বৌদ্ধযান
| বৌদ্ধযান | |
|---|---|
| স্থানীয় নাম | বৌধায়ন |
| জন্ম | উপবৰ্ষ স্বামী বৌদ্ধযান মন্দিৰ, বেংগন গাঁও, বাজপট্টি ব্লক, সীতামৰ্হী জিলা, মিথিলা, বিহাৰ |
| স্মৃতিচিহ্ন | স্বামী বৌদ্ধযান মন্দিৰ, সীতামৰ্হী জিলা |
| অন্য নাম | বোধায়ন |
| শিক্ষানুষ্ঠান | মিথিলাত সংস্কৃত আৰু বৈদিক শিক্ষা |
| পেচা | বৈদিক আচাৰ্য, আৰু গণিতবিদ |
| জনা যায় | বৌদ্ধযান সূত্ৰ |
বৌদ্ধযান আছিল এজন প্ৰাচীন ভাৰতীয় গণিতজ্ঞ আৰু বৈদিক ঋষি, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব অষ্টম-৭ম শতিকাৰ আশে-পাশে বাস কৰা বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। প্ৰাথমিক ভাৰতীয় গণিত আৰু জ্যামিতিৰ অৱদানৰ বাবে তেওঁ প্ৰধানকৈ বৌদ্ধযান সূত্ৰৰ ৰচনাৰ বাবে বিখ্যাত। তেওঁৰ জন্ম বাৰ্ষিকীক মিথিলা অঞ্চলত ব বৌদ্ধযান জয়ন্তী বা বোধায়ন জয়ন্তী বুলি জনা যায়।
বিৱৰণ
[সম্পাদনা কৰক]বৌদ্ধযান খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৭০০ চনৰ ভিতৰত এজন পূজনীয় দাৰ্শনিকৰ লগতে এজন মহান ভাৰতীয় গণিতজ্ঞও আছিল। তেওঁ প্ৰাচীন ভাৰত উপমহাদেশত ৰচিত কেইবাখনো প্ৰাচীন গ্ৰন্থৰ ৰচক। তেওঁ দুশৰো অধিক গ্ৰন্থ ৰচনা কৰিছিল। তেওঁ গণিতৰ বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ তত্ত্ব দিছিল।[1] তেওঁ বিখ্যাত গাণিতিক তত্ত্ব বৌধায়ন শূল্বসূত্ৰৰ বাবে পৰিচিত।
অষ্টধ্যায়ী গ্ৰন্থত তেওঁক বিখ্যাত সংস্কৃত ব্যাকৰণবিদ পাণিনিৰ গুৰু বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে। তেওঁ দৰ্শন, ধৰ্মতত্ত্ব, গণিত আৰু ভাষা বিষয়ৰ এক মহান পণ্ডিত আছিল। তেওঁৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থসমূহ হ'ল বেদবৃতি, বেদান্ত, ৰত্ন মঞ্জুষ, ধৰ্মসূত্ৰ আৰু গৃহসূত্ৰ।[1] বৌদ্ধযান ধৰ্মসূত্ৰ আৰু বৌদ্ধযান গৃহ পৰিষদ সূত্ৰ তেওঁৰদ্বাৰা ৰচিত প্ৰধান গ্ৰন্থ দুটা, য’ত হিন্দু পৰম্পৰাৰ আচাৰ-ব্যৱহাৰ আৰু দৰ্শনৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে। হিন্দু পৰম্পৰাত তেওঁৰ চিন্তাধাৰাক বৌধায়ন শাখা বা বৌধায়ন ধাৰা বুলি জনা যায়। বৌধায়ন শাখাই হিন্দু ধৰ্মত প্ৰতিমূৰ্তি পূজাৰ প্ৰথা বিবেচনা কৰে। ই কৃষ্ণ যজুৰ্বেদৰ তৈত্তিৰীয় নৱ-চেতনাৰ সৈতে জড়িত। বৌধায়ন ধাৰাত ভগৱান বিষ্ণুক সৰ্বোচ্চ সত্তা হিচাপে গণ্য কৰা হয় আৰু মহাপুৰুষ বুলি কোৱা হয়। ভগৱান বিষ্ণুৰ উপৰি ই হিন্দু ধৰ্মৰ আন সকলো দেৱতাক "সন্মানৰ যোগ্য" বুলিও গণ্য কৰে।[2]
তেওঁৰ আন এখন উল্লেখযোগ্য গ্ৰন্থ হৈছে বৌধায়ন-শ্ৰৌত-সূত্ৰ। ই তেওঁৰ শিষ্যসকলক দিয়া মৌখিক বক্তৃতা আৰু কৃষ্ণ যজুৰ্বেদৰ তৈত্তিৰীয় নৱ-চেতনাৰ অন্তৰ্গত।[3]
