হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ



হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ (HDD), হাৰ্ড ডিস্ক, হাৰ্ড ড্ৰাইভ বা ফিক্সড ডিস্ক [টোকা 1] হৈছে এটা ইলেক্ট্ৰ'-মেকানিকেল ডাটা সংৰক্ষণ ডিভাইচ যিয়ে চুম্বকীয় পদাৰ্থৰে আৱৰণ দিয়া এটা বা ততোধিক কঠিন দ্ৰুতভাৱে ঘূৰ্ণনশীল প্লেটাৰৰ সৈতে চুম্বকীয় সংৰক্ষণ ব্যৱহাৰ কৰি ডিজিটেল তথ্য সংৰক্ষণ আৰু উদ্ধাৰ কৰে। প্লেটবোৰ চুম্বকীয় মূৰৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হয়, সাধাৰণতে এটা চলন্ত এক্টিভেটৰ বাহুত সজোৱা হয়, যিয়ে প্লেটৰ পৃষ্ঠত তথ্য পঢ়ে আৰু লিখে। [1] তথ্যসমূহ ৰেণ্ডম-এক্সেছ পদ্ধতিৰে অভিগম কৰা হয়, অৰ্থাৎ তথ্যৰ ব্যক্তিগত ব্লকসমূহ যিকোনো ক্ৰমত সংৰক্ষণ আৰু উদ্ধাৰ কৰিব পাৰি। HDDs হৈছে এক প্ৰকাৰৰ অ-অস্বাভাৱিক সংৰক্ষণ যিয়ে শক্তি বন্ধ কৰিলেও সংৰক্ষিত তথ্য ধৰি ৰাখে। [2][3][4] আধুনিক এইচডিডিসমূহ সাধাৰণতে এটা সৰু আয়তাকাৰ বাকচৰ আকাৰত থাকে।
হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভসমূহ IBM দ্বাৰা ১৯৫৬ চনত প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল,[5] আৰু ১৯৬০ চনৰ আৰম্ভণিৰ পৰা সাধাৰণ উদ্দেশ্যৰ কম্পিউটাৰৰ বাবে ই আছিল প্ৰধান গৌণ সংৰক্ষণ ডিভাইচ। এইচডিডিসমূহে চাৰ্ভাৰ আৰু ব্যক্তিগত কম্পিউটাৰৰ আধুনিক যুগলৈকে এই স্থান বজাই ৰাখিছিল, যদিও বৃহৎ পৰিমাণত উৎপাদিত ব্যক্তিগত কম্পিউটিং ডিভাইচসমূহ, যেনে মোবাইল ফোন আৰু টেবলেট, ফ্লেছ মেমৰি সংৰক্ষণ ডিভাইচৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ঐতিহাসিকভাৱে ২২৪টাতকৈও অধিক কোম্পানীয়ে এইচডিডি উৎপাদন কৰিছে, যদিও উদ্যোগৰ ব্যাপক একত্ৰীকৰণৰ পিছত, অধিকাংশ ইউনিট ছিগেট, টোছিবা আৰু ৱেষ্টাৰ্ণ ডিজিটেলে নিৰ্মাণ কৰে। হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ (HDD)সমূহে চাৰ্ভাৰসমূহৰ বাবে উৎপাদিত সংৰক্ষণৰ আয়তনত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰে (প্ৰতি বছৰে এক্সাবাইট)। যদিও উৎপাদন লাহে লাহে বৃদ্ধি পাইছে (এক্সাবাইট প্ৰেৰণ কৰা [6]ৰ ক্ষেত্ৰত), বিক্ৰীৰ ৰাজহ আৰু ইউনিট চালান হ্ৰাস পাইছে, কাৰণ কঠিন-অৱস্থাৰ ড্ৰাইভ (SSD) সমূহৰ ডাটা-স্থানান্তৰ হাৰ অধিক, অধিক এৰিয়াল সংৰক্ষণ ঘনত্ব, কিছু উন্নত নিৰ্ভৰযোগ্যতা,[7][8] আৰু বহু কম বিলম্ব আৰু অভিগম সময়।[9][10][11][12]
