অ’পিঅইড আসক্তি

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা
(Opioid addictionৰ পৰা পুনঃনিৰ্দেশিত)
অ’পিঅইড আসক্তি
অন্য নাম অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ বিকাৰ, সমস্যাজনক অ’পিঅইড ব্যৱহাৰ,[1] অ’পিঅইডৰ অপব্যৱহাৰ,[2] অ’পিঅইড নিৰ্ভৰশীলতা[3]
মৰফিনৰ আণৱিক গঠন
বিভাগ এডিক্‌শ্যন মেডিচিন, মনোৰোগ বিজ্ঞান
লক্ষণ অ’পিঅইড ব্যৱহাৰ কৰাৰ প্ৰবল ইচ্ছা, অ’পিঅইডৰ প্ৰতি সহনশীলতা বৃদ্ধি, বাধ্যবাধকতা পূৰণ কৰিবলৈ ব্যৰ্থ, ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰাত সমস্যা, বন্ধ কৰাৰ লগে লগে প্ৰত্যাহাৰৰ লক্ষণ[4][5]
জটিলতা অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰা সেৱন, হেপাটাইটিছ চি, বিবাহৰ সমস্যা, নিবনুৱা সমস্যা, দৰিদ্ৰতা[4][5]
স্থায়িত্ব দীৰ্ঘম্যাদী[6]
কাৰণ অ’পিঅইড[3]
ৰোগ নিৰূপণ ডিএছএম-৫ ত থকা মাপকাঠীৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি[4]
একেধৰণৰ ৰোগ অত্যধিক সুৰাসক্তি
চিকিৎসা অ’পিঅইড প্ৰতিস্থাপন থেৰাপি, আচৰণগত থেৰাপি, বাৰটা পদক্ষেপৰ কাৰ্যসূচী, নেল’ক্স’ন ঘৰলৈ লৈ যোৱা কাৰ্যসূচী[7][8][9]
ঔষধ বিউপ্ৰেন’ৰফিন, মিথাড’ন, নেলট্ৰেক্স’ন[7][10]
পুনৰাবৃত্তি ২৭ মিলিয়ন[4][11]
মৃত্যু ১,২২,০০০ (২০১৫)[12]

অ’পিঅইড আসক্তি (ইংৰাজী: Opioid addiction) বা অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ বিকাৰ (ইংৰাজী: Opioid use disorder, সংক্ষেপে OUD) হৈছে অ’পিঅইডৰ ব্যৱহাৰ সম্বন্ধীয় এবিধ দ্ৰব্য ব্যৱহাৰৰ বিকাৰ (SUD)। এনে যিকোনো বিকাৰে যথেষ্ট অক্ষমতা বা যাতনাৰ সৃষ্টি কৰে।[3] এই বিকাৰৰ লক্ষণসমূহ হ’ল অ’পিঅইড ব্যৱহাৰ কৰাৰ প্ৰবল ইচ্ছা, অ’পিঅইডৰ প্ৰতি সহনশীলতা বৃদ্ধি, বাধ্যবাধকতা পালন কৰাত অসুবিধা, ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰাত সমস্যা আৰু বন্ধ কৰাৰ লগে লগে প্ৰত্যাহাৰৰ লক্ষণ[4][5] অ’পিঅইড প্ৰত্যাহাৰৰ লক্ষণসমূহ হ’ল বমি অহাৰ ভাব, পেশীৰ বিষ, ডায়েৰিয়া, টোপনিৰ সমস্যা, উত্তেজনা আৰু কম মেজাজ।[5] আসক্তি আৰু নিৰ্ভৰশীলতা হৈছে দ্ৰব্য ব্যৱহাৰৰ বিকাৰৰ উপাদান।[13]

অ’পিঅইড আসক্তিৰ বাবে বিপদজনক কাৰকসমূহৰ ভিতৰত অ’পিঅইড অপব্যৱহাৰৰ ইতিহাস, বৰ্তমান অ’পিঅইডৰ অপব্যৱহাৰ, কম বয়স, আৰ্থ-সামাজিক স্থিতি, জাতি, চিকিৎসা নকৰা মানসিক বিকাৰ, আৰু অপব্যৱহাৰক (সামাজিক, পাৰিবাৰিক, পেছাদাৰী ইত্যাদি) প্ৰসাৰিত কৰা পৰিৱেশ আদি অন্তৰ্ভুক্ত।[14][15] জটিলতাসমূহৰ ভিতৰত অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰা সেৱন, আত্মহত্যা, এইচ আই ভি/এইড্‌ছ, হেপাটাইটিছ চি, আৰু স্কুল, কৰ্মক্ষেত্ৰ বা ঘৰত হোৱা সমস্যা আদি হ’ব পাৰে।[5][4] আমেৰিকান ছাইকিয়েট্ৰিক এছ’চিয়েশ্যনে প্ৰকাশ কৰা ডিএছ‌এম-৫ ৰ মাপকাঠীৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ৰোগ নিৰ্ণয় কৰিব পৰা যায়।[4] যদি এবছৰৰ ভিতৰত এঘাৰটা মাপকাঠীৰ ভিতৰত দুটাতকৈ অধিক মাপকাঠীৰ উপস্থিতি পোৱা যায়, তেন্তে ৰোগ নিৰ্ণয়ত এই আসক্তিৰ উপস্থিতি থকা বুলি নিশ্চিত হয়।[4]

অ’পিঅইডসমূহৰ ভিতৰত হেৰ’ইন, মৰফিন, ফেণ্টানিল, ক’ডিন, ডাইহাইড্ৰ’ক’ডিন, অক্সিক’ড’ন, হাইড্ৰ’ক’ড’ন আদি পদাৰ্থ অন্তৰ্ভুক্ত।[5][6] বিভিন্ন অ’পিঅইডৰ আপেক্ষিক শক্তিৰ বাবে এটা উপযোগী মানদণ্ড হ’ল মৰফিন মিলিগ্ৰাম সমতুল্য (Morphine milligram equivalents, সংক্ষেপে MME)।[16] অ’পিঅইডৰ বিধান দিয়াৰ সময়ত চিকিৎসকে দৈনিক এমএমইৰ কথা উল্লেখ কৰাটো বাঞ্ছনীয় যাতে অপব্যৱহাৰ আৰু বিৰূপ প্ৰভাৱৰ আশংকা হ্ৰাস পায়।[17]

আঘাতপ্ৰাপ্ত অৱস্থা বা অস্ত্ৰোপচাৰৰ লগত জড়িত বিষৰ বাবে অ’পিঅইড ব্যৱহাৰ কৰা প্ৰায় ৪% লোকৰ ক্ষেত্ৰত অ’পিঅইডৰ ব্যৱহাৰ দীৰ্ঘদিনীয়া হোৱা দেখা যায়।[18] আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত বেছিভাগ হেৰ’ইন ব্যৱহাৰকাৰীয়ে প্ৰেছক্ৰিপচন অ’পিঅইড ব্যৱহাৰ কৰি আৰম্ভ কৰে যিবোৰ অবৈধভাৱেও কিনিব পৰা যায়।[19][20]

অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ বিকাৰ থকা লোকসকলক প্ৰায়ে মিথাড’ন বা বিউপ্ৰেন’ৰফিন ব্যৱহাৰ কৰি অ’পিঅইড প্ৰতিস্থাপন থেৰাপিৰ দ্বাৰা চিকিৎসা কৰা হয়।[21] এনে চিকিৎসাৰ ফলত মৃত্যুৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস পায়।[21] অতিৰিক্তভাৱে তেওঁলোকে বোধগত আচৰণগত থেৰাপি, মানসিক স্বাস্থ্য পেছাদাৰীসকলৰ পৰা অন্যান্য ধৰণৰ সহযোগিতা, যেনে ব্যক্তিগত বা গোট থেৰাপি, বাৰটা পদক্ষেপৰ কাৰ্যসূচী আৰু অন্যান্য সমপৰ্যায়ৰ সমৰ্থন কাৰ্যসূচীৰ দ্বাৰা উপকৃত হ’ব পাৰে।[22] ৰোগৰ পুনৰাক্ৰমণ প্ৰতিৰোধ কৰিবলৈ নেলট্ৰেক্স’ন ঔষধো উপযোগী হ’ব পাৰে।[10][8] অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰাৰ চিকিৎসাৰ বাবে নেল’ক্স’ন উপযোগী আৰু তেওঁলোকক ঘৰলৈ নিবলৈ নিজৰ দায়িত্বত নেল’ক্স’ন দিয়াটো উপকাৰী।[23] ২০২০ চনত ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু প্ৰতিৰোধ কেন্দ্ৰই (চিডিচি) অনুমান কৰিছিল যে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত প্ৰায় ৩০ লাখ লোকে অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ বিকাৰত আক্ৰান্ত হৈ আছিল আৰু ৬৫,০০০ৰো অধিক লোক অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰা সেৱনৰ ফলত মৃত্যুবৰণ কৰিছিল, ইয়াৰে ১৫,০০০তকৈও অধিক লোকে অতিমাত্ৰা হেৰ’ইন সেৱন কৰিছিল।[24][25] শেহতীয়া হিচাপ অনুসৰি বিশ্বজুৰি অ’পিঅইড আসক্তিত আক্ৰান্ত আৰু বাৰ্ষিক অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰা সেৱন কৰা লোকৰ সংখ্যা ক্ৰমে ১ কোটি ৬০ লাখ আৰু ১ লাখ ২০ হাজাৰ।[26]

