মৈমনসিং
Mymensingh Division
ময়মনসিংহ বিভাগ Bhati-Nasirabad | |
|---|---|
বাংলাদেশ এগ্ৰিকালচাৰেল বিশ্ববিদ্যালয় Birishiri Bluffs in Netrokona মাইসাহেবা জামে মছজিদ জৈনুল আবেদিন সংগ্ৰহালয় | |
| স্থানাংক: 24°10′N 90°25′E / 24.167°N 90.417°Eস্থানাংক: 24°10′N 90°25′E / 24.167°N 90.417°E | |
| Country | |
| Established | 2015 |
| Capital and largest city |
Mymensingh |
| চৰকাৰ | |
| • Divisional Commissioner | Md. Mokhtar Ahmed[1] |
| • DIG | Dr. Md. Ashrafur Rahman |
| • Parliamentary constituency | Jatiya Sangsad (38 seats) |
| কালি | |
| ১০,৫৮৪.০৬ বৰ্গকিমি (৪,০৮৬.৫৩ বৰ্গমাইল) | |
| জনসংখ্যা | |
| ১,২২,২৫,৪৪৯ (Enumerated) | |
| • নগৰ | 27,31,415 |
| • গ্ৰাম্য | 94,93,331 |
| • মেট্ৰ’ | 5,76,927 |
| • Adjusted Population[2] | 1,26,37,472 |
মৈমনসিং বিভাগ (ইংৰাজী: Mymensingh Division) হ'ল বাংলাদেশৰ আঠটা প্ৰশাসনিক বিভাগৰ ভিতৰত অন্যতম। ইয়াৰ আয়তন ১০,৪৮৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৪,০৪৮ বৰ্গমাইল) আৰু ২০২২ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি ইয়াৰ জনসংখ্যা ১২,২২৫,৪৯৮ জন। ইয়াৰ পূৰ্বে ঢাকা সংমণ্ডলৰ উত্তৰ অংশ গঠন কৰা জিলাসমূহৰ পৰা ২০১৫ চনত গঠন কৰা হৈছিল।[4] ইয়াৰ মুখ্য প্ৰশাসনিক কেন্দ্ৰ হ'ল মাইমেনচিং জিলাৰ মাইমেনচিং চহৰ। [5] মৈমেনসিংহ বিভাগৰ চাৰিখন জিলা আছে। সেইকেইখন হ'ল মাইমেনচিং জিলা, জামালপুৰ জিলা, নেট্ৰ'কোনা জিলা আৰু শ্বেৰপুৰ জিলা। মৈমেনসিং চহৰ হ'ল মৈমেনচিং জিলা আৰু মৈমেনছিং সংমণ্ডলৰ প্ৰশাসনিক কেন্দ্ৰ। ২০২২ চনৰ হিচাপত মৈমেনচিং চহৰ নিগম দেশৰ আয়তনৰ ফালৰ পৰা ৭ম আৰু জনসংখ্যাৰ ফালৰ পৰা ৮ম বৃহত্তম চহৰ, ইয়াৰ জনসংখ্যা ৫৭৬,৯২৭ জন।
১৭৮৭ চনৰ ১ মে’ত ব্ৰিটিছ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীয়ে গঠন কৰা এই চহৰখন জনপ্ৰশাসন মন্ত্ৰালয়ৰ মতে জিলাৰ মৰ্যাদাত মৈমেনছিংৰ স্থান ৪ৰ্থ। মৈমেনচিং চহৰৰ জনসংখ্যা ঘনত্ব ৪৪,৪৫৮/কিলোমিটাৰ (১১৫,১৫০/বৰ্গমাইল)। যাৰ ফলত এই চহৰখন বাংলাদেশৰ দ্বিতীয় ঘন জনবসতিপূৰ্ণ চহৰ। বাংলাদেশলৈ অহা পৰ্যটকৰ ২৫ শতাংশই মৈমেনসিংলৈ আহে। মৈমেনসিং ঠাইখনৰ নাম মোমেন সিং নামটোৰ পৰা ইংৰাজীকৰণ হৈছে। ইংৰাজী মোমেনসিং শব্দটো শ্বাহ মমিন নামৰ এজন মুছলমান শাসক বা মোমিন সিং নামৰ এজন জনগোষ্ঠীয় বঙালী মুছলমান শাসকৰ নামৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে। [6]