SSD সমূহৰ বাবে ৰাজহ, যাৰ বেছিভাগেই NAND ফ্লেচ মেমৰি ব্যৱহাৰ কৰে, ২০১৮ চনত HDD সমূহৰ ৰাজহতকৈ অলপ বেছি আছিল।[13] ফ্লেচ সংৰক্ষণ উৎপাদনসমূহে ২০১৭ চনৰ হিচাপত হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভসমূহৰ দুগুণতকৈ অধিক ৰাজহ লাভ কৰিছিল। .[14] যদিও SSD সমূহৰ প্ৰতি-বিটৰ খৰচ চাৰিৰ পৰা ন গুণ বেছি,[15][16] ইহঁতে HDD সমূহক এনে এপ্লিকেচনসমূহত সলনি কৰি আছে য'ত গতি, শক্তি খৰচ, সৰু আকাৰ, উচ্চ ক্ষমতা আৰু স্থায়িত্ব গুৰুত্বপূৰ্ণ।[12][11] ২০১৭ চনৰ পৰা এছ এছ ডিৰ প্ৰতি বিটৰ খৰচ কমিছে, আৰু এইচ ডি ডিৰ তুলনাত মূল্যৰ প্ৰিমিয়াম হ্ৰাস পাইছে।[16]
এইচডিডিৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্য হ’ল ইয়াৰ ক্ষমতা আৰু কাৰ্য্যক্ষমতা। ক্ষমতাক ১০০০ ৰ শক্তিৰ সৈতে সংগতি ৰাখি একক উপসৰ্গসমূহত ধাৰ্য্য কৰা হয়: এটা 1-টেৰাবাইট (TB) ড্ৰাইভৰ ক্ষমতা ১০০০ গিগাবাইট, য'ত ১ গিগাবাইট = ১০০০ মেগাবাইট = ১০০০০০০ কিলোবাইট (১ মিলিয়ন) = ১০০০০০০০০০ বাইট (১ বিলিয়ন)। সাধাৰণতে, HDD ৰ কিছুমান ক্ষমতা ব্যৱহাৰকাৰীৰ বাবে উপলব্ধ নহয়, কাৰণ ইয়াক নথিপত্ৰপ্ৰণালী আৰু কম্পিউটাৰ কাৰ্য্যকৰপ্ৰণালীয়ে ব্যৱহাৰ কৰে, আৰু সম্ভৱতঃ ভুল সংশোধন আৰু পুনৰুদ্ধাৰৰ বাবে অন্তৰ্নিৰ্মিত অতিৰিক্ততা আছে। সংৰক্ষণ ক্ষমতা সম্পৰ্কে বিভ্ৰান্তি হ'ব পাৰে কাৰণ ক্ষমতাসমূহ HDD নিৰ্মাতাসকলে দশমিক গিগাবাইট (1000 ৰ শক্তি)ত উল্লেখ কৰে, আনহাতে সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত অপাৰেটিং চিষ্টেমসমূহে ক্ষমতাসমূহ 1024 শক্তিত প্ৰতিবেদন কৰে, যাৰ ফলত বিজ্ঞাপন কৰাতকৈ কম সংখ্যক হয়। ট্ৰেক বা চিলিণ্ডাৰৰ ওপৰেৰে হেডটোৱে গতি কৰিবলৈ লোৱা সময় (গড় প্ৰৱেশ সময়), আকাংক্ষিত খণ্ডটোৱে মূৰৰ তললৈ যাবলৈ লোৱা সময় (গড় বিলম্ব, যিটো প্ৰতি মিনিটত ঘূৰ্ণনত ভৌতিক ঘূৰ্ণনৰ গতিৰ ফলন), আৰু শেষত, তথ্য প্ৰেৰণৰ গতি (তথ্যৰ হাৰ)ৰ ভিত্তিত কাৰ্য্যক্ষমতাক ধাৰ্য্য কৰা হয়।
আধুনিক HDD সমূহৰ বাবে দুটা সাধাৰণ ফৰ্ম ফ্যাক্টৰ হ'ল ৩.৫ ইঞ্চি, ডেস্কটপ কম্পিউটাৰৰ বাবে, আৰু 2.5-ইঞ্চি, প্ৰধানকৈ লেপটপৰ বাবে। HDD সমূহক ব্যৱস্থাপ্ৰণালীৰ সৈতে প্ৰামাণিক আন্তঃপৃষ্ঠ cable সমূহৰ দ্বাৰা সংযুক্ত কৰা হয় যেনে SATA (ক্ৰমিক ATA), USB, SAS (ক্ৰমিক সংযুক্ত SCSI), বা PATA (সমান্তৰাল ATA) cable সমূহ।
ইতিহাস
[সম্পাদনা কৰক]
১৯৫০-১৯৬০
[সম্পাদনা কৰক]প্ৰথম উৎপাদন IBM হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ, 350 ডিস্ক সংৰক্ষণ, 1957 চনত IBM 305 RAMAC ব্যৱস্থাপ্ৰণালীৰ এটা উপাদান হিচাপে প্ৰেৰণ কৰা হৈছিল। ইয়াৰ আকাৰ প্ৰায় দুটা ডাঙৰ ফ্ৰীজৰ সমান আছিল আৰু ইয়াত ৫২টা ডিস্কৰ ষ্টেকত (১০০টা পৃষ্ঠ ব্যৱহাৰ কৰি) পাঁচ মিলিয়ন ছয়-বিট আখৰ (৩.৭৫ মেগাবাইট)[17] 52টা ডিস্কৰ এটা ষ্টেকত (100টা পৃষ্ঠ ব্যৱহৃত)। [18] ৩৫০ ৰ এটা বাহু আছিল আৰু দুটা পঢ়া/লিখা হেড আছিল, এটা ওপৰলৈ আৰু আনটো তললৈ মুখ কৰি, যিবোৰ কাষৰীয়া প্লেটৰ এযোৰৰ মাজত অনুভূমিকভাৱে আৰু এযোৰ প্লেটৰ পৰা দ্বিতীয় চেটলৈ উলম্বভাৱে দুয়োটা দিশতে গতি কৰিছিল।[19][20][21] আই বি এম ৩৫০ৰ ভিন্নতা আছিল আই বি এম ৩৫৫, আই বি এম ৭৩০০ আৰু আই বি এম ১৪০৫।