ইতিহাস[সম্পাদনা কৰক]

অ’পিয়েটৰ (আফিং থকা মাদক দ্ৰব্য) অপব্যৱহাৰ অন্ততঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩০০ ৰ পৰাই লিপিবদ্ধ কৰা হৈছে। গ্ৰীক পৌৰাণিক কাহিনীত নিপেন্থি (গ্ৰীক ভাষাত ইয়াৰ অৰ্থ “দুখৰ পৰা মুক্ত”) আৰু অ’ডিচিৰ নায়কে ইয়াক কেনেকৈ ব্যৱহাৰ কৰিছিল সেই বিষয়ে বৰ্ণনা কৰা হৈছে। নিকট পূবত (Near East) যুগ যুগ ধৰি অ’পিঅইড ব্যৱহাৰ কৰি অহা হৈছে। অ’পিয়েটৰ বিশুদ্ধকৰণ আৰু পৃথকীকৰণ ১৯ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে সংঘটিত হৈছিল।[27]

পূৰ্বে অ’পিঅইড নিৰ্ভৰশীলতাৰ চিকিৎসা কৰিবলৈ লেভাচিটাইলমিথাড’ল ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। ২০০৩ চনত এই ঔষধৰ নিৰ্মাতাই উৎপাদন বন্ধ কৰি দিয়ে। ইয়াৰ কোনো জেনেৰিক সংস্কৰণ উপলব্ধ নাই। লেভাচিটাইলমিথাড’লে দীৰ্ঘস্থায়ী প্ৰভাৱ পেলায়। মিথাড’ন ব্যৱহাৰ কৰা ৰোগীয়ে দৈনিক ক্লিনিকলৈ যাবলগীয়া হোৱাৰ বিপৰীতে লেভাচিটাইলমিথাড’ল ব্যৱহাৰ কৰা ৰোগীয়ে প্ৰতি সপ্তাহত মাত্ৰ তিনিবাৰহে ক্লিনিকলৈ যাবলগীয়া হৈছিল।[28] ২০০১ চনত জীৱনলৈ ভাবুকি কঢ়িয়াই অনা ভেণ্ট্ৰিকুলাৰ এৰিথ্‌মিয়াৰ বাতৰি পোৱাৰ লগে লগে ইউৰোপৰ বজাৰৰ পৰা লেভাচিটাইলমিথাড’ল আঁতৰোৱা হয়।[29] ২০০৩ চনত ৰক্সেন লেবৰেটৰীজ, ইনকৰ্পৰেশ্যনে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত অৰলাম বন্ধ কৰি দিয়ে।[30]

ৰোগ নিৰ্ণয়[সম্পাদনা কৰক]

অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ বিকাৰ নিৰ্ণয়ৰ বাবে ডিএছ‌এম-৫ নিৰ্দেশাৱলীত ব্যক্তিজনৰ অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ সৈতে জড়িত উল্লেখযোগ্য অক্ষমতা বা যাতনা থকাটো প্ৰয়োজনীয়।[4] ৰোগ নিৰ্ণয় কৰিবলৈ এবছৰত ১১টা মাপকাঠীৰ ভিতৰত দুটা বা তাতকৈ অধিক মাপকাঠী উপস্থিত থাকিব লাগিব:[4]

  1. উদ্দেশ্যতকৈ অধিক অ’পিঅইড গ্ৰহণ কৰা হয়
  2. ব্যক্তিজন ব্যৱহৃত অ’পিঅইডৰ সংখ্যা হ্ৰাস কৰিবলৈ অসমৰ্থ
  3. অ’পিঅইড লাভ কৰিবলৈ, অ’পিঅইড ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ বা গ্ৰহণ কৰি সুস্থ হৈ উঠাৰ চেষ্টাত বৃহৎ পৰিমাণৰ সময় খৰচ কৰা হয়
  4. ব্যক্তিজনৰ অ’পিঅইডৰ প্ৰতি লোভ থাকে
  5. কৰ্মক্ষেত্ৰ বা বিদ্যালয়ত পেছাদাৰী কৰ্তব্য পালন কৰাত অসুবিধা
  6. অ’পিঅইডৰ ব্যৱহাৰ অব্যাহত ৰখাৰ ফলত সামাজিক আৰু আন্তঃব্যক্তিগত পৰিণতিৰ সৃষ্টি হয়
  7. সামাজিক বা বিনোদনমূলক কাম-কাজ কমি যোৱা
  8. শাৰীৰিকভাৱে বিপজ্জনক পৰিৱেশত থকাৰ পিছতো অ’পিঅইড ব্যৱহাৰ কৰা
  9. অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ ফলত শাৰীৰিক বা মানসিক স্বাস্থ্যৰ অৱনতি (অৰ্থাৎ হতাশা, কোষ্ঠকাঠিন্য) ঘটাৰ পিছতো ব্যৱহাৰ অব্যাহত ৰখা
  10. সহনশীলতা
  11. প্ৰত্যাহাৰ

উপস্থিত মাপকাঠীৰ সংখ্যাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তীব্ৰতাক মৃদু, মধ্যমীয়া বা গুৰুতৰ বুলি শ্ৰেণীভুক্ত কৰিব পাৰি।[6] আসক্তি আৰু নিৰ্ভৰশীলতা হৈছে দ্ৰব্য ব্যৱহাৰৰ বিকাৰৰ উপাদান; আসক্তি হৈছে ইয়াৰ অধিক গুৰুতৰ ৰূপ।[13]

চিহ্ন আৰু লক্ষণসমূহ[সম্পাদনা কৰক]

অ’পিঅইডৰ ৰাগী[সম্পাদনা কৰক]

অ’পিঅইডৰ ৰাগীৰ চিহ্ন আৰু লক্ষণসমূহ হৈছে:[5][31]

অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰা ব্যৱহাৰ[সম্পাদনা কৰক]

ফেণ্টানিল ২ মিলিগ্ৰাম। বেছিভাগ মানুহৰ বাবে মাৰাত্মক মাত্ৰা।[32]

অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰা ব্যৱহাৰৰ চিহ্ন আৰু লক্ষণসমূহ যি কেৱল ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়:[27]

প্ৰত্যাহাৰ[সম্পাদনা কৰক]

দীৰ্ঘদিনীয়া ব্যৱহাৰৰ পিছত অ’পিঅইডৰ হঠাতে হ্ৰাস বা বন্ধ হোৱাৰ লগে লগে অ’পিঅইড প্ৰত্যাহাৰ হ’ব পাৰে।[33][34] প্ৰত্যাহাৰৰ আৰম্ভণি শেষবাৰৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা অ’পিঅইডৰ অৰ্দ্ধ-জীৱনকালৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।[35] হেৰ’ইনৰ সৈতে এইটো সাধাৰণতে ব্যৱহাৰৰ পাঁচ ঘণ্টাৰ পিছত হয়; মিথাড’নৰ সৈতে দুদিন সময় লাগিব পাৰে।[35] প্ৰধান লক্ষণসমূহ দেখা দিয়া সময়ৰ দৈৰ্ঘ্যও ব্যৱহৃত অ’পিঅইডৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।[35] হেৰ’ইন প্ৰত্যাহাৰৰ বাবে লক্ষণসমূহ সাধাৰণতে দুদিনৰ পৰা চাৰিদিনত বেছি হয় আৰু দুসপ্তাহলৈকে থাকিব পাৰে।[36][35] কম গুৰুত্বপূৰ্ণ লক্ষণসমূহ আৰু অধিক সময়ৰ বাবে থাকিব পাৰে, তেনে ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যাহাৰক পোষ্ট-এক্যুট-ৱিথড্ৰৱেল ছিনড্ৰ’ম বুলি জনা যায়।[35]

প্ৰত্যাহাৰৰ চিকিৎসাত মিথাড’ন আৰু বিউপ্ৰেন’ৰফিন আদি থাকিব পাৰে। বমি অহা ভাব বা ডায়েৰিয়াৰ বাবে ঔষধো ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।[34]

মেকানিজম[সম্পাদনা কৰক]

আসক্তি[সম্পাদনা কৰক]

আসক্তি হৈছে এবিধ মগজুৰ বিকাৰ যাৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে প্ৰতিকূল পৰিণতিৰ সত্ত্বেও বাধ্যতামূলকভাৱে মাদক দ্ৰব্য সেৱন কৰা। ই দ্ৰব্য ব্যৱহাৰৰ বিকাৰৰ এটা উপাদান আৰু ইয়াৰ আটাইতকৈ গুৰুতৰ ৰূপ।

