সমলেশ্বৰী মন্দিৰ

সমলেশ্বৰী মন্দিৰ
সমলেশ্বৰী মন্দিৰ
স্থান
দেশ	ভাৰত
ৰাজ্য	ওড়িশা
জিলা	সম্বলপুৰ
স্থান	সম্বলপুৰ
স্থানাংক	21.4740°N 83.9591°E / 21.4740; 83.9591
স্থাপত্য আৰু সংস্কৃতি
স্থাপত্য শৈলী	কলিংগা স্থাপত্য, হিন্দু মন্দিৰ স্থাপত্য, শিল আৰু চূণশিল।
ইতিহাস
প্ৰতিস্থাপক	ৰজা বলৰাম দেৱ

বগা সাজ-পোছাকত মা সমলেশ্বৰী।

সমলেশ্বৰী মন্দিৰ হৈছে ভাৰতৰ ওড়িশাৰ সম্বলপুৰৰ এটা হিন্দু মন্দিৰ, 'সমলেশ্বৰী' নামেৰে জনাজাত দেৱীৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত, থলুৱা লোকসকলৰ মাজত সমলেই মা নামেৰেও জনাজাত, অৰ্থাৎ মাতৃ সমলেশ্বৰী। সম্বলপুৰৰ পুনৰুজ্জীৱিত অধ্যক্ষ দেৱতা শ্ৰী শ্ৰী সমলেশ্বৰীয়ে সমগ্ৰ পশ্চিম ওড়িশা আৰু ভাৰতৰ ছত্তীশগড়ত গভীৰ ধৰ্মীয় তাৎপৰ্য্য লাভ কৰিছে। পবিত্ৰ মহানদী নদীৰ পাৰত অৱস্থিত সমলেশ্বৰী দেৱীক অতীজৰে পৰা জগত জননী (ব্ৰহ্মাণ্ডৰ মাতৃ), দুৰ্গা, মহালক্ষ্মী, মহাসৰস্বতী, আৰু আদিশক্তিৰ নামেৰে পূজা কৰা হয়। ভগৱান জগন্নাথৰ পিছত তেওঁ ওড়িশাৰ একমাত্ৰ দেৱতা যিয়ে ইমান বিশাল অঞ্চলৰ সভাপতিত্ব কৰে, যিয়ে সমগ্ৰ পশ্চিম ওড়িশাক সামৰি লৈছে, আৰু ঝাৰখণ্ড আৰু ছত্তীশগড়ৰ কিছু অংশলৈ বিস্তৃত।

মন্দিৰটো যি অঞ্চলত অৱস্থিত, সেই অঞ্চলত চহকী সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য আছে। সম্বলপুৰ অঞ্চল প্ৰাচীন কালৰ পৰা হিৰাখণ্ডা নামেৰে জনপ্ৰিয়। টলেমিয়ে এই ঠাইখনক ছাম্বালাকা বুলি অভিহিত কৰিছে, ফৰাচী ভ্ৰমণকাৰী জিন-বেপ্টিষ্ট টেভাৰ্নিয়াৰ আৰু ইংৰাজ ইতিহাসবিদ এডৱাৰ্ড গিবনৰ মতে, সম্বলপুৰৰ পৰা ৰোমলৈ হীৰা ৰপ্তানি কৰা হৈছিল।

