লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন
লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন (ইংৰাজী: Ludwig Wittgenstein; জন্ম: ২৬ এপ্ৰিল ১৮৮৯ – মৃত্যু: ২৯ এপ্ৰিল ১৯৫১) এজন অষ্ট্ৰিয়ান দাৰ্শনিক আছিল, যি মূলত ভাষা, যুক্তি, চেতনাতত্ত্ব আৰু গণিতৰ দাৰ্শনিক ভিত্তিৰ ওপৰত কাম কৰিছিল। তেওঁক ২০শ শতিকাৰ আটাইতকৈ প্ৰভাৱশালী দাৰ্শনিকসকলৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। তেওঁৰ মূল গ্ৰন্থবোৰৰ ভিতৰত Tractatus Logico-Philosophicus আৰু মৃত্যুৰ পাছত প্ৰকাশিত Philosophical Investigations উল্লেখযোগ্য।[1]
জীৱন আৰু শিক্ষা
[সম্পাদনা কৰক]লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন ১৮৮৯ চনৰ ২৬ এপ্ৰিলত অষ্ট্ৰিয়াৰ ভিয়েনা চহৰত এজন ধনাঢ্য শিল্পপতি পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ ইঞ্জিনিয়াৰিঙ অধ্যয়ন কৰি কেমব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ বাৰ্ট্ৰেণ্ড ৰাছেলৰ অধীনত দাৰ্শনিক অধ্যয়ন আৰম্ভ কৰে।[2]
প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত তেওঁ অষ্ট্ৰিয়াৰ সেনাত কৰ্মৰত আছিল, আৰু যুদ্ধকালতে তেওঁৰ প্ৰথম গ্ৰন্থ Tractatus-ৰ খচৰা সম্পন্ন হয়।
গ্ৰন্থ
[সম্পাদনা কৰক]Tractatus Logico-Philosophicus
[সম্পাদনা কৰক]তেওঁৰ প্ৰথম আৰু জীৱিত অৱস্থাত প্ৰকাশিত একমাত্ৰ গ্ৰন্থ Tractatus Logico-Philosophicus (১৯২১)ত ভাষা, যুক্তি আৰু বাস্তৱৰ সীমা সম্পৰ্কে আলোচনা কৰা হৈছে। এই গ্ৰন্থৰ মূল ধাৰণা হ’ল:
- ভাষাৰ বাস্তৱ প্ৰতিচ্ছবি
- যি ক’ব নোৱাৰি, সেই বিষয়ে চুপ থাকিব লাগে
- দাৰ্শনিক সমস্যা ভাষাৰ অপব্যৱহাৰৰ ফল
এই গ্ৰন্থৰ দ্বাৰা তেওঁ তৎকালীন যুক্তিবাদী দৰ্শনৰ এক সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ চেষ্টা কৰে।
Philosophical Investigations
[সম্পাদনা কৰক]তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছত ১৯৫৩ চনত প্ৰকাশিত এই গ্ৰন্থত আগৰ ধাৰণাৰ বিপৰীতে এটা নতুন দৃষ্টিভংগী প্ৰকাশ পাইছে। ইয়াত তেওঁ কয়:
- ভাষা এক ধৰণৰ খেল
- শব্দৰ অৰ্থ তেওঁ ব্যৱহৃত প্ৰসংগত নিৰ্ভৰ কৰে
- অৰ্থ সৃষ্টিৰ পদ্ধতি বুজিবলৈ ভাষাৰ ব্যৱহাৰ অধ্যয়ন কৰিব লাগে
এই দৃষ্টিভংগীয়ে আধুনিক ভাষাতত্ত্ব, মনোবিজ্ঞান আৰু দাৰ্শনিক বিশ্লেষণত বিপ্লৱ ঘটায়।
ব্যক্তিগত জীৱন
[সম্পাদনা কৰক]তেওঁ আত্মসংশয়ী, অন্তৰ্মুখী আৰু সাধাৰণত দীন-জীৱনযাপনৰ পক্ষে আছিল। যদিও ধনাঢ্য পৰিয়ালৰ সন্তান আছিল, তেওঁৰ দৰ্শন আৰু আচৰণ দুয়ো অতিমাত্ৰাত আত্মনিষ্ঠ আৰু নৈতিকতাৰ ভিত্তিত আছিল।
তেওঁ কেমব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত বহু বছৰ অধ্যাপনা কৰিছিল, যদিও তেওঁৰ দৃষ্টিভংগী সময়চলিত একাডেমিক পৰিসৰৰ পৰা বহু দূৰ।
প্ৰভাৱ
[সম্পাদনা কৰক]লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইনৰ চিন্তাই বাৰ্ট্ৰেণ্ড ৰাছেল, জৰ্জ মুৰ, গিলবাৰ্ট ৰাইল, জন ছাৰ্ল, সোল ক্ৰিপকে, ন'ম চম্স্কি আদি চিন্তাবিদৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে।
তেওঁ একে সময়তে দুটা বিপৰীত ধাৰাৰ ভিত্তি স্থাপন কৰে — প্ৰাৰম্ভিক Wittgenstein (Tractatus) আৰু পৰৱৰ্তী Wittgenstein (Investigations)। এই পৃথক শৈলীয়ে দাৰ্শনিক চৰ্চাত এক বিশেষ স্থান অধিকাৰ কৰে।
মৃত্যু
[সম্পাদনা কৰক]তেওঁ ১৯৫১ চনৰ ২৯ এপ্ৰিলত ইংলেণ্ডৰ কেমব্ৰিজত মৃত্যু বৰণ কৰে। মৃত্যুৰ কিছুদিন আগতে তেওঁৰ শেষ কথা আছিল: “Tell them I've had a wonderful life.”
উৎস
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "Ludwig Wittgenstein". Encyclopaedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Ludwig-Wittgenstein। আহৰণ কৰা হৈছে: ২২ জুলাই ২০২৫.
- ↑ "Wittgenstein, Ludwig". Internet Encyclopedia of Philosophy. https://iep.utm.edu/wittgens/। আহৰণ কৰা হৈছে: ২২ জুলাই ২০২৫.