ৱাৰকাৰী
বৈষ্ণৱত পৰম্পৰাৰ ১০৮টা অভিমান ক্ষেত্ৰমৰ ভিতৰত অন্যতম বিথোবা মন্দিৰ | |
| সৰ্বাধিক জনসংখ্যা বিশিষ্ট অঞ্চল | |
|---|---|
| ভাৰত | |
| ধৰ্ম | |
| বৈষ্ণৱবাদ (হিন্দুধৰ্ম) | |
| ধৰ্মগ্ৰন্থ | |
| বেদ, উপনিষদ, ভাগৱত, ব্ৰহ্মসূত্ৰ, পঞ্চৰাত্ৰ, জ্ঞানেশ্বৰী, একনাথী ভাগৱত | |
| ভাষা | |
| মাৰাঠী, সংস্কৃত, কোংকনী |
ৱাৰকাৰী ভাৰতৰ মহাৰাষ্ট্ৰ ৰাজ্যৰ সৈতে ভৌগোলিকভাৱে জড়িত হিন্দু ধৰ্মৰ ভক্তি আধ্যাত্মিক পৰম্পৰাৰ ভিতৰৰ এটি অদ্বৈত বৈষ্ণৱসম্প্ৰদায়। ৱাৰকাৰীসকলে বিষ্ণুৰ ৰূপ হিচাপে গণ্য কৰা পান্ধৰপুৰৰ মুখ্য দেৱতা বিত্থল (বা বিথোবা বুলিও জনা যায়) আৰু লক্ষ্মীৰ ৰূপ হিচাপে গণ্য কৰা তেওঁৰ পত্নী ৰাখুমাইক পূজা কৰে। ৱাৰকাৰীসকলৰ সৈতে জড়িত ভক্তি আন্দোলনৰ সন্ত আৰু গুৰুসকলৰ ভিতৰত জ্ঞানেশ্বৰ, নামদেৱ, চোখামেলা, একনাথ, আৰু টুকাৰাম আদি সকলোকে সন্ত উপাধি প্ৰদান কৰা হয়।[1] শেহতীয়া গৱেষণাৰপৰা দেখা গৈছে যে ঐতিহাসিকভাৱে ৱাৰকাৰীসকল কৃষ্ণৰ অনুগামী আছিল।[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন] বিত্তলা কৃষ্ণৰ আন এটা নাম। অদ্বৈত বেদান্তৰ মূল নীতিৰ ওপৰত নিৰ্মাণ কৰি ৱাৰকাৰীসকলে শিৱ, শক্তি আৰু গণেশৰ দৰে অন্যান্য দেৱতাৰ সৈতে বিষ্ণুৰ একত্বক স্বীকাৰ আৰু গ্ৰহণ কৰে। পুৰন্দৰ দাস আৰু অন্যান্য ভক্তি সন্তসকলৰ বেছিভাগ ভক্তি গীতত কৃষ্ণক বিত্তলা বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।
প্ৰভাৱ
[সম্পাদনা কৰক]খ্ৰীষ্টীয় তেৰশ শতিকাৰ পৰাই মহাৰাষ্ট্ৰৰ ভক্তি আন্দোলনৰ সময়ত এই পন্থা (সাধাৰণ আধ্যাত্মিক বিশ্বাস আৰু আচাৰ-ব্যৱহাৰৰ লোকৰ সম্প্ৰদায়) হিন্দু সংস্কৃতিৰ অংশ হৈ আহিছে ৱাৰকাৰী পৰম্পৰা। ৱাৰকাৰীসকলে প্ৰায় পঞ্চাশজন কবি-সাধু (সন্ত)ক স্বীকৃতি দিয়ে, যাৰ ৫০০ বছৰৰ ভিতৰত ৰচনাসমূহ মহিপতিয়ে অষ্টাদশ শতিকাৰ হাজিঅ’গ্ৰাফীত নথিভুক্ত কৰা হৈছিল। ৱাৰকাৰী পৰম্পৰাত এই সন্তসকলক এক উমৈহতীয়া আধ্যাত্মিক বংশৰ ৰেখা বুলি গণ্য কৰা হয়।[2]
পৰম্পৰা
[সম্পাদনা কৰক]ৱাৰকাৰী আন্দোলনত কৃষ্ণক বিত্থল নামে পূজা কৰা হয়। ৱাৰকাৰীসকলে নৈতিক আচৰণ আৰু মদ আৰু ধঁপাতৰ কঠোৰ পৰিহাৰত গুৰুত্ব দি জীৱনৰ প্ৰতি কৰ্তব্যভিত্তিক দৃষ্টিভংগী, সাত্বিক খাদ্য গ্ৰহণ, পিয়াঁজ আৰু নহৰু বাদ দি পৰিৱৰ্তিত দুগ্ধ-নিৰামিষ খাদ্য গ্ৰহণ আৰু একাদশীৰ তিথিত উপবাস কৰা, ছাত্ৰ জীৱন, সমতা আৰু মানৱতাৰ সময়ত আত্মসংযম (ব্ৰহ্মচৰ্য) আদি অন্তৰ্ভুক্ত সকলোৰে বাবে জাতি ব্যৱস্থা, লিংগ বা ধন-সম্পত্তিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি বৈষম্য দূৰ কৰা, হিন্দু গ্ৰন্থ পঢ়া, প্ৰতিদিনে হৰিপথ আবৃত্তি আৰু নিয়মীয়া ভজন আৰু কীৰ্ত্তন অভ্যাসত পৰিণত কৰা আদিত গুৰুত্ব দিয়ে।