১৯৬১ চনত আই বি এম-এ আই বি এম ১৩০১ ডিস্ক সংৰক্ষণ একক(unit) ঘোষণা কৰে আৰু ১৯৬২ চনত প্ৰেৰণ কৰে।[22] যি IBM 350 আৰু অনুৰূপ ড্ৰাইভসমূহক স্থানচ্যুত কৰিছিল। ১৩০১ ত এটা (মডেল ১ৰ বাবে) বা দুটা (মডেল ২ৰ বাবে) মডিউল আছিল, প্ৰত্যেকতে ২৫টা প্লেটাৰ আছিল, প্ৰতিটো প্লেটৰ প্ৰায় ১⁄৮ ইঞ্চি (৩.২ মিলিমিটাৰ) ডাঠ আৰু ২৪ ইঞ্চি (৬১০ মিলিমিটাৰ) ব্যাসৰ।[23] য'ত পূৰ্বৰ IBM ডিষ্ক ড্ৰাইভসমূহে প্ৰতিটো বাহুত কেৱল দুটা পঢ়া/লিখা হেড ব্যৱহাৰ কৰিছিল, 1301 এ 48[টোকা 2] হেড (কম্ব) ৰ এটা array ব্যৱহাৰ কৰিছিল, প্ৰতিটো array এটা একক হিচাপে অনুভূমিকভাৱে গতি কৰিছিল, প্ৰতিটো পৃষ্ঠত এটা হেড ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
চিলিণ্ডাৰ-ম'ড পঢ়া/লিখা কাৰ্য্যসমূহ সমৰ্থিত হৈছিল, আৰু মূৰবোৰ প্লেটাৰৰ পৃষ্ঠৰ পৰা প্ৰায় ২৫০ মাইক্ৰ'-ইঞ্চি (প্ৰায় ৬ মাইক্ৰন) উৰিছিল। হেড এৰেৰ গতি হাইড্ৰলিক এক্টিভেটৰৰ বাইনাৰী এডাৰ ব্যৱস্থাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আছিল যিয়ে পুনৰাবৃত্তিযোগ্য অৱস্থান নিশ্চিত কৰিছিল। ১৩০১ কেবিনেটৰ আকাৰ প্ৰায় ইটোৱে সিটোৰ কাষত ৰখা তিনিটা ডাঙৰ ফ্ৰীজৰ সমতুল্য আছিল, প্ৰতিটো মডিউলত প্ৰায় ২ কোটি ১০ লাখ আঠ বিট বাইটৰ সমতুল্য সংৰক্ষণ কৰা হৈছিল। প্ৰৱেশৰ সময় আছিল প্ৰায় এক চতুৰ্থাংশ চেকেণ্ড।
১৯৭০ৰ দশক
[সম্পাদনা কৰক]১৯৭৩ চনত আই বি এম-এ "উইঞ্চেষ্টাৰ" নামৰ এটা নতুন ধৰণৰ এইচ ডি ডি প্ৰৱৰ্তন কৰে। ইয়াৰ প্ৰধান পৃথক বৈশিষ্ট্য আছিল যে ডিস্ক হেডসমূহ ডিস্ক প্লেটাৰসমূহৰ ষ্টেকৰ পৰা সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰত্যাহাৰ কৰা হোৱা নাছিল যেতিয়া ড্ৰাইভক শক্তি বন্ধ কৰা হৈছিল। ইয়াৰ পৰিবৰ্তে, হেডসমূহক স্পিন-ডাউনৰ সময়ত ডিস্কৰ পৃষ্ঠৰ এটা বিশেষ ঠাইত "লেণ্ড" হ'বলৈ দিয়া হৈছিল, পিছত ডিস্ক অন হ'লে পুনৰ "বন্ধ" হ'বলৈ দিয়া হৈছিল। ইয়াৰ ফলত হেড এক্টিভেটৰ ব্যৱস্থাৰ খৰচ যথেষ্ট হ্ৰাস পায়, কিন্তু ড্ৰাইভৰ পৰা ডিস্ক আঁতৰোৱাৰ প্ৰয়োজন নাছিল, যেনেকৈ সেই সময়ৰ ডিস্ক পেকৰ সৈতে কৰা হৈছিল। ইয়াৰ পৰিবৰ্তে, "উইঞ্চেষ্টাৰ প্ৰযুক্তি" ড্ৰাইভসমূহৰ প্ৰথম আৰ্হিসমূহ এটা আঁতৰ কৰিব পৰা ডিস্ক মডিউলৰ দ্বাৰা গঠিত আছিল য'ত ডিস্ক পেক আৰু হেড সমাবেশ দুয়োটা আছিল, আঁতৰোৱাৰ সময়ত এক্টিভেটৰ মটৰ ড্ৰাইভত থাকে। পিছলৈ "উইঞ্চেষ্টাৰ" ড্ৰাইভসমূহে আঁতৰ কৰিব পৰা মাধ্যমৰ ধাৰণাটো পৰিত্যাগ কৰি আঁতৰ কৰিব নোৱাৰা প্লেটলৈ ঘূৰি আহে।
১৯৭৪ চনত আই বি এম-এ দোলনীয় আৰ্ম এক্টিভেটৰ প্ৰৱৰ্তন কৰে, যিটো সম্ভৱপৰ কৰি তোলা হয় কাৰণ ৰেকৰ্ডিং কৰা ট্ৰেকসমূহৰ সৈতে স্কিউ কৰিলে ৱিনচেষ্টাৰ ৰেকৰ্ডিং হেডবোৰ ভালদৰে কাম কৰে। আই বি এমৰ ইউ কে হাৰ্ছলি লেবত উদ্ভাৱন কৰা আই বি এম জি ভি (গুলিভাৰ) ড্ৰাইভৰ সৰল ডিজাইন[24] আই বি এমৰ সৰ্বকালৰ আটাইতকৈ অনুজ্ঞাপত্ৰপ্ৰাপ্ত ইলেক্ট্ৰ'-মেকানিকেল উদ্ভাৱন [25] হৈ পৰে, ১৯৮০ চনত অৱশেষত সকলো এইচ ডি ডিৰ বাবে এক্টিভেটৰ আৰু পৰিশোধন ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা হয় আৰু প্ৰায় ৪০ বছৰ আৰু ১০ বিলিয়ন অস্ত্ৰৰ পিছতো সৰ্বজনীন।
১৯৮০–১৯৯০ৰ দশক
[সম্পাদনা কৰক]সময়ৰ লগে লগে, ৰেকৰ্ডিং ঘনত্ব বহু পৰিমাণে বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে, ডিস্কৰ ব্যাস ৩.৫" আৰু ২.৫" লৈ অধিক হ্ৰাস কৰাটো অনুকূল বুলি পোৱা গৈছিল। এই সময়ছোৱাত শক্তিশালী বিৰল-পৃথিৱীৰ চুম্বক সামগ্ৰীসমূহ সুলভ হৈ পৰিছিল আৰু আধুনিক এইচডিডিসমূহৰ কমপেক্ট ফৰ্ম ফ্যাক্টৰসমূহ সম্ভৱ কৰি তুলিবলৈ ছুইং আৰ্ম এক্টিভেটৰ ডিজাইনৰ পৰিপূৰক আছিল।
১৯৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে পিচিত এইচডিডি এটা বিৰল আৰু অতি ব্যয়বহুল অতিৰিক্ত বৈশিষ্ট্য আছিল যদিও ১৯৮০ চনৰ শেষৰ ফালে ইয়াৰ খৰচ ইমানেই হ্ৰাস পাইছিল যে সস্তাতম কম্পিউটাৰৰ বাহিৰে আন সকলো কম্পিউটাৰতে ই ষ্টেণ্ডাৰ্ড হৈ পৰিছিল।
২১তম শতিকাৰ
[সম্পাদনা কৰক]HDD উন্নতিসমূহ ক্ষেত্ৰীয় ঘনত্ব বৃদ্ধিৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হৈছে, ওপৰৰ তালিকাত তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। ২০০০ চনৰ ভিতৰত এপ্লিকেচনসমূহ সম্প্ৰসাৰিত হয়, ১৯৫০ চনৰ শেষৰ ফালে মেইনফ্ৰেম কম্পিউটাৰৰ পৰা কম্পিউটাৰ আৰু গ্ৰাহকৰ এপ্লিকেচন যেনে মনোৰঞ্জনৰ বিষয়বস্তু সংৰক্ষণকে ধৰি বেছিভাগ গণ সংৰক্ষণ এপ্লিকেচনলৈকে।
২০০০ আৰু ২০১০ চনত NAND এ পৰ্টেবিলিটি বা উচ্চ পৰিৱেশনৰ প্ৰয়োজনীয় এপ্লিকেচনসমূহত HDDসমূহ সলনি কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। HDD তকৈ NAND পৰিৱেশন দ্ৰুতভাৱে উন্নত হৈছে, আৰু HDD সমূহৰ বাবে এপ্লিকেচনসমূহ কম হৈ আহিছে। ২০১৮ চনত আটাইতকৈ ডাঙৰ হাৰ্ড ড্ৰাইভৰ ক্ষমতা আছিল ১৫ টিবি, আনহাতে আটাইতকৈ ডাঙৰ এছএছডিৰ ক্ষমতা আছিল ১০০ টিবি।[26] ২০১৮ চনত এইচডিডিসমূহে ২০২৫ চনৰ আশে-পাশে ১০০ টিবি ক্ষমতা লাভ কৰিব বুলি পূৰ্বানুমান কৰা হৈছিল[27] কিন্তু ২০১৯ চনৰ হিচাপত ২০২৬ চনৰ ভিতৰত উন্নতিৰ আশা কৰা গতি ৫০ টিবিলৈ হ্ৰাস কৰা হৈছিল।[28] ২০১০ চনৰ আশে-পাশে ১.