মামা কুইলা
মামা কুইলা বা মামা কিলা (অৰ্থ: মা চন্দ্ৰ),[1] ইনকা পৌৰাণিক কাহিনী আৰু ধৰ্মত, চন্দ্ৰৰ তৃতীয় শক্তি আৰু দেৱী আছিল। তেওঁ আছিল ইংতিৰ ডাঙৰ ভনীয়েক আৰু পত্নী, ভিৰাকোচাৰ কন্যা আৰু ইনকা সাম্ৰাজ্য আৰু সংস্কৃতিৰ পৌৰাণিক প্ৰতিষ্ঠাপক মানকো কাপাক আৰু মামা উকলু (মামা অক্লো)ৰ মাতৃ। তেওঁক বিবাহ আৰু ঋতুচক্ৰৰ দেৱী আছিল, আৰু নাৰীৰ ৰক্ষক বুলি গণ্য কৰা হৈছিল। ইনকা কেলেণ্ডাৰত তেওঁৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান আছিল। মামা কুইলাক লৈ থকা মিথসমূহৰ ভিতৰত আছে যে, তেওঁ কান্দিলে ৰূপৰ চকুলো সৰিছিল আৰু চন্দ্ৰগ্ৰহণ হৈছিল যেতিয়া তেওঁক কোনো প্ৰাণীয়ে আক্ৰমণ কৰিছিল। তেওঁক এগৰাকী সুন্দৰী নাৰীৰ ৰূপত কল্পনা কৰা হৈছিল আৰু তেওঁৰ মন্দিৰবোৰত নিষ্ঠাবান পুৰোহিতসকলে সেৱা আগবঢ়াইছিল।
সম্ভৱতঃ কুইলা শব্দটো পুকুইনা ভাষাৰ পৰা ধাৰ কৰা হৈছে, যিয়ে এইদৰে ব্যাখ্যা কৰে, কিয় জিনগতভাৱে সম্পৰ্কহীন ভাষা যেনে কুচুয়া, আয়মাৰা আৰু মাপুচেৰ চন্দ্ৰৰ বাবে একেধৰণৰ শব্দ আছে।[2] সাদৃশ্য কেৱল ভাষিক নহয়, প্ৰতীকীও কাৰণ মাপুচে আৰু মধ্য এণ্ডিয়ান ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞানত চন্দ্ৰ (কুইলা/কুয়েন) আৰু সূৰ্য্য (ইংটি/আণ্টু) পত্নী।[3]
কিংবদন্তি
[সম্পাদনা কৰক]মামা কুইলাক "মাদাৰ অৱ দ্য মুন" নামেৰে জনাজাত আছিল আৰু তেওঁ চন্দ্ৰৰ দেৱী আছিল।[4] ষোড়শ শতিকাৰ মাজভাগত লিখা ফাদাৰ বাৰ্নাবে কোবোৰ মতে, চন্দ্ৰক তেওঁৰ "প্ৰশংসনীয় সৌন্দৰ্য্য" আৰু "পৃথিৱীক প্ৰদান কৰা উপকাৰ"ৰ বাবে পূজা কৰা হৈছিল।[5] সময়ৰ গতি আৰু কেলেণ্ডাৰ গণনাৰ বাবে তাই গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল, কাৰণ বহুতো অনুষ্ঠান চন্দ্ৰ কেলেণ্ডাৰৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সৌৰ বছৰৰ লগত মিলাই সামঞ্জস্য কৰা হৈছিল।[4] তেওঁ বিবাহ, মহিলাৰ ঋতুচক্ৰ[6]ৰ তদাৰক কৰিছিল আৰু সাধাৰণতে মহিলাৰ ৰক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল।[7]
মামা কুইলাক কেন্দ্ৰ কৰি মিথ
[সম্পাদনা কৰক]চন্দ্ৰক কেন্দ্ৰ কৰি এটা মিথ আছিল "ক'লা দাগ"ৰ হিচাপ দিয়া; বিশ্বাস কৰা হৈছিল যে মামা কুইলাৰ সৌন্দৰ্য্যৰ বাবেই শিয়ালে মামা কুইলাৰ প্ৰেমত পৰিছিল, কিন্তু যেতিয়া তেওঁ আকাশলৈ উঠিছিল, তেতিয়া তেওঁ মামা কুইলাৰ ওপৰত চেপি ধৰিছিল আৰু দাগবোৰ উৎপন্ন হৈছিল।[4] ইনকাসকলে চন্দ্ৰগ্ৰহণৰ আশংকা কৰে কাৰণ তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰিছিল যে গ্ৰহণৰ সময়ত এটা প্ৰাণীয়ে (সম্ভৱতঃ পাহাৰীয়া সিংহ[4] বা সাপ[5][7]) মামা কিলাক আক্ৰমণ কৰি আছে। ফলস্বৰূপে মানুহে অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ নিক্ষেপ কৰি, ইংগিত দি আৰু যিমান পাৰি শব্দ কৰি জন্তুটোক ভয় খুৱাবলৈ চেষ্টা কৰে। তেওঁলোকৰ বিশ্বাস আছিল যে, জন্তুটোৱে যদি নিজৰ লক্ষ্যত উপনীত হয়, তেন্তে পৃথিৱীখন আন্ধাৰত ৰৈ যাব। কনকিষ্টাডৰসকলে ইনকাসকলক কেথলিক ধৰ্মলৈ ৰূপান্তৰিত কৰাৰ পিছতো এই পৰম্পৰা চলি থাকিল, যিটো স্পেনিছসকলে নিজৰ সুবিধাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰে। স্থানীয় লোকসকলে স্পেনিছসকলক অতি সন্মান দেখুৱাইছিল যেতিয়া তেওঁলোকে দেখিছিল যে তেওঁলোকে কেতিয়া গ্ৰহণ হ'ব সেইটো ভৱিষ্যদ্বাণী কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল।[4] মামা কুইলাই ৰূপৰ চকুলো কান্দিছিল বুলি ধাৰণা কৰা হৈছিল।
