সমললৈ যাওক

ৰাই

আন্তঃৱিকি লিংক সম্পাদনা কৰক
অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা

ৰাই (Secale cereale) হৈছে একপ্ৰকাৰ শস্য। ইয়াক মূলতঃ পূব আৰু উত্তৰ ইউৰোপৰ পৰা ৰাছিয়ালৈকে খেতি কৰা হয়। এই শস্য ঠাণ্ডা বতৰৰ অঞ্চলবোৰত উপযোগী; ইয়াৰ জোৰদাৰ বৃদ্ধিয়ে অপতৃণ দমন কৰে আৰু বছৰৰ আৰম্ভণিতে জীৱ-জন্তুৰ বাবে প্ৰচুৰ খাদ্যৰ যোগান ধৰে। ই ঘেঁহু আৰু যৱ জাতীয় শস্য। ৰাই শস্যৰ পৰা ৰুটি, বিয়েৰ, ৰাই হুইস্কি আৰু পশু খাদ্য তৈয়াৰ কৰা হয়৷ ইউৰোপত বিশ্বৰ প্ৰায় আধা ৰাই উৎপাদন হয়।

ইউৰোপীয় লোককথাত Roggenwolf ("ৰাই পহু") হ'ল মাংসভোজী দানৱ বা Feldgeist.

বনৰীয়া ৰাই

বিৱৰণ

[সম্পাদনা কৰক]

ৰাই হৈছে বীজৰ বাবে খেতি কৰা ওখ ঘাঁহ জাতীয় শস্য; ই বাৰ্ষিক বা দ্বিবাৰ্ষিক হ'ব পাৰে। পৰিৱেশৰ অৱস্থা আৰু বৈচিত্ৰ্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ইয়াৰ উচ্চতা ১ৰ পৰা ৩ মিটাৰ (৩ ফুট ৩ ইঞ্চিৰ পৰা ৯ ফুট ১০ ইঞ্চি) পৰ্যন্ত হয়। ইয়াৰ পাতবোৰ নীলা-সেউজীয়া, দীঘল আৰু জোঙা। বীজবোৰ প্ৰায় ৭ৰ পৰা ১৫ চেণ্টিমিটাৰ (২.৮ৰ পৰা ৫.৯ ইঞ্চি) দীঘল বক্ৰ মূৰ বা ডাল এটাত কঢ়িয়াই নিয়া হয়। মূৰটো বহুতো ডালৰে গঠিত, যিবোৰৰ প্ৰতিটোতে দুটা সৰু সৰু ফুল থাকে; স্পাইকলেটবোৰ মূৰৰ ওপৰলৈ বাওঁ আৰু সোঁফালে পৰ্যায়ক্ৰমে থাকে।[1]

  • উদ্ভিদবিজ্ঞানৰ চিত্ৰণ।
    উদ্ভিদবিজ্ঞানৰ চিত্ৰণ।
  • খোলাত থকা বীজ।
    খোলাত থকা বীজ।
  • বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ শস্য।
    বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ শস্য।
  • ৰাইৰ বীজ ঘেঁহুৰ তুলনাত প্ৰায় ৭ বা ৮ মিলিমিটাৰ দীঘল, বহুত ডাঙৰ আৰু কম ঘূৰণীয়া।
    ৰাইৰ বীজ ঘেঁহুৰ তুলনাত প্ৰায় ৭ বা ৮ মিলিমিটাৰ দীঘল, বহুত ডাঙৰ আৰু কম ঘূৰণীয়া।

কৃষি

[সম্পাদনা কৰক]
১৮৭৮ চনত ইভান শ্বিছকিনৰ তৈলচিত্ৰত ৰাই শস্যৰ পথাৰ।

মধ্যযুগৰ পৰাই মধ্য আৰু পূব ইউৰোপত মানুহে ৰাইৰ খেতি ব্যাপকভাৱে কৰি আহিছে৷ ই ফ্ৰান্স-জাৰ্মানী সীমান্তৰ পূব আৰু হাংগেৰীৰ উত্তৰত থকা বেছিভাগ অঞ্চলতে মূলতঃ ৰুটি প্ৰস্তুত কৰাৰ বাবে শস্য হিচাপে কাম কৰে। দক্ষিণ ইউৰোপত ইয়াৰ খেতি প্ৰান্তীয় ভূমিত কৰা হৈছিল।[2]