অৰ্থনীতি
[সম্পাদনা কৰক]ঐতিহাসিকভাৱে মাইমেনচিং জিলা মৰাপাট উৎপাদনৰ বাবে পৰিচিত আছিল যাক নগদ শস্য হিচাপে লাভ কৰা ৰাজহৰ বাবে ‘সোণালী আঁহ’ বুলি অভিহিত কৰা হৈছিল। পলিথিন বেগৰ অধিক চাহিদা আৰু অন্যান্য অৰ্থনৈতিক কাৰণত মৰাপাট উদ্যোগ যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছে। যিহেতু মৈমেনসিং মৈমেনসিং সংমণ্ডলৰ ৰাজধানী, গতিকে চহৰখনৰ কৰ্মশক্তিৰ এক বৃহৎ শতাংশ চৰকাৰী কৰ্মচাৰী। মৈমেনসিংহতো বৃহৎ অদক্ষ আৰু অৰ্ধদক্ষ শ্ৰমিক জনসংখ্যা আছে। যিসকলৰ বেছিভাগেই মূলতঃ পদপথৰ বিক্ৰেতা, ৰিক্সা চালক, টেক্সি চালক, মেকানিক আৰু অন্যান্য এনেধৰণৰ বৃত্তিক জীৱিকা হিচাপে লৈ উপাৰ্জন কৰে। ঘৰুৱা মুঠ উৎপাদনত অৰিহণা যোগোৱা আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ খণ্ডটোৱেই হৈছে কৃষিখণ্ড। তাৰ পিছতে চহৰখনৰ বৃদ্ধি পোৱা বৃত্তিটো হ'ল সেৱা খণ্ড। স্থানীয় আৰু বিশ্ব বজাৰত মাছৰ চাহিদা বৃদ্ধিয়ে স্থানীয় মাছমৰীয়াৰ লগতে ব্যৱসায়ীসকলৰ বাবে মৈমেমেনছিংত মাছ ধৰাৰ তথা ব্যৱসায়ৰ এক নতুন সুযোগৰ সৃষ্টি কৰিছে। আৰু বৰ্তমান যুগত অৰ্থনীতিৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। জনসংখ্যাৰ অধিকাংশই নিজৰ ধাননি পথাৰ সলনি কৰি পুখুৰীলৈ পৰিণত কৰি মাছৰ খেতি কৰি আছে। শীতকালত কেতিয়াবা অত্যধিক পৰিমাণে পোৱা মিছামাছ মৈমেনসিংহত বহু পৰিমাণে বিক্ৰী হয়।
ব্যঞ্জন
[সম্পাদনা কৰক]প্ৰধান খাদ্য হ’ল মাছ বা মাংসৰ তৰকাৰীৰ সৈতে সাধাৰণ ভাত। সাধাৰণতে ভাজি বা ভাপত দিয়া শাক-পাচলি আৰু মচুৰ দাইল খাই। লগতে নেমুৰ টুকুৰা এটা চেপি লয় বা খাওঁতে অতিৰিক্ত নিমখ খায় আৰু জুতি হিচাপে সতেজ চালাড আৰু সেউজীয়া জলকীয়া ব্যৱহাৰ কৰে। পৰম্পৰাগত জলপান আৰু টেঙা খাদ্যৰ ভিতৰত বিভিন্ন ধৰণৰ ঋতুভিত্তিক পিঠা, ডাল-পুৰী, আৰু শিঙৰা আদি অন্তৰ্ভুক্ত। ঘৰতে বনোৱা মিঠাইৰ ভিতৰত আছে খিৰ, পায়েশ আৰু শ্বেমাই। জিলাপিৰ দৰে চেনিৰ চিৰাপত তিয়াই থোৱা মিঠাই বেছিভাগেই দোকানৰ পৰা কিনা হয়। তামোল, বাদাম, মছলা, ধঁপাত আৰু আন কিছুমান বিশেষ উপাদানৰে তৈয়াৰী পাচন ঔষধ বহুতে খায়। ৰাতিৰ আহাৰ বা দুপৰীয়াৰ আহাৰত এটা সহজ পদ্ধতি হ'ল "খিচুৰি", চাউল আৰু মচুৰ দাইলৰ জোল, মছলাৰে জুতি লোৱা, আৰু চাটনি বা আচাৰৰ সৈতে পৰিবেশন কৰা হয়। খোৱাৰ ঠিক আগতে ঘিঁউ (মাখন) খিচিৰিত ঢালি দিয়ে। মিঠা দৈৰে আহাৰ শেষ হ’বৰ সময়ত পৰিবেশন কৰে। মুৰি, চিৰা আৰু খোই ভাতৰ বিকল্প হিচাপে খোৱা হয়। খোৱাৰ আগতে দৈ বা গাখীৰৰ লগত গুৰ মিহলাই খাব পাৰে। খোৱাৰ বাবে কেৱল সোঁহাত ব্যৱহাৰ কৰে।
