (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।[22]

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়।

ইতিহাস

[সম্পাদনা কৰক]

পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল।

প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল।

৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে (১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)।

মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।[23]

১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ)ত প্ৰৱেশ কৰে।

ভূগোল

[সম্পাদনা কৰক]

পৰ্তুগাল পশ্চিম ইউৰোপৰ এখন উপকূলীয় ৰাষ্ট্ৰ, আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ পশ্চিম মূৰত অৱস্থিত, স্পেইনৰ সীমাৰেখাত (ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব সীমান্তত: মুঠ ১২১৫ কিলোমিটাৰ (৭৫৫ মাইল))। পৰ্তুগীজ ভূখণ্ডত আটলাণ্টিক মহাসাগৰৰ শৃংখলাবদ্ধ দ্বীপপুঞ্জ (আজোৰছ আৰু মাদেইৰা)ও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিবোৰ উত্তৰ আটলাণ্টিকৰ কাষৰীয়া কৌশলগত দ্বীপ। জিব্ৰাল্টাৰ জলদ্বীপৰ পৰা অতি দক্ষিণ অংশ বেছি দূৰত নহয়, যাৰ ফলত ভূমধ্য সাগৰলৈ যায়। মুঠতে দেশখনৰ মাটিকালি ৯২,০৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৫৬০ বৰ্গমাইল) যাৰ ভিতৰত ৯১,৪৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৩২০ বৰ্গমাইল) মাটি আৰু ৬২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৪০ বৰ্গমাইল) পানী।[24]

এই সংজ্ঞাসমূহৰ পিছতো পৰ্তুগাল-স্পেইন সীমান্ত দুয়োখন দেশৰ মাজত এক অমীমাংসিত ভূখণ্ডীয় বিবাদ হৈয়ে আছে। ১৮০১ চনত স্পেইনে অলিভেঞ্জা দখল কৰাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই পৰ্তুগালে কায়া আৰু ৰিবেইৰা দে কুংকছ নদীৰ বদ্বীপৰ মাজৰ সীমান্তক স্বীকৃতি নিদিয়ে। এই ভূখণ্ড যদিও বাস্তৱিকতে স্পেনিছ দখলৰ অধীনত আছে, তথাপিও পৰ্তুগালৰ এটা ডি জুৰ অংশ হৈয়েই আছে, ফলস্বৰূপে এই অঞ্চলত এতিয়াৰ পৰা কোনো সীমান্ত স্বীকৃতি দিয়া হোৱা নাই।[25]

ৰাজনীতি

[সম্পাদনা কৰক]
মাৰ্চেলো ৰেবেলো ডি ছৌজা,
পৰ্তুগালৰ ৰাষ্ট্ৰপতি, ২০১৬ চনৰ পৰা।
লুই মণ্টেনেগ্ৰো,
পৰ্তুগালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী, ২০২৪ চনৰ পৰা।

পৰ্তুগালৰ ৰাজনীতি একক, বহুদলীয়, অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি, প্ৰতিনিধিত্বমূলক গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্য হিচাপে চলি আহিছে, য'ত পৰ্তুগালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে চৰকাৰৰ মুৰব্বীৰ ভূমিকা পালন কৰে আৰু ৰাষ্ট্ৰপতি হৈছে অকাৰ্যকৰী ৰাষ্ট্ৰৰ মুৰব্বী, যদিও তেওঁ আনুষ্ঠানিক ৰূপত অৱস্থান লৈছে, তথাপিও তেওঁ গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান ৰাজনৈতিক ক্ষমতা প্ৰয়োগ কৰে।[26][27]

কাৰ্যবাহী ক্ষমতা চৰকাৰে প্ৰয়োগ কৰে, যাৰ নেতা হৈছে প্ৰধানমন্ত্ৰী। আইন প্ৰণয়নৰ ক্ষমতা প্ৰধানকৈ গণৰাজ্যৰ বিধানসভাৰ ওপৰত নিহিত, যদিও চৰকাৰে কিছুমান ক্ষেত্ৰত নিজেও আইন প্ৰণয়ন কৰিব পাৰে।[28] পৰ্তুগালৰ ন্যায়পালিকা কাৰ্যবাহী আৰু বিধানসভাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে এক ধৰণৰ "সমন্বয়কাৰী ক্ষমতা" প্ৰয়োগ কৰে, যিটো পৰম্পৰাগত চৰকাৰী তিনিটা শাখাৰ (বিধায়িকা, কাৰ্যবাহিকা, ন্যায়পালিকা) কোনো এটাত স্পষ্টভাৱে অন্তৰ্ভুক্ত নহয়।[27]