ৰাইৰ ভৌতিক ধৰ্মই চূড়ান্ত খাদ্য সামগ্ৰীৰ বৈশিষ্ট্য যেনে বীজৰ আকাৰ, পৃষ্ঠভাগ, আৰু ছিদ্ৰতা আদিত প্ৰভাৱ পেলায়। বীজৰ পৃষ্ঠভাগৰ ক্ষেত্ৰফল শুকান আৰু তাপ সঞ্চাৰণৰ সময়ৰ সৈতে প্ৰত্যক্ষভাৱে সম্পৰ্কিত।[3] সৰু বীজত তাপ সঞ্চাৰণ বৃদ্ধি পায়, যাৰ ফলত শুকোৱাৰ সময় কম হয়। কম ছিদ্ৰযুক্ত বীজ শুকুৱা প্ৰক্ৰিয়াৰ সময়ত অধিক লাহে লাহে পানী হেৰুৱায়।[3]

শীতকালীন ৰাই হ’ল শৰৎ কালত ৰোপণ কৰা যিকোনো জাতৰ ৰাই। শীতকালৰ উষ্ণ দিনত যেতিয়া সূৰ্যৰ পোহৰে গছজোপাক জমা হোৱাৰ ওপৰত সাময়িকভাৱে গৰম কৰি পেলায়, আনকি সাধাৰণ বৰফৰ আৱৰণ থকাৰ সময়তো ই বৃদ্ধি পায়। শীতকালত প্ৰতিৰোধী অপতৃণৰ বৃদ্ধি ৰোধ কৰিবলৈ ইয়াক আৱৰণ শস্য হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।[4]

ৰাইৰ ওপৰত গজা বিষাক্ত এৰগট ভেঁকুৰ

নেমাটোড Ditylenchus dipsaci আৰু বিভিন্ন ধৰণৰ তৃণভোজী পোককে ধৰি কীট-পতংগই ৰাইৰ বৃদ্ধিৰ ওপৰত গুৰুতৰ বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।[5]

উৎপাদন আৰু ব্যৱহাৰ

[সম্পাদনা কৰক]
দেশ অনুসৰি ৰপ্তানি (২০১৪)[6]
বিশ্বব্যাপী উৎপাদনৰ মানচিত্ৰ। ৰাই মূলতঃ মধ্য আৰু উত্তৰ ইউৰোপৰ মাজেৰে ৰাছিয়ালৈকে খেতি কৰা হয়।

ৰাই প্ৰধানকৈ পূব, মধ্য আৰু উত্তৰ ইউৰোপত খেতি কৰা হয়। মূল ৰাই বেল্টটো উত্তৰ জাৰ্মানীৰ পৰা পোলেণ্ড, ইউক্ৰেইন আৰু পূবলৈ গৈ মধ্য আৰু উত্তৰ ৰাছিয়ালৈকে বিস্তৃত। উত্তৰ আমেৰিকা, আৰ্জেণ্টিনাসহ দক্ষিণ আমেৰিকা, ওচেনিয়া (অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু নিউজিলেণ্ড), তুৰস্ক আৰু উত্তৰ চীনতো ৰাই খেতি কৰা হয়। ১৯৯২ চনৰ পৰা উৎপাদক দেশবোৰৰ অধিকাংশতেই ৰাইৰ উৎপাদন হ্ৰাস পাইছে; উদাহৰণস্বৰূপে, ৰাছিয়াত ৰাইৰ উৎপাদন ১৯৯২ চনত ১৩.৯ মেট্ৰিক টনৰ পৰা ২০২২ চনত ২.২ মেট্ৰিক টনলৈ হ্ৰাস পায়।[7][8]

শীৰ্ষ ৰাই উৎপাদক (মেট্ৰিক টনত)
উৎপাদক ২০২২[8] ২০২০[8] ২০১৮[8] ২০১৬[8] ২০১৪[8]
 ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন ৭,৪৫০,৯২০ ৮,৯৩৯,৫১০ ৬,১৪১,০৪০ ৭,৪০০,৬৮৬ ৮,৮৯০,৭২৬
 জাৰ্মানী ৩,১৩২,৩০০ ৩,৫১৩,৪০০ ২,২০১,৪০০ ৩,১৭৩,৮০০ ৩,৮৫৪,৪০০
 পোলেণ্ড ২,৩৩৭,১৩০ ২,৯২৯,৯৩০ ২,১২৬,৫৭০ ২,১৯৯,৫৭৮ ২,৭৯২,৫৯৩
 ৰাছিয়া ২,১৭৮,৮০৮ ২,৩৭৭,৬২৯ ১,৯১৬,০৫৬ ২,৫৪৭,৮৭৮ ৩,২৮০,৭৫৯
 বেলাৰুছ ৭৫০,০০০ ১,০৫০,৭০২ ৫০২,৫০৫ ৬৫০,৯০৮ ৮৬৭,০৭৫
 ডেনমাৰ্ক ৬৯১,৪৭০ ৬৯৯,৩৭০ ৪৭৬,৫৯০ ৫৭৭,২০০ ৬৭৭,৮০০
 কানাডা ৫২০,১৭৭ ৪৮৭,৮০০ ২৩৬,৪০০ ৪৩৬,০০০ ২১৭,৫০০
 চীন ৫০০,৭৬৭ ৫১২,৫৯১ ৫০৪,৬৯৮ ৫৪৫,৬৫৭ ৫২০,০০০
 ইউক্ৰেইন ৩১৪,০৩০ ৪৫৬,৭৮০ ৩৯৩,৭৮০ ৩৯১,৫৬০ ৪৭৮,০০০
 আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ ৩১২,৪৬০ ২৯২,৯৩০ ২১৪,১৮০ ২৯০,৩৭৯ ১৮২,৬১০
 যুক্তৰাজ্য ২৪২,২০৭ ৭২,৪৫০ ৯৫,৩৬৬ ৪৮,৫৬৩ ৫৫,৮৯৯
 আৰ্জেণ্টিনা ২২৫,৫১০ ২২১,২০১ ৮৬,০৯৮ ৬০,৬৭৬ ৫২,১৩০
 স্পেইন ১৮৮,৮৮০ ৪০৭,৬২০ ৪০৪,২৮০ ৩৭৭,৩৫৫ ২৯০,৯৭০
বিশ্বৰ মুঠ ১৩,১৪৩,০৫৫ ১৫,০৩৬,৮১২ ১০,৭০২,৪৮২ ১২,৯৯৯,১৪৪ ১৫,২০৪,১৫৮