নিউক্লিয়াছ একাম্বেন্সত জিন লিপিবদ্ধকৰণ কাৰক ডেল্টা ফছ বিৰ (ΔFosB) অতিমাত্ৰা প্ৰকাশে মাদক দ্ৰব্যৰ পৰিতৃপ্তি সংবেদনশীল কৰি আৰু বাধ্যতামূলকভাৱে মাদক দ্ৰব্য বিচৰা আচৰণ বৃদ্ধি কৰি অ’পিঅইড আৰু অন্যান্য নিচাযুক্ত মাদক দ্ৰব্যৰ প্ৰতি আসক্তিৰ বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। অন্যান্য নিচাযুক্ত ঔষধৰ দৰেই অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰা ব্যৱহাৰে নিউক্লিয়াছ একাম্বেন্সত ডেল্টা ফছ বিৰ (ΔFosB) প্ৰকাশ বৃদ্ধি কৰে।

নিৰ্ভৰশীলতা[সম্পাদনা কৰক]

অ’পিঅইড গ্ৰাহক[সম্পাদনা কৰক]

প্ৰতিৰোধ[সম্পাদনা কৰক]

চিডিচিয়ে (ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু প্ৰতিৰোধ কেন্দ্ৰ‌) অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ আৰম্ভণি, নিদানিকভাৱে উপযুক্ত অ’পিঅইডৰ ব্যৱহাৰ, আৰু অ’পিঅইড থেৰাপিৰ সৈতে জড়িত সম্ভাৱ্য বিপদৰ মূল্যায়ন সম্পৰ্কে প্ৰেছক্ৰাইবাৰসকলৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট পৰামৰ্শ দিয়ে।[37] আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ বৃহৎ খুচুৰা ফাৰ্মাচীৰ শৃংখলে অব্যৱহৃত অ’পিঅইড পুনৰ লোৱাৰ বাবে প্ৰ’ট’কল, নিৰ্দেশনাৱলী আৰু পদক্ষেপ ৰূপায়ণ কৰিছে, নেল’ক্স’ন কিট প্ৰদান কৰিছে, আৰু সন্দেহজনক প্ৰেছক্ৰিপচনৰ বাবে সজাগ হৈ আছে।[38][39][40] বীমা কাৰ্যসূচীয়ে প্ৰেছক্ৰিপচনৰ পৰিমাণৰ সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰি বা কিছুমান ঔষধৰ বাবে পূৰ্ব অনুমোদনৰ প্ৰয়োজন কৰি অ’পিঅইডৰ ব্যৱহাৰ সীমিত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।[41]

অ’পিঅইড সম্পৰ্কীয় মৃত্যু[সম্পাদনা কৰক]

অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰাৰ জৰুৰীকালীন চিকিৎসাৰ বাবে নেল’ক্স’ন ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[42] ইয়াক বহু পথেৰে (যেনে, পেশীৰ ভিতৰত, সিৰাৰ ভিতৰত, ছালৰ তলত, নাকৰ ভিতৰত আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ দ্বাৰা) দিব পাৰি আৰু ই অ’পিঅইড গ্ৰাহকৰ পৰা অ’পিঅইডক স্থানান্তৰিত কৰি আৰু এই গ্ৰাহকসমূহ সক্ৰিয় হোৱাত বাধা দি দ্ৰুতভাৱে কাম কৰে।[40] অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰা সেৱনৰ সাক্ষী হ’ব পৰা সাধাৰণ লোকৰ বাবে, অ’পিঅইডৰ বৃহৎ প্ৰেছক্ৰিপচন থকা লোকৰ বাবে, দ্ৰব্য ব্যৱহাৰৰ চিকিৎসা কাৰ্যসূচীত থকা লোকৰ বাবে আৰু শেহতীয়াকৈ কাৰাগাৰৰ পৰা মুকলি হোৱা লোকৰ বাবে নেল’ক্স’ন কিট ব্যৱহাৰ কৰাটো বাঞ্ছনীয়।[43] যিহেতু এইটো জীৱন ৰক্ষাকাৰী ঔষধ, গতিকে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ বহু অঞ্চলত প্ৰয়োজন অনুসৰি নেল’ক্স’ন কঢ়িয়াই নিব আৰু দিবলৈ আইন বলৱৎকৰণৰ বাবে স্থায়ী আদেশ দিয়া হৈছে।[44][45] তদুপৰি অ’পিঅইড আসক্তিৰ ব্যৱস্থাপনাত ব্যৱহাৰ কৰা নেলট্ৰেক্স’নৰ দৰে ঔষধ আৰম্ভ কৰাৰ আগতে ব্যক্তিৰ অ’পিঅইড বিৰতিৰ স্থিতিক প্ৰত্যাহ্বান জনাবলৈ নেল’ক্স’ন ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।[46]

ভাল হিতৈষী আইনসমূহে (Good Samaritan laws) সাধাৰণতে নেল’ক্স’ন প্ৰদান কৰা নীৰৱ দৰ্শকসকলক সুৰক্ষা দিয়ে। আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত অতি কমেও ৪০ খন ৰাজ্যত ভাল হিতৈষী আইন আছে যাতে নীৰৱ দৰ্শকসকলক বিচাৰৰ ভয় নোহোৱাকৈ ব্যৱস্থা ল’বলৈ উৎসাহিত কৰা হয়।[47] ২০১৯ চনলৈকে ৪৮ খন ৰাজ্যই ফাৰ্মাচিষ্টক ব্যক্তিগত প্ৰেছক্ৰিপচন অবিহনে নেল’ক্স’ন বিতৰণ কৰাৰ কৰ্তৃত্ব প্ৰদান কৰিছে।[48]

নৰহত্যা, আত্মহত্যা, দুৰ্ঘটনা আৰু যকৃতৰ ৰোগো অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ বিকাৰত আক্ৰান্ত ৰোগীৰ বাবে অ’পিঅইডৰ সৈতে জড়িত মৃত্যুৰ কাৰণ।[49][50] মৃত্যুৰ প্ৰমাণপত্ৰত প্ৰায়ে সীমিত তথ্য থকাৰ বাবে এই মৃত্যুৰ বহুতো কাৰণ লক্ষ্য কৰা নহয়।[49][51]

প্ৰশমন[সম্পাদনা কৰক]

চিডিচিয়ে অ’পিঅইডৰ অপব্যৱহাৰ, অ’পিঅইড আসক্তি আৰু অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰা ব্যৱহাৰৰ সৈতে জড়িত পৰামৰ্শ প্ৰদান কৰিছে।[52] ইয়াত নিদানিক প্ৰমাণৰ (Clinical evidence) অভাৱৰ কথা উল্লেখ কৰা হৈছে যে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ খাদ্য আৰু ঔষধ প্ৰশাসনে (FDA) লেবেল লগোৱা "অপব্যৱহাৰ-নিবাৰক" অ’পিঅইডসমূহ (যেনে— অক্সিকণ্টিন) অ’পিঅইড আসক্তিৰ বিপদ প্ৰশমনৰ বাবে ফলপ্ৰসূ।[52][53] চিডিচিৰ নিৰ্দেশনাই দীৰ্ঘদিনীয়া (দীঘলীয়া কাৰ্য্যক্ষম) অ’পিঅইড বা সময়ৰ লগে লগে মুক্ত হোৱা অ’পিঅইডৰ (বৰ্ধিত মুক্তি) পৰিৱৰ্তে তাৎক্ষণিকভাৱে মুক্তি পোৱা অ’পিঅইডৰ বিধান দিয়াৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।[52] অন্যান্য পৰামৰ্শসমূহৰ ভিতৰত অ’পিঅইড-নেইভ (Opioid-naïve) ৰোগীৰ বিষ সফলতাৰে সমাধান কৰা সৰ্বনিম্ন অ’পিঅইডৰ মাত্ৰাৰ বিধান দিয়া আৰু ইতিমধ্যে অ’পিঅইড থেৰাপি গ্ৰহণ কৰা ৰোগীৰ সৈতে সহযোগিতা কৰি নন-অ’পিঅইড বেদনানাশক ঔষধৰ প্ৰভাৱ সৰ্বাধিক কৰা।[52]

অ’পিঅইড থেৰাপি গ্ৰহণ কৰাৰ সময়ত ৰোগীসকলক সময়ে সময়ে অ’পিঅইড সম্পৰ্কীয় জটিলতাৰ বাবে মূল্যায়ন কৰিব লাগে আৰু চিকিৎসকসকলে ৰাজ্যিক প্ৰেছক্ৰিপচন ঔষধ নিৰীক্ষণ কাৰ্যসূচীৰ ব্যৱস্থাসমূহ পৰ্যালোচনা কৰিব লাগে।[52] ৰোগীৰ অ’পিঅইডৰ মাত্ৰা বা ঔষধৰ সংমিশ্ৰণৰ বাবে অতিমাত্ৰা সেৱনৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস কৰিবলৈ পিছৰটোৰ মূল্যায়ন কৰিব লাগে।[52] অ’পিঅইড থেৰাপি গ্ৰহণ কৰা ৰোগীসকলৰ বাবে যাৰ ক্ষেত্ৰত বিপদৰ মাত্ৰা লাভতকৈ বেছি, চিকিৎসক আৰু ৰোগীয়ে তেওঁলোকৰ অ’পিঅইডৰ মাত্ৰা ক্ৰমান্বয়ে হ্ৰাস কৰিবলৈ চিকিৎসাৰ পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰিব লাগে।[52]