৮ ইঞ্চি আৰু তাতকৈ কম সৰু ফৰ্ম ফেক্টৰ বন্ধ কৰা হৈছিল। মূৰৰ নিয়মে(Moore's law) প্ৰতিনিধিত্ব কৰা কঠিন অৱস্থাৰ সংৰক্ষণ (NAND)ৰ খৰচ এইচডিডিতকৈ দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে। এইচডিডিতকৈ নেণ্ডৰ চাহিদাৰ মূল্যৰ স্থিতিস্থাপকতা বেছি, আৰু ইয়াৰ ফলত বজাৰ বৃদ্ধি হয়।[29] ২০০০ আৰু ২০১০ চনৰ শেষৰ ফালে এইচডিডিৰ পণ্যৰ জীৱনচক্ৰ পৰিপক্ব পৰ্যায়ত প্ৰৱেশ কৰিছিল আৰু বিক্ৰীৰ মন্থৰতাই হ্ৰাসৰ পৰ্যায়ৰ আৰম্ভণিৰ সংকেত দিব পাৰে।[30]
২০১১ চনত থাইলেণ্ডত হোৱা বানপানীয়ে উৎপাদন উদ্যোগসমূহৰ ক্ষতিসাধন কৰিছিল আৰু ২০১১ চনৰ পৰা ২০১৩ চনৰ ভিতৰত হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভৰ খৰচত বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলাইছিল।[31]
২০১৯ চনত ৱেষ্টাৰ্ণ ডিজিটেলে চাহিদা হ্ৰাস পোৱাৰ বাবে ইয়াৰ শেষৰটো মালয়েছিয়ান এইচডিডি কাৰখানা বন্ধ কৰি দিয়ে, এছএছডি উৎপাদনত গুৰুত্ব দিবলৈ।[32] বাকী তিনিওটা এইচ ডি ডি নিৰ্মাতাই ২০১৪ চনৰ পৰা তেওঁলোকৰ এইচ ডি ডিৰ চাহিদা হ্ৰাস পোৱা দেখা গৈছিল।[33]
প্ৰযুক্তি
[সম্পাদনা কৰক]
চুম্বকীয় ৰেকৰ্ডিং
[সম্পাদনা কৰক]আধুনিক HDD যে ডিস্কৰ দুয়োফালে ফেৰ'মেগনেটিক পদাৰ্থৰ পাতল ফিল্ম [টোকা 3] চুম্বকীয় কৰি তথ্য ৰেকৰ্ড কৰে। চুম্বকীয়কৰণৰ দিশত ক্ৰমাগত পৰিৱৰ্তনে বাইনাৰী ডাটা বিটক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। চুম্বকীয়কৰণত হোৱা পৰিৱৰ্তনসমূহ ধৰা পেলাই ডিস্কৰ পৰা তথ্যসমূহ পঢ়া হয়। ব্যৱহাৰকাৰীৰ তথ্যক এটা এনকোডিং আঁচনি ব্যৱহাৰ কৰি এনকোড কৰা হয়, যেনে ৰান-লেংথ লিমিটেদ এনকোডিং (run-length limited encoding),[টোকা 4] যিয়ে তথ্যক চুম্বকীয় পৰিৱৰ্তনৰ দ্বাৰা কেনেকৈ প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হয় সেইটো নিৰ্ধাৰণ কৰে।
এটা সাধাৰণ HDD ডিজাইনত এটা স্পিণ্ডল থাকে যিয়ে সমতল বৃত্তাকাৰ ডিস্ক ৰাখে, যাক প্লেটাৰ বোলা হয়, যিয়ে ৰেকৰ্ড কৰা তথ্য ৰাখে। প্লেটবোৰ কোনো অচুম্বকীয় পদাৰ্থৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা হয়, সাধাৰণতে এলুমিনিয়ামৰ মিশ্ৰণ, কাঁচ বা চিৰামিক। ইহঁতক সাধাৰণতে ১০–২০ এন এম গভীৰত চুম্বকীয় পদাৰ্থৰ অগভীৰ স্তৰেৰে আৱৰণ দিয়া হয়, সুৰক্ষাৰ বাবে কাৰ্বনৰ বাহিৰৰ স্তৰ থাকে।[35][36] উল্লেখযোগ্য যে, এটা মানক কপি কাগজৰ টুকুৰা ০.০৭–০.১৮ মিলিমিটাৰ (৭০,০০০–১৮০,০০০ এন এম) [37] ডাঠ।




সমসাময়িক এইচডিডিসমূহত প্লেটাৰসমূহ শক্তি-দক্ষ পৰ্টেবল ডিভাইচত ৪২০০ আৰপিএমৰ পৰা উচ্চ-কাৰ্যক্ষম চাৰ্ভাৰৰ বাবে ১৫,০০০ আৰপিএমলৈকে ভিন্ন গতিৰে ঘূৰোৱা হয়। প্ৰাথমিক এইচ ডি ডি সমূহ ১২০০ আৰ পি এমত ঘূৰিছিল,[5] আৰু বহু বছৰ ধৰি ৩,৬০০ আৰ পি এমত ঘূৰিছিল।[39] ২০১৯ চনৰ নৱেম্বৰ মাহলৈকে বেছিভাগ গ্ৰাহক গ্ৰেডৰ এইচ ডি ডিৰ প্লেটাৰ ৫,৪০০ বা ৭,২০০ আৰ পি এমত ঘূৰি থাকে।