আন শস্য যেনে ঘেঁহুৰ তুলনাত ৰাইৰ বিশ্ব ব্যৱসায় যথেষ্ট কম। ২০১৬ চনত ৰাইৰ মুঠ ৰপ্তানি আছিল ১৮৬ মিলিয়ন ডলাৰ[9] আৰু ঘেঁহুৰ ৰপ্তানি আছিল ৩০.১ বিলিয়ন ডলাৰ।[10]

পোলেণ্ডে প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ বাবে সৰ্বাধিক ৰাই খায় (২০০৯ চনত ৩২.৪ কিলোগ্ৰাম (৭১ পাউণ্ড)), তাৰ পাছতে নৰ্ডিক আৰু বাল্টিক দেশসমূহ আহে। ইউৰোপীয় সংঘত সাধাৰণতে প্ৰতিজন ব্যৱহাৰকাৰীৰ বাবে ৫.৬ কিলোগ্ৰাম (১২ পাউণ্ড) ৰাই খোৱা হয়। সমগ্ৰ বিশ্বত জনমূৰিৰ ভিত্তিত মাথোঁ ০.৯ কিলোগ্ৰাম (২.০ পাউণ্ড) ৰাই খোৱা হয়।[11]

হাইব্ৰিডৰ উৎপাদন

[সম্পাদনা কৰক]
ঘেঁহু, ৰাই আৰু ইয়াৰ সংকৰ, ট্ৰাইটিকেল। ঘেঁহুতকৈ ট্ৰাইটিকেল যথেষ্ট ডাঙৰ।

১৯ শতিকাৰ পৰা জাৰ্মানী আৰু স্কটলেণ্ডত উদ্ভিদ প্ৰজননকাৰীসকলে,[12] বিশেষকৈ ১৯৫০ চনৰ পৰা ঘেঁহু আৰু ৰাইৰ উত্তম গুণসম্পন্ন সংকৰ শস্য প্ৰস্তুত কৰিবলৈ কাম কৰিছিল, যাক বৰ্তমান ট্ৰাইটিকেল বুলি কোৱা হয়। আধুনিক ট্ৰাইটিকেলবোৰ ছটা ক্ৰম’জমৰ গোটৰ সৈতে হেক্সাপ্লয়ড; বছৰি লাখ লাখ টন শস্য উৎপাদন কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[13]

খাদ্য আৰু পানীয় হিচাপে ব্যৱহাৰ

[সম্পাদনা কৰক]
  • ৰাইৰ ৰুটি
    ৰাইৰ ৰুটি
  • পাম্পাৰনিকেল
    পাম্পাৰনিকেল
  • চুইডিছ ৰাই ক্ৰিছ্পব্ৰেড (Knäckebröd)
    চুইডিছ ৰাই ক্ৰিছ্পব্ৰেড (Knäckebröd)
  • চুল্‌ছিনা, ঐতিহ্যবাহী খাদ্য, যাৰ ভিতৰত চুজি থাকে
    চুল্‌ছিনা, ঐতিহ্যবাহী খাদ্য, যাৰ ভিতৰত চুজি থাকে
  • ৰাই হুইস্কি
    ৰাই হুইস্কি
  • ৰাই বিয়েৰ
    ৰাই বিয়েৰ

লোকবিশ্বাস

[সম্পাদনা কৰক]
Roggenwolf, ৰাই পথাৰ মাংসভোজী আত্মা, চপাই থোৱা ৰাইৰ গুটিৰ সৈতে, বাৰ্টেন্সলেবেন পৰিয়ালৰ জাতীয় পতাকাত