ব্যৱস্থাপনা[সম্পাদনা কৰক]

অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ বিকাৰত সাধাৰণতে ব্যক্তিজনৰ বাবে বিপদাশঙ্কা হ্ৰাস কৰা, অপৰাধমূলক আচৰণ হ্ৰাস কৰা আৰু ব্যক্তিজনৰ দীৰ্ঘম্যাদী শাৰীৰিক আৰু মানসিক অৱস্থা উন্নত কৰাৰ লক্ষ্যৰে দীৰ্ঘম্যাদী চিকিৎসা আৰু যত্নৰ প্ৰয়োজন হয়।[54] কিছুমান কৌশলৰ লক্ষ্য হৈছে মাদক দ্ৰব্য সেৱন হ্ৰাস কৰা আৰু অ’পিঅইডৰ পৰা বিৰত ৰখা, আনহাতে আন কিছুমানে অনিৰ্দিষ্টকাললৈ অব্যাহত থকা প্ৰতিস্থাপন চিকিৎসাৰ সৈতে নিৰ্ধাৰিত মিথাড’ন বা বিউপ্ৰেন’ৰফিনক সুস্থিৰ কৰাৰ চেষ্টা কৰে।[54] কোনো এক চিকিৎসাই সকলোৰে বাবে কাম নকৰে, গতিকে থেৰাপি আৰু ঔষধকে ধৰি কেইবাটাও কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছে।[54][55]

যদিও চিকিৎসাৰ ফলত মৃত্যুৰ হাৰ হ্ৰাস পায়, চিকিৎসা আৰম্ভ হোৱাৰ পাছৰ প্ৰথম চাৰি সপ্তাহ আৰু চিকিৎসা বন্ধ হোৱাৰ পাছৰ চাৰি সপ্তাহ মাদক দ্ৰব্য সেৱনৰ সৈতে জড়িত মৃত্যুৰ বাবে আটাইতকৈ বিপদজনক সময়।[56] বৰ্ধিত দুৰ্বলতাৰ এই সময়ছোৱা তাৎপৰ্যপূৰ্ণ কিয়নো চিকিৎসা চলি থকা বহুতেই এই সময়ছোৱাত কাৰ্যসূচী এৰি যায়।[56]

ঔষধ[সম্পাদনা কৰক]

অ’পিঅইড প্ৰতিস্থাপন থেৰাপিত (Opioid replacement therapy, সংক্ষেপে ORT) হেৰ’ইনৰ দৰে অ’পিঅইডৰ ঠাইত দীৰ্ঘদিনীয়া কিন্তু কম ইউফ’ৰিক অ’পিঅইড ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[57][58] মিথাড’ন আৰু বিউপ্ৰেন’ৰফিন হৈছে অ’পিঅইড প্ৰতিস্থাপন থেৰাপিৰ বাবে সচৰাচৰ ব্যৱহৃত ঔষধ যাক চিকিৎসকৰ তত্বাৱধানত গ্ৰহণ কৰা হয়।[58] ২০১৮ বৰ্ষৰ হিচাপত বিউপ্ৰেন’ৰফিন/নেল’ক্স’নক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া হৈছে, কিয়নো অ’পিঅইড বিৰোধী নেল’ক্স’নৰ সংযোজনে অপব্যৱহাৰৰ আশংকা হ্ৰাস কৰে বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।[59][60] μ-অ’পিঅইড গ্ৰাহক বিৰোধী নেলট্ৰেক্স’নেও অ’পিঅইড গ্ৰাহকক দখল কৰি অ’পিঅইডৰ ইউফ’ৰিক প্ৰভাৱক বাধা দিয়ে, কিন্তু ই ইয়াক সক্ৰিয় নকৰে, গতিকে ই প্ৰশমন, বেদনাহৰণ বা ইউফ’ৰিয়া (গভীৰ আত্ম-সন্তুষ্টি) উৎপন্ন নকৰে, আৰু সেয়েহে ইয়াৰ অপব্যৱহাৰ বা বিচ্যুতিৰ কোনো সম্ভাৱনা নাই।[61][62] বিউপ্ৰেন’ৰফিন, মিথাড’ন আৰু নেলট্ৰেক্স’নক ঔষধ-সহায়ক চিকিৎসাৰ (Medication-assisted treatment, সংক্ষেপে MAT) বাবে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ খাদ্য আৰু ঔষধ প্ৰশাসনে (FDA) অনুমোদন জনাইছে।[63] আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত পদাৰ্থ অপব্যৱহাৰ আৰু মানসিক স্বাস্থ্য সেৱা প্ৰশাসনে (SAMHSA) মিথাড’ন অ’পিঅইড চিকিৎসা কাৰ্যসূচী (OTP) আনুষ্ঠানিকভাৱে ঘোষণা কৰে আৰু চিকিৎসকসকলক বিউপ্ৰেন’ৰফিনৰ ৰেহাই প্ৰদান কৰে।[64][65]

অ’পিঅইড প্ৰতিস্থাপন থেৰাপিৰ (অ’আৰটি) আঁৰৰ চালিকা নীতি হ’ল ৰোগীয়ে স্ব-নিৰ্দেশিত জীৱন পুনৰুদ্ধাৰ কৰা।[66] অ’আৰটিয়ে ড্ৰাগ্‌ছ প্ৰত্যাহাৰ আৰু ড্ৰাগ্‌ছৰ লোভৰ লক্ষণসমূহ হ্ৰাস কৰি এই প্ৰক্ৰিয়াটো সহজ কৰি তোলে; চিকিৎসাৰ ঔষধৰ ফলত এক শক্তিশালী ইউফ’ৰিক প্ৰভাৱ অনুভৱ কৰা নহয়।[58][66] কিছুমান দেশৰ (আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ বা অষ্ট্ৰেলিয়াত নহয়)[58] নিয়মসমূহে অ’আৰটি কাৰ্যসূচীত থকা লোকসকলৰ বাবে সীমিত সময় বলবৎ কৰে যিবোৰ সমাপ্ত হয় যেতিয়া এটা সুস্থিৰ অৰ্থনৈতিক আৰু মনোসামাজিক পৰিস্থিতি লাভ কৰা যায়। এইচআইভি/এইড্‌ছ বা হেপাটাইটিছ চি ৰোগীক সাধাৰণতে এই প্ৰয়োজনীয়তাৰ পৰা বাদ দিয়া হয়। কাৰ্যতঃ ৪০–৬৫% ৰোগীয়ে অ’পিঅইড প্ৰতিস্থাপন থেৰাপি গ্ৰহণ কৰাৰ সময়ত অতিৰিক্ত অ’পিঅইডৰ পৰা বিৰত থাকে আৰু ৭০–৯৫% ৰোগীয়ে ইয়াৰ ব্যৱহাৰ বহু পৰিমাণে হ্ৰাস কৰিব পাৰে।[58] অবৈধ অ’পিঅইডৰ ব্যৱহাৰৰ ফলত উদ্ভৱ হ’ব পৰা চিকিৎসা-সম্বন্ধীয় (অনুপযুক্ত তৰল, অ-বীজাণুমুক্ত বেজীৰ সঁজুলি), মনোসামাজিক (মানসিক স্বাস্থ্য, সম্পৰ্ক) আৰু আইনী (গ্ৰেপ্তাৰ আৰু কাৰাদণ্ড) সমস্যাসমূহ একেলগে নাইকিয়া বা হ্ৰাস কৰা হয়।[58] ক্ল’নিডিন বা ল’ফেক্সিডিনে প্ৰত্যাহাৰৰ লক্ষণসমূহৰ চিকিৎসাত সহায় কৰিব পাৰে।[67]

মিথাড’ন আৰম্ভ কৰাৰ সময় আৰু দুয়োটা ঔষধৰ চিকিৎসা বন্ধ কৰাৰ লগে লগে সময়খিনি বিশেষকৈ মৃত্যুৰ আশংকা বৃদ্ধি পোৱা সময়, যিটো জনস্বাস্থ্য আৰু নিদানিক কৌশল দুয়োটাৰে সৈতে মোকাবিলা কৰিব লাগে।[56] মৃত্যুৰ হাৰ হ্ৰাস আৰু সমাজৰ সামগ্ৰিক খৰচ, যেনে ড্ৰাগ্‌ছ সম্পৰ্কীয় অপৰাধ আৰু স্বাস্থ্যসেৱাৰ ব্যয়ৰ পৰা হোৱা অৰ্থনৈতিক ক্ষতিকে ধৰি অবৈধ অ’পিয়েটৰ ব্যৱহাৰ বা নিৰ্ভৰশীলতাৰ সন্মুখীন হোৱা লোকসকলৰ স্বাস্থ্য আৰু জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা উন্নত কৰাৰ বাবে অ’আৰটি আটাইতকৈ ফলপ্ৰসূ চিকিৎসা হিচাপে প্ৰমাণিত হৈছে।[58][68][56] বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা, ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ ড্ৰাগ্‌ছ আৰু অপৰাধৰ কাৰ্যালয় আৰু ইউএনএইড্‌ছে বেজী হ্ৰাস কৰা, এইচআইভি/এইড্‌ছৰ বিপদাশঙ্কা হ্ৰাস কৰা আৰু এণ্টিৰেট্ৰ’ভাইৰেল চিকিৎসাৰ আনুগত্য প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ সহায় কৰাত ফলপ্ৰসূ বুলি অ’আৰটিক সমৰ্থন কৰে।[56]

