বীৰ লৰিক
বীৰ লৰিক (ইংৰাজী: Veer Lorik) ভাৰতৰ বিহাৰ আৰু পূব উত্তৰ প্ৰদেশৰ ভোজপুৰী লোককথাৰ অংশ। এছ এম পাণ্ডেৰ মতে ইয়াক অহিৰে ৰামায়ণ বুলি গণ্য কৰে।[1] বীৰ লৰিক পূব উত্তৰ প্ৰদেশৰ আহীৰৰ কিংবদন্তিৰ এটা ঐশ্বৰিক চৰিত্ৰ।[2][3][4] উত্তৰ প্ৰদেশৰ সোণভদ্ৰাৰ সোণ নদীৰ পাৰত থকা বীৰ লৰিক শিলত এটা প্ৰেম কাহিনী সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে। সেই নামৰ লোককথাৰ নামেৰে তেওঁক কেতিয়াবা ল’ৰিকায়ান বুলিও জনা যায়।
কাহিনী
[সম্পাদনা কৰক]পঞ্চম শতিকাৰ সময়ছোৱাত সোণ নদীৰ পাৰত (বৰ্তমান সোণভদ্ৰ জিলাত অৱস্থিত) আগৰী নামৰ এখন ৰাজ্য আছিল। ৰাজ্যখনৰ শাসক ৰজা মোলাগট ভৰে অতি ভাল ৰজা হোৱাৰ পিছতো মেহৰা নামৰ এজন যাদৱ মানুহক তেওঁ ব্যৱহাৰ কৰা ক্ষমতাৰ বাবে ঈৰ্ষা কৰিছিল। এদিন ৰজা মোলাগট ভৰে মেহৰাক জুৱা খেললৈ মাতিলে। জুৱাৰ খেলৰ বিজয়ীয়ে ৰাজ্যৰ ওপৰত শাসন কৰিব বুলি প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছিল। মেহৰাই ৰজাৰ প্ৰস্তাৱ মানি লৈ তেওঁলোকে জুৱা খেলিবলৈ ধৰিলে। ৰজাই সকলো হেৰুৱাই নিজৰ ৰাজ্য এৰি যাব লগা হ’ল। ৰজাৰ দুৰ্দশা দেখি ভগৱান ব্ৰহ্মই ছদ্মবেশত সন্ন্যাসী হৈ আহি তেওঁক কিছুমান মুদ্ৰা দিলে, সেই মুদ্ৰাবোৰেৰে এবাৰ খেল খেলিলে তেওঁৰ শাসন ঘূৰি আহিব বুলি আশ্বাস দিলে। ৰজাই মানিলে, আৰু জয়ী হ’ল। মেহৰাই ছবাৰ পৰাজিত হৈ গৰ্ভৱতী পত্নীকে ধৰি সকলো জুৱা খেলি আঁতৰি গৈছিল। সপ্তমবাৰত পত্নীৰ গৰ্ভও হেৰুৱালে। কিন্তু ৰজাই যেন মেহৰাৰ প্ৰতি মহানুভৱতা দেখুৱাইছিল। তেওঁ কয় যে যদি আগন্তুক কেঁচুৱাটো ল’ৰা হয় তেন্তে তেওঁ ঘোঁৰাশালত কাম কৰিব আৰু যদি ছোৱালী হয় তেন্তে তাইক ৰাণীৰ সেৱাত নিযুক্তি দিয়া হ’ব।
মেহৰাৰ সপ্তম সন্তানটো ছোৱালী জন্ম হয় আৰু তাইৰ নাম মঞ্জৰী। ৰজাই এই কথা গম পাই মঞ্জৰীক আনিবলৈ সৈনিক পঠিয়াই দিলে। কিন্তু মঞ্জৰীৰ মাকে জীয়েকক দিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। বৰঞ্চ তেওঁ ৰজালৈ বাৰ্তা পঠিয়াই দিলে যে যদি তেওঁ মঞ্জৰীক লগত লৈ যাব বিচাৰে তেন্তে তেওঁৰ স্বামীক হত্যা কৰিব লাগিব।
