সাদৰা
| সাদৰা | |
|---|---|
| শৈলীগত উৎপত্তি | উত্তৰ ভাৰত |
| সাংস্কৃতিক উৎপত্তি | মোগল যুগ |
| বাদ্যযন্ত্ৰ | তবলা, তানপুৰা |
| অন্যান্য বিষয় | |
| ধ্ৰুপদ, খেয়াল, হিন্দুস্তানী শাস্ত্ৰীয় সংগীত | |
সাদৰা (আন বানান সদৰাং বা শাদৰা) ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ হিন্দুস্তানী শাস্ত্ৰীয় সংগীতৰ এটি কণ্ঠসংগীত ধাৰা।[1] ই প্ৰাচীন ধ্ৰুপদ আৰু অধিক সমসাময়িক খেয়াল শৈলীৰ মাজৰ এক ক্ৰান্তিকালীন ৰূপ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, যি দুয়োটা পৰম্পৰাৰ উপাদান সংযুক্ত কৰে।[2]
বৈশিষ্ট্যসমূহ
[সম্পাদনা কৰক]ছন্দৰ গাঁথনি
[সম্পাদনা কৰক]নিৰ্দিষ্ট মাত্ৰা (তাল)ত থকা ৰচনাসমূহক সাদৰা হিচাপে শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হয়। ব্যৱহাৰ কৰা মুখ্য তালসমূহৰ ভিতৰত আছে:[3]
- তীব্ৰ তাল (৭ মাত্ৰা)
- সুলতাল (১০ মাত্ৰা)
- চৌ তাল (১২ মাত্ৰা)
- ঝপতাল (১০ মাত্ৰা) - সাদৰা পৰিৱেশনৰ বাবে সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত তাল
সাদৰাৰ ছন্দময় জটিলতাত ধ্ৰুপদ পৰম্পৰাৰপৰা অহা লয়কাৰী (ছন্দৰ খেলা) অন্তৰ্ভুক্ত থাকে, যি হিন্দুস্তানী কণ্ঠ ৰূপসমূহৰ মাজত ইয়াক স্বতন্ত্ৰ কৰি তোলে।
সাংগীতিক শৈলী
[সম্পাদনা কৰক]সাদৰাই শাস্ত্ৰীয় কণ্ঠ পৰম্পৰাসমূহৰ সংশ্লেষণ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ই ধ্ৰুপদৰ বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ গাম্ভীৰ্যপূৰ্ণ বোল বাট (শব্দাংশিক উচ্চাৰণ)ৰ সৈতে খেয়ালত পোৱা সুৰীয়া অলংকৰণ আৰু তান (দ্ৰুত সুৰীয়া পথ) আৰু সৰগম (স্বৰলিপি গান) সংযুক্ত কৰে।[4] এই অনন্য সংমিশ্ৰণে হিন্দুস্তানী শাস্ত্ৰীয় সংগীত ৰূপসমূহৰ পৰিসৰৰ ভিতৰত সাদৰাক এক স্বতন্ত্ৰ পৰিচয় প্ৰদান কৰে।
ৰচনা গাঁথনিত সাধাৰণতে অন্তৰ্ভুক্ত থাকে:
- স্থায়ী - নিম্ন আৰু মধ্য সপ্তকত স্থাপিত প্ৰাৰম্ভিক অংশ
- অন্তৰা - উচ্চ সপ্তকসমূহ অন্বেষণ কৰা দ্বিতীয় অংশ
- বিস্তৃত ছন্দময় পৰিৱৰ্তন আৰু তাৎক্ষণিক সৃষ্টি
ঐতিহাসিক প্ৰসংগ
[সম্পাদনা কৰক]সাদৰাৰ উদ্ভৱ হৈছিল উত্তৰ ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় সংগীতত উল্লেখযোগ্য বিৱৰ্তনৰ এক সময়ছোৱাত, বিশেষকৈ মোগল যুগত আৰু তাৰ পিছত, যেতিয়া বিভিন্ন সাংগীতিক ৰূপ পৰিশোধিত কৰা হৈছিল আৰু নতুন শৈলীসমূহ বিকশিত হৈছিল।[5] খেয়ালে প্ৰাধান্য লাভ কৰি পুৰণি ধ্ৰুপদ পৰম্পৰাক ম্লান কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ লগে লগে, সাদৰাই এই দুটা প্ৰধান কণ্ঠ শৈলীৰ মাজত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সেতু হিচাপে কাম কৰিছিল।
এই ৰূপটোক ধ্ৰুপদ, ধামাৰ, খেয়াল, আৰু তৰানাৰ সৈতে বিশুদ্ধ শাস্ত্ৰীয় পৰম্পৰাৰ অংশ বুলি গণ্য কৰা হয়, যি ইয়াক অৰ্ধ-শাস্ত্ৰীয় আৰু লঘু শাস্ত্ৰীয় ৰূপসমূহৰপৰা পৃথক কৰে।[6]
পৰিৱেশন পদ্ধতি
[সম্পাদনা কৰক]সাদৰা পৰিৱেশনত সাধাৰণতে পৰম্পৰাগত হিন্দুস্তানী শাস্ত্ৰীয় বাদ্যযন্ত্ৰ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে:
- তবলা - ছন্দময় সংগত প্ৰদান কৰে
- তানপুৰা - সুৰ শ্ৰুতি প্ৰদান কৰে
