সাৰংগী
| শ্ৰেণী | |
|---|---|
| আনুষঙ্গিক বাদ্য | |
|
| |
সাৰংগী এটা ধনুৰ্বাদ্য, সৰু-গলৰ তিনিটা তাঁৰৰ যন্ত্ৰ যি দক্ষিণ এছিয়াৰ পৰম্পৰাগত সংগীতত বজোৱা হয় – পঞ্জাৱী লোকসংগীত, ৰাজস্থানী লোকসংগীত, সিন্ধ্ৰী লোকসংগীত, হাৰিয়ানৱী লোকসংগীত, ব্ৰজ লোকসংগীত, আৰু বড়ো লোকসংগীত (তাত চেৰজা নামেৰে জনাজাত) – পাকিস্তান, ভাৰত আৰু বাংলাদেশত। ইয়াক মানুহৰ কণ্ঠৰ ধ্বনিৰ সৈতে সৰ্বাধিক সাদৃশ্যপূৰ্ণ বুলি কোৱা হয়, কাৰণ ই কণ্ঠৰ অলঙ্কাৰ যেনে গমক বা গমকম (কঁপনি) আৰু মীণ্ড (স্লাইডিং গতি)ৰ অনুকৰণ কৰিব পাৰে। নেপালী সাৰংগী একে ধৰণৰ, কিন্তু ই এটা লোকসংগীতৰ যন্ত্ৰ, অলঙ্কৃত নহয় আৰু চাৰিটা তাঁৰৰ।
বজোৱা
[সম্পাদনা কৰক]
সাৰংগী বাদকৰ ৰেপাৰ্টৰী পৰম্পৰাগতভাৱে কণ্ঠৰ সংগীতৰ সৈতে অতি ঘনিষ্ঠভাৱে সম্পৰ্কিত। তথাপি, এটা একক সাৰংগীৰ সৈতে সংগীতানুষ্ঠানত কেতিয়াবা এটা পূৰ্ণাঙ্গ ৰাগ উপস্থাপন থাকিব পাৰে, য’ত তীব্ৰতা বৃদ্ধিৰ সৈতে বিস্তৃত আলাপ (ৰাগৰ অপৰিমিত ইম্প্ৰ’ভাইজেচনেল বিকাশ) থাকে (আলাপৰপৰা জোৰলৈ ঝালালৈ) আৰু কেইবাটাও ৰচনা তীব্ৰ গতিত, যাক বন্দিশ বোলা হয়। এইদৰে, ইয়াক অন্যান্য বাদ্যযন্ত্ৰৰ শৈলী যেনে চেতাৰ, সৰোদ, আৰু বাঁহীৰ সমতুল্য বুলি গণ্য কৰিব পাৰি। সাৰংগী বাদকৰ বাবে বিৰল যে তেওঁ শাস্ত্ৰীয় ৰচনাৰ বহুতো শব্দ নাজানে।[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন] শব্দবোৰ সাধাৰণতে প্ৰদৰ্শনৰ সময়ত মানসিকভাৱে উপস্থিত থাকে, আৰু প্ৰদৰ্শন প্ৰায় সদায় কণ্ঠৰ প্ৰদৰ্শনৰ নিয়মবোৰ মানি চলে, য’ত সাংগঠনিক গঠন, বিস্তাৰৰ ধৰণ, তাল, ধ্বনি আৰু নীৰৱতাৰ সম্পৰ্ক, আৰু খেয়াল আৰু ঠুমৰী ৰচনাৰ উপস্থাপন অন্তৰ্ভুক্ত। সাৰংগীৰ কণ্ঠৰ গুণাগুণ চেতাৰৰ তথাকথিত গায়কী-অংৰপৰা পৃথক শ্ৰেণীত, যি খেয়ালৰ সূক্ষ্মতাৰ অনুকৰণৰ চেষ্টা কৰে কিন্তু সামগ্ৰিকভাৱে বাদ্যযন্ত্ৰৰ সংগীতৰ গঠনৰ সৈতে মিলি থাকে আৰু সাধাৰণতে গত ৰচনাৰ লগত থাকে। (গত হৈছে এটা চক্ৰীয় তালত স্থাপিত ৰচনা। ) নেপালী সাৰংগী হৈছে নেপালৰ এটা পৰম্পৰাগত তাঁৰৰ সংগীতৰ যন্ত্ৰ, যাক সাধাৰণতে গাইনে বা গন্ধৰ্ব জনগোষ্ঠীয়ে বজায়; নেপালত এই যন্ত্ৰৰ গঠন আৰু ৰেপাৰ্টৰী ভাৰততকৈ অধিক লোকসংগীতমুখী, আৰু ই বিশেষকৈ গন্দৰ্ভ জনগোষ্ঠীৰ সৈতে জড়িত।
