সভ্যতা
সভ্যতা হ'ল ৰাষ্ট্ৰৰ বিকাশ, সামাজিক স্তৰবিন্যাস, নগৰায়ন, আৰু চিহ্নিত বা কথিত ভাষাৰ (যেনে, লিখা ব্যৱস্থা ) বাহিৰেও যোগাযোগৰ প্ৰতীকী ব্যৱস্থাৰ দ্বাৰা চিহ্নিত যিকোনো জটিল সমাজ।[1][2][3][4][5]
সভ্যতাসমূহ ঘন জনবসতিপূৰ্ণ বসতিসমূহৰ চাৰিওফালে সংগঠিত, কম বেছি পৰিমাণে কঠিন স্তৰভিত্তিক সামাজিক শ্ৰেণীত বিভক্ত, প্ৰায়ে শাসকীয় অভিজাত শ্ৰেণী আৰু অধীনস্থ নগৰীয়া আৰু গ্ৰাম্য জনসংখ্যাৰ সৈতে, যিয়ে নিবিড় কৃষি, খনি, ক্ষুদ্ৰ উৎপাদন আৰু বাণিজ্যত লিপ্ত হয়। সভ্যতাই ক্ষমতাক কেন্দ্ৰীভূত কৰে, আন মানুহকে ধৰি বাকী প্ৰকৃতিৰ ওপৰত মানুহৰ নিয়ন্ত্ৰণ বৃদ্ধি কৰে।[6] সভ্যতাৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে বিশদ কৃষি, স্থাপত্য, আন্তঃগাঁথনি, প্ৰযুক্তিগত উন্নতি, মুদ্ৰা, কৰ, নিয়ন্ত্ৰণ, আৰু শ্ৰমৰ বিশেষীকৰণ।[4][5] শ[7]
ঐতিহাসিকভাৱে সভ্যতাক প্ৰায়ে বৃহত্তৰ আৰু "অধিক উন্নত" সংস্কৃতি হিচাপে বুজা যায়, ইয়াৰ অন্তৰ্নিহিত বিপৰীতে সৰু, কথিতভাৱে কম উন্নত সংস্কৃতি,[8][9][10][11] আনকি সভ্যতাৰ ভিতৰৰ সমাজ আৰু তেওঁলোকৰ ইতিহাসৰ ভিতৰৰ সমাজ। সাধাৰণতে সভ্যতা অকেন্দ্ৰীকৃত জনজাতীয় সমাজৰ সৈতে বিপৰীতমুখী, যাযাবৰী পশুপালন, নৱপ্ৰস্তৰ যুগৰ সমাজ বা চিকাৰী-সংগ্ৰাহকৰ সংস্কৃতিকে ধৰি।
সভ্যতা শব্দটো লেটিন ভাষাৰ civitas-ৰ সৈতে জড়িত বা ' চহৰ '। নেচনেল জিঅ'গ্ৰাফিক ছ'চাইটিয়ে ব্যাখ্যা কৰা অনুসৰি: "এই কাৰণেই সভ্যতা শব্দটোৰ আটাইতকৈ মৌলিক সংজ্ঞা হ'ল 'চহৰেৰে গঠিত সমাজ। '"[12] সভ্যতাৰ প্ৰাৰম্ভিক উত্থান সাধাৰণতে পশ্চিম এছিয়াত নৱপ্ৰস্তৰ যুগৰ বিপ্লৱৰ চূড়ান্ত পৰ্যায়ৰ সৈতে জড়িত, যাৰ শিখৰত উপনীত হয় নগৰ বিপ্লৱ আৰু ৰাষ্ট্ৰ গঠনৰ তুলনামূলকভাৱে দ্ৰুত প্ৰক্ৰিয়া, যিটো ৰাজনৈতিক বিকাশৰ আৱিৰ্ভাৱৰ সৈতে জড়িত এটা শাসকীয় অভিজাত শ্ৰেণী।
পৰিভাষাৰ ইতিহাস
[সম্পাদনা কৰক]"সভ্যতা" শব্দটো প্ৰথমতে ইউৰোপত ১৮শ শতিকাৰ শেষভাগত ব্যৱহাৰ আৰম্ভ হৈছিল। ই মূলতে গ্ৰাম্য জীৱনৰ বিপৰীতে নগৰ আৰু সংগঠিত সমাজক বুজাইছিল। দাৰ্শনিক আৰু ইতিহাসবিদ সকলে ইয়াক সামাজিক বিকাশৰ উচ্চ পৰ্যায় হিচাপে ব্যাখ্যা কৰিছিল।[13]
বৈশিষ্ট্য
