বাঁহৰ চালনি
 |
বাঁহৰ চালনি হৈছে অসমত ব্যৱহৃত এক পৰম্পৰাগত বাঁহৰ সঁজুলি, যাৰ সহায়ত চাউল, দাইল, আটা, বালি আদি বস্তু পৃথক কৰা হয়। চালনি সাধাৰণতে গোলাকাৰ আৰু ওপৰত মুকলি অৱস্থাত থাকে। এই সঁজুলিটো অসমীয়া গৃহস্থালিৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ আৰু কৃষিভিত্তিক সমাজত অত্যন্ত প্ৰয়োজনীয় বস্তু।[1]
ইতিহাস আৰু উৎপত্তি
[সম্পাদনা কৰক]বাঁহৰ চালনি অসমত প্ৰাচীন কালৰে পৰা ব্যৱহৃত হৈ আহিছে। ড° প্ৰমোদ চন্দ্ৰ চৌধুৰীৰ "দ্য হিষ্ট্ৰী অৱ চিভিলাইজেচন অৱ দ্য পিপল অৱ অসম" গ্ৰন্থ অনুসৰি, সপ্তম শতিকাত ভাস্কৰ বৰ্মাৰ শাসনকালত বিভিন্ন ৰঙৰ নৰাৰে তৈয়াৰী ঝুৰি আৰু বাঁহৰ সঁজুলিৰ উল্লেখ পোৱা যায়।[2] আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো গাঁৱৰ মানুহে এই পৰম্পৰাগত কৌশল ব্যৱহাৰ কৰিছিল।
গঠন আৰু নিৰ্মাণ প্ৰক্ৰিয়া
[সম্পাদনা কৰক]বাঁহৰ চালনি সাধাৰণতে তাজা বাঁহ কাটি তাৰ পাতল ছাল প্ৰস্তুত কৰি বান্ধি নিৰ্মাণ কৰা হয়। একাডেমিক গৱেষণা অনুসৰি, চালনি হৈছে গোলাকাৰ চাকিৰ দৰে সঁজুলি যাৰ ব্যাস ১.৫ ফুটৰ পৰা ৩.৫ ফুট পৰ্যন্ত হয়।[3] বিশেষকৈ অসমীয়া মহিলাসকলে পুৰণি কালৰে পৰা চালনি বনোৱাত পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাই আহিছে। চালনি গোলাকাৰ বা অৰ্ধগোলাকাৰ আকৃতিত নিৰ্মাণ কৰা হয়। ছালবোৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ বাঁহৰ পৰা প্ৰস্তুত কৰা হয়, যেনে জাতি বাঁহ, ভলুকা বাঁহ বা মাকাল বাঁহ।
নিৰ্মাণৰ পদক্ষেপসমূহ
[সম্পাদনা কৰক]- প্ৰথমে উপযুক্ত বাঁহ নিৰ্বাচন কৰা হয়
- বাঁহক পাতল ছালত কটা হয়
- ছালবোৰ শুকুৱাই লোৱা হয়
- বিশেষ কৌশলেৰে ক্ৰিছ-ক্ৰছ প্ৰণালীত বান্ধি চালনিৰ আকৃতি দিয়া হয়
- সকলো অংশ সমানে বান্ধি চূড়ান্ত ৰূপ দিয়া হয়
ব্যৱহাৰ
[সম্পাদনা কৰক]চালনি প্ৰধানকৈ ধানৰ পৰা চাউল পৃথক কৰিবলৈ বা মাটি, ডাইল, বালি আদি বাচনি কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। নৃতাত্ত্বিক গৱেষণা অনুসৰি, চালনি চাউল, ধান, চাহপাত ধোৱা আৰু মাছ ধোৱাৰ বাবেও ব্যৱহৃত হয়।[4] ইয়াৰ উপৰিও:
- পিঠা তৈয়াৰ কৰোতে আটা চালি লোৱা
- শুকান শস্য পৰিষ্কাৰ কৰা
- গাঁৱৰ উৎসৱত খাদ্য পৰিবেশনৰ বাবে
- ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানত দান-দক্ষিণাৰ বস্তু বহন কৰা
- ঘৰুৱা কামত বিভিন্ন সামগ্ৰী ৰখা
হাৰনখো
[সম্পাদনা কৰক]হাৰনখো হৈছে আন এক প্ৰকাৰৰ বাঁহৰ সঁজুলি, যি বাঁহৰ ছালেৰে বান্ধি তৈয়াৰ কৰা এবিধ পৰম্পৰাগত গৃহস্থালিৰ পাত্ৰ। হাৰনখো সাধাৰণতে জোঙা টুপিৰ দৰে আকৃতিৰ, যাৰ জালিৰ দৰে গঠন থাকে। ই মূলতঃ শুকান শস্য, কণী, ডাইল আদিৰ সংৰক্ষণৰ বাবে ব্যৱহৃত হয়। হাৰনখো আৰু চালনি দুয়োটাই অসমৰ পৰম্পৰাগত হস্তশিল্পৰ উৎকৃষ্ট নিদৰ্শন।
আঞ্চলিক বৈচিত্ৰ্য
[সম্পাদনা কৰক]অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চলত চালনিৰ আকৃতি আৰু ব্যৱহাৰৰ পদ্ধতিত কিছু পাৰ্থক্য দেখা যায়। উজনি অসমত সৰু আকাৰৰ চালনি বেছি ব্যৱহৃত হয়, আনহাতে নামনি অসমত ডাঙৰ আকাৰৰ চালনি প্ৰচলিত। বৰো সম্প্ৰদায়ৰ মাজত বিশেষ ধৰণৰ চালনি তৈয়াৰ কৰা হয়। কাৰ্বি জনগোষ্ঠীৰ মাজত বাঁহৰ চালনি সাংস্কৃতিক পৰিচয়ৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ।[4]