ঐতিহাসিক কীৰ্তিস্তম্ভ
[সম্পাদনা কৰক]মহাৰাজ সূৰ্য্য কান্ত আচাৰ্যই নিৰ্মাণ কৰা পুৰণি টাউন হলত ১৮৭৮ চনৰ পৰা বহু নাটক, সভা আৰু সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হৈছিল।[7] ২০০৬ চনত ভাঙি পেলোৱা এই পুৰনি টাউন হ'লটো পুনৰ নিৰ্মাণ কৰি আছে মৈমেনছিং পৌৰসভাই। [8] শশী লজ চহৰৰ ভিতৰৰ অন্যতম ঐতিহাসিক স্থান।[25] ১৯০৫ চনত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।[26]
১৯৬৯ চনত স্থাপন কৰা মৈমেনছিঙৰ পাকিস্তান কাউন্সিলৰ আঞ্চলিক কেন্দ্ৰ ছোটো বজাৰ পথত অৱস্থিত বাংলাদেশ পৰিষদ ১৯৭১ চনত বাংলাদেশ প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছত বাংলাদেশ পৰিষদ নামেৰে পৰিচিত হয়। ১৯৫৮ চনত মৈমেনসিং পৌৰসভাৰ ওচৰত অমৃতা বাবু পথ পাৰ হৈ প্ৰথম শ্বহিদ মিনাৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। নব্বৈৰ দশকৰ মাজভাগত ইয়াক টাউন হলৰ চৌহদলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়। ১৯৮০ চনত সভাপতি জিয়াউৰ ৰহমানৰ উদ্যোগত শিশু একাডেমী স্থাপন কৰা হৈছিল। ১৯৮০ চনত ইয়াৰ মাইমেনছিং কাৰ্যালয় মুকলি কৰা হৈছিল। ১৯৩০ চনত মৈমেনচিং চহৰৰ মাজমজিয়াত নিৰ্মিত প্ৰথমটো থিয়েটাৰ আছিল অমৰাবাতী নাট্য মন্দিৰ। পিছলৈ ইয়াক চয়াবনী নামৰ চিনেমা হললৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হয়। টাউন হল হৈ পৰিল নাটক বা নাটক মঞ্চস্থ কৰাৰ একমাত্ৰ স্থান। সত্তৰৰ দশকৰ পৰা মৈমেনছিঙৰ নাট্য আন্দোলনক জীয়াই ৰখাৰ ক্ষেত্ৰত মূল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰা নাট মহলসমূহৰ ভিতৰত বাহুব্ৰিহী অন্যতম।
সংগ্ৰাহালয়
[সম্পাদনা কৰক]
১৯৬৯ চনত মাইমেনচিং সংগ্ৰহালয় স্থাপন কৰা হৈছিল। যদিও ইয়াৰ সংগ্ৰহ বৃহত্তৰ মৈমেনচিং অঞ্চলৰ জমিদাৰসকলৰ ৰাজপ্ৰসাদৰ পৰা আহিছে, ইয়াৰ সঠিক সংৰক্ষণৰ অভাৱ।[9]
জৈনুল আবেদিন আৰ্ট গেলেৰী ১৯৭৫ চনত ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ এটা ঘৰত স্থাপন কৰা জৈনুল আবেদিন সংগ্ৰহালয়ত দেশৰ আধুনিক শিল্প আন্দোলনৰ পথ প্ৰদৰ্শক জৈনুল আবেদিনৰ চিত্ৰৰ লগতে আৰ্ট স্কুল, আৰ্ট কটেজ আৰু মুকলি মঞ্চ আদি সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে।[10][11][12]