[সম্পাদনা কৰক]সভ্যতাৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহ হৈছে নগৰীকৰণ, লিখন ব্যৱস্থা, ৰাজনৈতিক সংগঠন, আৰু প্ৰযুক্তিগত উন্নতি। সাধাৰণতে কৃষি ভিত্তিক অৰ্থনীতি আৰু ব্যৱসায়িক জালিকো সভ্যতাৰ অংশ হিচাপে গণ্য কৰা হয়।[14]
সাংস্কৃতিক পৰিচয়
[সম্পাদনা কৰক]সভ্যতা হৈছে এটা সাংস্কৃতিক পৰিচয়, যি ভাষা, ধৰ্ম, নীতিশাস্ত্ৰ আৰু শিল্পকলাৰ জৰিয়তে প্ৰকাশ পায়। ইয়াৰ দ্বাৰা মানুহে নিজৰ সমাজক পৃথক ৰূপত চিনাক্ত কৰে।[15]
জটিল প্ৰণালীসমূহ
[সম্পাদনা কৰক]সভ্যতাসমূহ জটিল প্ৰশাসনিক কাঠামো, সেনা শক্তি, শুল্ক ব্যৱস্থা আৰু আইন ব্যৱস্থাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। এইবোৰ ব্যৱস্থা সমাজৰ অভ্যন্তৰীণ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু বৈদেশিক সম্পৰ্ক ৰক্ষা কৰে।[16]
ইতিহাস
[সম্পাদনা কৰক]সভ্যতাৰ ইতিহাস প্ৰাচীন মেছপটেমিয়া, মিশৰ, ভাৰত আৰু চীনৰ পৰা আৰম্ভ হয়। এই অঞ্চলসমূহত প্ৰথম নগৰসমূহ গঢ় লৈ উঠিছিল আৰু বিজ্ঞান, গণিত, আৰু সাহিত্যৰ বিকাশ ঘটিছিল।[17]
সভ্যতাৰ পতন
[সম্পাদনা কৰক]বহু সভ্যতা বিভিন্ন কাৰণত পতিত হৈছিল, যেনে জলবায়ু পৰিবৰ্তন, অৰ্থনৈতিক দুৰ্বলতা, আৰু বাহ্যিক আক্ৰমণ। উদাহৰণস্বৰূপে মায়া আৰু ৰোমান সভ্যতাৰ পতনৰ পিছে এনে কাৰণসমূহ আছিল।[18]
ভৱিষ্যৎ
[সম্পাদনা কৰক]আধুনিক সময়ত সভ্যতাৰ ভৱিষ্যৎ প্ৰযুক্তি, গ্লোবেলাইজেচন আৰু পৰিবেশ সংকটৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত। কিছুমান বিজ্ঞানী মহাজাগতিক সভ্যতাৰ সম্ভাৱনাও আলোচনা কৰে।[19]
অ-মানৱ সভ্যতা
[সম্পাদনা কৰক]বিজ্ঞান কল্পকাহিনীত আৰু এষ্ট্ৰোবায়লজীত অ-মানৱ সভ্যতাৰ সম্ভাৱনা আলোচনাৰ বিষয়। ইয়াত এলিয়েন সভ্যতা আৰু উন্নত কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তাকো সভ্যতা হিচাপে ধৰা হয়।[20]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Haviland, William (2013). Cultural Anthropology: The Human Challenge. Cengage Learning. পৃষ্ঠা. 250. ISBN 978-1-285-67530-5. Archived from the original on 13 July 2019. https://web.archive.org/web/20190713215613/https://books.google.com/books?id=DfEWAAAAQBAJ&q=%22civilization+refers+to+societies%22। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2015.
