বড়া পাৱ (খাদ্য)
 ৰঙা আৰু সেউজীয়া জলকীয়াৰ সৈতে বড়া পাৱ | |
| অন্য নাম | বড়া পাৱ, ৱাডা পাৱ, পাও ৱাডা,পাও বড়া, বাতাত বড়া পাও |
|---|---|
| প্ৰকাৰ | লঘু আহাৰা |
| উৎপত্তিৰ স্থান | ভাৰত |
| অঞ্চল | মুম্বাই, মহাৰাষ্ট্ৰ |
| সম্পৰ্কিত ৰাষ্ট্ৰীয় ব্যঞ্জন | ভাৰতীয় খাদ্য |
| উদ্ভাৱক | অশোক বৈদ্য, সুধাকৰ মাহত্ৰে |
| বছৰ | ১৯৯৬ |
| মুখ্য উপাদান | আলু পিটিকা আৰু মছলাৰে তৈয়াৰী ডিপ ফ্ৰাইড ফ্ৰিটাৰ, ব্ৰেড বান |
বড়া পাৱ, বিকল্প বানান ৱাডা পাও, ভাৰতৰ মহাৰাষ্ট্ৰ ৰাজ্যৰ স্থানীয় নিৰামিষ ফাষ্ট ফুড খাদ্য।[1] ডিচটোত ডিপ ফ্ৰাইড আলুৰ ডাম্পলিং এটা ব্ৰেড বন (pav)ৰ ভিতৰত ৰখা হয় আৰু মাজৰ পৰা প্ৰায় আধা কাটি লোৱা হয়। ইয়াৰ লগত সাধাৰণতে এটা বা ততোধিক চাটনি আৰু এটা সেউজীয়া মৰিচা দিয়া হয়।[2] যদিও ইয়াৰ উৎপত্তি মুম্বাইত সুলভ মূল্যৰ ষ্ট্ৰীট ফুড হিচাপে হৈছিল, বৰ্তমান সমগ্ৰ ভাৰতৰ খাদ্যৰ ষ্টল আৰু ৰেষ্টুৰেণ্টত ইয়াক পৰিবেশন কৰা হয়। ইয়াৰ উৎপত্তি আৰু ইয়াৰ ভৌতিক ৰূপত বাৰ্গাৰৰ সৈতে সাদৃশ্য অনুসৰি ইয়াক বম্বে বাৰ্গাৰ[3] বুলিও কোৱা হয়।[4]
মুম্বাইৰ আটাইতকৈ বিখ্যাত জলপান, বড়া পাৱ মুম্বাইবাসীৰ সংস্কৃতিৰ অংশ বুলি দাবী কৰা হয়।[5]
ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান
[সম্পাদনা কৰক]মাৰাঠী ভাষাত Batata vada ৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে "আলুৰ ফ্ৰিটাৰ।" ই "আলু" (বাটাটা) আৰু ভাডা, এক প্ৰকাৰৰ ভজা টেঙা জলপানৰ সংমিশ্ৰণ। Pav পৰ্তুগীজ শব্দ pão ৰ পৰা অহা, যাৰ অৰ্থ ৰুটি।
ইতিহাস
[সম্পাদনা কৰক]বড়া পাৱৰ উৎপত্তিৰ আটাইতকৈ সাধাৰণ তত্ত্বটো হ’ল যে, ইয়াৰ উদ্ভাৱন হৈছিল মধ্য মুম্বাইৰ পূৰ্বৰ উদ্যোগ-ভূমিত। ১৯৬৬ চনত দাদাৰ ৰেলৱে ষ্টেচনৰ বাহিৰত প্ৰথমটো বড়া পাৱ ষ্টল আৰম্ভ কৰাৰ কৃতিত্ব দাদৰৰ অশোক বৈদ্যক প্ৰায়ে দিয়া হয়।[6][7][8]:34 কিছুমান সূত্ৰই প্ৰায় একে সময়তে ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰা সুধাকৰ মাহত্ৰেৰ কৃতিত্ব দিয়ে।[9] বড়া পাৱ বিক্ৰী কৰা আদিম কিয়স্কসমূহৰ ভিতৰত এটা হৈছে কল্যাণত অৱস্থিত খিড়কি বাড়া পাৱ বুলি কোৱা হয়। ১৯৬০ চনৰ শেষৰ ফালে ভাজে পৰিয়ালে ইয়াক আৰম্ভ কৰিছিল, যিয়ে নিজৰ ঘৰৰ খিৰিকীৰে (খিডকি) ৰাস্তাৰ ফালে থকা বড়া পাৱ বিতৰণ কৰিছিল।[9]
