ৰৈক্ব
ৰৈক্ব (ইংৰাজী: Raikva, সংস্কৃত: रैक्व), এক দুখীয়া অচিনাকি গাড়ী-চালক, তেওঁৰ বিষয়ে মুক্তিক নীতিৰ চান্দোগ্য উপনিষদ[1] চতুৰ্থ অধ্যায়ত প্ৰকাশ পাইছে, য'ত জানিব পৰা গৈছে যে তেওঁ সেইটো জানিছিল যিটো জনাটো প্ৰয়োজনীয় আৰু তেওঁ সেইটো জানিছিল, যাৰপৰা এই সকলোবোৰৰ উৎপত্তি হৈছিল। পৃথিৱী, স্বৰ্গ, জল, মহাকাশ আৰু বায়ুক ক্ৰমে সকলো বস্তুৰ তল হিচাপে ধৰি ৰখা উদ্দলক, প্ৰচিনশাল, বুদিলা, সৰকাৰাক্ষয় আৰু ইন্দ্ৰদ্যুম্নৰ লগতে আন বহুতৰ লগত ৰৈক্ব উপনিষদৰ অন্যতম আগশাৰীৰ ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞান আৰু মনোবিজ্ঞান দাৰ্শনিক আছিল। তেওঁ ৰজা জনশ্ৰুতিক সম্বাৰ্গ বিদ্যা প্ৰদান কৰে।[2] ইন্দ্ৰদ্যুম্নৰ দৰে তেৱোঁ বায়ুক সকলো বস্তুৰ তলৰ স্তৰ হিচাপে ধৰিছিল।
মহাবৃষ্ণৰ শাসক ৰজা জনশ্ৰুতি, তেওঁ তেওঁৰ দানশীলতা আৰু দানৰ বাবে বিখ্যাত আছিল, যিয়ে তেওঁ উপহাৰ আৰু দান হিচাপে দিয়া বস্তুবোৰৰ বাবে গৌৰৱ কৰিছিল।[3] তেওঁ ৰৈক্বৰ বিষয়ে আকস্মিকভাৱে এটা হাঁহৰ কথাৰপৰা জানিব পাৰিছিল, যি ইতিমধ্যে তেওঁ দানৰদ্বাৰা আপ্লুত হৈছে, তেওঁক দেখিছিল, আৰু যাৰ কথা-বতৰা তেওঁ শুনিছিল। এটা হাঁহে আনটোক কোৱা শুনিছিল,
-যেতিয়া হীনমান্যসকলে পাশাখেলত সোমায়, আৰু যেতিয়া ই বিজয়ী হয়, তেতিয়া মানুহে কৰা সকলো গুণী কৰ্ম পাশাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে; কোনে জানে, তেওঁ কি; ৰৈক্ব- জানে, তেৱোঁ ৰৈক্বৰ দৰে। (চন্দোগ্য উপনিষদ IV.1.3)
নিজে জ্ঞানী আৰু বিদ্বান জনশ্ৰুতিয়ে তেওঁ যি শুনিলে আৰু যিটো তেওঁক শুনাবলৈ উদ্দেশ্য কৰা হৈছিল তাক লৈ আচৰিত হৈ পৰিল।
তেওঁ দান-বৰঙনি লৈ ৰৈক্বৰ ওচৰলৈ গ’ল আৰু শূদ্ৰ বুলি কোৱাৰ পিছত (শূদ্ৰ মানে লোভৰদ্বাৰা যন্ত্ৰণাত ভুগি থকা আৰু সেয়েহে যন্ত্ৰণা আৰু দুখ-কষ্টেৰে যন্ত্ৰণাত ভুগি থকা) তেওঁ পুনৰ ৰৈক্বৰ ওচৰলৈ আৰু অধিক ধনী উপহাৰ আৰু তেওঁৰ সুন্দৰী কন্যাক উপহাৰ হিচাপে আগবঢ়াই লৈ গ’ল। ৰৈক্বই জনশ্ৰুতিক ক’লে যে বায়ু হৈছে সকলো বস্তুৰ অন্ত আৰু সেয়েহে যুক্তিগতভাৱে সকলো বস্তুৰ আৰম্ভণিও।
- যেতিয়া জুই নিৰ্বাপিত হয় তেতিয়া ই বতাহত মিলি যায়, যেতিয়া সূৰ্য অস্ত যায়, তেতিয়া ই বায়ুত মিলি যায়, চন্দ্ৰ অস্ত গ’লেও বায়ুত মিলি যায়, যেতিয়া পানী শুকাই যায়, তেতিয়া বায়ুলৈ যায়; এইদৰে বায়ুই সকলো বস্তুৰ চূড়ান্ত শোষক। (চন্দোগ্য উপনিষদ IV.3.1-2)
শোষণৰ প্ৰকৃত প্ৰক্ৰিয়াটো তেওঁ বুজাই দিয়া নাছিল যদিও শোষিত বস্তুবোৰৰ মাজত পানী আৰু জুইক অন্তৰ্ভুক্ত কৰাত ৰৈক্বে সাহস কৰিছিল, সেই দুটা উপাদান যিবোৰক সকলো বস্তুৰ উৎপত্তিস্থলৰপৰাই বুলি ধৰা হৈছিল। উষস্তি চক্ৰায়ণে প্ৰাণক জীৱন-নীতি হিচাপে গণ্য কৰাৰ লগে লগে ৰৈক্বে বৃহৎ বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড আৰু অণুবিশ্বৰ মাজত সৰ্বজনীন আৰু জীৱত, চূড়ান্ত শোষক হিচাপে এক মিল উলিয়াই আনে। ৰৈক্ব আছিল এজন ৰহস্যবাদী যিয়ে বৃহৎ জগত আৰু অণুবিশ্বৰ মাজৰ সম্পৰ্কৰ বিষয়ে জানিছিল আৰু এই সিদ্ধান্তত উপনীত হৈছিল যে যি দুটা এনেকুৱা, নিশ্চয়কৈ দুটা একত্ৰীকৰণৰ স্থান – দেৱতাৰ ক্ষেত্ৰত বায়ু প্ৰকৃততে, অংগৰ ক্ষেত্ৰত জীৱন শক্তি, যে শোষণ হৈছে বায়ু আৰু প্ৰাণ হিচাপে ধ্যান কৰিবলগীয়া গুৰুত্বপূৰ্ণ গুণ।[4] প্ৰাণ বা বায়ু ব্ৰহ্ম। ব্ৰহ্ম অজ্ঞানৰ তলৰ অংশও কিন্তু অজ্ঞানৰ প্ৰভাৱ কেৱল জীৱৰ দৰে সৃষ্টি কৰা বস্তুৰ জৰিয়তেহে দেখা যায়।
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ L.D.Barnett. Brahma Knowledge. http://www.sacred-texts.com/hin/brk/brk39.htm.
- ↑ Swami Krishnananda. "The Samvarga Vidya of Sage Raikva". http://www.swami-krishnananda.org/disc/disc_188.html.
- ↑ kva Kutty. "Speaking Tree-Raikava, the Cart-driver". http://www.speakingtree.in/spiritual-blogs/seekers/mysticism/raikva-the-cartdriver-story-from-chandogya-upanishad.
- ↑ Ramachandra Dattatrya Ranade (7 September 2023). The constructive survey of Upanshadic philosophy. প্ৰকাশক Mumbai: Bharatiya Vidya Bhavan. পৃষ্ঠা. 63. https://archive.org/details/A.Constructive.Survey.of.Upanishadic.Philosophy.by.R.D.Ranade.1926.djvu.