বিউপ্ৰেন’ৰফিন আৰু মিথাড’নে অ’পিঅইডৰ লোভ হ্ৰাস কৰি, প্ৰত্যাহাৰৰ লক্ষণসমূহ লাঘৱ কৰি আৰু ক্ৰছ-ট’লাৰেন্সৰ জৰিয়তে অ’পিঅইডৰ ইউফ’ৰিক প্ৰভাৱ বন্ধ কৰি কাম কৰে[69] আৰু বিউপ্ৰেন’ৰফিনৰ ক্ষেত্ৰত, যিটো এটা উচ্চ-আত্মীয়তাযুক্ত আংশিক অ’পিঅইড এগ’নিষ্ট্, অ’পিঅইড গ্ৰাহক সংপৃক্ততাৰ হেতুকে ই কাম কৰে।[70] বিউপ্ৰেন’ৰফিনৰ এইটোৱেই গুণ যে আন অ’পিঅইড শৰীৰৰ পৰা ওলাই যোৱাৰ আগতে ইয়াক প্ৰয়োগ কৰিলে ই তীব্ৰ প্ৰত্যাহাৰৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।

মিথাড’ন[সম্পাদনা কৰক]

মিথাড’ন আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ বিবেচনাসমূহৰ ভিতৰত ৰোগীৰ অ’পিঅইড সহনশীলতা, শেষবাৰৰ বাবে অ’পিঅইড ব্যৱহাৰ কৰা সময়, ব্যৱহৃত অ’পিঅইডৰ প্ৰকাৰ (দীৰ্ঘকালীন বনাম হ্ৰস্বকালীন) আৰু মিথাড’ন বিষক্ৰিয়াৰ আশংকা আদি অন্তৰ্ভুক্ত।[71]

মিথাড’ন (Methadone) হৈছে অ’পিঅইডৰ অতিমাত্ৰা ব্যৱহাৰৰ চিকিৎসা আৰু দীৰ্ঘদিনীয়া বিষ দুয়োটাৰে বাবে ব্যৱহাৰ কৰা এবিধ সম্পূৰ্ণ অ’পিঅইড এগ’নিষ্ট্।[72] আসক্তিৰ বাবে আটাইতকৈ বেছি এইবিধ ঔষধৰেই বিধান দিয়া হয়।[73] মিথাড’ন বেলেগ বেলেগ ৰূপত পোৱা যায়, যেনে— টেবলেট, মৌখিক দ্ৰৱ বা বেজী।[72]

মিথাড’নৰ এটা লাভ হ’ল এই যে ই শৰীৰত ৫৬ ঘণ্টালৈকে থাকিব পাৰে, গতিকে যদি কোনো ৰোগীয়ে তেওঁলোকৰ দৈনিক মাত্ৰাৰ এটা (~২৪ ঘন্টা) বাদ দিয়ে, তেন্তে তেওঁলোকে সাধাৰণতে প্ৰত্যাহাৰৰ লক্ষণৰ সৈতে যুঁজিবলগীয়া নহয়।[72] মিথাড’নৰ অন্যান্য সুবিধাসমূহ হ’ল বেজীৰ ঔষধ ব্যৱহাৰৰ লগত জড়িত সংক্ৰামক ৰোগ হ্ৰাস আৰু মৃত্যুৰ হাৰ হ্ৰাস। যেতিয়া MAT (Medication-assisted treatment) গ্ৰহণ কৰা ৰোগীৰ উন্নতি হয় আৰু যেতিয়া তেওঁলোকে মিথাড’ন গ্ৰহণ কৰাৰ পৰা বিৰত থাকিব বিচাৰে, তেতিয়া তেওঁলোকক ঔষধৰ পৰা সঠিকভাৱে আঁতৰাই আনিব লাগিব, যিটো চিকিৎসাৰ পৰ্যবেক্ষণত কৰিব লাগিব। মিথাড’নৰ বহুতো গুৰুতৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া আছে, যেনে উশাহ-নিশাহ লেহেমীয়া হোৱা, ওকট পাকট লগা, বমি, অস্থিৰতা আৰু মূৰৰ বিষ।[74]

১–২ দিনৰ পিছত মাত্ৰা সলনি কৰিব পৰা যায় বা পাৰ্শ্বক্ৰিয়া অনুভৱ কৰিলে আপোনাৰ পৰিস্থিতিৰ বাবে আন ঔষধৰ পৰামৰ্শ দিব পাৰি। হাওঁফাওঁ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ জটিলতা মিথাড’ন ব্যৱহাৰৰ সম্ভাৱ্য দীৰ্ঘম্যাদী পাৰ্শ্বক্ৰিয়া। অ’পিয়েট হোৱা হেতুকে মিথাড’ন নিচাযুক্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে। বহু বিৰোধীয়ে বিশ্বাস কৰে যে প্ৰতিস্থাপন ঔষধে কেৱল এটা নিচাক আন এটা নিচালৈ সলনিহে কৰে আৰু কিছুমান ক্ষেত্ৰত সেই মিথাড’নক মেনিপুলেট আৰু শোষণ কৰিব পাৰি।

বিউপ্ৰেন’ৰফিন[সম্পাদনা কৰক]

বিউপ্ৰেন’ৰফিন আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ বিবেচনাসমূহৰ ভিতৰত প্ৰত্যাহাৰৰ লক্ষণৰ তীব্ৰতা, শেষবাৰৰ বাবে অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ সময় আৰু ব্যৱহৃত অ’পিঅইডৰ ধৰণ (দীৰ্ঘকালীন বনাম হ্ৰস্বকালীন) আদি অন্তৰ্ভুক্ত।[75] বিউপ্ৰেন’ৰফিন অতি সোনকালে আৰম্ভ কৰিলে দ্ৰুতগতিত প্ৰত্যাহাৰৰ লক্ষণ দেখা দিব পাৰে[76] কিয়নো বিউপ্ৰেন’ৰফিনে অ’পিঅইড গ্ৰাহকৰ প্ৰতি উচ্চ আত্মীয়তা ৰাখে আৰু ই মাত্ৰ আংশিক অ’পিঅইড এগ’নিষ্ট্, অৰ্থাৎ বিউপ্ৰেন’ৰফিনে সম্পূৰ্ণ অ’পিঅইড এগ’নিষ্ট্‌ক স্থানান্তৰিত কৰাৰ লগে লগে বহুত দুৰ্বল বিষনাশক আৰু ইউফ’ৰিক প্ৰভাৱ উৎপন্ন হয়।[76]

বিউপ্ৰেন’ৰফিন (Buprenorphine) হৈছে আংশিক অ’পিঅইড গ্ৰাহক এগ’নিষ্ট্। মিথাড’ন আৰু অন্যান্য সম্পূৰ্ণ অ’পিঅইড গ্ৰাহক এগ’নিষ্ট্‌ৰ বিপৰীতে বিউপ্ৰেন’ৰফিনে ইয়াৰ চিলিং প্ৰভাৱৰ বাবে শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত বিষণ্ণতা সৃষ্টি কৰাৰ সম্ভাৱনা কম,[61] কিয়নো বিউপ্ৰেন’ৰফিনৰ প্ৰভাৱ মধ্যমীয়া মাত্ৰাৰ পিছত ৰৈখিকভাৱে বৃদ্ধি নহয়।[77] বিউপ্ৰেন’ৰফিন-নেল’ক্স’ন আৰু মিথাড’নৰ তুলনাত বিউপ্ৰেন’ৰফিনৰ অপব্যৱহাৰ বা অতিমাত্ৰাৰ আশংকা বেছি বুলি জনা যায়, কিন্তু বিউপ্ৰেন’ৰফিনৰ দ্বাৰা চিকিৎসা কৰাটো মৃত্যুৰ হাৰ হ্ৰাসৰ সৈতে জড়িত হ’ব পাৰে।[72][56] জিভাৰ তলত (ছাবলিংগুৱেল) বিউপ্ৰেন’ৰফিন প্ৰায়ে অ’পিঅইড নিৰ্ভৰশীলতা নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ২০০২ চনত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত এই ব্যৱহাৰৰ বাবে অনুমোদন দিয়া হয়।[78] বিউপ্ৰেন’ৰফিনৰ এমাহজোৰা বেজীৰ সংস্কৰণ ২০১৭ চনত এফডিএৰ দ্বাৰা অনুমোদিত হয়।[79]

বিউপ্ৰেন’ৰফিন/নেল’ক্স’ন[সম্পাদনা কৰক]

