বায়াং
| বায়াং | |
|---|---|
 | |
| প্ৰকাৰ | পৰম্পৰাগত পুতলা নাটক |
| পূৰ্বসূৰী কলা | জাভাৰ জনগোষ্ঠী |
| Originating culture | ইণ্ডোনেছিয়া |
| Originating era | হিন্দু- বৌদ্ধ সভ্যতা |
বায়াং ইণ্ডোনেছিয়াৰ জাভা দ্বীপৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা পুতলা নৃত্যনাটিকাৰ এক পৰম্পৰাগত ৰূপ।[1][2][3] বায়াং শব্দই সমগ্ৰ নাটকীয় অনুষ্ঠানটোক বুজায়। কেতিয়াবা চামৰাৰ পুতলাটোকেই বায়াং বুলি কোৱা হয়।[4] বায়াং পুতলা থিয়েটাৰৰ অভিনয়ৰ লগত এটা গেমেলান অৰ্কেষ্ট্ৰা থাকে (বালিত বায়াং পৰিবেশনৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট গামেলান ধাৰাটোক জেণ্ডেৰ ৱায়াং বুলি জনা যায়)। মূলতঃ নাটকীয় কাহিনীসমূহত থলুৱা লোক সাংস্কৃতিক পবিত্ৰ জাভাসকলৰ ধৰ্মীয় মূল্যবোধৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে যদিও পিছৰ সময়ত হিন্দু ধৰ্মৰ পৰাও কেইবাটাও অথলুৱা পৌৰাণিক কাহিনী (যেনে বালি হিন্দু ধৰ্মত আটাইতকৈ বিশিষ্ট ৰামায়ণ আৰু মহাভাৰতৰ মহাকাব্যৰ খণ্ড), ইছলাম ধৰ্মৰ লগতে খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ ধৰ্মীয় উৎসৰ পৰাও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।[2][5]
[6] ডালাং, ৱায়াংৰ অভিনয়ত পুতলা নাটক, আৰু পৰম্পৰাগতভাৱে মাজনিশাৰ পৰা ৰাতিপুৱালৈকে শ্ব'ৰ আচাৰ-অনুষ্ঠানত ৱায়াং পৰিবেশন কৰে (মানুহে পৰ্দাৰ দুয়োফালৰ পৰা শ্ব'টো চায়)।[2][5]
বিশেষকৈ জাভা আৰু বালি দ্বীপত ইণ্ডোনেছিয়ানসকলৰ মাজত বায়াঙৰ অভিনয় এতিয়াও অতি জনপ্ৰিয়। সাধাৰণতে কিছুমান বিশেষ অনুষ্ঠান, কিছুমান বিশেষ অনুষ্ঠান, কিছুমান বিশেষ অনুষ্ঠান, আনকি পৰ্যটনস্থলীতো বায়াং প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। আচাৰ-অনুষ্ঠানৰ প্ৰসংগত পুতলা প্ৰদৰ্শন প্ৰাৰ্থনা অনুষ্ঠান (বালিৰ মন্দিৰত অনুষ্ঠিত),[7] ৰুকাটান অনুষ্ঠান (চুকেৰটো, শিশুক দুৰ্ভাগ্যৰ পৰা ৰক্ষা কৰা),[8] আৰু চেডেকাহ বুমি অনুষ্ঠান (প্ৰচুৰ শস্যৰ বাবে ঈশ্বৰক ধন্যবাদ)ৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[9] অনুষ্ঠানৰ প্ৰসংগত সাধাৰণতে ইয়াক মান্টেনান (জাভানীজ বিবাহ অনুষ্ঠান) আৰু সুনাতন (চুন্নত অনুষ্ঠান) উদযাপন কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অনুষ্ঠানত ইয়াক স্বাধীনতা দিৱস, পৌৰসভা আৰু কোম্পানীসমূহৰ বৰ্ষপূৰ্তি, জন্মদিন, কিছুমান নিৰ্দিষ্ট দিন স্মৰণ, আৰু বহুতো উদযাপনৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আনকি আধুনিক যুগত পৰ্যটন কাৰ্য্যকলাপৰ বিকাশৰ লগে লগে বায়াং পুতলা প্ৰদৰ্শনীক সাংস্কৃতিক পৰ্যটনৰ আকৰ্ষণ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[10]
বায়াং পৰম্পৰাৰ ভিতৰত অভিনয়, গায়ন, সংগীত, নাটক, সাহিত্য, চিত্ৰকলা, ভাস্কৰ্য্য, খোদিত, আৰু প্ৰতীকী কলা আদি অন্তৰ্ভুক্ত। হাজাৰ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি বিকশিত হৈ অহা পৰম্পৰাসমূহ তথ্য, প্ৰচাৰ, শিক্ষা, দাৰ্শনিক বুজাবুজি আৰু মনোৰঞ্জনৰ মাধ্যমো।[11]
ইউনেস্কোৱে ২০০৩ চনৰ ৭ নৱেম্বৰত বায়াং – সমতল চামৰাৰ ছাঁৰ পুতলা (বায়াং কুলিট), সমতল কাঠৰ পুতলা (বায়াং ক্লিটিক), আৰু ত্ৰিমাত্ৰিক কাঠৰ পুতলা (বায়াং গলেক) থিয়েটাৰক মানৱতাৰ মৌখিক আৰু অস্পষ্ট ঐতিহ্যৰ মাষ্টাৰপিছ হিচাপে নিৰ্ধাৰণ কৰে।
ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান
[সম্পাদনা কৰক]ব্যুৎপত্তিগতভাৱে বায়াং জাভামূলীয় শব্দ, পুৰণি জাভামূলীয় ৱায়াঙৰ পৰা পৰিৱৰ্তনসূত্ৰে পোৱা, আক্ষৰিক অৰ্থত 'ছাঁ',[3][12] ইয়াৰ প্ৰাৰম্ভিক ছাঁ পুতলা ৰূপক বুজায়। আধুনিক মান্য ইণ্ডোনেছিয়াৰ ভাষাত শব্দটোৰ সমতুল্য শব্দটো হৈছে বায়াং। আধুনিক দৈনিক জাভা আৰু ইণ্ডোনেছিয়াৰ শব্দভাণ্ডাৰত বায়াঙে পুতলাটোক বা গোটেই পুতলা থিয়েটাৰৰ অভিনয়ক বুজাব পাৰে।[13] বিশেষকৈ জাভা ভাষিক পৰিসৰৰ ভিতৰত, এই পৰিৱেশনৰ জাভা ভাষিক পঞ্জীয়ন বৈচিত্ৰ্যৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি বিভিন্ন পৰিভাষা আছে; বায়াং শব্দটো এনগোকো (সাধাৰণ) পঞ্জীত ব্যৱহাৰ কৰা হয়, আনহাতে ইয়াৰ ক্ৰমা (ভদ্ৰ) পঞ্জীত সমকক্ষক ৰিংগিট বুলি বেছি পৰিচিত।[13]