ইউৰোপীয় লোককথাত Roggenwolf ("ৰাই পহু") এটা মাংসভোজী দানৱ বা Feldgeist, এটা পহুৰ দৰে আকৃতিৰ এটা ক্ষেত্ৰ আত্মা।[14] ৰগেনউলফে শিশু চুৰি কৰি খাদ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰে।[15] শেষৰ শস্যৰ মূৰবোৰ প্ৰায়ে কৃষি আত্মাৰ বাবে বলিদান হিচাপে নিজৰ ঠাইত এৰি দিয়া হয়।[16]

তথ্যসূত্ৰ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ "Rye". PlantVillage. https://plantvillage.psu.edu/topics/rye/infos। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 May 2024. 
  2. ↑ Behre, Karl-Ernst (1992). "The history of rye cultivation in Europe". Vegetation History and Archaeobotany খণ্ড 1 (3). doi:10.1007/BF00191554. https://www.academia.edu/17566065। আহৰণ কৰা হৈছে: February 17, 2022. 
  3. ↑ 3.0 3.1 Jouki, Mohammad; Emam-Djomeh, Zahra; Khazaei, Naimeh (2012). "Physical Properties of Whole Rye Seed (Secale cereal)". International Journal of Food Engineering খণ্ড 8 (4). doi:10.1515/1556-3758.2054. 
  4. ↑ Burgos, Nilda R.; Talbert, Ronald E.; Kuk, Yong In (2006). "Grass-legume mixed cover crops for weed management". In Sing, Harinder P.; Batish, Daisy Rani; Kohli, Ravinder Kumar. Handbook of Sustainable Weed Management. প্ৰকাশক New York: Haworth Press. পৃষ্ঠা. 110. ISBN 978-1-56022-957-5. https://books.google.com/books?id=Az-qoHPCnvYC&pg=PA110। আহৰণ কৰা হৈছে: October 5, 2016. 
  5. ↑ Matz, Samuel A. (1991). Chemistry and Technology of Cereals as Food and Feed. প্ৰকাশক New York: Van Nostrand Reinhold/AVI. পৃষ্ঠা. 181–182. ISBN 978-0-442-30830-8. https://books.google.com/books?id=WKY0h5YrQVwC&pg=PA182। আহৰণ কৰা হৈছে: July 14, 2016. 
  6. ↑ Harvard Atlas of Economic Complexity
  7. ↑ "Crops and livestock products". FAOSTAT. Food and Agriculture Organization. https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL. 
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 "FAOSTAT". www.fao.org. https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 March 2024. 
  9. ↑ "OEC – Countries that export Rye (2016)". http://atlas.media.mit.edu/en/visualize/tree_map/hs92/export/show/all/100200/2016/। আহৰণ কৰা হৈছে: October 22, 2017. 
  10. ↑ "OEC – Countries that export Wheat except durum wheat, and meslin (2016)". http://atlas.media.mit.edu/en/visualize/tree_map/hs92/export/show/all/100190/2016/। আহৰণ কৰা হৈছে: October 22, 2017. 
  11. ↑ "Statistics and Usage – www.ryeandhealth.org". http://www.ryeandhealth.org/statistics-a-usage। আহৰণ কৰা হৈছে: October 22, 2017. 
  12. ↑ "Triticale". Digital Herbarium of Crop Plants Establishment of Digital Herbarium and Herbal museum for Crop plant by Department of Crop Botany, BSMRAU. https://dhcrop.bsmrau.net/triticale-2/। আহৰণ কৰা হৈছে: 4 May 2024. 
  13. ↑ Faccini, Nadia; Morcia, Caterina; Terzi, Valeria; Rizza, Fulvia; Badeck, Franz-Werner (2023-10-04). "Triticale in Italy". Biology খণ্ড 12 (10): 1308. doi:10.3390/biology12101308. PMID 37887018. 
  14. ↑ Golther, Wolfgang (2011) (German ভাষাত). Germanische Mythologie: Vollständige Ausgabe (Complete সম্পাদনা). প্ৰকাশক Wiesbaden: Marix-Verlag. পৃষ্ঠা. 200. ISBN 978-3-937715-38-4. 
  15. ↑ Mannhardt, Wilhelm (2005) (German ভাষাত). Wald- und Feldkulte: Band II. Elibron Classics. পৃষ্ঠা. 319. ISBN 1-4212-4778-X. 
  16. ↑ Dahn, Felix; Dahn, Therese (2010) (German ভাষাত). Germanische Götter- und Heldensagen. প্ৰকাশক Wiesbaden: Marix-Verlag. পৃষ্ঠা. 171. ISBN 978-3-937715-39-1. 
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=ৰাই&oldid=512347"ৰ পৰা অনা হৈছে