জন্ম
[সম্পাদনা কৰক]মিথিলা অঞ্চলৰ কিংবদন্তি অনুসৰি বৌদ্ধযানক ভগৱান বোধায়ন বুলিও কোৱা হয়। হিন্দু পঞ্জিকাৰ পুহ মাহৰ কৃষ্ণা দ্বাদশীত তেওঁৰ জন্ম হৈছিল। ভাৰতৰ বৰ্তমানৰ বিহাৰ ৰাজ্যৰ মিথিলা অঞ্চলৰ সীতামৰ্হী জিলাৰ বাজপট্টি ব্লকৰ বনগাঁও গাঁৱত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁৰ শৈশৱৰ নাম আছিল উপবৰ্ষ।[4][1] পিতৃৰ নাম শংকৰদত্ত আৰু মাতৃৰ নাম চাৰুমতী। তেওঁৰ পিতৃ পাটলিপুত্ৰৰ পণ্ডিত আছিল।[5]
বৌদ্ধযান জয়ন্তী
[সম্পাদনা কৰক]| বৌদ্ধযান জয়ন্তী | |
|---|---|
| সম্পূৰ্ণ নাম | বোধায়ন জন্মোৎসৱ |
| অন্য নাম | বোধায়ন জয়ন্তী |
| পালন কৰে | হিন্দুধৰ্ম |
| প্ৰকাৰ | সাংস্কৃতিক |
| মহত্ব | বৌদ্ধযানৰ জন্ম বাৰ্ষিকী উদযাপন |
| তাৰিখ | পুহৰ কৃষ্ণা দ্বাদশী |
| ২০২৪ৰ তাৰিখ | ২৭ ডিচেম্বৰ |
| আৰম্ভ হয় | স্বামী বোধায়ন মন্দিৰ |
| সংঘটন | বছৰেকীয়া |
মিথিলা অঞ্চলত মহা আড়ম্বৰেৰে এই জয়ন্তী উদ্যাপন কৰা হয়। ১৯৫৭ চনৰপৰা বিহাৰৰ সীতামৰ্হী জিলাৰ স্বামী বোধায়ন মন্দিৰৰ চৌহদত বৌদ্ধযান জয়ন্তীৰ এক বৃহৎ অনুষ্ঠানৰ আয়োজন কৰা হয়।[6][7] উদ্যাপনৰ উপলক্ষ্যে সাধু - সন্ত আৰু ঋষিসকলক আমন্ত্ৰণ জনোৱা হয়।[5] মন্দিৰৰ চৌহদত ৭ দিনীয়া শ্ৰীমদ ভাগৱত কাহিনীৰ আয়োজন কৰা হয়। বৌদ্ধযান জয়ন্তীৰ এসপ্তাহ আগৰপৰা আৰম্ভ হয় এই উৎসৱ উদ্যাপনৰ প্ৰস্তুতি। ইয়াৰ আৰম্ভণিতে কলশ শোভা যাত্ৰা শোভাযাত্ৰা উদ্যাপন কৰা হয়।[8] প্ৰতি বছৰে ইয়াত এক বিশাল ভোজৰ আয়োজন কৰা হয়। ইয়াত বৌদ্ধযান জয়ন্তীত বৃহৎসংখ্যক ভক্তৰ সমাগম হয়। মন্দিৰৰ চৌহদত অৱস্থিত পুখুৰীত পৱিত্ৰ স্নান কৰে। তেওঁলোকে পৰিক্ৰমা কৰে আৰু মন্দিৰত বৌদ্ধযানৰ মূৰ্তি পূজা কৰে।[4]
বৌদ্ধযান জন্মোৎসৱক বিহাৰত ৰাজ্যিক উৎসৱৰ মৰ্যাদা হিচাপে প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছে ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী জীৱন মিশ্ৰই। ২০২২ চনত তেওঁ মিথিলাবাসীক আশ্বাস দিয়ে যে, বৌদ্ধযান জয়ন্তীক কলা আৰু সংস্কৃতি বিভাগৰ জৰিয়তে ৰাজ্যিক উৎসৱৰ মৰ্যাদা দিয়া হ'ব।[9]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "गणितज्ञ बोधायन की जयंती आज, पर्यटन केंद्र के रूप में होगा विकसित -" (hi ভাষাত). Jagran. https://www.jagran.com/bihar/sitamarhi-today-the-birthplace-of-mathematician-bodhayan-will-be-developed-as-a-tourist-center-18810738.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-07-12.