তথ্য সূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ ""Wayang puppet theatre", Inscribed in 2008 (3.COM) on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity (originally proclaimed in 2003)". UNESCO. http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?lg=en&pg=00011&RL=00063। আহৰণ কৰা হৈছে: 10 October 2014.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "Wayang: Indonesian Theatre". Encyclopaedia Britannica. 2012.
- ↑ 3.0 3.1 "History and Etymology for Wayang". Merriam-Webster. https://www.merriam-webster.com/dictionary/wayang। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 December 2020.
- ↑ Siyuan Liu (2016). Routledge Handbook of Asian Theatre. Routledge. পৃষ্ঠা. 72–81. ISBN 978-1-317-27886-3. https://books.google.com/books?id=H1iFCwAAQBAJ.
- ↑ 5.0 5.1 Don Rubin; Chua Soo Pong; Ravi Chaturvedi (2001). The World Encyclopedia of Contemporary Theatre: Asia/Pacific. Taylor & Francis. পৃষ্ঠা. 184–186. ISBN 978-0-415-26087-9. https://books.google.com/books?id=maGU4ziPQJQC&pg=PA184.
- ↑ Yves Bonnefoy (1993). Asian Mythologies. University of Chicago Press. পৃষ্ঠা. 162. ISBN 978-0-226-06456-7. https://books.google.com/books?id=r4I-FsZCzJEC&pg=PA162.
- ↑ ""Pertunjukan Wayang Kulit sebagai Atraksi Budaya Baik atau Buruk?"". www.kompasiana.com. 15 December 2019. https://www.kompasiana.com/arullasinta/5df50b37d541df67744da452/pertunjukan-wayang-kulit-sebagai-atraksi-budaya-baik-atau-buruk?page=all। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 February 2021.
- ↑ ""Dalang Ruwat, Profesi Tak Sembarangan Ki Manteb Soedharsono"". www.cnnindonesia.com. https://www.cnnindonesia.com/hiburan/20191129153730-241-452708/dalang-ruwat-profesi-tak-sembarangan-ki-manteb-soedharsono। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 February 2021.
- ↑ ""Sedekah Bumi dan Wayang Kulit, Cara Bersyukur Petani Atas Panennya"". www.jawapos.com. 10 October 2018. https://www.jawapos.com/jpg-today/10/10/2018/sedekah-bumi-dan-wayang-kulit-cara-bersyukur-petani-atas-panennya/। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 February 2021.
- ↑ ""Wayang Seni Ritual, Dulu Dimainkan Oleh Saman"". www.balihbalihan.com. 12 June 2020. https://balihbalihan.com/2020/06/13/wayang-seni-ritual-dulu-dimainkan-oleh-saman/#:~:text=Seni%20pertunjukan%20wayang%20tidak%20hanya,selalu%20hadir%20sebagai%20pemuput%20karya.। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 February 2021.
- ↑ ""Wayang: Aset Budaya Nasional Sebagai Refleksi Kehidupan dengan Kandungan Nilai-nilai Falsafah Timur"". Indonesian Ministry of Education and Culture (Kemdikbud). https://jendela.kemdikbud.go.id/v2/kebudayaan/detail/wayang-aset-budaya-nasional-sebagai-refleksi-kehidupan-dengan-kandungan-nilai-nilai-falsafah-timur#:~:text=Wayang%20merupakan%20salah%20satu%20puncak,antara%20banyak%20karya%20budaya%20lainnya.&text=Wayang%20terus%20berkembang%20dari%20zaman,%2C%20pemahaman%20filsafat%2C%20serta%20hiburan.। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 January 2021.
- ↑ Mair, Victor H. Painting and Performance: Picture Recitation and Its Indian Genesis. Honolulu: University of Hawaii Press, 1988. p. 58.
- ↑ 13.0 13.1 Robson & Wibisono 2002, পৃষ্ঠা. 803-804.