[3][4] ৱাৰকাৰীসকলে পবিত্ৰ তুলসী গছৰ কাঠৰ পৰা তৈয়াৰী জপমালা তুলসী-মালা পিন্ধে। ৱাৰকাৰী পুৰুষসকলক তেওঁলোকৰ কপালৰ তিনিডাল উলম্ব ভ্ৰূ ৰেখা আৰু দুডাল বগা গোপিচন্দন বা বগা মাটি আৰু চন্দনৰ ৰেখাৰ মাজত ক’লা ৰঙৰ তিলকেৰে চিনা যায়, যিটো অন্যান্য বৈষ্ণৱী ভক্তসকলৰ মাজতো জনপ্ৰিয়।[5] ৱাৰকাৰীসকলে ঈশ্বৰক পৰম সত্য আৰু সামাজিক জীৱনত মূল্যবোধৰ স্তৰ নিৰ্ণয় কৰা বুলি মানে কিন্তু মানুহৰ মাজত চূড়ান্ত সমতাক গ্ৰহণ কৰে। ৱাৰকাৰীসকলে ইজনে সিজনৰ মুখামুখীকৈ প্ৰণাম কৰে কাৰণ "সকলোৱেই ব্ৰহ্ম" আৰু সামাজিক জীৱনত ব্যক্তিগত ত্যাগ, ক্ষমা, সৰলতা, শান্তিপূৰ্ণ সহ-অস্তিত্ব, মমতা, অহিংসা, প্ৰেম আৰু নম্ৰতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।[6] ৱাৰকাৰী কবি-সাধুসকল বিথোবাৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত আৰু মাৰাঠী ভাষাত ৰচিত ভক্তিমূলক গীতৰ অভংগৰ বাবে জনাজাত। আন আন ভক্তিমূলক সাহিত্যৰ ভিতৰত হৰিদাসৰ কানাড়া গীত, আৰু দেৱতা আৰতি অনুষ্ঠানৰ সৈতে জড়িত সাধাৰণ গীতৰ মাৰাঠী সংস্কৰণ আদি অন্তৰ্ভুক্ত। ৱাৰকাৰীসকলৰ উল্লেখযোগ্য সন্ত আৰু গুৰুসকলৰ ভিতৰত জ্ঞানেশ্বৰ, নামদেৱ, চোখামেলা, একনাথ, তুকাৰাম, এই সকলোকে সন্ত উপাধি প্ৰদান কৰা হৈছে।
তীৰ্থযাত্ৰা
[সম্পাদনা কৰক]ৱাৰকাৰীসকলে পান্ধৰপুৰলৈ ৱাৰি নামৰ বাৰ্ষিক তীৰ্থযাত্ৰা কৰি হিন্দু চন্দ্ৰ পঞ্জিকাৰ আহাৰ মাহৰ একাদশীত গোট খায়। সেই দিনটো গ্ৰেগৰিয়ান কেলেণ্ডাৰত জুন মাহৰ শেষৰ পৰা জুলাইৰ ভিতৰত কোনোবা এটা তাৰিখত পৰে।
তীৰ্থযাত্ৰীসকলে নিজৰ সমাধি (আলোকপ্ৰাপ্তি বা "আধ্যাত্মিক জন্ম") স্থানৰ পৰা সন্তসকলৰ পাল্কী কঢ়িয়াই লৈ ফুৰে। তুকাৰামৰ কনিষ্ঠ পুত্ৰ নাৰায়ণ মহাৰাজে ১৬৮৫ চনত পাল্কীত সন্তসকলৰ পাডুকা (চেণ্ডেল) কঢ়িয়াই নিয়াৰ পৰম্পৰা আৰম্ভ কৰিছিল। ১৮২০ চনত তুকাৰামৰ বংশধৰসকলে আৰু সিন্ধিয়াসকলৰ দৰবাৰী আৰু জ্ঞানেশ্বৰৰ ভক্ত হইবাত্ৰভবাবাই এই তীৰ্থযাত্ৰাৰ ক্ষেত্ৰত আৰু পৰিৱৰ্তন আনিছিল।[7][8]
চতুৰ্দশ শতিকাৰ আগতে বিত্থালৰ ভক্তসকলে তীৰ্থযাত্ৰা কৰি আছিল। বৰ্তমান সময়ত সমগ্ৰ মহাৰাষ্ট্ৰৰ পৰা প্ৰায় ৪০ খন পাল্কী আৰু তেওঁলোকৰ ভক্তই এইকাম কৰে।[9] গ্ৰেগৰিয়ান কেলেণ্ডাৰৰ নৱেম্বৰ মাহত পৰা কাৰ্তিক মাহৰ একাদশীত আন এক তীৰ্থযাত্ৰা উদযাপন কৰা হয়।