এফ এম বি চি নামেৰেও জনাজাত মাছ সংগ্ৰহালয় আৰু জৈৱ বৈচিত্ৰ্য কেন্দ্ৰ বাংলাদেশ কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়ে পৰিচালনা কৰে।
ধৰ্মীয় অট্টালিকা
[সম্পাদনা কৰক]আঞ্জুমান ঈদগাহ ময়দান পূব পাকিস্তানৰ গৱৰ্ণৰ আব্দুল মনেম খানৰ তত্ত্বাৱধানত ১৯৬২ চনত পুখুৰীকে ধৰি ২৭ একৰ (১১ হেক্টৰ) মাটিত আঞ্জুমান ঈদ-গাহ ময়দান নামাজ ক্ষেত্ৰ স্থাপন কৰা হয়। প্ৰতি বছৰে ইয়াত পুৱা ইয়াত ঈদ উল-ফিতৰ আৰু ঈদ উল-আধাহৰ জামাত অনুষ্ঠিত হয়। প্ৰাৰ্থনা ক্ষেত্ৰখনৰ কাষে কাষে বেৰ দিয়া হৈছে আৰু তাত তামোল গছ গজিছে। এই ঠাইখন ঔপনিৱেশিক কালত মহাৰাজ সূৰ্য কান্ত আচাৰ্যৰ হাতী ৰখাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
দুৰ্গাবাৰী মন্দিৰ মৈমেনসিংহত বসবাস কৰা হিন্দুসকলৰ অন্যতম প্ৰধান ধৰ্ম কেন্দ্ৰ দুৰ্গা বাৰী মন্দিৰ। এই মন্দিৰটো দুৰ্গা বাৰী পথত অৱস্থিত। ইয়াত হিন্দু দেৱী দুৰ্গা দেৱীক পূজা কৰা হয়। গোটেই সপ্তাহটো মন্দিৰত কীৰ্তন পাঠ কৰা হয়
ৰামকৃষ্ণ মঠ আৰু মিছন ৰামকৃষ্ণ মিছন ৰোডৰ ১৮২ নং স্থানত অৱস্থিত মাইমেনসিংহৰ ৰামকৃষ্ণ আশ্ৰমা। ৰামকৃষ্ণ মঠ হৈছে শ্ৰীৰামকৃষ্ণই অস্তিত্বলৈ অনা পুৰুষৰ বাবে এক মঠৰ সংগঠন। ঃ
ছেইণ্ট পেট্ৰিক কেথেড্ৰেল চাৰ্চ এই কেথেড্ৰেলৰ অধিকাংশ লোক গাৰো জনজাতীয় সম্প্ৰদায়ৰ। বিচপ এজন গাৰো জনজাতিও। ইয়াত মুঠ ৭৬,০৪৭জন কেথলিক আৰু ৬৬৬৫জন প্ৰটেষ্টেণ্ট খ্ৰীষ্টান বাস কৰে। গ্ৰাম্য অঞ্চলত মানুহক কৃষক আৰু দিন হাজিৰা কৰি নিয়োগ কৰা হয় আৰু বহুতে চহৰত প্ৰব্ৰজিত শ্ৰমিক হিচাপে বাস কৰে।
মৈমেনচিং বেপ্টিষ্ট চাৰ্চ টাউন হলৰ ওচৰতে মৈমেনছিং বেপ্টিষ্ট চাৰ্চ অৱস্থিত।
খেল-ধেমালি
[সম্পাদনা কৰক]মৈমেনসিঙৰ ফুটবল ইতিহাস চহকী। ১৯১৪ চনত প্ৰতিষ্ঠা হোৱা বংগৰ দুখন পুৰণি প্ৰতিযোগিতা সূৰ্য্য কান্ত শ্বিল্ড আৰু লিলা দেৱী শ্বিল্ড। মুক্তগাচা বংশৰ সূৰ্য্য কান্ত আচাৰ্জীৰ পৃষ্ঠপোষকতাত তেওঁৰ পত্নীৰ নামেৰে নামকৰণ কৰা লিলা দেৱী শ্বিল্ড জিলা স্কুল খেলপথাৰত খেলা হৈছিল আৰু স্কুলীয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ মাজত জনপ্ৰিয় আছিল। আনহাতে সূৰ্য্য কান্ত চাৰ্কিট হাউচ পাৰ্কত অনুষ্ঠিত শ্বিল্ডে কৰাচী আৰু কলিকতাৰ ক্লাবক আদৰণি জনায়। প্ৰথম অৱস্থাত মৈমেনচিং স্প'ৰ্টছ এছ'চিয়েচনে (১৯১৪–১৯১৯) পৰিচালনা কৰা এই প্ৰতিযোগিতাসমূহ পিছলৈ ১৯২০ চনৰ পৰা মৈমেনচিং জিলা বিদ্যালয়ে পৰিচালনা কৰে, তাৰ পিছত দুয়োখনেই অনিয়মিত হৈ পৰে।