- ↑ Fernández-Armesto, Felipe (2001). Civilizations: Culture, Ambition, and the Transformation of Nature. Simon & Schuster. ISBN 978-0-7432-1650-0. Archived from the original on 1 April 2021. https://web.archive.org/web/20210401104653/https://books.google.com/books?id=3MNzi698aXwC। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2015.
- ↑ Boyden, Stephen Vickers (2004). The Biology of Civilisation. UNSW Press. পৃষ্ঠা. 7–8. ISBN 978-0-86840-766-1. Archived from the original on 30 December 2016. https://web.archive.org/web/20161230072508/https://books.google.com/books?id=TX78DfVbM7kC&q=%22the+essential+precondition%22। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2015.
- ↑ 4.0 4.1 Solms-Laubach, Franz (2007). Nietzsche and Early German and Austrian Sociology. Walter de Gruyter. পৃষ্ঠা. 115, 117, 212. ISBN 978-3-11-018109-8. Archived from the original on 30 December 2016. https://web.archive.org/web/20161230074441/https://books.google.com/books?id=TxTITNduFc4C&dq। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2015.
- ↑ 5.0 5.1 AbdelRahim, Layla (2015). Children's literature, domestication and social foundation: Narratives of civilization and wilderness. প্ৰকাশক New York: Routledge. পৃষ্ঠা. 8. ISBN 978-0-415-66110-2. OCLC 897810261.
- ↑ Mann, Michael (1986). The Sources of Social Power. 1. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 34–41.
- ↑ Morris, Ian (2013). The Measure of Civilization: How Social Development Decides the Fate of Nations. প্ৰকাশক Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-15568-5. Archived from the original on 29 May 2023. https://web.archive.org/web/20230529174320/https://press.princeton.edu/books/hardcover/9780691155685/the-measure-of-civilization। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 May 2023.
- ↑ Adams, Robert McCormick (1966). The Evolution of Urban Society. Transaction Publishers. পৃষ্ঠা. 13. ISBN 978-0-202-36594-7. Archived from the original on 30 December 2016. https://web.archive.org/web/20161230073713/https://books.google.com/books?id=JrZOwKU0TlsC&q=%22civilizations+are+associated%22। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2015.
- ↑ Wright, Ronald (2004). A Short History anthropological.. House of Anansi Press. ISBN 978-0-88784-706-6.
- ↑ Llobera, Josep (2003). An Invitation to Anthropology. Berghahn Books. পৃষ্ঠা. 136–137. ISBN 978-1-57181-597-2. Archived from the original on 30 December 2016. https://web.archive.org/web/20161230074407/https://books.google.com/books?id=_-LDyWxODjAC&q=%22best-known+definition%22। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2015.
- ↑ Bolesti, Maria (2013). Barbarism and Its Discontents. Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-8537-2. Archived from the original on 21 November 2023. https://web.archive.org/web/20231121220741/https://books.google.com/books?id=cpZZKabXvWAC। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 June 2015.
- ↑ "Civilizations" (en ভাষাত). National Geographic Education. National Geographic Society. 20 May 2022. Archived from the original on 29 May 2023. https://web.archive.org/web/20230529174213/https://education.nationalgeographic.org/resource/civilizations/। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 May 2023.
- ↑ Elias, Norbert (1939). The Civilizing Process. Blackwell.
- ↑ Childe, V. Gordon (1936). Man Makes Himself. Watts.
- ↑ Huntington, Samuel P. (1996). The Clash of Civilizations. Simon & Schuster.
- ↑ Spengler, Oswald (1918). The Decline of the West.
- ↑ Diamond, Jared (1997). Guns, Germs, and Steel. W. W. Norton & Company.
- ↑ Tainter, Joseph (1988). The Collapse of Complex Societies. Cambridge University Press.
- ↑ Kurzweil, Ray (2005). The Singularity Is Near. Viking.
- ↑ Tipler, Frank J. (1994). The Physics of Immortality.