তীৰ্থযাত্ৰাৰ সময়ত ৰিংগান, ধৱ আদি অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হয়। ৰিংগানৰ সময়ত মৌলিঞ্চা অশ্ব নামৰ এটা অশ্বাৰোহী পবিত্ৰ ঘোঁৰা, তীৰ্থযাত্ৰীৰ শাৰীৰ মাজেৰে দৌৰি যায়, যিসকলে ঘোঁৰাৰ কদমত উৰা ধূলিৰ কণাবোৰ ধৰিবলৈ চেষ্টা কৰে আৰু সেইখিনিৰে মূৰত লেপি দিয়ে। ধৱ আন এক ধৰণৰ দৌৰ য’ত সকলোৱে জয়ী হয় আৰু তুকাৰামে প্ৰথমবাৰৰ বাবে পান্ধৰপুৰত মন্দিৰটো দেখা আৰু নিৰ্মল উল্লাসত দৌৰিবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ স্মৃতিত অনুষ্ঠিত হয়।[10]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Maharashtra State Gazetteers: General Series, Volume 2. Maharashtra (India), Directorate of Government Printing, Stationery and Publications. 1971. পৃষ্ঠা. 19. https://books.google.com/books?id=e0FuAAAAMAAJ. "The Vaishnavism developed in Maharashtra as a special form which goes under the name of the Varkari sampradaya."
- ↑ Schomer, Karine; McLeod, W. H., eds (1987). The Sants: Studies in a Devotional Tradition of Pakistan. Motilal Banarsidass. পৃষ্ঠা. 3–4. ISBN 9788120802773. https://books.google.com/books?id=OkKhOivXrhgC.
- ↑ Dikshit, S H (1971). Varkari. প্ৰকাশক Wai Maharashtra: Marathi Vishwakosh. http://marathivishwakosh.maharashtra.gov.in/khandas/khand16/index.php/23-2015-01-15-05-35-16/9948-2012-12-05-07-28-23?showall=1&limitstart=। আহৰণ কৰা হৈছে: 3 April 2015.
- ↑ Glushkova 2000, পৃষ্ঠা. 47–58.
- ↑ Maharashtra State Gazetteers, Volume 23. Directorate of Government Print., Stationery and Publications, Maharashtra State. 1977. পৃষ্ঠা. 947. https://books.google.com/books?id=0hFuAAAAMAAJ. "The Vaishnav Varkaris may be known by their three upright brow lines, a black between two white gopichandan or white clay and sandal-paste lines."
- ↑ Meera Kosambi, ed (2000). "Norms and values in Varkari tradition". Intersections: Socio-cultural Trends in Maharashtra. Orient Blackswan. পৃষ্ঠা. 53. ISBN 978-81-250-1878-0. https://books.google.com/books?id=XU8dmAiaZSgC&pg=PA47.
- ↑ "The wari tradition". Wari Santanchi. Archived from the original on 8 September 2014. https://web.archive.org/web/20140908230750/http://www.warisantanchi.com/english/parampara2.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 8 September 2014.
- ↑ Mokashi, Digambar Balkrishna (1987). Palkhi: An Indian Pilgrimage. প্ৰকাশক Albany: State University of New York Press. পৃষ্ঠা. 18. ISBN 0-88706-461-2. https://books.google.com/books?id=-5vIv4oxeh4C&pg=PA1.
- ↑ Hindu.com and page 21 of VidyaOnline.net Archived 2007-09-27 at the Wayback Machine
- ↑ Mokashi 1987.