[13][14] তাজমহল শ্বিল্ড, সুৰেন্দ্ৰ সৰোজিনী শ্বিল্ড আৰু থম্পছন কাপ আদিও অঞ্চলটোৰ জনপ্ৰিয় ফুটবল প্ৰতিযোগিতা আছিল।[15]
শৰীৰচৰ্চা চহৰখনৰ বহু যুৱ প্ৰাপ্তবয়স্কৰ প্ৰিয় খেলত পৰিণত হৈছে। মুছলিম ইনষ্টিটিউটত ১৯৫০ চনৰ পৰাই সুসজ্জিত জিমনেছিয়াম আছে। চিকিৎসক আব্দুল হালিম আছিল ১৯৬০ চনৰ এজন প্ৰখ্যাত শৰীৰচৰ্চাবিদ যিয়ে দেশজোৰা প্ৰতিযোগিতাত মিষ্টাৰ ইষ্ট পাকিস্তান হৈ পৰিছিল। পিছলৈ ১৯৭০ চনৰ শেষৰ ফালে সংসদৰ সদস্য হোৱা ফাৰহাদ আহমেদ কাঞ্চোনও নিয়মীয়া শৰীৰচৰ্চাবিদ আছিল।
শিক্ষা
[সম্পাদনা কৰক]শিক্ষাগ্ৰহণৰ বাবে আন জিলাৰ পৰা বহু ছাত্ৰ-ছাত্ৰী চহৰখনলৈ আহে। ইয়াত কেইবাখনো বিশ্ববিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয় আৰু বিদ্যালয় আছে, যিবিলাক হ'ল: বিশ্ববিদ্যালয়, মহাবিদ্যালয় আৰু বিদ্যালয়সমূহ, য'ত আছে:
- জাতীয় কবি কাজী নজৰুল ইছলাম বিশ্ববিদ্যালয়
- বাংলাদেশ কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়
- মৈমেনচিং মেডিকেল কলেজ
- মৈমেনচিং অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়
- মৈমেনচিং গাৰ্লচ কেডেট কলেজ
- আনন্দ মোহন মহাবিদ্যালয়
- শ্বাহিদ চৈয়দ নাজৰুল ইছলাম কলেজ
- মুমিনুনেছা মহিলা মহাবিদ্যালয়
- মৈমেনচিং পলিটেকনিক ইনষ্টিটিউট
- নাছিৰাবাদ কলেজ, মৈমেনছিং
- কৃষি বিশ্ববিদ্যালয় মহাবিদ্যালয়, মৈমেনছিং
- নট্ৰে ডেম কলেজ, মৈমেনছিং
- মহিলা শিক্ষক প্ৰশিক্ষণ মহাবিদ্যালয়
- ৰয়েল মিডিয়া কলেজ
- মাইমেনচিং জিলা স্কুল
- আলমগীৰ মনছুৰ সোঁৱৰণী মহাবিদ্যালয়
- বিদ্যাময়ী চৰকাৰী ড. ছোৱালী হাইস্কুল
- চৰকাৰী ড. লেবৰেটৰী হাইস্কুল, মৈমেনছিং
- মুকুল নিকেটন হাইস্কুল
- কেণ্টনমেণ্ট পাব্লিক স্কুল এণ্ড কলেজ, মৈমেনছিং [16]
পৰিবহণ
[সম্পাদনা কৰক]মৈমেনচিঙৰ পৰা ঢাকালৈ মোহাখালী বাছ ষ্টপৰ পৰা প্ৰায় ১২০ কিলোমিটাৰ (৭৫ মাইল) দূৰত্ব। কিন্তু ৰিক্সা আৰু "অটো" চহৰ অঞ্চলৰ ভিতৰত পৰিবহণৰ মূল ধৰণ, আৰু গাড়ীৰ সংখ্যাৰ বৃদ্ধি অত্যন্ত প্ৰগতিশীল। নব্বৈৰ দশকৰ শেষৰ ফালে তিনিচকীয়া বাহন চলাবলৈ আৰম্ভ কৰে। মৈমেনছিংলৈ যোৱাৰ বাবে ৰেল আটাইতকৈ সহজ পৰিবহণ ব্যৱস্থা। বহু