- কেতিয়াবা, সুৰীয়া সমৰ্থনৰ বাবে হাৰমনিয়াম ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব পাৰে
এই ধাৰাটোৱে কাৰিকৰী দক্ষতা আৰু শাস্ত্ৰীয় নন্দনতত্ত্বৰ গভীৰ বুজা-বুজি দুয়োটাই দাবী কৰে। শিল্পীসকলে সাদৰা ৰচনাসমূহ কাৰ্যকৰীভাৱে প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ধ্ৰুপদৰ কঠোৰ শৃংখলা আৰু খেয়ালৰ অভিব্যক্তিপূৰ্ণ নমনীয়তা দুয়োটাতে সুপণ্ডিত হ'ব লাগিব।
উল্লেখযোগ্য শিল্পী
[সম্পাদনা কৰক]যদিও সাদৰা আজিকালি খেয়াল বা আনকি ধ্ৰুপদৰ তুলনাত কম পৰিৱেশন কৰা হয়, তথাপি ই হিন্দুস্তানী শাস্ত্ৰীয় সংগীত ভঁৰালৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ হৈ আছে আৰু শাস্ত্ৰীয় কণ্ঠ সংগীতৰ গম্ভীৰ ছাত্ৰসকলে ইয়াক অধ্যয়ন কৰে। বিভিন্ন ঘৰানা (সাংগীতিক বিদ্যালয়)সমূহে তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত শিক্ষাদান ভঁৰালৰ অংশ হিচাপে সাদৰা ৰচনাসমূহ সংৰক্ষণ কৰি আহিছে।
সমসাময়িক প্ৰাসংগিকতা
[সম্পাদনা কৰক]যদিও আন ৰূপসমূহৰ দৰে জনপ্ৰিয় নহয়, সাদৰা ইয়াৰ অনন্য ছন্দময় গাঁথনি আৰু সুৰীয়া বৈশিষ্ট্যসমূহৰ বাবে মূল্যৱান হৈ আছে। ইয়াক সম্পূৰ্ণ শাস্ত্ৰীয় সংগীত শিক্ষাৰ এক অপৰিহাৰ্য উপাদান বুলি গণ্য কৰা হয়, যি ছাত্ৰসকলক বিভিন্ন হিন্দুস্তানী কণ্ঠ ৰূপসমূহৰ মাজত বিৱৰ্তন আৰু আন্তঃসংযোগ বুজাত সহায় কৰে।
লগতে চাওক
[সম্পাদনা কৰক]তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "A World of Melodies". http://www.deccanherald.com/content/169269/a-world-melodies.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 January 2012.
- ↑ Nair, Rajeev (2007) (en ভাষাত). A Rasika's Journey Through Hindustani Music. Indialog Publications. ISBN 978-81-8443-007-3. https://books.google.com/books?id=pIoHAQAAMAAJ.
- ↑ Nair, Rajeev (2007) (en ভাষাত). A Rasika's Journey Through Hindustani Music. Indialog Publications. ISBN 978-81-8443-007-3. https://books.google.com/books?id=pIoHAQAAMAAJ.
- ↑ "What is a sAdra?". rec.music.indian.classical. https://rec.music.indian.classical.narkive.com/eOmvcyzd/what-is-a-sadra। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 October 2025.
- ↑ "Classical music in the Mughal India". Self Study History. 27 January 2015. https://selfstudyhistory.com/2015/01/27/mughal-music/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 October 2025.
- ↑ "If I want to learn Hindustani Classical vocal music, which genre should I choose?". Quora. https://www.quora.com/If-I-want-to-learn-Hindustani-Classical-vocal-music-which-genre-should-I-choose-What-parameters-should-influence-my-decision। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 October 2025.
বাহ্যিক সংযোগ
[সম্পাদনা কৰক]- হিন্দুস্তানী শাস্ত্ৰীয় সংগীত প্ৰৱেশদ্বাৰ Archived 2024-08-13 at the Wayback Machine
| |||||||||||||||||||