কাৰ্বহাইড্ৰেট সমৃদ্ধ এই জলপানে তেতিয়াৰ গিৰনগাঁও নামেৰে জনাজাত কপাহী কলৰ শ্ৰমিকসকলক খাদ্য যোগান ধৰিছিল। পাৱৰ ভিতৰত ৰখা এই আলুৰ ডাম্পলিং (বাটাটা ভাডা) বনাবলৈ সোনকালে, সস্তা (১৯৭১ চনত ~১০-১৫ পইচা[9][10]), আৰু বাটাটা ভাজী আৰু চাপাটিৰ সংমিশ্ৰণৰ তুলনাত বহুত সুবিধাজনক আছিল, যিটো অতি ভিৰ কৰা স্থানীয় ৰেলত খাব পৰা নাছিল।[7][9]
সাংস্কৃতিক গুৰুত্ব
[সম্পাদনা কৰক]মধ্য মুম্বাইৰ বস্ত্ৰ কল বন্ধ হোৱাৰ ফলত ১৯৭০ চনত অস্থিৰতাৰ সৃষ্টি হয়। এই পৰিৱৰ্তনশীল সময়ছোৱাত গঠন হোৱা ঘৰুৱা দল শিৱসেনাই নিজকে মিল শ্ৰমিকৰ স্বাৰ্থৰ দল হিচাপে গঢ়ি তুলিছিল।[11] দলৰ মুৰব্বী বালাছাহেব থাকৰে ১৯৬০ চনত মাৰাঠী লোকসকলক উদ্যোগী হ'বলৈ উৎসাহিত কৰিছিল, অৰ্থাৎ দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলে উডুপি ৰেষ্টুৰেণ্ট স্থাপন কৰাৰ দৰেই খাদ্যৰ ষ্টল আৰম্ভ কৰিছিল।[6][7][12] শিৱসেনাই আন্দোলনৰ লগতে চুবুৰী পৰ্যায়ৰ অনুষ্ঠান যেনে ভাদা পাভ সন্মিলন (ভাদা পাভ জাম্বৰী)ৰ জৰিয়তে শাৰীৰিক আৰু মতাদৰ্শগতভাৱে ৰাজপথত দাবী কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল।[8]:28[11] এই বিষয়বস্তু শেহতীয়া বছৰবোৰতো অব্যাহত আছে, যেনে- ২০০৯ চনত শিৱ বড়া পাৱৰ প্ৰৱৰ্তন।[13]
বৈচিত্ৰতা আৰু বাণিজ্যিকীকৰণ
[সম্পাদনা কৰক]মুম্বাইত ২০,০০০ৰো অধিক ষ্টলত বড়া পাৱ বিক্ৰী কৰা হয়।[14] কেৱল মুম্বাইতে স্থানীয়তাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি খাদ্যৰ বহু ভিন্নতা আছে।[10] বৃহৎ ফাষ্ট ফুড ৰেষ্টুৰেণ্ট শৃংখল যেনে মুলুণ্ডৰ কুঞ্জবিহাৰ জাম্বো কিং আৰু গোলি বড়া পাৱেও প্ৰধানকৈ বড়া পাৱ পৰিবেশন কৰে।[10][15] মুম্বাইৰ বাহিৰত বড়া পাৱৰ এটা ভিন্নতা হৈছে পাৱ বড়া, যিটো নাচিকত বিখ্যাত।
বছৰি ২৩ আগষ্টক বিশ্ব বড়া পাৱ দিৱস হিচাপে পালন কৰা হয়।[16]
প্ৰস্তুতি
[সম্পাদনা কৰক]সিজোৱা আলু এটা গুড়ি কৰি কাটি লোৱা সেউজীয়া জলকীয়া আৰু হালধি, সৰিয়হৰ গুটি, আৰু মছলা (সাধাৰণতে আছাফ’ইটিডা আৰু হলুদ) মিহলাই লোৱা হয়। তাৰ পিছত ভৰটোক বলৰ আকৃতি দি গ্ৰাম আটাৰ বেটাৰত ডুবাই ডিপ ফ্ৰাই কৰা হয়। তাৰ ফলত ব্ৰেড বানৰ ভিতৰত ৰাখি এটা বা ততোধিক চাটনি আৰু ভজা সেউজীয়া জলকীয়াৰৰ সৈতে ফ্ৰিটাৰ পৰিবেশন কৰা হয়।[17]
তথ্য সূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Caless, Kit (19 February 2017). "クリケットの街から眺めるインドサッカー界の未来" (ja ভাষাত). Vice Japanvice.com. https://www.vice.com/ja/article/ywqwyj/in-search-of-indias-football-culture-with-mumbai-fcs-yellow-brigade। আহৰণ কৰা হৈছে: 28 February 2023.