গঠন
[সম্পাদনা কৰক]
এটা টুন (ৰঙা চিডাৰ) কাঠৰ একক টুকুৰাৰপৰা খোদিত কৰা, সাৰংগীৰ এটা বাকচৰ দৰে আকৃতি থাকে, তিনিটা ফাঁপা কোঠাৰ সৈতে: পেট ('পেট'), চাতি ('বুকু') আৰু মগজ ('মগজু')। ই সাধাৰণতে প্ৰায় ২ ফুট (0.61 মিটাৰ) দীঘল আৰু প্ৰায় ৬ inches (150 mm) প্ৰস্থৰ, যদিও ই বিভিন্ন হ’ব পাৰে কাৰণ সৰু আৰু বৃহৎ পৰিৱৰ্তী সাৰংগীও থাকে। সৰুবোৰ হাতত অধিক স্থিৰ। নিম্ন সংনাদ কোঠা বা পেট ছাগলীৰ ছালৰপৰা তৈয়াৰ কৰা পাৰ্চমেণ্টৰে আবৃত, য’ত কঁকালৰ চাৰিওফালে এটা ডাঠ চামৰাৰ ফিতা স্থাপন কৰা হয় (আৰু কোঠাৰ পিছফালে পেৰেকেৰে আৰপি থোৱা হয়) যি হাতীৰ আকৃতিৰ সেতুক সমৰ্থন কৰে, যি সাধাৰণতে উট বা ম’হৰ হাড়ৰপৰা তৈয়াৰ কৰা হয়। (পূৰ্বতে, ই হাতীদাঁত বা বাৰাছিঙাৰ হাড়ৰপৰা তৈয়াৰ কৰা হৈছিল কিন্তু এতিয়া ভাৰতত নিষেধাজ্ঞাৰ বাবে তাৰ বিৰল। ) সেতুয়ে প্ৰায় ৩৫–৩৭টা চিম্পেথেটিক ষ্টীল বা পিতলৰ তাঁৰ আৰু তিনিটা মুখ্য আঁঠুৰ তাঁৰৰ বিশাল চাপ সমৰ্থন কৰে যি তাৰ মাজেৰে পাৰ হয়। তিনিটা মুখ্য বজোৱা তাঁৰ – তুলনামূলকভাৱে ডাঠ আঁঠুৰ তাঁৰ – এটা গধুৰ ঘোঁৰাৰ লোমৰ ধনুৰে বজোৱা হয় আৰু আঙুলিৰ ডগাৰে নহয়, বৰং নখ, কিউটিকল, আৰু চাৰিওফালৰ মাংসৰ সৈতে বন্ধ কৰা হয়। টেলকম পাউডাৰ আঙুলিত লুব্ৰিকেণ্ট হিচাপে প্ৰয়োগ কৰা হয়। গলাটোত হাতীদাঁত বা হাড়ৰ প্লেটফৰ্ম থাকে য’ত আঙুলিবোৰ স্লাইড কৰে। বাকী তাঁৰবোৰ চিম্পেথেটিক, বা তৰব, প্ৰায় ৩৫–৩৭টা, চাৰিটা দলত বিভক্ত, দুটা পেগৰ ছেটৰ সৈতে, এটা সোঁফালে আৰু এটা ওপৰত। সোঁফালে এটা ডায়াটনিক শাৰীত নটা তৰব থাকে, প্ৰত্যেকটোৱে এটা পূৰ্ণ অষ্টক আৰু এটাৰপৰা তিনিটা অতিৰিক্ত নোট অষ্টকৰ ওপৰত বা তলত। এই দুয়োটা ছেটৰ তৰব মুখ্য সেতুৰপৰা সোঁফালৰ পেগৰ ছেটলৈ চাতিত থকা সৰু ফুটাবোৰৰ মাজেৰে হাতীদাঁত/হাড়ৰ ফাঁপা মণিৰদ্বাৰা সমৰ্থিত হৈ পাৰ হয়। এই ভিতৰৰ তৰব আৰু মুখ্য বজোৱা তাঁৰৰ দুয়োকাষে দুটা দীঘল তৰবৰ ছেট থাকে, সোঁফালৰ ছেটত পাঁচৰপৰা ছয়টা তাঁৰ আৰু বাঁওফালৰ ছেটত ছয়ৰপৰা সাতটা তাঁৰ। ইহঁত মুখ্য সেতুৰপৰা অতিৰিক্ত সেতুৰ মাজেৰে যন্ত্ৰৰ ওপৰৰ দ্বিতীয় পেগ ছেটলৈকে সৰু, সমতল, প্ৰশস্ত, টেবুলৰ দৰে সেতুৰ ওপৰেৰে পাৰ হয়। এইবোৰ ৰাগৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ সুৰ (স্বৰ)ত টিউন কৰা হয়। এটা সঠিকভাৱে টিউন কৰা সাৰংগীয়ে গুণগুণাব আৰু কান্দিব, আৰু মধুৰ মেওঁ-মেওঁৰ দৰে ধ্বনি কৰিব, যিকোনো মুখ্য তাঁৰত বজোৱা সুৰে প্ৰতিধ্বনিৰ দৰে সংনাদৰ সৃষ্টি কৰিব। কেইটামান সাৰংগীয়ে ছাগলীৰ আঁঠুৰপৰা তৈয়াৰ কৰা তাঁৰ ব্যৱহাৰ কৰে।
হ্ৰাস
[সম্পাদনা কৰক]২০শ শতিকাৰ আশে-পাশে, হাৰমনিয়াম আৰু বেহেলা তুলনামূলকভাৱে সহজে চম্ভালিব পৰাৰ বাবে সাৰংগীৰ বিকল্প হিচাপে ব্যৱহৃত হ’বলৈ আৰম্ভ কৰিছিল।[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন] বিশেষকৈ পাকিস্তানত, ১৯৮০ চনৰ পৰা, সাৰংগী বজোৱাৰ হ্ৰাসক কেইবাজনো প্ৰভুৰ মৃত্যু আৰু চৰম ধৰ্মীয় মৌলবাদৰ বাবেও দায়ী কৰা হৈছে।[1]
উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শক
[সম্পাদনা কৰক]ভাৰতত সাৰংগী বাদক
[সম্পাদনা কৰক]- আব্দুল লতিফ খান (১৯৩৪–২০০২)
- অৰুণা নাৰায়ণ (জন্ম ১৯৫৯)
- আশিক আলি খান (১৯৪৮–১৯৯৯)
- ভাৰত ভূষণ গোস্বামী (জন্ম ১৯৫৫)
- বুন্দু খান (১৮৮০–১৯৫৫)
- ধ্ৰুৱ ঘোষ (১৯৫৭–২০১৭)
- গোলাম আলি (সাৰংগী) (জন্ম ১৯৭৫)
- হৰ্ষ নাৰায়ণ (জন্ম ১৯৮৫)
- মনোন্মণি (জন্ম ২০০০)
- ৰমেশ মিশ্ৰ (১৯৪৮–২০১৭)
- ৰাম নাৰায়ণ (জন্ম ১৯২৭–২০২৪)
- চাবিৰ খান (সাৰংগী) (জন্ম ১৯৭৮)
- চাবৰী খান (১৯২৭–২০১৫)
- চিদ্দিকী আহমেদ খান (১৯১৪–)
- চুহাইল ইউছুফ খান (জন্ম ১৯৮৮)
- চুলতান খান (১৯৪০–২০১১)
- ওস্তাদ ফৈয়াজ খান (জন্ম ১৯৬৮)
- মইনুদ্দিন খান (সংগীতজ্ঞ) (মৃত্যু ২০১৫)
পাকিস্তানত সাৰংগী বাদক
[সম্পাদনা কৰক]- আল্লাহ ৰাখা (১৯৩২–২০০০)
- বুন্দু খান (১৮৮০–১৯৫৫)
- নাথু খান (১৯২০–১৯৭১)
অন্যান্য সাৰংগী বাদক
[সম্পাদনা কৰক]- ইউজি নাকাগাৱা, সাৰংগী – এজন জাপানী নাগৰিক যিয়ে ধ্ৰুৱ ঘোষৰ তত্ত্বাৱধানত ভাৰতত এই যন্ত্ৰ বজোৱা শিকিছিল
অধিক জানক
[সম্পাদনা কৰক]উল্লেখ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "মুঘল যুগৰ সাৰংগী যন্ত্ৰৰ ধ্বনি পাকিস্তানত ম্লান হৈ আহিছে" (en ভাষাত). The Express Tribune. 2022-04-08. http://tribune.com.pk/story/2351548/sound-of-mughal-era-sarangi-instrument-fading-away-in-pakistan। আহৰণ কৰা হৈছে: 2022-04-08.