নেলট্ৰেক্স’ন[সম্পাদনা কৰক]

অন্যান্য অ’পিঅইড[সম্পাদনা কৰক]

আচৰণগত থেৰাপি[সম্পাদনা কৰক]

এপিডেমিঅ’লজি[সম্পাদনা কৰক]

গোটেই বিশ্বজুৰি অ’পিঅইড নিৰ্ভৰশীল লোকৰ সংখ্যা ১৯৯০ চনত ১ কোটি ৪ লাখৰ পৰা ২০১০ চনত ১ কোটি ৫৫ লাখলৈ বৃদ্ধি পায়।[56] ২০১৬ চনত এই বিকাৰৰ সন্মুখীন হোৱা লোকৰ সংখ্যা ২ কোটি ৭০ লাখলৈ বৃদ্ধি পায়।[11] অ’পিঅইড আসক্তিৰ ফলত ২০১৫ চনত বিশ্বজুৰি ১ লাখ ২২ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হয়,[12] আনহাতে ১৯৯০ চনত মৃত্যু হোৱা লোকৰ সংখ্যা আছিল ১৮ হাজাৰ।[80] সকলো কাৰণতে হ’ব পৰা মৃত্যু হোৱা লোকৰ সংখ্যা ১৯৯০ চনত ৪ কোটি ৭৫ লাখৰ পৰা ২০১৩ চনত ৫ কোটি ৫৮ লাখলৈ বৃদ্ধি হয়।[80][12]

কাৰণ[সম্পাদনা কৰক]

আত্ম-চিকিৎসাৰ ফলত অ’পিঅইড আসক্তি বা অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ বিকাৰ হ’ব পাৰে।[81] দীৰ্ঘদিনীয়া বিষৰ ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত অ’পিয়েট আসক্তিৰ সম্ভাৱনা মূল্যায়ন কৰিবলৈ স্ক’ৰিং ব্যৱস্থা উদ্ভাৱন কৰা হৈছে।[82] স্বাস্থ্যসেৱাৰ বৃত্তিধাৰী লোকসকলে বহুদিনৰ পৰাই সচেতন যে বিষ নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে অ’পিঅইডৰ ব্যৱহাৰ ফলপ্ৰসূ হোৱাৰ সত্ত্বেও দীৰ্ঘম্যাদী অ’পিঅইডৰ ব্যৱহাৰক সমৰ্থন কৰা পৰীক্ষালব্ধ প্ৰমাণ নূন্যতম।[83][84][85][86][87] দীৰ্ঘদিনীয়া বিষ থকা ৰোগীৰ বহু অধ্যয়নে দীৰ্ঘদিনীয়া অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ ফলত তেওঁলোকৰ বিষ বা কাম কৰাৰ ক্ষমতাৰ কোনো ধৰণৰ স্থায়ী উন্নতি দেখুৱাব পৰা নাই।[84][88][89][90][87]

ইউনাইটেড নেশ্যন্‌ছ অফিচ অন ড্ৰাগ্‌ছ এণ্ড ক্ৰাইম আৰু বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই প্ৰকাশ কৰা অ’পিঅইড নিৰ্ভৰশীলতাৰ চিকিৎসাৰ ওপৰত লিখা স্থিতিপত্ৰ (Position paper) অনুসৰি যত্ন প্ৰদানকাৰীসকলে অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ বিকাৰক দুৰ্বল নৈতিক চৰিত্ৰ বা ইচ্ছাশক্তিৰ ফল হিচাপে লোৱা উচিত নহয় বৰঞ্চ চিকিৎসাজনিত অৱস্থা হিচাপেহে ল’ব লাগে।[15][91][54] কিছুমান প্ৰমাণে এই সম্ভাৱনা প্ৰকাশ কৰে যে অ’পিঅইড ব্যৱহাৰৰ বিকাৰ জেনেটিক বা অন্যান্য ৰাসায়নিক ব্যৱস্থাৰ বাবে হয় যিবোৰ চিনাক্ত বা সলনি কৰাটো কঠিন হ’ব পাৰে, যেনে পুৰস্কাৰ আৰু স্বতঃপ্ৰণোদনৰ সৈতে জড়িত মগজুৰ বৰ্তনীৰ বিসংগতি। কিন্তু ইয়াৰ লগত জড়িত সঠিক ব্যৱস্থাসমূহ স্পষ্ট নহয়, যাৰ বাবে জীৱবিজ্ঞান আৰু স্বাধীন ইচ্ছাৰ প্ৰভাৱক লৈ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হয়।[92][93]

তথ্যসূত্ৰ[সম্পাদনা কৰক]