- ↑ "Famous Vada Pav places in Mumbai". The Free Press Journal. 30 July 2015. http://www.freepressjournal.in/famous-vada-pav-places-in-mumbai/.
- ↑ Bhattacharya, Suryatapa (12 January 2010). "The world's best fast food". The National. https://www.thenational.ae/lifestyle/the-world-s-best-fast-food-1.521775। আহৰণ কৰা হৈছে: 27 September 2017.
- ↑ Sankari, Rathina (November 4, 2016). "Meet Mumbai's Iconic Veggie Burger" (en ভাষাত). NPR. https://www.npr.org/sections/thesalt/2016/11/04/500539626/meet-mumbais-iconic-veggie-burger.
- ↑ Sarma, Ramya. "In Search of Mumbai Vada Pav". The Hindu. http://www.thehindu.com/features/magazine/article3657300.ece। আহৰণ কৰা হৈছে: 27 January 2015.
- ↑ 6.0 6.1 Mahadevan, Asha (30 October 2015). "Nearly 50 years since its invention, the story of the vada pav hits the big screen at Jio MAMI". Firstpost. https://www.firstpost.com/entertainment/nearly-50-years-since-its-invention-the-story-of-the-vada-pav-hits-the-big-screen-at-jio-mami-2487580.html.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Shankar, Kartikeya (Jul 15, 2020). "Vada Pav: History of the Popular Mumbai Snack" (en ভাষাত). The Times of India. https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/food-news/vada-pav-history-of-the-popular-mumbai-snack/articleshow/76973714.cms.
- ↑ 8.0 8.1 Solomon, Harris Scott (May 2011). "Chapter 1. Fast Food Nationalism: Cleaning Mumbai’s streets with the vada pav" (en ভাষাত). Life-Sized: Food and the Pathologies of Plenty in Mumbai (PhD). প্ৰকাশক Providence, Rhode Island. doi:10.7301/Z0Q23XH9. OCLC 934517131. https://repository.library.brown.edu/studio/item/bdr:11264/। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 November 2020.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 Ghangale, Swapnil (23 August 2020). "World Vadapav Day: जन्मापासून लंडनपर्यंत मजल मारण्यापर्यंतची वडापावची कहाणी" (mr-IN ভাষাত). Loksatta. https://www.loksatta.com/do-you-know-news/world-vada-pav-day-journey-from-mumbai-popular-street-food-to-london-scsg-91-2253519/.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 Thirani, Neha (5 October 2011). "Searching For the World's Best Vada Pav". India Ink (The New York Times). https://india.blogs.nytimes.com/2011/10/05/searching-for-the-worlds-best-vada-pav/.
- ↑ 11.0 11.1 Solomon, Harris Scott (May 4, 2015). ""THE TASTE NO CHEF CAN GIVE": Processing Street Food in Mumbai" (en ভাষাত). Cultural Anthropology খণ্ড 30 (1): 65–90. doi:10.14506/ca30.1.05. ISSN 1548-1360. https://anthrosource.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.14506/ca30.1.05। আহৰণ কৰা হৈছে: 5 November 2020.
- ↑ Doctor, Vikram (May 17, 2008). "An attitude to serve: Why Marathi food lost out". The Economic Times. https://economictimes.indiatimes.com/the-leisure-lounge/an-attitude-to-serve-why-marathi-food-lost-out/articleshow/3047664.cms.
- ↑ Pawar, Yogesh (June 19, 2009). "Shiv Sena's vada pav strategy". NDTV.com. https://www.ndtv.com/india-news/shiv-senas-vada-pav-strategy-396415.
- ↑ "वडापाव... बस्स..!" (mr-IN ভাষাত). Lokmat. 6 February 2022. https://www.lokmat.com/manthan/story-about-vadapav-mumbai-a653/.
- ↑ Narasimhan, Anand; Dogra, Aparna Mohan (September 4, 2012). "Goli Vada Pav story" (en ভাষাত). The Financial Times (IMD business school). https://www.imd.org/research-knowledge/articles/goli-vada-pav-story/.
- ↑ "World Vada Pav Day 2020: Mumbai's 'fastest fast food' is eaten by many, remembered by a few" (en ভাষাত). Free Press Journal. 23 August 2020. https://www.freepressjournal.in/mumbai/world-vada-pav-day-eaten-by-many-remembered-by-a-few.
- ↑ Graves, Helen (3 October 2013). "Vada pav sandwich recipe". Guardian News and Media Limited. https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2013/oct/03/vada-pav-sandwich-recipe-potato-chutney.