সম্পৰ্ক
[সম্পাদনা কৰক]মামা কুইলা সাধাৰণতে ইনকা প্যান্থেয়নৰ তৃতীয় দেৱতা আছিল, ইংটি (সূৰ্য্যৰ দেৱতা) আৰু ইলাপু (বজ্ৰপাতৰ দেৱতা)ৰ পিছত,[5] কিন্তু চিমুকে ধৰি কিছুমান উপকূলীয় সম্প্ৰদায়ে তেওঁক ইংটিতকৈ অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি গণ্য কৰিছিল।[4] মামা কুইলাৰ আত্মীয়ৰ ভিতৰত তেওঁৰ কনিষ্ঠ ভাতৃ আৰু স্বামী ইণ্টি, সূৰ্য্যৰ দেৱতা আৰু তেওঁৰ সন্তান মানকো কাপাক, ইনকাসকলৰ প্ৰথম শাসক আৰু মামা অক্লো, মানকো কাপাকৰ ডাঙৰ ভগ্নী আৰু পত্নী।[7] নামমাত্ৰ চিমু সাম্ৰাজ্যৰ ইচমাসকলে ইনকা সাম্ৰাজ্যত যোগদান কৰাৰ পিছত তেওঁলোকৰ দেৱতা পাচা কামাকৰ মাতৃও হয়।[8] মামা কুইলাৰ পিতৃ বিৰাকোচা বুলি কোৱা হৈছিল।
প্ৰতীক আৰু মন্দিৰ
[সম্পাদনা কৰক]মামা কুইলাৰ কুস্কোত নিজা মন্দিৰ আছিল, য'ত তেওঁৰ বাবে উৎসৰ্গিত পুৰোহিতসকলে সেৱা আগবঢ়াইছিল।[4] তেওঁক মানৱ ভদ্ৰমহিলা হিচাপে কল্পনা কৰা হৈছিল,[4] আৰু তেওঁৰ ছবিত এটা সম্পূৰ্ণ বেৰ ঢাকি ৰখা ৰূপালী বলয় এটাও আছিল।[7]
তথ্য সূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Teofilo Laime Ajacopa, Diccionario Bilingüe Iskay simipi yuyayk'ancha, La Paz, 2007 (Quechua–Spanish dictionary)
- ↑ Moulian, Rodrígo; Catrileo, María; Landeo, Pablo (2015). "Afines quechua en el vocabulario mapuche de Luis de Valdivia" (es ভাষাত). Revista de lingüística teórica y aplicada খণ্ড 53 (2): 73–96. doi:10.4067/S0718-48832015000200004.
- ↑ Moulian, Rodrigo; Catrileo, María; Hasler, Felipe (2018). "Correlatos en las constelaciones semióticas del sol y de la luna en las áreas centro y sur andinas" (es ভাষাত). Boletín del Museo Chileno de Arte Precolombino খণ্ড 23 (2): 121–141. doi:10.4067/S0718-68942018000300121.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 D'Altroy, p. 148.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Cobo, Bernabé (1990). Inca Religion and Customs. প্ৰকাশক Austin, Texas: University of Texas Press. পৃষ্ঠা. 29–30. ISBN 9780292738546. https://archive.org/details/incareligioncust0000cobo.
- ↑ "Pre-Columbian civilizations". Encyclopædia Britannica Online. 2008. Retrieved 2008-03-23.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 Conway, D. J. (1995). Moon Magick: Myth & Magick, Crafts & Recipes, Rituals & Spells. Llewellyn Worldwide. পৃষ্ঠা. 148. ISBN 978-1-56718-167-8.
- ↑ Lanning, Edward (1968). Peru Before the Incas. Prentice Hall. ISBN 978-0-13-661595-8.