- ↑ Davis, Richard H. (2024-11-26) (en ভাষাত). Religions of Early India: A Cultural History. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-19926-9. https://books.google.com/books/about/Religions_of_Early_India.html?id=NxsLEQAAQBAJ#v=onepage&q=Baudhayana&f=false.
- ↑ "The Baudhayana Srauta-Sutra | IGNCA" (en-US ভাষাত). https://ignca.gov.in/the-baudhayana-srauta-sutra/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-07-14.
- ↑ 4.0 4.1 "भगवान बोधायन की तपस्थली बोधायनसर को अब मिल सकेगी विश्वव्यापी ख्याति - Bodhanyansar, the ascetic place of Lord Bodhayan, will now be able to gain worldwide fame - Bihar Sitamarhi General News" (hi ভাষাত). Jagran. https://www.jagran.com/bihar/sitamarhi-bodhanyansar-the-ascetic-place-of-lord-bodhayan-will-now-be-able-to-gain-worldwide-fame-19851207.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-07-13.
- ↑ 5.0 5.1 "तैयारियां पूरी, दार्शनिक गणितज्ञ भगवान बोधायन की जयंती आज" (hi ভাষাত). Dainik Bhaskar. 2019-01-02. https://www.bhaskar.com/bihar/sitamarhi/news/preparations-are-completed-the-birth-day-of-philosopher-mathematician-lord-goddess-021034-3560175.html.
- ↑ "बिहार के ऐसे गणितज्ञ...जिनकी थ्योरम प्रयोग कर आर्यभट्ठ ने की थी अंतरिक्ष की कई खोज, पाणिनि के थे गुरु" (hi ভাষাত). News18 हिंदी. 2024-12-20. https://hindi.news18.com/news/bihar/sitamarhi-panini-guru-mathematician-baudhayana-aryabhata-use-of-his-theorem-know-birthplace-local18-8907667.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 2025-07-13.
- ↑ "भगवान बोधायन की जयंती आज" (hi-IN ভাষাত). 2024-12-27. https://www.livehindustan.com/bihar/sitamarhi/story-celebration-of-saint-bodhayan-jayanti-with-grand-festivities-in-bazpatti-201735238092884.html.
- ↑ "शोभायात्रा:बोधायन जयंती 20 को 14 को कलश शोभायात्रा". Dainik Bhaskar. https://www.bhaskar.com/local/bihar/sitamarhi/news/bodhayan-jayanti-20-to-14-kalasha-procession-130677240.html.
- ↑ "बोधायन गणितज्ञ ही नहीं बल्कि ज्योतिषाचार्य व वेदज्ञ थे: मंत्री". Hindustan. https://www.livehindustan.com/bihar/sitamarhi/story-bodhayan-was-not-only-a-mathematician-but-also-an-astrologer-and-a-vedic-scholar-minister-5467202.html.