দূৰ যাত্ৰাৰ আটাইতকৈ কম খৰচী উপায়: নাৰায়ণগঞ্জ-বাহাদুৰাবাদ ঘাট লাইন। কেইবাখনো স্থানীয় আৰু প্ৰত্যক্ষ ৰে’লৰ উপৰিও ইকোটা এক্সপ্ৰেছ, অঘনিবিনা এক্সপ্ৰেছ, তিষ্টা এক্সপ্ৰেছ, ব্ৰহ্মপুত্ৰ এক্সপ্ৰেছ, যমুনা এক্সপ্ৰেছ আৰু বালাকা এক্সপ্ৰেছে চহৰখনক ঢাকাৰ ৰাজধানীৰ সৈতে সংযোগ কৰে। ক্লাছ আৰু ৰেলখনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বাবে ৰেলৰ ভাড়া ৫৫ টকাৰ পৰা ৪৮৩ টকা ($০.৬৮ৰ পৰা $৪)লৈকে।
স্বাস্থ্য
[সম্পাদনা কৰক]মহাৰাজ সূৰ্যকান্তই মৈমেনসিঙৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ দাঁতিত প্ৰথমখন ৰাজহুৱা চিকিৎসালয় স্থাপন কৰে। এইখন এতিয়া কুষ্ঠ ৰোগৰ চিকিৎসালয়লৈ ৰূপান্তৰিত হৈছে আৰু এতিয়া ইয়াক "এছ কে হাস্পতাল" বুলি জনা যায়। ১৯৬২ চনত স্থাপিত হোৱা মৈমেনছিং মেডিকেল কলেজ হাস্পতাল বাংলাদেশৰ অন্যতম পুৰণি আৰু বৃহৎ চিকিৎসালয়। নব্বৈৰ দশকৰ শেষৰ পৰা চিকিৎসা খণ্ডত ব্যক্তিগত বিনিয়োগ বৃদ্ধি পোৱাত বিভিন্ন আকাৰৰ কেইবাখনো ব্যক্তিগত চিকিৎসালয় আৰু ক্লিনিক স্থাপন কৰা হৈছে।
জনমাধ্যম আৰু সাহিত্য
[সম্পাদনা কৰক]ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ মৈমেনসিংহৰ পৰা প্ৰকাশিত আটাইতকৈ পুৰণি কাকতসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম আছিল 'ভাৰত মিহিৰ'। এইখন বাতৰিকাকত প্ৰথম প্ৰকাশ হৈছিল ১৮৭৫ চনত। ১৯৭১ চনত স্বাধীনতাৰ পিছত হাবিবুৰ ৰহমান শ্বেখে ১৯৭২ চনত আৰম্ভ হোৱা 'সাপ্তাহিক বাংলাৰ দৰ্পন'ৰ সৈতে দশকজোৰা পৰীক্ষামূলক পৰীক্ষাৰ পিছত ১৯৭৯ চনত 'দৈনিক জাহান নাম আৰু শিৰোনামেৰে প্ৰথমখন দৈনিক প্ৰকাশ কৰে। মহানগৰীৰ পৰা প্ৰকাশিত আন আন কাকতসমূহৰ ভিতৰত আছে দৈনিক আজকেৰ বাংলাদেশ আৰু 'দৈনিক আজকেৰ' খবৰ।
- দৈনিক জাহান (দৈনিক পত্ৰিকা)
- দৈনিক আজকেৰ বাংলাদেশ (দৈনিক পত্ৰিকা)
- দৈনিক স্বদেশ সংবাদ (দৈনিক পত্ৰিকা)
- দৈনিক স্বজন (দৈনিক পত্ৰিকা)
- দৈনিক মাটি ও মানুষ (দৈনিক পত্ৰিকা)
- দৈনিক প্ৰতিদিনেৰ কাগজ (দৈনিক পত্ৰিকা)
- দৈনিক আজকেৰ মৈমনসিংহ (দৈনিক পত্ৰিকা)
- দৈনিক কালেৰ আলো (দৈনিক পত্ৰিকা)
- দৈনিক লোক লোকান্তৰ (দৈনিক পত্ৰিকা)
- আলোকিত মৈমনসিংহ (দৈনিক পত্ৰিকা)
- প্ৰতিদিনেৰ মৈমনসিংহ (দৈনিক পত্ৰিকা)
চৰকাৰী মালিকানাধীন বাংলাদেশ টেলিভিছনৰ এটা ৰিলে টেলিভিছন ষ্টেচন মৈমেনছিঙৰ আকুৱা চুবুৰীত অৱস্থিত।[17]
চৰকাৰী উৎসৱ পাৰ্বন
