ৰাগ ভৈৰৱ

ভৈৰৱ

ঠাট	ভৈৰৱ
প্ৰকাৰ	সম্পূৰ্ণ
দিনটোৰ সময়	প্ৰভাত; সংগীতানুষ্ঠানৰ আৰম্ভণি (সূৰ্যোদয়)
আৰোহণ	সা ৰে গা মা পা ধ নি সা'
অৱৰোহণ	সা' নি ধা পা মা গা ৰে সা
পকড়	গা মা ধা ধা পা, গা মা ৰে ৰে সা
চলন	সা গা মা পা ধা ধা পা মা গা মা ৰে সা
বাদী	ধ
সমবাদী	ৰে
সমতুল্য	Mayamalavagowla Double harmonic scale
একে ৰাগ	Kalingda গৌৰী অহিৰ ভৈৰৱ নট ভৈৰৱ ৰামকলি

ভৈৰৱ হৈছে হিন্দুস্থানী শাস্ত্ৰীয় ৰাগৰ এটা প্ৰকাৰ যি ভৈৰৱ ঠাটৰ অন্তৰ্গত। এইটো এটা সম্পূৰ্ণ ৰাগ যিটো পৰম্পৰাগতভাৱে প্ৰভাতত আৰু সংগীতানুষ্ঠানৰ আৰম্ভণিৰ গীত হিচাপে পৰিবেশন কৰা হয়। এইটো নিজৰ ঠাটৰ সংজ্ঞায়িত ৰাগ।

হিন্দুস্থানী ৰাগ কলিংদা আৰু কৰ্ণাটকী সংগীতৰ ৰাগম Mayamalavagowlaৰ স্কেল ভৈৰৱ ৰাগৰ সৈতে একে, যদিও ইয়াৰ পৰিবেশনৰ ধৰণৰ বাবে সৃষ্টি হোৱা মেজাজ বা ভাব বেলেগ হ’ব পাৰে।

ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় সংগীতজ্ঞ পণ্ডিত যশৰাজৰ মতে, ভৈৰৱ হৈছে এটা "প্ৰভাতৰ ৰাগ, আৰু গাম্ভীৰ্যপূৰ্ণ শান্তি ইয়াৰ আদৰ্শ মেজাজ।" এই ৰাগৰ মেজাজ গুৰুতৰ, আত্মনিৰীক্ষণমূলক আৰু ভক্তিমূলক।

ইতিহাস

ভৈৰৱ ৰাগ এটা প্ৰাচীন ৰাগ যিটো অতি পুৰণি আৰু কেইবাশতিকা পূৰ্বে উৎপত্তি হৈছিল বুলি গণ্য কৰা হয়। ভৈৰৱ ৰাগৰ উৎপত্তিৰ বিষয়ে বিতৰ্ক আছে। কিছুমান সংগীতজ্ঞৰ মতে, ভৈৰৱ ৰাগ প্ৰথমে ভগৱান শিৱৰ মুখৰ পৰা উৎপত্তি হৈছিল। আন কিছুমানৰ মতে, এই ৰাগ ভগৱান সূৰ্যৰ মুখৰ পৰা উৎপত্তি হৈছিল, সেয়েহে ইয়াক দিনৰ সময়ত গোৱা হৈছিল। ভৈৰৱ হৈছে ভগৱান শিৱৰ এটা নাম, বিশেষকৈ তেওঁৰ শক্তিশালী ধ্যানমগ্ন তপস্বী ৰূপত, য’ত তেওঁৰ মাথোঁ জটিল চুলি আৰু শৰীৰত ভস্ম লেপন কৰা থাকে। ৰাগসমূহতো এই পুংলিঙ্গ আৰু তপস্বী গুণসমূহৰ কিছুমান উপস্থিত থাকে।

ভৈৰৱ ৰাগ নিজেই অতি বিস্তৃত আৰু ইয়াত অসংখ্য স্বৰৰ সংমিশ্ৰণ সম্ভৱ, আৰু ইয়াৰ ভাৱনাত্মক গুণসমূহ বীৰত্বৰ পৰা শান্তিলৈকে বিস্তৃত। ইয়াৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি বহুতো প্ৰকাৰ আছে, য’ত অন্তৰ্ভুক্ত (কিন্তু সীমাবদ্ধ নহয়) Ahir Bhairav, আলম ভৈৰৱ, আনন্দ ভৈৰৱ, বৈৰাগী ভৈৰৱ, মোহিনী ভৈৰৱ, বিহাৰ ভৈৰৱ, ভাৱমত ভৈৰৱ, দেবতা ভৈৰৱ, গৌৰী ভৈৰৱ, হিজাজ ভৈৰৱ, শিৱমত ভৈৰৱ, Nat Bhairav, Bibhas, Ramkali, Gunkali, Zeelaf, Jogiya (raga), সৌৰাষ্ট্ৰ ভৈৰৱ, বাংলা ভৈৰৱ, কোমল ভৈৰৱ, মঙ্গল ভৈৰৱ, কৌশী ভৈৰৱ, ভটিয়াৰী ভৈৰৱ, বিহাৰ ভৈৰৱ, বিৰাট ভৈৰৱ, কবিৰী ভৈৰৱ, প্ৰভাত ভৈৰৱ, ৰূপকলি, বকুল ভৈৰৱ, হুছাইনী ভৈৰৱ, কলিংদা, দেবৰঞ্জনী, আছা ভৈৰৱ, জৌন ভৈৰৱ, আৰু ভৈৰৱ।