তথ্য প্লেটাৰত লিখা আৰু পঢ়া হয় যেতিয়া ই ৰিড-এণ্ড-ৰাইট হেড নামৰ যন্ত্ৰবোৰৰ কাষেৰে ঘূৰি থাকে যিবোৰ চুম্বকীয় পৃষ্ঠৰ অতি ওচৰত কাম কৰিব পৰাকৈ স্থাপন কৰা হয়, যাৰ উৰণৰ উচ্চতা প্ৰায়ে দহটা নেন'মিটাৰৰ ভিতৰত থাকে। ৰিড-এণ্ড-ৰাইট হেড ব্যৱহাৰ কৰি ইয়াৰ তলৰ পৰাই পাৰ হৈ যোৱা পদাৰ্থটোৰ চুম্বকীয়কৰণ ধৰা পেলোৱা আৰু পৰিৱৰ্তন কৰা হয়।
টোকা
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ বিভিন্ন হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভসমূহ বৰ্ণনা কৰিবলে ব্যৱহৃত অন্য শব্দসমূহে ডিস্ক ড্ৰাইভ, ডিস্ক নথিপত্ৰ, প্ৰত্যক্ষ অভিগম সংৰক্ষণ ডিভাইচ (DASD), CKD ডিস্ক, আৰু Winchester ডিস্ক ড্ৰাইভ (IBM 3340 ৰ পিছত) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। "DASD" শব্দই ডিস্কৰ বাহিৰে অন্য মাধ্যম থকা ডিভাইচসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। "হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ" শব্দই আঁতৰ কৰিব পৰা মাধ্যম থকা ডিভাইচসমূহক বুজাব পাৰে।
- ↑ ব্যৱহাৰকাৰী তথ্যৰ বাবে ৪০, বিন্যাস ট্ৰেকৰ বাবে এটা, বিকল্প পৃষ্ঠৰ বাবে ৬ আৰু এটা ৰক্ষণাবেক্ষণৰ বাবে।
- ↑ প্ৰথম অৱস্থাত ইপক্সি বাইণ্ডাৰত গামা আইৰণ অক্সাইডৰ কণা, আধুনিক এইচডিডিত ৰেকৰ্ডিং স্তৰ সাধাৰণতে লম্ব ৰেকৰ্ডিং সক্ষম কৰিবলৈ অক্সাইডৰ দ্বাৰা শাৰীৰিকভাৱে পৃথক কৰা এটা দানাদাৰ কোবাল্ট-ক্ৰ'ম-প্লেটিনাম-ভিত্তিক মিশ্ৰণৰ ডমেইন।[34]
- ↑ ঐতিহাসিকভাৱে চুম্বকীয় ৰেকৰ্ডিঙত বিভিন্ন ধৰণৰ run-length limited encoding ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে য'ত উদাহৰণস্বৰূপে, এফ এম, এমএফএম আৰু জিচিআৰ নামৰ ক'ডসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে যিবোৰ আধুনিক এইচডিডিসমূহত এতিয়া ব্যৱহাৰ কৰা নহয়।
তথ্য সংগ্ৰহ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Arpaci-Dusseau, Remzi H.; Arpaci-Dusseau, Andrea C. (2014). "Operating Systems: Three Easy Pieces, Chapter: Hard Disk Drives". Arpaci-Dusseau Books. http://pages.cs.wisc.edu/~remzi/OSTEP/file-disks.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: March 7, 2014.
- ↑ Patterson, David; Hennessy, John (1971). Computer Organization and Design: The Hardware/Software Interface. Elsevier. পৃষ্ঠা. 23. ISBN 9780080502571. https://books.google.com/books?id=1lD9LZRcIZ8C&pg=PA23.