[সম্পাদনা কৰক]- স্বাধীনতা দিবস
- বিজয় দিবস
- আন্তৰ্জাতিক মাতৃভাষা আৰু শহীদ দিবস (টাউন হল মোড়)
- পহেলা বৈশাখ (জয়নুল আবেদিন উদ্যান)
- ময়মনসিংহ মুক্তি দিবস, ১০ ডিসেম্বৰ
মৈমেনসিঙৰ বিশিষ্ট ব্যক্তিসকল
[সম্পাদনা কৰক]বিখ্যাত বিজ্ঞানী ছাৰ জগদীশ চন্দ্ৰ বসুৰ জন্ম হৈছিল ১৮৫৮ চনৰ ৩০ নৱেম্বৰত মৈমেনসিংহত তেওঁৰ মাতৃৰ ককাকৰ ঘৰত। [18] মৈমেনসিং ঠাইৰ সৈতে জড়িত আছে ব্ৰিটিছ বিৰোধী নেতা মহাদেৱ সন্যাল, সাহিত্যিক উপেন্দ্ৰ কিশোৰ ৰায়চৌধুৰী, সুকুমাৰ সত্য আৰু লীলা মজুমদাৰ, সংগীতজ্ঞ আৰু ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ শিষ্য, শিল্পাচাৰ্য জৈনুল আবেদিন, ঔপন্যাসিক শিৰচেন্দু মুখোপাধ্যায়ৰ দৰে লোকৰ সৈতে জড়িত যিয়ে মৈমেনচিং চহৰত প্ৰাথমিক শিক্ষা লাভ কৰিছিল,বাংলা লেখক হুমায়ুন আহমেদ, ইছলামিক পণ্ডিত মাহমুদুল হাছান, পি.চি.সৰকাৰ – যাদুকৰ,কূটনীতিবিদ আবুল ফাতেহ, ৰাষ্ট্ৰনেতা, চুফী, মুক্তিৰ নায়ক আৰু বাংলাদেশৰ প্ৰথম বৈদেশিক সচিব, মুক্তিযুদ্ধৰ সময়ত বাংলাদেশৰ ভাৰপ্ৰাপ্ত ৰাষ্ট্ৰপতি চৈয়দ নাজৰুল ইছলামৰ উপৰিও দেশৰ আন তিনিজন ৰাষ্ট্ৰপতি তথা ন্যায়াধীশ আবু ছাইদ চৌধুৰী আৰু শ্বাহাবুদ্দিন আহমেদ। অস্কাৰ বিজয়ী ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা সত্যজিৎ ৰায় আৰু বলীউডৰ অভিনেত্ৰী ৰাণী মুৰ্খাজীৰ পৰিয়ালৰ শিপা মৈমেনসিঙৰ। নাৰীবাদী লেখিকা তছলিমা নাছৰিন মৈমেনসিঙৰ। আই চি চি বিশ্বকাপত শতক অৰ্জন কৰা প্ৰথম বাংলাদেশী মাহমুদুল্লাহ ৰিয়াদৰ জন্মস্থান আৰু গৃহ চহৰ হ'ল মৈমেনসিং
তথ্যৰ উৎস
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "List of Divisional Commissioners". Archived from the original on 18 June 2022. https://web.archive.org/web/20220618085224/http://pmis.mopa.gov.bd/pmis/Forms/divcommlist.php। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2022.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 National Report. Population and Housing Census 2022. 1. প্ৰকাশক Dhaka: Bangladesh Bureau of Statistics. November 2023. পৃষ্ঠা. 386. ISBN 978-9844752016. https://bbs.portal.gov.bd/sites/default/files/files/bbs.portal.gov.bd/page/b343a8b4_956b_45ca_872f_4cf9b2f1a6e0/2024-01-31-15-51-b53c55dd692233ae401ba013060b9cbb.pdf.