তত্ত্ব

ভৈৰৱ ৰাগৰ মেজাজ গুৰুতৰ আৰু ইয়াত গাম্ভীৰ্য, আত্মনিৰীক্ষণ আৰু ভক্তিমূলক ভাৱ প্ৰকাশ পায়। ইয়াৰ স্বৰসমূহ আহিৰ ভৈৰৱৰ সৈতে মিলে, যাৰ মেজাজ গম্ভীৰ।

আৰোহণ : সা ৰে গ ম প ধ নি সা'

অৱৰোহণ : সা' নি ধ প ম গ ৰে সা

বাদী : ধ

সমবাদী : ৰে

পাকড় : গ ম ধ ধ প, গ ম ৰে ৰে সা

চলন : সা গ ম প ধ ধ প ম গ ম ৰে সা

সংগঠন আৰু সম্পৰ্ক

সম্পৰ্কীয় ৰাগসমূহ:

• Ahir Bhairav
• Bairagi Bhairav
• Bibhas
• Gunkali
• Jogiya (raga)
• Mohini Bhairav
• Nat Bhairav
• Ramkali
• Zeelaf

আচৰণ

এই ৰাগৰ পৰিবেশন গুৰুতৰ আৰু গাম্ভীৰ্যপূৰ্ণ। ৰাগটো ধ্যানমগ্ন, দাৰ্শনিক গভীৰতা আৰু ভাৱনাত্মক সমৃদ্ধিৰে পৰিবেশিত হয়।

সময়

ভৈৰৱ হৈছে প্ৰভাতৰ (প্ৰথম প্ৰহৰ) ৰাগ।

ঋতু

ভৈৰৱ এনে কেইটামান ৰাগৰ ভিতৰত এটা যিটো যিকোনো ঋতুত গোৱা যায়।

ৰস

ভৈৰৱ সাধাৰণতে শান্ত, গুৰুতৰ আৰু স্থিৰ মেজাজেৰে পৰিবেশন কৰা হয়। হিন্দুস্থানী ভাষাত ইয়াৰ ৰস হৈছে "শান্ত আৰু গম্ভীৰ"।

চলচ্চিত্ৰৰ গীত

ভৈৰৱ চলচ্চিত্ৰৰ গীতৰ বাবে জনপ্ৰিয় ৰাগ। ইয়াত ভৈৰৱৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কিছুমান চলচ্চিত্ৰৰ গীতৰ তালিকা দিয়া হৈছে:

• "অম্মা ৰোটি দে বাবা ৰোটি দে" – সংসাৰ, ১৯৫২
• "হাঁছে তিম তিম" – সংস্কাৰ, ১৯৫২
• "মোহে ভূল গয়ে সাঁৱৰিয়া" – Baiju Bawra, ১৯৫২
• "জাগো, মোহন প্যাৰে জাগো" – Jagte Raho, ১৯৫৬
• "মন ৰে হৰি কে গুণ গা" – মুসাফিৰ, ১৯৫৭
• "মেৰী বীণা তুম বিন ৰোই" – Dekh Kabira Roya, ১৯৫৭
• "কহে দো কোই না কৰে ইয়াঁ প্যাৰ" – Goonj Uthi Shehnai, ১৯৫৯
• "ৱক্ত কৰ্তা জো ৱফা" – দিল নে পুকাৰা, ১৯৬৭

তথ্যসূত্ৰ

• "ভৈৰৱ – আদিম শব্দ" (en-US ভাষাত). ৰজন পৰিকাৰ সংগীত আৰ্কাইভ. https://www.parrikar.org/hindustani/bhairav/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-12-09. 

উৎস

• Bor, Joep; Rao, Suvarnalata (1999) (en ভাষাত). দ্য ৰাগা গাইড: এ সাৰ্ভে অফ ৭৪ হিন্দুস্থানী ৰাগাস. Nimbus Records with Rotterdam Conservatory of Music. পৃষ্ঠা. 32. ISBN 978-0-9543976-0-9. https://books.google.com/books?id=jCnoMgEACAAJ. 
• (en ভাষাত) ভৈৰৱ ৰাগ (হিন), দ্য অক্সফৰ্ড এনচাইক্লোপিডিয়া অফ দ্য মিউজিক অফ ইণ্ডিয়া. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-565098-3. http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780195650983.001.0001/acref-9780195650983-e-0731। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 October 2018. 

বাহ্যিক সংযোগ

• ৰাগ ভৈৰৱৰ বিষয়ে অধিক তথ্য