ৰঘুবংশম

ৰঘুবংশম
লেখক	কালিদাস
ভাষা	সংস্কৃত
বিষয়	ৰঘু ৰাজবংশ
প্ৰকাৰ	ধৰ্মীয় (হিন্দু)

ৰঘুবংশম (रघुवंशम्) প্ৰখ্যাত সংস্কৃত কবি কালিদাসৰ সংস্কৃত মহাকাব্য। যদিও ৰচনাৰ সঠিক তাৰিখ জানিব পৰা হোৱা নাই, তথাপি কবিগৰাকী খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫ম শতিকাত ভাস্বৰ হৈ উঠিছিল বুলি অনুমান কৰা হৈছে। ইয়াত ১৯টা সৰ্গত ৰঘু বংশৰ সৈতে জড়িত ৰজা-মহাৰজা দিলীপ, অগ্নিবৰ্ণ, ৰঘু, দশৰথ, ৰাম আদিৰ কাহিনীসমূহ বৰ্ণনা কৰা হৈছে। এই কাব্যখন অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ হৈছে। অসমীয়া ভাষাত অনুবাদ কৰিছে কবি কৌস্তুভমণি শইকীয়া দত্তই।

এই গ্ৰন্থখনৰ ওপৰত লিখা আটাইতকৈ প্ৰাচীন ৰচনা হৈছে দশম শতিকাৰ কাশ্মীৰী পণ্ডিত বল্লভদেৱৰ। কিন্তু আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় আৰু বহুলভাৱে উপলব্ধ ৰচনা হৈছে মল্লিনাথৰ (প্ৰায় ১৩৫০–১৪৫০-ত লিখা) সঞ্জীৱনী।

ভৌগোলিক আৰু ঐতিহাসিক উল্লেখ

যোদ্ধা ৰঘুৱে ট্ৰেন্সঅক্সিয়ানালৈ সামৰিক অভিযানৰ নেতৃত্ব দিয়ে। তেওঁ বাটত স্থানীয় লোকসকলক পৰাস্ত কৰি বশ কৰি ৰাখে (সম্ভৱতঃ মধ্য এছিয়াৰ মাজেৰে তেওঁৰ পদযাত্ৰাত) যেতিয়ালৈকে তেওঁ বক্ষু নদী নাপায়, যাক প্ৰাচীন ভাৰতীয়সকলে অক্সাছ নদী বুলি কয়। তাত ৰঘুৰ সৈন্যই হেপথালাইট, বা বগা হানসকলৰ সৈতে যুদ্ধ কৰে, যাক ভাৰতীয়সকলে হুনা আৰু ম্লেচ্চা (বৰ্বৰ) বুলি কয়। হেপথালাইটসকল পৰাজিত হয় আৰু ৰঘুবংশই গৌৰৱ কৰে যে "হুনা মহিলাসকলৰ স্বামীৰ মাজত যি ৰঘুৰ শৌৰ্য্য প্ৰকাশ পাইছিল, তেওঁলোকৰ গালৰ ৰঙা ৰঙত প্ৰকাশ পাইছিল।"

অক্সুছ নদী পাৰ হোৱাৰ পিছত ৰঘু আৰু তেওঁৰ সৈন্যই ভাৰতীয় গ্ৰন্থত সততে উল্লেখ কৰা প্ৰাচীন ভাৰত-চিথিয়ান জনগোষ্ঠী কম্বোজাসকলৰ সন্মুখীন হয়। কম্বোজসকলে ৰঘুৰ ওচৰত বশ হৈ তেওঁক উপহাৰ আৰু ধন-সম্পত্তি আগবঢ়াইছিল। স্পষ্টভাৱে কম্বোজাসকলে পামিৰসকলৰ ওচৰত বাস কৰিছিল। কালিদাসে অক্সাছ দেশত আখৰোট গছৰ প্ৰাধান্যৰ বৰ্ণনা কৰিছে, এই বিশেষ অঞ্চলটো এতিয়াও আখৰোটৰ খেতিৰ বাবে জনাজাত।

মহাকাব্যত ব্যৱহৃত সৰ্গ

এই মহাকাব্যখন ২১ সংস্কৃত সৰ্গত ৰচনা কৰা হৈছে, যথা অনুষ্ঠুভ, ইন্দ্ৰবজ্ৰা, উপজাতি, উপেন্দ্ৰবজ্ৰা, ঔপচন্দাসী, টোটক, দ্ৰুতবিলাম্বিতা, পুষ্পিতাগ্ৰ, প্ৰহৰ্ষিণী, মঞ্জুভাষী, মত্তময়ূৰ, মন্দাক্ৰান্তা, মালিনী, ৰাথোদ্ধাটা, বংশস্থ, বসন্ততিলাকা, বৈতালীয়া, শাৰদুলবিক্ৰীদিতা, শালিনী, স্বাগতা, হৰিণী।

আৰু চাওক

• ৰঘুৱংশম্ (অসমীয়া অনুবাদ)