মন্দিৰটো সন্ধৰা ক্ৰমৰ (এই ধৰণৰ মন্দিৰসমূহৰ এটা বৰ্গক্ষেত্ৰৰ অভয়াৰণ্য থাকে আৰু ইয়াক প্ৰদক্ষিণৰ বাবে নিৰ্মিত স্তম্ভৰ গেলেৰীৰে আবৃত কৰা হয়)। এইদৰে সন্ধৰা মন্দিৰত এটা প্ৰদক্ষিনাপথা গ্ৰেনাইটৰ দৰে টেকসই এক প্ৰকাৰৰ শিলৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত, চূণৰ মৰ্টনেৰে চিমেণ্ট কৰা, গোটেই অট্টালিকাটো প্লাষ্টাৰ কৰা হয়, কিন্তু সময়ৰ লগে লগে পৃষ্ঠভাগ ছাই হৈ পৰিছে। মন্দিৰটো দুটা পৃথক গঠনেৰে গঠিত। দেৱতাক আশ্ৰয় দিয়া বৰ্গক্ষেত্ৰৰ অভয়াৰণ্যখনৰ চাৰি খোজ (১০ ফুট তলত ৩ মিটাৰ বহল) তলত আবৃত প্ৰদক্ষিণ, যিটো ১২টা শিলৰ খুঁটাৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত। এঘাৰগৰাকী পৰস্ব দেৱী (পাৰ্শ্বীয় দেৱী), অভয়াৰণ্যৰ বাহিৰৰ বেৰত সোমাই থাকে, যাতে ভক্তসকলে পৰিক্ৰমাৰ সময়ত সেই দেৱতাসকলক গুম্ফাযুক্ত প্ৰদক্ষিণৰ জৰিয়তে পূজা কৰিব পাৰে। শ্ৰী শ্ৰী সমালেই দেৱীৰ মূৰ্তিটো গ্ৰেনাইটৰ শিলৰ এটা ডাঙৰ ব্লকৰে গঠিত যাৰ তলত ওলোটা, ডালৰ দৰে প্ৰক্ষেপণ। এইটোও এটা যোনিৰ প্ৰতীক, আৰু ই এক আকৰ্ষণীয় ৰজা-যোনি পূজা। তাইৰ মুখৰ প্ৰতীক হ'ল "বৰাহ"ৰ দৰে মুখত এটা অগভীৰ কাট খোৱা চিহ্ন। তাইৰ কাল্পনিক নাকৰ পৰা তললৈ ওলমি আছে বিশুদ্ধ সোণৰ পৰম্পৰাগত সম্বলপুৰী নাকৰ অলংকাৰ। মুখৰ দুটা অসমতাপূৰ্ণ সোণালী চকুৰ দৰে বিষণ্ণতাত স্থবিৰ হৈ থকা কোটি লোৱা সোণৰ পাতবোৰে স্বাকৃতিৰ শিলৰ ভৰত মাতৃ দেৱতাৰ মুখখন সংজ্ঞায়িত কৰাৰ প্ৰয়াসত তাইৰ চকুৰ বিকল্প হিচাপে কাম কৰে, দেৱীৰ মূৰ্তিটোৱে সৰ্বব্যাপক মাতৃত্বৰ প্ৰতি ভয়, ভয়, শ্ৰদ্ধা, ভক্তি, প্ৰেম আৰু মৰমৰ উচ্চ আৱেগক প্ৰেৰণা দিয়ে।

বিখ্যাত সমলেশ্বৰী মন্দিৰ নামেৰে জনাজাত তেওঁৰ মন্দিৰত থলুৱা লোকে তেওঁক অতি যত্ন আৰু ভক্তিৰে পূজা কৰে। গোটেই বছৰটো দেৱীৰ আগত পালন কৰা বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৱৰ ভিতৰত তিনিটা উৎসৱ প্ৰধানকৈ পালন কৰা হয়। প্ৰথম দুটা হৈছে মাৰ্চ আৰু এপ্ৰিল মাহত আৰু ছেপ্টেম্বৰ আৰু অক্টোবৰ মাহত নৱৰাত্ৰি পূজা ( ক্ৰমে চৈত্ৰা নৱৰাত্ৰী আৰু অশ্বিন নৱৰাত্ৰ)। দেৱীয়ে প্ৰতিদিনে বিভিন্ন ধৰণে সাজ-পোছাক পৰিধান কৰি প্ৰতিজন নৱদুৰ্গাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, ইয়াক বীজা বোলা হয় ৷ এই দুই নৱৰাত্ৰ পূজা (ন দিনীয়া দেৱীৰ পূজা)ৰ ভিতৰত দ্বিতীয় পূজা অতি মহিমা আৰু ভক্তিৰে পালন কৰা হয়। নৱৰাত্ৰিৰ ১ তাৰিখে দেৱীক বগা সাজ-পোছাক পৰিধান কৰা হয়, যাক ধবালামুখী বোলা হয় ৷ তৃতীয় উৎসৱ যিটো সমগ্ৰ পশ্চিম ওড়িশা অঞ্চলৰ মূল উৎসৱ বুলি কোৱা হয় সেয়া হৈছে নুৱাখাই ৷ এই উৎসৱত কৃষকসকলে নিজৰ মাটিৰ পৰা প্ৰথম উৎপাদিত সামগ্ৰী ব্যক্তিগত ব্যৱহাৰৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে দেৱীক আগবঢ়ায়।