১৯৭৫ চনৰ পৰা পৰ্তুগালৰ দলীয় ব্যৱস্থাত সমাজবাদী পাৰ্টি আৰু ছ’চিয়েল ডেম’ক্ৰেটিক পাৰ্টিৰ আধিপত্য থাকিলেও, ২০২৫ পৰ্তুগীজ বিধানসভা নিৰ্বাচনত ৰাষ্ট্ৰবাদী উগ্ৰ সোঁপন্থী চেগা দলৰ উল্লেখযোগ্য উত্থান ঘটে। উক্ত নিৰ্বাচনত দলটোৱে ২৩% জনভোট লাভ কৰি গণৰাজ্যৰ বিধানসভাত ৬০খন আসন জয় কৰি বিৰোধী দলৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰে।

ভি-ডেম গণতন্ত্ৰ সূচক অনুসৰি, ২০২৩ চনত পৰ্তুগাল বিশ্বৰ ২০তম স্থানত থকা নিৰ্বাচনী গণতান্ত্ৰিক দেশ আছিল।[29]

তথ্যসূত্ৰ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ "পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা". http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 March 2018. 
  2. ↑ "পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা". INE. https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 July 2023. 
  3. ↑ "পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন". OECD. https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 October 2020. 
  4. ↑ "২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম". INE. https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2। আহৰণ কৰা হৈছে: 18 June 2024. 
  5. ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; Stat Portugal নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  6. ↑ "Human Development Report 2023/24". United Nations Development Programme. http://hdr.undp.org/en/composite/HDI। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 March 2024. 
  7. ↑ Traganos, Dimosthenis (2016). "Chapter 3: Portugal". European Landscapes from Mountain to Sea. Springer. পৃষ্ঠা. 26–27. ISBN 9783319253765. 
  8. ↑ Disney, A. R. (2009). A History of Portugal and the Portuguese Empire. 1. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 50–75. ISBN 9780521738224. 
  9. ↑ Boxer, Charles R. (1969). The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825. Hutchinson. পৃষ্ঠা. 22–45. 
  10. ↑ Russell-Wood, A. J. R. (1998). The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move. Johns Hopkins University Press. পৃষ্ঠা. 10–38. ISBN 9780801859557. 
  11. ↑ Newitt, Malyn (2005). A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668. Routledge. পৃষ্ঠা. 60–100. ISBN 9780415229891. 
  12. ↑ Livermore, H. V. (1969). A New History of Portugal. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 160–175. 
  13. ↑ Bethencourt, Francisco (2009). The Inquisition: A Global History, 1478–1834. CUP. পৃষ্ঠা. 200–220. ISBN 9780521732512. 
  14. ↑ "Lisbon Earthquake of 1755". Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 May 2021. 
  15. ↑ Maxwell, Kenneth (1973). Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 143–175. ISBN 9780521203197. 
  16. ↑ Wiarda, Howard J. (1977). Corporatism and Development: The Portuguese Experience. University of Massachusetts Press. পৃষ্ঠা. 80–110. ISBN 9780870231941. 
  17. ↑ Maxwell, Kenneth (1995). The Making of Portuguese Democracy. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 1–20. ISBN 9780521483407. 
  18. ↑ "Portugal". Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/place/Portugal। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 May 2021. 
  19. ↑ "Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary". Etymonline.com. https://www.etymonline.com/word/portugal। আহৰণ কৰা হৈছে: 25 January 2018. 
  20. ↑ "Origem e significado das palavras Portugal e Galiza". agal-gz.org. http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 25 February 2023. 
  21. ↑ Winicius, Marcos. "Documentos dança portuguesa". https://www.academia.edu/31989410। আহৰণ কৰা হৈছে: 12 April 2020. 
  22. ↑ "Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...". Buisson. 11 April 2018. https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 November 2020. 
  23. ↑ "Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration". Migrationinformation.org. 2002-08-09. https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration। আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-12-19. 
  24. ↑ "Portugal". CIA - The World Factbook. https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2009-11-28. 
  25. ↑ "A questão de Olivença". olivenca.org. Archived from the original on 3 February 2021. https://web.archive.org/web/20210203173035/http://www.olivenca.org/litigio.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 January 2021. 
  26. ↑ "Portugal profile - Leaders". BBC. 7 March 2017. https://www.bbc.com/news/world-europe-17760433। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 July 2023. 
  27. ↑ 27.0 27.1 Duties of the President  – Head of State. Official Page of the Presidency of the Portuguese Republic. Retrieved 7 September 2021.
  28. ↑ The Assembleia da República as a body that exercises sovereign power. Assembleia da República. Retrieved 7 September 2021.
  29. ↑ V-Dem Institute (2023). "The V-Dem Dataset". https://www.v-dem.net/data/the-v-dem-dataset/। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 October 2023. 
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=পৰ্তুগাল&oldid=515726"ৰ পৰা অনা হৈছে