অৰ্থনৈতিক গুৰুত্ব
[সম্পাদনা কৰক]বাঁহৰ চালনি নিৰ্মাণ গ্ৰাম্য অৰ্থনীতিৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ। ভাৰতৰ জনগণনা অনুসৰি, অসমৰ ২৬খন জিলাত ৪৮০টা বাঁহ-বেত একক আছে য'ত ২,২১২ জন লোকে কাম কৰে।[5] বৰ্তমান সময়ত চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী উদ্যোগে এই পৰম্পৰাগত শিল্পক প্ৰসাৰ কৰাৰ বাবে বিভিন্ন আঁচনি গ্ৰহণ কৰিছে।
সাংস্কৃতিক তাৎপৰ্য
[সম্পাদনা কৰক]চালনি কেৱল দৈনন্দিন গৃহস্থালিৰ সামগ্ৰী নহয়, ই অসমীয়া সমাজৰ এক গভীৰ সাংস্কৃতিক প্ৰতীক। বিহু নৃত্যত, ওজা-পালিত বা নাট-যাত্ৰাত চালনিৰ প্ৰসংগ আহে। লোকগীত আৰু ধাইনামতো চালনিৰ উল্লেখ পোৱা যায়। অসমৰ হস্তশিল্প নীতি ২০২২ অনুসৰি, বাঁহ আৰু বেতৰ সামগ্ৰীসমূহ "স্থানীয় সম্প্ৰদায়ৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ সাংস্কৃতিক আৰু পৰিচয়ৰ চিহ্ন"।[6] গ্ৰাম্য জীৱনৰ স্বনিৰ্ভৰশীলতা আৰু সৃজনশীলতাৰ প্ৰতীক হিচাপে চালনিক গণ্য কৰা হয়।
বৰ্তমান অৱস্থা আৰু ভৱিষ্যৎ
[সম্পাদনা কৰক]আধুনিক যুগত প্লাষ্টিকৰ সামগ্ৰীৰ প্ৰচলনৰ ফলত বাঁহৰ চালনিৰ ব্যৱহাৰ কিছু হ্ৰাস পাইছে। তথাপি পৰিৱেশ সচেতনতা বৃদ্ধিৰ লগে লগে পুনৰ এই পৰম্পৰাগত সামগ্ৰীৰ চাহিদা বাঢ়িছে। ৰাষ্ট্ৰীয় বাঁহ মিছন আৰু অসম চৰকাৰৰ নতুন হস্তশিল্প নীতিয়ে এই শিল্পক পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ প্ৰচেষ্টা চলাইছে।[7]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Indira Gandhi National Centre for the Arts. "Bamboo And Cane Culture Of Assam". IGNCA Northeastern Regional Centre. Accessed 2025. উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: Invalid
<ref>tag; name "ignca1" defined multiple times with different content - ↑ Choudhury, P.C. (2015). "The History of Civilization of the People of Assam to the 12th Century A.D." Gauhati University (Reprint Edition).
- ↑ Jayaraj, R.S.C., Sharma, P. and Borah, G. (2020). "Bamboo Research at the Rain Forest Research Institute, Jorhat, Assam: A Review". Journal of Non-Timber Forest Products, 27(2), 78-90.
- ↑ 4.0 4.1 Singha, K.N. & Timing, L. (2015). "Significance of bamboo in Karbi culture; A case study among the Karbi tribes of Assam, India". International Journal of Advanced Research in Biology and Biotechnology, 1(1), 2-9.
- ↑ Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. "Census of India: Handicrafts in Assam". Ministry of Home Affairs, Government of India.
- ↑ Government of Assam. "Handicraft Policy of Assam, 2022". Department of Industries and Commerce, Assam. উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: Invalid
<ref>tag; name "assam_policy" defined multiple times with different content - ↑ Ministry of Agriculture and Farmers Welfare. "National Bamboo Mission Guidelines, 2019". Government of India.
উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: <references>ত দিয়া <ref> টেগৰ কোনো নাম আবণ্টন নাই।