  1. "FDA approves first buprenorphine implant for treatment of opioid dependence" (Press release). 26 May 2016. https://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/ucm503719.htm. 
  2. "3 Patient Assessment". Clinical Guidelines for the Use of Buprenorphine in the Treatment of Opioid Addiction.. প্ৰকাশক Rockville (MD): Substance Abuse and Mental Health Services Administration (US). 2004. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK64237/. 
  3. 3.0 3.1 3.2 "Commonly Used Terms". www.cdc.gov. 29 August 2017. https://www.cdc.gov/drugoverdose/opioids/terms.html. 
  4. 4.00 4.01 4.02 4.03 4.04 4.05 4.06 4.07 4.08 4.09 4.10 4.11 4.12 4.13 4.14 4.15 4.16 4.17 4.18 4.19 4.20 American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.), প্ৰকাশক Arlington: American Psychiatric Publishing, pp. 540–546, ISBN 978-0890425558, https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/540 
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 Substance Use and Mental Health Services Administration (2014-09-30). "Substance Use Disorders". https://www.samhsa.gov/disorders/substance-use. 
  6. 6.0 6.1 6.2 "Opioid Use and Opioid Use Disorder in Pregnancy". ACOG. August 2017. https://www.acog.org/Clinical-Guidance-and-Publications/Committee-Opinions/Committee-on-Obstetric-Practice/Opioid-Use-and-Opioid-Use-Disorder-in-Pregnancy. 
  7. 7.0 7.1 উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; BMJ2017Re নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  8. 8.0 8.1 "Treatment for Substance Use Disorders". Substance Abuse and Mental Health Services Administration. October 2014. https://www.samhsa.gov/treatment/substance-use-disorders. 
  9. উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; Mc2016 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  10. 10.0 10.1 "Opioid Use Disorders". Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America খণ্ড 25 (3): 473–87. July 2016. doi:10.1016/j.chc.2016.03.002. PMID 27338968. 
  11. 11.0 11.1 "WHO | Information sheet on opioid overdose". WHO. https://www.who.int/substance_abuse/information-sheet/en/. 
  12. 12.0 12.1 12.2 ((GBD 2015 Mortality Causes of Death Collaborators)) (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet খণ্ড 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/S0140-6736(16)31012-1. PMID 27733281. 
  13. 13.0 13.1 উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; Brain disease নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  14. Webster, Lynn R. (November 2017). "Risk Factors for Opioid-Use Disorder and Overdose". Anesthesia and Analgesia খণ্ড 125 (5): 1741–1748. doi:10.1213/ANE.0000000000002496. ISSN 1526-7598. PMID 29049118. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29049118/. 
  15. 15.0 15.1 Santoro, T. N.; Santoro, J. D. (2018). "Racial Bias in the US Opioid Epidemic: A Review of the History of Systemic Bias and Implications for Care". Cureus খণ্ড 10 (12): e3733. doi:10.7759/cureus.3733. PMID 30800543. 
  16. Dowell, Deborah (2022). "CDC Clinical Practice Guideline for Prescribing Opioids for Pain — United States, 2022" (en-us ভাষাত). MMWR. Recommendations and Reports খণ্ড 71 (3): 1–95. doi:10.15585/mmwr.rr7103a1. ISSN 1057-5987. PMID 36327391. PMC 9639433. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/71/rr/rr7103a1.htm. 
  17. "A Prescriber's Guide to Medicare Prescription Drug (Part D) Opioid Policies". https://www.cms.gov/files/document/mln2886155-prescribers-guide-medicare-prescription-drug-part-d-opioid-policies.pdf. 
  18. "Risk Factors and Pooled Rate of Prolonged Opioid Use Following Trauma or Surgery: A Systematic Review and Meta-(Regression) Analysis". The Journal of Bone and Joint Surgery. American Volume খণ্ড 100 (15): 1332–1340. August 2018. doi:10.2106/JBJS.17.01239. PMID 30063596. 
  19. "Prescription opioid use is a risk factor for heroin use". National Institute on Drug Abuse. October 2015. https://www.drugabuse.gov/publications/research-reports/relationship-between-prescription-drug-heroin-abuse/prescription-opioid-use-risk-factor-heroin-use. 
  20. Hughes, Evan (2 May 2018). "The Pain Hustlers". New York Times. https://www.nytimes.com/interactive/2018/05/02/magazine/money-issue-insys-opioids-kickbacks.html. 
  21. 21.0 21.1 "Trends in the Use of Methadone, Buprenorphine, and Extended-release Naltrexone at Substance Abuse Treatment Facilities: 2003-2015 (Update)". www.samhsa.gov. https://www.samhsa.gov/data/sites/default/files/report_3192/ShortReport-3192.html. 
  22. Donovan, Dennis M.; Ingalsbe, Michelle H.; Benbow, James; Daley, Dennis C. (2013). "12-Step Interventions and Mutual Support Programs for Substance Use Disorders: An Overview". Social Work in Public Health খণ্ড 28 (3–4): 313–332. doi:10.1080/19371918.2013.774663. ISSN 1937-1918. PMID 23731422. 
  23. "Opioid Overdose Prevention Programs Providing Naloxone to Laypersons — United States, 2014". www.cdc.gov. https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm6423a2.htm. 
  24. CDC (2022-08-30). "Disease of the Week - Opioid Use Disorder" (en-us ভাষাত). Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/dotw/opioid-use-disorder/index.html. 
  25. "Data Brief 294. Drug Overdose Deaths in the United States, 1999–2016". CDC. https://www.cdc.gov/nchs/data/databriefs/db294_table.pdf. 
  26. CDC (2022-08-30). "Disease of the Week - Opioid Use Disorder" (en-us ভাষাত). Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/dotw/opioid-use-disorder/index.html. 
  27. 27.0 27.1 Kosten TR, Haile CN. Opioid-Related Disorders. In: Kasper D, Fauci A, Hauser S, Longo D, Jameson J, Loscalzo J. eds. Harrison's Principles of Internal Medicine, 19e New York, NY: McGraw-Hill; 2014. http://accessmedicine.mhmedical.com/content.aspx?bookid=1130&sectionid=79757372
  28. James W. Kalat, Biological Psychology. Cengage Learning. Page 81.
  29. EMEA 19 April 2001 EMEA Public Statement on the Recommendation to Suspend the Marketing Authorisation for Orlaam (Levacetylmethadol) in the European Union Archived 2017-02-04 at the Wayback Machine
  30. US FDA Safety Alerts: Orlaam (levomethadyl acetate hydrochloride) Page Last Updated: 20 August 2013 Archived 18 January 2017 at the Wayback Machine
  31. Treatment, Center for Substance Abuse (2006). "[Table, Figure 4-4: Signs and Symptoms of Opioid Intoxication and Withdrawal"] (en ভাষাত). www.ncbi.nlm.nih.gov. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK64116/table/A85633/. 
  32. Fentanyl. Image 4 of 17. US DEA (Drug Enforcement Administration).
  33. Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5. (5th সম্পাদনা). American Psychiatric Association. 2013. পৃষ্ঠা. 547–549. ISBN 9780890425541. 
  34. 34.0 34.1 Shah, Mansi; Huecker, Martin R. (2019), "Opioid Withdrawal", StatPearls (StatPearls Publishing), PMID 30252268, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526012/ 
  35. 35.00 35.01 35.02 35.03 35.04 35.05 35.06 35.07 35.08 35.09 35.10 Ries, Richard K.; Miller, Shannon C.; Fiellin, David A. (2009). Principles of Addiction Medicine. Lippincott Williams & Wilkins. পৃষ্ঠা. 593–594. ISBN 9780781774772. https://books.google.com/books?id=j6GGBud8DXcC&pg=PA593. 
  36. "Pharmacological therapies for management of opium withdrawal". The Cochrane Database of Systematic Reviews খণ্ড 2018 (6): CD007522. June 2018. doi:10.1002/14651858.CD007522.pub2. PMID 29929212. 
  37. "CDC Guideline for Prescribing Opioids for Chronic Pain | Drug Overdose | CDC Injury Center". www.cdc.gov. 2018-08-31. https://www.cdc.gov/drugoverdose/prescribing/guideline.html. 
  38. "Our Commitment to Fight Opioid Abuse | CVS Health". CVS Health. https://cvshealth.com/thought-leadership/cvs-health-enterprise-response-opioid-epidemic. 
  39. "Combat opioid abuse | Walgreens". Walgreens. https://www.walgreens.com/topic/pharmacy/combat_opioid_abuse.jsp. 
  40. 40.0 40.1 "Naloxone for Treatment of Opioid Overdose". U.S. Food and Drug Administration (FDA). https://www.fda.gov/downloads/AdvisoryCommittees/CommitteesMeetingMaterials/Drugs/AnestheticAndAnalgesicDrugProductsAdvisoryCommittee/UCM522690.pdf. 
  41. "Prevent Opioid Use Disorder | Drug Overdose | CDC Injury Center". www.cdc.gov. 2018-08-31. https://www.cdc.gov/drugoverdose/prevention/opioid-use-disorder.html. 
  42. "Naloxone". Human Metabolome Database – Version 4.0. 23 October 2017. 
  43. "Opioid Overdose Prevention Programs Providing Naloxone to Laypersons — United States, 2014". www.cdc.gov. https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm6423a2.htm. 
  44. "Law enforcement and naloxone utilization in the United States". North Carolina Harm Reduction CoalitionU.S. Food and Drug Administration (FDA). July 2015. পৃষ্ঠাসমূহ: 1–24. https://www.fda.gov/downloads/Drugs/NewsEvents/UCM454810.pdf. 
  45. "Case studies: Standing orders". Open Society FoundationsNaloxoneInfo.org. Archived from the original on 7 November 2017. https://web.archive.org/web/20171107015820/http://naloxoneinfo.org/case-studies/standing-orders. 
  46. "Treatment of Opioid-Use Disorders". The New England Journal of Medicine খণ্ড 375 (4): 357–68. July 2016. doi:10.1056/NEJMra1604339. PMID 27464203. 
  47. Christie C, Baker C, Cooper R, Kennedy CP, Madras B, Bondi FA. The president’s commission on combating drug addiction and the opioid crisis. Washington, DC, US Government Printing Office, November 2017;1.
  48. "Naloxone Opioid Overdose Reversal Medication" (en ভাষাত). CVS Health. https://cvshealth.com/thought-leadership/naloxone-opioid-overdose-reversal-medication. 
  49. 49.0 49.1 Morin, Kristen A; Vojtesek, Frank; Acharya, Shreedhar; Dabous, John R; Marsh, David C (26 October 2021). "Evidence of Increased Age and Sex Standardized Death Rates Among Individuals Who Accessed Opioid Agonist Treatment Before the Era of Synthetic Opioids in Ontario, Canada". Cureus (Cureus, Inc.) খণ্ড 13 (10): e19051. doi:10.7759/cureus.19051. ISSN 2168-8184. PMID 34853762. 