সেয়ে মঞ্জৰীৰ পিতৃ-মাতৃয়ে বিয়াৰ পিছত ৰজাক পৰাস্ত কৰিব পৰা দৰা বিচাৰিছিল। মঞ্জৰীয়ে মাক-দেউতাকক বালিয়া নামৰ মানুহখিনিৰ ঠাইলৈ যাবলৈ ক'লে য'ত তেওঁলোকে যাদৱ বীৰ ল'ৰিক নামৰ এজন যুৱকক পাব।[2][1][4] তেওঁ পূৰ্বৰ জীৱনত তাইৰ প্ৰেমিক আছিল, আৰু ৰজাক পৰাস্ত কৰিবলৈও সক্ষম আছিল।
মঞ্জৰী আৰু লৰিকৰ দেউতাকৰ লগ হয় আৰু বিয়া ঠিক হৈ যায়। লৰিকে পাঁচ লাখ মানুহ লৈ আহে মঞ্জৰীক বিয়া কৰাবলৈ। নদীৰ পাৰ পাওঁতে ৰজাই নিজৰ সৈন্যবাহিনী পঠিয়াই লৰিকৰ লগত যুঁজি মঞ্জৰী দখল কৰে। লৰিকে যেন যুদ্ধত বিপুল ব্যৱধানত পৰাস্ত হ’ল। মঞ্জৰীয়ে এগৰাকী অসাধাৰণ ছোৱালী হোৱাৰ বাবে বীৰ লৰিকৰ ওচৰলৈ গৈ কয় যে আগৰি গড়ৰ ওচৰত গোথানী নামৰ এখন গাঁও আছে। তাই তাক কয় যে সেই গাঁৱত শিৱৰ মন্দিৰ আছে আৰু সি যদি তালৈ গৈ ভগৱানৰ ওচৰত প্ৰাৰ্থনা কৰে তেন্তে বিজয় তেওঁৰ হ’ব।
লৰিকে মাঞ্জাৰীয়ে কোৱাৰ দৰে কৰি যুদ্ধত জয়ী হ’ল আৰু দুয়োৰে বিয়া হ’ল। গাঁৱৰ দুৱাৰৰ পৰা ওলাই অহাৰ আগতে মঞ্জাৰীয়ে লৰিকক কয় যে কিবা এটা ডাঙৰ কাম কৰক যাতে ৰাইজে মনত ৰাখে যে তেওঁলোকে ইজনে সিজনক ইমানখিনি ভাল পাইছিল। বীৰ লৰিকে মাঞ্জাৰীক সুধিলে যে তেওঁ কি কৰিব লাগিব যাতে ই প্ৰকৃত প্ৰেমৰ প্ৰতীক হৈ পৰে আৰু ইয়াৰ পৰা কোনো প্ৰেমময় দম্পতী কেতিয়াও হতাশ হৈ ঘূৰি নাহে। মঞ্জাৰীয়ে এটা শিললৈ আঙুলিয়াই লৰিকে যিখন তৰোৱালেৰে ৰজাক হত্যা কৰিছিল, সেইখন তৰোৱালেৰে কাটিবলৈ ক’লে। লৰিকে একে কাম কৰিলে আৰু শিলটো দুটুকুৰা হৈ গ’ল। মঞ্জাৰীয়ে কপালত ভঙা শিলেৰে চিৰঙ্ক লগাই বীৰ ল'ৰিক শিলটোক প্ৰকৃত প্ৰেমৰ চিন হিচাপে বনাইছিল, যাতে চিৰদিনৰ বাবে থিয় হৈ থাকে।[5]
এছ এম পাণ্ডেই ইয়াক আহীৰসকলৰ জাতীয় মহাকাব্য বুলি অভিহিত কৰিছিল।[6]
বীৰ লৰিক শিল
[সম্পাদনা কৰক]| বীৰ লৰিক শিল | |
|---|---|
| অৱস্থান | মাৰ্কুণ্ডি পাহাৰ, সোণভদ্ৰ জিলা। , উত্তৰ প্ৰদেশ, ভাৰত |
| নিকটৱৰ্তী নগৰ | ৰবাৰ্টছগঞ্জ, উত্তৰ প্ৰদেশ, ভাৰত |
বীৰ লৰিক শিল ৰবাৰ্টছগঞ্জৰ পৰা প্ৰায় ৫ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত উত্তৰ ভাৰতৰ উত্তৰ প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ মাৰ্কুণ্ডি পাহাৰত অৱস্থিত। ই স্থানীয় লোককথা ‘লৰিকি’ৰ মূল চৰিত্ৰ লৰিক আৰু মঞ্জৰীৰ প্ৰেম আৰু বীৰত্বৰ প্ৰতীক। লোককথা অনুসৰি, যাদৱ বীৰ লৰিকে নিজৰ প্ৰকৃত প্ৰেমৰ প্ৰমাণ হিচাপে নিজৰ তৰোৱালখন ব্যৱহাৰ কৰি, মাত্ৰ এটা আঘাততে এই শিলটো কাটিছিল। থলুৱা লোকগীতৰ দ্বাৰা গোৱা কেইবাটাও লোকগীত লৰিকিৰ ওপৰত আধাৰিত। ইয়াত প্ৰতি বছৰে হিন্দুৰ উৎসৱ গোবৰ্ধন পূজা পালন কৰা হয়।[7]