অধিক পঢ়া
[সম্পাদনা কৰক]- Bor, Joep, 1987: "The Voice of the Sarangi", comprising National Centre for the Performing Arts Quarterly Journal 15 (3–4), December 1986 and March 1987 (special combined issue), Bombay: NCPA
- Magriel, Nicolas (2021). সাৰংগী শৈলী হিন্দুঃস্থানী সংগীতত. প্ৰকাশক London: iMerc. ISBN 978-1905351398.
- Qureshi, Regula Burckhardt, 1997: “The Indian Sarangi: Sound of Affect, Site of Contest”, Yearbook for Traditional Music, pp. 1–38
- Sorrell, Neil (with Ram Narayan), 1980: Indian Music in Performance, Bolton: Manchester University Press
বাহিৰৰ সংযোগ
[সম্পাদনা কৰক]| ৱিকিমিডিয়া কমন্সত Sarangis সম্পৰ্কীয় মিডিয়া ফাইল আছে। |
- Resham Firiri এটা জনপ্ৰিয় নেপালী লোকসংগীত সাৰংগী আৰু মদলৰ সৈতে।
- sarangi.info – ডাউনলোডযোগ্য সাৰংগী আৰু কণ্ঠৰ সংগীত, য’ত দুখন গুৰুত্বপূৰ্ণ কিতাপৰ সম্পূৰ্ণ অংশ, The Voice of the Sarangi জোৱেপ ব’ৰৰদ্বাৰা আৰু Indian Music in Performance and Practice ৰাম নাৰায়ণ আৰু নীল ছৰেলৰদ্বাৰা।
- Growing into Music – নিকোলাছ মেগ্ৰিয়েলৰ ভাৰতীয় সংগীতৰ সংস্কৃতিৰ ওপৰত কেইবাটাও চলচ্চিত্ৰ, য’ত সাৰংগী বাদকসকলৰ বিষয়ে চলচ্চিত্ৰ অন্তৰ্ভুক্ত, ফাৰুক লতিফ খান (জন্ম ১৯৭৫), চাৰৱাৰ হুছেইন খান (জন্ম ১৯৮১), মহম্মদ আলি খান, সাৰংগী (মৃত্যু ২০০২), ঘোলাম চাবিৰ কাদৰী (১৯২২–), বিদ্যা ছাহাই মিশ্ৰ (মৃত্যু ২০১৯), চিদ্দিকী আহমেদ খান (১৯১৪–), ঘোলাম চাবিৰ খান (জন্ম ১৯৪৮), মুৰাদ আলি (জন্ম ১৯৭৭), ফৈয়াজ খান (বাৰাণসী), জাকান খান (বাৰাণসী) আৰু কান্থাইয়ালাল মিশ্ৰ (বাৰাণসী)।
- সাৰংগী, গুজৰাট, ১৯শ শতিকা
- সাৰংগী, প্ৰায় ১৯০০
- সাৰংগী, উত্তৰ ভাৰত, ১৯শ শতিকাৰ শেষৰফালে
| |||||||||||||||||||||||