- ↑ "Sub-national HDI - Area Database" (en ভাষাত). Global Data Lab. https://globaldatalab.org/shdi/shdi/BGD/। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 June 2021.
- ↑ "Mymensingh to become eighth division of Bangladesh". Daily Star. 14 September 2015. https://www.thedailystar.net/backpage/mymensingh-become-division-143359.
- ↑ (bn ভাষাত)Dhaka Post. 2 August 2022. https://www.dhakapost.com/economy/132462.
- ↑ Iffat Ara, 'Mymensingh-er Etihash', Dwitiyo Chinta, 1989, Mymensingh, Bangladesh
- ↑ Koishy, Samayla Mahjabin (21 September 2023). "Top 5 tourist attractions in Mymensingh" (en ভাষাত). The Daily Star. https://www.thedailystar.net/life-living/travel/news/top-5-tourist-attractions-mymensingh-3424401.
- ↑ "Construction of Town Hall (Civil Work, Sanitary Work, Electrical Work and Acoustics Work).". dgMarket. https://www.dgmarket.com/eproc/np-notice.do?noticeId=2379464। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 October 2012.
- ↑ "Mymensingh Museum in dire need of preservation". The Daily Star. 21 August 2006. http://www.thedailystar.net/2006/08/21/d608211402151.htm.
- ↑ "Shilpacharya enriched country's history of art". The Independent (Dhaka). 1 January 2011. http://theindependentbd.com/national/26773-shilpacharya-enriched-countrys-history-of-art.html.
- ↑ "Shilpacharya Zainul Abedin Museum". Banglapedia. http://en.banglapedia.org/index.php?title=Shilpacharya_Zainul_Abedin_Museum। আহৰণ কৰা হৈছে: 6 March 2011.
- ↑ Islam, Aminul (29 April 2007). "Shilpacharya Zainul Abedin Sangrahashala – Preserving Works of a Maestro". Star Campus (The Daily Star) খণ্ড 2 (16). http://www.thedailystar.net/campus/2007/04/05/camspotlight.htm.
- ↑ Rahman, Anisur (10 August 2016). "History denied". The Daily Star. https://www.thedailystar.net/sports/football/history-denied-1267276। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 March 2025.
- ↑ "গৰ্বেৰ অতীত ফেৰাতে..." (bn ভাষাত). Kaler Kantho. 18 August 2016. https://www.kalerkantho.com/feature/khalar-ghor/2016/08/18/395100। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 March 2025.
- ↑ Badiuzzaman (10 August 2016). "লীলাদেবী আৰ সূৰ্যকান্ত শিল্ডেৰ গল্প" (bn ভাষাত). Prothom Alo. https://www.prothomalo.com/sports/football/%E0%A6%B2%E0%A7%80%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%80-%E0%A6%86%E0%A6%B0-%E0%A6%B8%E0%A7%82%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4-%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%97%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AA#:~:text=%E0%A6%AE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%82%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%B0%20%E0%A6%B8%E0%A6%AC%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%20%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%A8%E0%A7%8B%20%E0%A6%AB%E0%A7%81%E0%A6%9F%E0%A6%AC%E0%A6%B2%20%E0%A6%9F%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F,%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%81%20%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0%20%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A4%20%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%8F%E0%A6%AB%E0%A6%8F%20%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A5%A4\। আহৰণ কৰা হৈছে: 17 March 2025.
- ↑ "Cantonment Public School and College Momenshahi". www.cpscm.edu.bd. http://www.cpscm.edu.bd/। আহৰণ কৰা হৈছে: 26 September 2022.
- ↑ "Offices of BTV". Bangladesh Television. https://btv.gov.bd/site/page/8082f0a6-7b63-42d8-acb6-d7e2a4f9a505/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%B0-%E0%A6%85%E0%A6%AB%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 September 2024.
- ↑ "Jagadis Chandra Bose Facts, information, pictures | Encyclopedia.com articles about Jagadis Chandra Bose". Encyclopedia.com. 23 November 1937. https://www.encyclopedia.com/doc/1G2-3404700801.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 October 2012.