গোবৰ্ধন পূজাৰ সময়ত বীৰ লৰিক আৰু মাঞ্জাৰীৰ দৰে বহু দম্পতী ইয়ালৈ চিৰন্তন প্ৰেমৰ প্ৰাৰ্থনা কৰিবলৈ আহে।[8]
তথ্য সংগ্ৰহ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ 1.0 1.1 "बलिया के वीर ने पत्थर के सीने में जड़ा प्रेम". Jagran. https://www.jagran.com/uttar-pradesh/sonbhadra-the-hero-of-ballia-thrown-into-the-stone-chest-17306943.html.
- ↑ 2.0 2.1 Singh, Shankar Dayal. Bihar : Ek Sanstkritik Vaibhav, from..._Shankar Dayal Singh – Google Books. ISBN 81-7182-294-0. https://books.google.com/books?id=syip6LKz78kC। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 June 2020.
- ↑ Bihar :BIHAR SAMANYA GYAN, from..._Dr. Manish Ranjan, IAS – Google Books. ISBN 9789353227722. https://books.google.com/books?id=p8W-DwAAQBAJ। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 June 2020.
- ↑ 4.0 4.1 Kala ka Saundrya-1– Google Books. ISBN 978-81-8143-888-1. https://books.google.com/books?id=lfpHv65tB7UC। আহৰণ কৰা হৈছে: 22 June 2020.
- ↑ "great love story of manjari and lorik". www.patrika.com. http://www.patrika.com/news/varanasi/great-love-story-of-manjari-and-lorik-12235/.
- ↑ Pandey, Shyam Manohar (1987). The Hindi oral epic Lorikayan, from ... –Shyam Manohar Pandey– Google Books. https://books.google.com/books?id=FMPYAAAAMAAJ। আহৰণ কৰা হৈছে: 23 June 2020.
- ↑ "Khaulte dudh se kiya snan". Jagaran. www.Jagaran.com. 25 October 2014. http://www.jagran.com/uttar-pradesh/sonbhadra-11724648.html.
- ↑ "जाजम पर बैठ ग्रामीणों ने किए निर्णय | villagers decided in sittings". Patrika News. 20 October 2016. https://www.patrika.com/nagaur-news/villagers-decided-in-sittings-2358397/.