- ↑ Domingo, Joel. "SSD vs. HDD: What's the Difference?". PC Magazine UK. http://uk.pcmag.com/storage-devices-reviews/8061/feature/ssd-vs-hdd-whats-the-difference। আহৰণ কৰা হৈছে: March 21, 2018.
- ↑ Mustafa, Naveed Ul; Armejach, Adria; Ozturk, Ozcan; Cristal, Adrian; Unsal, Osman S. (2016). "Implications of non-volatile memory as primary storage for database management systems". 2016 International Conference on Embedded Computer Systems: Architectures, Modeling and Simulation (SAMOS). IEEE. পৃষ্ঠা. 164–171. doi:10.1109/SAMOS.2016.7818344. ISBN 978-1-5090-3076-7.
- ↑ 5.0 5.1 ""IBM Archives: IBM 350 disk storage unit"". Archived from the original on 31 May 2008. https://web.archive.org/web/20080531032031/http://www-03.ibm.com/ibm/history/exhibits/storage/storage_350.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 May 2025.
- ↑ Shilov, Anton (November 18, 2019). "Demand for HDD Storage Booming: 240 EB Shipped in Q3 2019". AnandTech. https://www.anandtech.com/show/15117/demand-for-hdd-storage-booming-240-eb-83-million-drives-shipped-in-q3-2019.
- ↑ Klein, Andy (September 30, 2021). "Are SSDs Really More Reliable Than Hard Drives?". Backblaze. https://www.backblaze.com/blog/are-ssds-really-more-reliable-than-hard-drives/। আহৰণ কৰা হৈছে: September 30, 2021. "Once we controlled for age and drive days, the two drive types were similar and the difference was certainly not enough by itself to justify the extra cost of purchasing a SSD versus a HDD."
- ↑ "Validating the Reliability of Intel Solid-State Drives". Intel. July 2011. http://www.intel.de/content/dam/doc/technology-brief/intel-it-validating-reliability-of-intel-solid-state-drives-brief.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: February 10, 2012.
- ↑ Fullerton, Eric (March 2014). "5th Non-Volatile Memories Workshop (NVMW 2014)". IEEE. https://ieeemagnetics.org/files/IEEEMS-N-54-2-final.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: February 21, 2023.
- ↑ Handy, James (July 31, 2012). "For the Lack of a Fab...". Objective Analysis. https://thessdguy.com/for-the-lack-of-a-fab/#more-538। আহৰণ কৰা হৈছে: November 25, 2012.
- ↑ 11.0 11.1 Santo Domingo, Joel (May 10, 2012). "SSD vs HDD: What's the Difference?". PC Magazine. https://www.pcmag.com/article2/0,2817,2404258,00.asp.
- ↑ 12.0 12.1 Hutchinson, Lee. (June 25, 2012) How SSDs conquered mobile devices and modern OSes Archived July 7, 2017, at the Wayback Machine. Ars Technica. Retrieved January 7, 2013.
- ↑ Hough, Jack (May 14, 2018). "Why Western Digital Can Gain 45% Despite Declining HDD Business". Barron's. https://www.barrons.com/articles/why-western-digital-can-gain-45-despite-declining-business-1526323466। আহৰণ কৰা হৈছে: May 15, 2018.
- ↑ Mellor, Chris (July 31, 2017). "NAND that's that... Flash chip industry worth twice disk drive biz". The Register. https://www.theregister.co.uk/2017/07/31/flash_drive_revenues_twice_hdd_revenues/। আহৰণ কৰা হৈছে: November 21, 2019.
- ↑ McCallum, John C. (November 2019). "Disk Drive Storage Price Decreasing with Time (1955-2019)". jcmit.com. https://jcmit.net/disk2015.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: November 25, 2019.
- ↑ 16.0 16.1 Mellor, Chris (August 28, 2019). "How long before SSDs replace nearline disk drives?". Blocks and Files. https://blocksandfiles.com/2019/08/28/nearline-disk-drives-ssd-attack/। আহৰণ কৰা হৈছে: November 15, 2019.
- ↑ "Comment: Time Capsule, 1956 Hard Disk". July 2014. http://www.oracle.com/technetwork/issue-archive/2014/14-jul/o44timecapsule-2219543.html। আহৰণ কৰা হৈছে: September 19, 2014. "IBM 350 disk drive held 3.75 MB"
- ↑ "IBM Archives: IBM 350 disk storage unit". IBM. January 23, 2003. https://www-03.ibm.com/ibm/history/exhibits/storage/storage_350.html। আহৰণ কৰা হৈছে: July 26, 2015.
- ↑ "355 DISK STORAGE", IBM 650 RAMAC Manual of Operations (4th সম্পাদনা), June 1, 1957, p. 17, 22-6270-3, "Three mechanically independent access arms are provided for each file unit, and each arm can be independently directed to any track in the file."
