বাৰেন্দ্ৰ

বৰেন্দ্ৰত কৈৱৰ্তসকলৰ এজন ৰজাৰ মুদ্ৰা, প্ৰায় ৬৪০–৭৩০ খ্ৰীষ্টাব্দ।

বাৰেন্দ্ৰ, যাক বাৰিন্দ বুলিও কোৱা হয়, উত্তৰ বংগৰ এটা প্ৰাচীন আৰু ঐতিহাসিক ভূ-খণ্ড আছিল, বৰ্তমান বেছিভাগেই বাংলাদেশত আৰু অলপ অংশ ভাৰতৰ পশ্চিম বংগ আৰু পূব বিহাৰ ৰাজ্যত আছে।

ই বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰাজশাহী আৰু ৰংপুৰ সংমণ্ডলৰ অন্তৰ্গত পুন্দ্ৰবৰ্ধনা বা পুন্দ্ৰ ৰাজ্য অঞ্চলৰ অংশ হিচাপে গঠন কৰিছিল আৰু বাংলাদেশৰ বগৰা, ৰাজশাহী, পাবনা আৰু দিনাজপুৰ আৰু ভাৰতৰ পশ্চিম বংগৰ পশ্চিম দিনাজপুৰ আৰু মালদা জিলাক সামৰি লৈছিল। কানিংহামৰ মতে বাৰেন্দ্ৰৰ সীমা আছিল পশ্চিমে গংগা আৰু কোশী নদী, পূবে কৰতোৱা, দক্ষিণে পদ্মা নদী আৰু কোচবেহাৰৰ মাজৰ ভূমি আৰু তেৰাই নদীকো সামৰি লৈছিল।

সাহিত্য আৰু শিলালিপি

আৰ চি মজুমদাৰৰ মতে বাৰেন্দ্ৰ-মণ্ডল শব্দটো ৰামচৰিতত পোৱা যায়, য’ত ইয়াক গংগা আৰু কৰতোৱা নদীৰ মাজত স্থান দিয়া হৈছে। তেওঁ লিখিছে, "পুন্দ্ৰবৰ্ধনৰ লগত ইয়াৰ অন্তৰ্ভুক্তি ছিলিমপুৰ, তৰ্পাণ্ডিঘী আৰু মাধৈনগৰ শিলালিপিৰদ্বাৰা প্ৰমাণিত হৈছে।" তবাকুৱাত-ই-নাচিৰিত বাৰিন্দক গংগাৰ পূব দিশৰ লখনাৱতী ভূ-খণ্ডৰ কাষৰীয়া অঞ্চল বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।"

ইতিহাস

ঐতিহাসিক প্ৰমাণে মৌৰ্য যুগত বংগত ব্ৰাহ্মণৰ উল্লেখযোগ্য উপস্থিতিৰ প্ৰমাণ দিয়ে। স্থূলভদ্ৰৰ গুৰু বুলি গণ্য কৰা জৈন আচাৰ্য ভদ্ৰবাহুৰ জন্ম পুন্দ্ৰবৰ্ধন (বা বংগৰ গংগাৰ উত্তৰ আৰু ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পশ্চিম অঞ্চল, পিছলৈ বাৰেন্দ্ৰ নামেৰে জনাজাত) ব্ৰাহ্মণ পৰিয়ালত হোৱা বুলি কোৱা হয়। এনে প্ৰমাণৰপৰা অনুমান কৰা হয় যে পুণ্ড্ৰ বা বাৰেন্দ্ৰ আৰু ভাগীৰথীৰ পশ্চিম অঞ্চল (প্ৰাচীন যুগত ৰাধা বুলি কোৱা হয়) প্ৰাচীন কালৰপৰাই ব্ৰাহ্মণৰ আসন।^{[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]}