  50. Hser, Yih-Ing; Hoffman, Valerie; Grella, Christine E.; Anglin, M. Douglas (1 May 2001). "A 33-Year Follow-up of Narcotics Addicts". Archives of General Psychiatry (American Medical Association (AMA)) খণ্ড 58 (5): 503–8. doi:10.1001/archpsyc.58.5.503. ISSN 0003-990X. PMID 11343531. 
  51. Horon, Isabelle L.; Singal, Pooja; Fowler, David R.; Sharfstein, Joshua M. (2018). "Standard Death Certificates Versus Enhanced Surveillance to Identify Heroin Overdose–Related Deaths". American Journal of Public Health (American Public Health Association) খণ্ড 108 (6): 777–781. doi:10.2105/ajph.2018.304385. ISSN 0090-0036. PMID 29672148. 
  52. 52.0 52.1 52.2 52.3 52.4 52.5 52.6 Dowell, Deborah (2022). "CDC Clinical Practice Guideline for Prescribing Opioids for Pain — United States, 2022" (en-us ভাষাত). MMWR. Recommendations and Reports খণ্ড 71 (3): 1–95. doi:10.15585/mmwr.rr7103a1. ISSN 1057-5987. PMID 36327391. PMC 9639433. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/71/rr/rr7103a1.htm. 
  53. Research, Center for Drug Evaluation and (2021-03-02). "Abuse-Deterrent Opioid Analgesics" (en ভাষাত). FDA. https://www.fda.gov/drugs/postmarket-drug-safety-information-patients-and-providers/abuse-deterrent-opioid-analgesics. 
  54. 54.0 54.1 54.2 54.3 "Treatment of opioid dependence". WHO. 2004. https://www.who.int/hiv/pub/idu/position_paper_substitution_opioid/en/index.html. 
  55. "Opioid dependence treatment and guidelines". Journal of Managed Care Pharmacy খণ্ড 16 (1 Suppl B): S14–21. February 2010. doi:10.18553/jmcp.2010.16.S1-B.14. PMID 20146550. 
  56. 56.0 56.1 56.2 56.3 56.4 56.5 56.6 "Mortality risk during and after opioid substitution treatment: systematic review and meta-analysis of cohort studies". BMJ খণ্ড 357: j1550. April 2017. doi:10.1136/bmj.j1550. PMID 28446428. 
  57. "Opioid substitution therapy or treatment (OST)". European CommissionMigration and Home Affairs. 14 March 2017. https://ec.europa.eu/home-affairs/content/opioid-substitution-therapy-or-treatment-ost_en. 
  58. 58.0 58.1 58.2 58.3 58.4 58.5 58.6 Richard P. Mattick et al.: National Evaluation of Pharmacotherapies for Opioid Dependence (NEPOD): Report of Results and Recommendation
  59. Rees, John; Garcia, Gabriel (2019). "Clinic Payment Options as a Barrier to Accessing Medication-assisted Treatment for Opioid Use in Albuquerque, New Mexico". Addictive Disorders & Their Treatment (Ovid Technologies (Wolters Kluwer Health)) খণ্ড 18 (4): 246–248. doi:10.1097/adt.0000000000000175. ISSN 1531-5754. 
  60. "Management of opioid use disorders: a national clinical practice guideline". CMAJ খণ্ড 190 (9): E247–E257. March 2018. doi:10.1503/cmaj.170958. PMID 29507156. 
  61. 61.0 61.1 "Medications for Opioid Use Disorder - Treatment Improvement Protocol 63". Substance Abuse and Mental Health Services Administration. https://store.samhsa.gov/file/24396/download?token=DIYILzbP. [সংযোগবিহীন উৎস]
  62. "Intramuscular extended-release naltrexone: current evidence". Annals of the New York Academy of Sciences খণ্ড 1216 (1): 144–66. January 2011. doi:10.1111/j.1749-6632.2010.05900.x. PMID 21272018. 
  63. "MAT Medications, Counseling, and Related Conditions" (en ভাষাত). www.samhsa.gov. https://www.samhsa.gov/medication-assisted-treatment/medications-counseling-related-conditions. 
  64. "Buprenorphine" (en ভাষাত). www.samhsa.gov. https://www.samhsa.gov/medication-assisted-treatment/medications-counseling-related-conditions/buprenorphine. 
  65. "Methadone" (en ভাষাত). www.samhsa.gov. https://www.samhsa.gov/medication-assisted-treatment/medications-counseling-related-conditions/methadone. 
  66. 66.0 66.1 "Medication-Assisted Treatment (MAT)" (en ভাষাত). www.samhsa.gov. https://www.samhsa.gov/medication-assisted-treatment. 
  67. "Alpha₂-adrenergic agonists for the management of opioid withdrawal". The Cochrane Database of Systematic Reviews খণ্ড 2016 (5): CD002024. May 2016. doi:10.1002/14651858.CD002024.pub5. PMID 27140827. 
  68. Michel et al.: Substitution treatment for opioid addicts in Germany, Harm Reduct J. 2007; 4: 5.
  69. "Opioid addiction and abuse in primary care practice: a comparison of methadone and buprenorphine as treatment options". Journal of the National Medical Association খণ্ড 104 (7–8): 342–50. July 2012. doi:10.1016/S0027-9684(15)30175-9. PMID 23092049. 
  70. "Buprenorphine/naloxone: a review of its use in the treatment of opioid dependence". Drugs খণ্ড 69 (5): 577–607. 2009. doi:10.2165/00003495-200969050-00006. PMID 19368419. 
  71. "West Virginia Department of Human Health & Resources_Burea for Medical Services_Methadone". https://dhhr.wv.gov/bms/Public%20Notices/Documents/Chapter_518.1__Methadone.pdf. 
  72. 72.0 72.1 72.2 72.3 Koehl, Jennifer L; Zimmerman, David E; Bridgeman, Patrick J (2019-07-18). "Medications for management of opioid use disorder" (en ভাষাত). American Journal of Health-System Pharmacy খণ্ড 76 (15): 1097–1103. doi:10.1093/ajhp/zxz105. ISSN 1079-2082. PMID 31361869. https://academic.oup.com/ajhp/article/76/15/1097/5532635. 
  73. "Trends in the Use of Methadone, Buprenorphine, and Extended-release Naltrexone at Substance Abuse Treatment Facilities: 2003-2015 (Update)". www.samhsa.gov. https://www.samhsa.gov/data/sites/default/files/report_3192/ShortReport-3192.html. 
  74. "Methadone Side Effects: Common, Severe, Long Term" (en ভাষাত). Drugs.com. https://www.drugs.com/sfx/methadone-side-effects.html. 
  75. "SAMHSA Buprenorphine Quick Start Guide". https://www.samhsa.gov/sites/default/files/quick-start-guide.pdf. 
  76. 76.0 76.1 Rosado, James; Walsh, Sharon L.; Bigelow, George E.; Strain, Eric C. (2007-10-08). "Sublingual Buprenorphine/Naloxone Precipitated Withdrawal in Subjects Maintained on 100 mg of Daily Methadone". Drug and Alcohol Dependence খণ্ড 90 (2–3): 261–269. doi:10.1016/j.drugalcdep.2007.04.006. ISSN 0376-8716. PMID 17517480. 
  77. "What is Buprenorphine? | UAMS Psychiatric Research Institute" (en-US ভাষাত). https://psychiatry.uams.edu/. https://psychiatry.uams.edu/clinical-care/cast/buprenorphine/. 
  78. "Subutex and Suboxone Approved to Treat Opiate Dependence". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 8 October 2002. https://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/PostmarketDrugSafetyInformationforPatientsandProviders/ucm191521.htm. 
  79. "Sublocade (buprenorphine) FDA Approval History" (en ভাষাত). Drugs.com. https://www.drugs.com/history/sublocade.html. 
  80. 80.0 80.1 ((GBD 2013 Mortality Causes of Death Collaborators)) (January 2015). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet খণ্ড 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMID 25530442. 
  81. "An examination of psychiatric comorbidities as a function of gender and substance type within an inpatient substance use treatment program". Drug and Alcohol Dependence খণ্ড 118 (2–3): 92–9. November 2011. doi:10.1016/j.drugalcdep.2011.03.003. PMID 21514751. 
  82. "Predicting aberrant behaviors in opioid-treated patients: preliminary validation of the Opioid Risk Tool". Pain Medicine খণ্ড 6 (6): 432–42. 2005. doi:10.1111/j.1526-4637.2005.00072.x. PMID 16336480. 
  83. Papaleontiou M, Henderson CR, Turner BJ, Moore AA, Olkhovskaya Y,Amanfo L, Reid MC. Outcomes associated with opioid use in thetreatment of chronic noncancer pain in older adults: a systematic reviewand meta-analysis. J Am Geriatr Soc 2010;58:1353–69.
  84. 84.0 84.1 Noble M, Tregear SJ, Treadwell JR, Schoelles K. Long-term opioidtherapy for chronic noncancer pain: a systematic review and meta-analysis of efficacy and safety. J Pain Symptom Manag 2008;35:214–28.
  85. Martell BA, O’Connor PG, Kerns RD, Becker WC, Morales KH, KostenTR, Fiellin DA. Systematic review: opioid treatment for chronic back pain:prevalence, efficacy, and association with addiction. Ann Intern Med2007;146:116–27
  86. Kalso E, Edwards JE, Moore RA, McQuay HJ. Opioids in chronic non-cancer pain: systematic review of efficacy and safety. PAIN 2004;112:372–80
  87. 87.0 87.1 Goesling, Jenna; DeJonckheere, Melissa; Pierce, Jennifer; Williams, David A.; Brummett, Chad M.; Hassett, Afton L.; Clauw, Daniel J. (16 January 2019). "Opioid cessation and chronic pain: perspectives of former opioid users". Pain (Ovid Technologies (Wolters Kluwer Health)) খণ্ড 160 (5): 1131–1145. doi:10.1097/j.pain.0000000000001493. ISSN 0304-3959. PMID 30889052. 
  88. Krebs EE, Gravely A, Nugent S, Jensen AC, DeRonne B, Goldsmith ES, Kroenke K, Bair MJ, Noorbaloochi S. Effect of opioid vs nonopioidmedications on pain-related function in patients with chronic back pain orhip or knee osteoarthritis pain: the SPACE randomized clinical trial. JAMA2018;319:872–82.
  89. Eriksen J, Sjogren P, Bruera E, Ekholm O, Rasmussen NK. Critical issueson opioids in chronic non-cancer pain: an epidemiological study. PAIN2006;125:172–9.
  90. Chaparro LE, Furlan AD, Deshpande A, Mailis-Gagnon A, Atlas S, TurkDC. Opioids compared with placebo or other treatments for chronic lowback pain: an update of the Cochrane Review. Spine (Phila Pa 1976)2014;39:556–63.
  91. Substitution maintenance therapy in the management of opioid dependence and HIV/AIDS prevention. World Health Organization. 2004. ISBN 978-92-4-159115-7. http://whqlibdoc.who.int/unaids/2004/9241591153_eng.pdf. 
  92. Longo, Dan L.; Volkow, Nora D.; Koob, George F.; McLellan, A. Thomas (28 January 2016). "Neurobiologic Advances from the Brain Disease Model of Addiction". New England Journal of Medicine খণ্ড 374 (4): 363–371. doi:10.1056/NEJMra1511480. PMID 26816013. 
  93. Hyman, SE (January 2007). "The neurobiology of addiction: implications for voluntary control of behavior.". The American Journal of Bioethics খণ্ড 7 (1): 8–11. doi:10.1080/15265160601063969. PMID 17366151. https://philpapers.org/rec/STETNO-15. 

বাহ্যিক সংযোগ[সম্পাদনা কৰক]

বৰ্গীকৰণ