- ↑ "Disk Storage", IBM Reference Manual 7070 Data Processing System (2nd সম্পাদনা), January 1960, A22-7003-1, https://bitsavers.org/pdf/ibm/7070/A22-7003-01_7070_Reference_Jan60.pdf, "Each disk-storage unit has three mechanically independent access arms, all of which can be seeking at the same time."
- ↑ "IBM RAMAC 1401 System", Reference Manual IBM 1401 Data Processing System (6th সম্পাদনা), April 1962, p. 63, A24-1403-5, https://bitsavers.org/pdf/ibm/1401/A24-1403-5_1401_Reference_Apr62.pdf, "The disk storage unit can have two access arms. One is standard and the other is available as a special feature."
- ↑ "IBM Archives: IBM 1301 disk storage unit". ibm.com. January 23, 2003. https://www-03.ibm.com/ibm/history/exhibits/storage/storage_1301.html। আহৰণ কৰা হৈছে: June 25, 2015.
- ↑ "DiskPlatter-1301". computermuseum.li. http://www.computermuseum.li/Testpage/DiskPlatter-1301.htm.
- ↑ "Design of a Swinging Arm Actuator for a disk file" J. S. HEATH IBM J. RES. DEVELOP. July 1976
- ↑ US 3,849,800 Magnetic disk apparatus. Cuzner, Dodman, Heath, & Rigbey
- ↑ Alcorn, Paul (March 19, 2018). "Need A 100TB SSD? Nimbus Data Has You Covered With The ExaDrive DC100". Tomshardware.com. https://www.tomshardware.com/news/100tb-ssd-nimbus-sata-flash,36687.html। আহৰণ কৰা হৈছে: February 20, 2019.
- ↑ Mott, Nathaniel (November 7, 2018). "Seagate Wants to Ship 100TB HDDs by 2025". Tomshardware.com. http://tomshardware.com/news/seagate-hamr-100tb-drives-2025,38035.html। আহৰণ কৰা হৈছে: February 20, 2019.
- ↑ Mellor, Chris (September 23, 2019). "How long before SSDs replace nearline disk drives?". https://blocksandfiles.com/2019/09/23/seagate-assumes-ssds-wont-kill-disk-drives/। আহৰণ কৰা হৈছে: November 15, 2019. "the total addressable market for disk drives will grow from $21.8bn in 2019"
- ↑ Kanellos, Michael (January 17, 2006). "Flash goes the notebook". CNET. https://www.cnet.com/news/flash-goes-the-notebook/। আহৰণ কৰা হৈছে: May 15, 2018.
- ↑ "Industry Life Cycle - Encyclopedia - Business Terms". Inc.. https://www.inc.com/encyclopedia/industry-life-cycle.html। আহৰণ কৰা হৈছে: May 15, 2018.
- ↑ "Farming hard drives: how Backblaze weathered the Thailand drive crisis". blaze.com. 2013. https://blog.backblaze.com/2012/10/09/backblaze_drive_farming/। আহৰণ কৰা হৈছে: May 23, 2014.
- ↑ Mellor, Chris (July 17, 2018). "Western Digital formats hard disk drive factory as demand spins down". The Register. https://www.theregister.com/2018/07/17/western_digital_petaling_jaya_malaysia/। আহৰণ কৰা হৈছে: July 21, 2021.
- ↑ Hruska, Joel (July 20, 2018). "Western Digital to Close HDD Plant, Increase SSD Production". extremetech.com. https://www.extremetech.com/computing/273849-western-digital-to-close-hdd-plant-increase-ssd-production। আহৰণ কৰা হৈছে: July 21, 2021.
- ↑ Plumer, M. L.; van Ek, J.; Cain, W. C. (2012). "New Paradigms in Magnetic Recording". arXiv:1201.5543
[physics.pop-ph].
- ↑ ""Hard Drives"". Archived from the original on 3 September 2011. https://web.archive.org/web/20110903080111/http://www.escotal.com/harddrive.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 May 2025.
- ↑ ""What is a "head-crash" & how can it result in permanent loss of my hard drive data?"". Archived from the original on 8 July 2011. https://web.archive.org/web/20110708233813/http://www.data-master.com/HeadCrash-explain-hard-disk-drive-fail_Q18.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 May 2025.
- ↑ Sherlis, Juliya (2001). Elert, Glenn (ed.). "Thickness of a piece of paper". The Physics Factbook. Archived from the original on June 8, 2017. Retrieved July 9, 2011.
- ↑ "CMOS-MagView". https://web.archive.org/web/20120113080808/http://www.matesy.de/index.php?option=com_content&view=article&id=84&Itemid=80&lang=en। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 May 2025.
- ↑ Kozierok, Charles (October 20, 2018). "Hard Drive Spindle Speed". The PC Guide. https://www.karlstechnology.com/blog/hard-drive-spindle-speed/। আহৰণ কৰা হৈছে: May 26, 2019.