ভূটানৰ ভাষাসমূহ
ভূটানৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা হৈছে জোংখা ভাষা, যাক ভূটানীজ ভাষা বুলিও কোৱা হয়। ইয়াৰ লিপিৰ নাম হৈছে "চৌকী" (ধৰ্ম ভাষা) (Chhokey, Dharma Language)। এই লিপিৰ তিব্বতীয় ভাষাৰ লগত মিল আছে। বিদ্যালয়সমূহত শিক্ষাৰ মাধ্যম ইংৰাজী আৰু জোংখা ভাষা জাতীয় ভাষা হিচাপে পঢ়োৱা হয়। বৰ্তমান ভূটানত ২৪টা ভাষা প্ৰচলিত। এই ভাষাসমূহ তিব্বত-বাৰ্মা ভাষাৰ পৰা উৎপত্তি হৈছে। আনহাতে ভূটানত প্ৰচলিত নেপালী ভাষাৰ উৎপত্তি ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাৰ পৰা হৈছে।
ভূটানৰ গৌণ ভাষাসমূহ হ'ল: ব্ৰোক্কাট, ব্ৰোকপা, চোকাংচাখা, খাম-তিব্বতী, লাখা, ছিক্কিমীজ, বুমথাং, চালি, ডাক্পা, ন্যেন ভাষা, গুৰুং, কিৰান্তি ভাষাসমূহ, লেপচা, নেৱাৰ, তামাং, গংদুক, লোকপু আৰু অলে ভাষা।
চীন-তিব্বতীয় ভাষাসমূহ
[সম্পাদনা কৰক]ভূটানত বহুলভাৱে কোৱা ভাষাবিলাক প্ৰধানকৈ চীন-তিব্বতীয় ভাষাপৰিয়ালৰ অন্তৰ্গত। জোংখা (རྫོང་ཁ་) ভূটানৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা আৰু এইটো দক্ষিণ-পশ্চিম চীন আৰু উত্তৰ ভাৰতত কোৱা ভাষাসমূহৰ সৈতে জড়িত। জোংখা ভাষা তিব্বতীয় ভাষাসমূহৰ পৰা বিকাশ হোৱা বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।
উত্তৰ আৰু মধ্য ভূটানত বুমথাং, খেং, আৰু কুৰ্তোপ আদিকে একেলগে "বুমথাং ভাষা গোট" হিচাপে গণ্য কৰা হয়। এইবোৰ ভাষা জোংখাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত যদিও একে নহয়। ইয়াৰ ভিতৰত চালি আৰু লাখা ভাষাও অন্তৰ্ভুক্ত।
ভুটানৰ পূৱ ভাগত চাংলা বা শাৰচপ ভাষা বহুলভাৱে কোৱা হয়। ই এক পৃথক শাখাৰ ভাষা যদিও ই আধুনিক জোংখাৰ সৈতে আংশিক মিল আছে।
ইয়াৰ উপৰিও, চোকাংচাখা, ব্ৰোকপা (লুনানা অঞ্চল), আৰু ব্ৰোক্কাট আদি ক্ষুদ্ৰ সংখ্যক ভাষা আছে, যিবোৰও চীন-তিব্বতীয় ভাষা পৰিয়ালৰ অংশ।
আন এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষা হ'ল গংদুক ভাষা, যাক এক অতিপ্ৰাচীন আৰু পৃথক ভাষা বুলি বিবেচনা কৰা হয়। ই গংদুক অঞ্চলত কেইবাহাজন মানুহে কোৱা এটি সংৰক্ষিত ভাষা।
ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষাসমূহ
[সম্পাদনা কৰক]ভুটানত ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষাসমূহৰ ভিতৰত নেপালী (স্থানীয়ভাৱে "লোটশামখা" নামেৰে জনাজাত) অন্যতম। ই ইণ্ডো-আৰ্য ভাষাসমূহৰ অন্তৰ্গত। নেপালী ভাষা দক্ষিণ ভুটানত বহুলভাৱে কোৱা হয়, বিশেষকৈ লোটশাম্পা জনজাতিৰ মাজত, যি নেপালীয় উৎসৰ ভুটানী নাগৰিক।
ইয়াৰ বাহিৰেও, হিন্দী আৰু ইংৰাজী ভাষা ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ হয়। ইংৰাজী ভাষা বিদ্যালয়, চৰকাৰী কাৰ্যালয় আৰু ব্যৱসায়িক ক্ষেত্ৰসমূহত প্ৰধান মাধ্যম হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ই মূলত শিক্ষা আৰু ব্যৱসায়ৰ ভাষা।
ভূটানত ইংৰাজীৰ জনপ্ৰিয়তা বৃদ্ধি পাইছে বিশেষকৈ গ্লোবেলাইজেশ্যন আৰু উন্নয়নৰ ফলত। যদিও স্থানীয় ভাষাবোৰ সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টা চলি আছে, তথাপি ইংৰাজীৰ ব্যৱহাৰ শিক্ষিত আৰু যুৱ প্ৰজন্মৰ মাজত অধিক বৃদ্ধি পাইছে।
অধিক তথ্যৰ বাবে চাওক
[সম্পাদনা কৰক]- Ethnologue: Dzongkha
- Glottolog
- Britannica - Languages of Bhutan
- Linguist List
- Minority Rights Group
- UNESCO Language Report
- Bhutan News Service Archived 2024-02-22 at the Wayback Machine
বাহ্যিক সংযোগ
[সম্পাদনা কৰক]- জোংখা উন্নয়ন আয়োগ - ভূটানৰ চৰকাৰী ভাষাৰ সংস্থা।