ছাবল্টাৰ্ণ ষ্টাডিজ
নিম্নবৰ্গীয় প্ৰসংগ, ছাবল্টাৰ্ণ ষ্টাডিজ বা ছাবল্টাৰ্ণ ষ্টাডিজ কালেকটিভ হৈছে উত্তৰ এছিয়াৰ পণ্ডিতসকলৰ এটা গোটৰ দ্বাৰা উন্মেষ ঘটোৱা এটা বিষয় যি নিম্নবৰ্গৰ লোকৰ দ্বাৰা ইতিহাস পুনৰ লিখনৰ সৈতে জড়িত। এই গোটটো উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক আৰু উত্তৰ-সাম্ৰাজ্যবাদী সমাজৰ প্ৰতি আগ্ৰহী।[1] ছাবল্টাৰ্ণ ষ্টাডিজ শব্দটো কেতিয়াবা আনসকলৰ ক্ষেত্ৰতো অধিক ব্যাপকভাৱে প্ৰয়োগ কৰা হয় যিসকলৰ বহুতো মতামতৰ মিল আছে আৰু ইয়াক প্ৰায়ে "উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক অধ্যয়নৰ আদৰ্শ" আৰু এই ক্ষেত্ৰখনৰ অন্যতম প্ৰভাৱশালী আন্দোলন হিচাপে গণ্য কৰা হয়।[2] তেওঁলোকৰ অত্যাৱশ্যকীয়তাবাদ বিৰোধী দৃষ্টিভংগী[3] তলৰ পৰা ইতিহাসৰ দৃষ্টিভংগী, অভিজাত শ্ৰেণীতকৈ সমাজৰ ভিত্তি স্তৰৰ জনসাধাৰণৰ মাজত কি ঘটে তাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে।
সংজ্ঞা
[সম্পাদনা কৰক]এই প্ৰসংগত "ছাবল্টাৰ্ণ" শব্দটো ইটালীৰ মাৰ্ক্সবাদী এণ্টনিঅ' গ্ৰামস্কিৰ (১৮৯১–১৯৩৭) ৰচনাৰ ইংগিত।[4] গ্ৰামস্কিৰ পিছত ৰণজিৎ গুহই প্ৰথম ব্যৱহাৰৰ পৰা এই শব্দটোৰ অৰ্থগত পৰিসৰ বিকশিত হৈছে কেৱল ঔদ্যোগিক পুঁজিবাদী ব্যৱস্থাৰ সৈতে একত্ৰিত নোহোৱা কৃষকসকলক বুজাবলৈ। ই এতিয়া জাতি, শ্ৰেণী, লিংগ, যৌন অভিমুখিতা, বৰ্ণ বা ধৰ্মৰ বাবেই হওক, নিম্ন পদবী বা বৰ্গৰ যিকোনো ব্যক্তি বা গোটক বুজায়।
এৰিক ষ্ট’কছ আৰু ৰণজিৎ গুহাৰ পাণ্ডিত্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈ ১৯৮০ চনত ভাৰত আৰু দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাসৰ এক নতুন আখ্যান ৰচনা কৰাৰ প্ৰয়াসত এই গোটটোৰ উত্থান ঘটিছিল। ছাচেক্স বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা গোটটোৱে তাৰ পিছত মূলতঃ গুহাৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ জৰিয়তে আগবাঢ়ি কৰি গৈছিল।[5] গ্ৰামস্কিৰ লেখাৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত এই আখ্যান কৌশলটো তেওঁলোকৰ "গুৰু" ৰণজিৎ গুহাৰ লেখাত আটাইতকৈ স্পষ্টভাৱে ব্যাখ্যা কৰা হৈছিল। এইসমূহৰ ভিতৰত তেওঁৰ "ঘোষণাপত্ৰ" আৰু লগতে তেওঁৰ ক্লাছিক মনোগ্ৰাফ দ্য এলিমেণ্টৰী এস্পেক্টছ অৱ পেচেণ্ট ইনচাৰজেন্সী উল্লেখযোগ্য। যদিও তেওঁলোক, এক অৰ্থত, বাওঁপন্থী, তথাপিও তেওঁলোকে ভাৰতীয় ইতিহাসৰ পৰম্পৰাগত মাৰ্ক্সবাদী আখ্যানটোক অতি সমালোচনা কৰে, য’ত অৰ্ধসামন্তবাদী ভাৰতক ব্ৰিটিছৰ উপনিবেশিকৰণ, ৰাজনীতিকৰণ কৰাৰ উপৰি স্বাধীনতাক কাঢ়ি লোৱা হৈছিল। বিশেষকৈ তেওঁলোকে এই আখ্যানৰ কেন্দ্ৰবিন্দু অভিজাত শ্ৰেণীৰ ৰাজনৈতিক চেতনাক লৈ সমালোচনা কৰে, যিয়ে পাছলৈ জনসাধাৰণক ব্ৰিটিছৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিৰোধ আৰু বিদ্ৰোহৰ বাবে অনুপ্ৰাণিত কৰে।
বৰঞ্চ তেওঁলোকে ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক পৰিৱৰ্তনৰ এজেণ্ট হিচাপে অ-অভিজাত শ্ৰেণীক, উপ-অধ্যক্ষসকলক গুৰুত্ব দিয়ে। কেৱল বিক্ষোভ আৰু বিদ্ৰোহৰ দৰে অতি দৃশ্যমান কাৰ্য্যৰ বিপৰীতে উদীয়মান ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক আন্দোলনৰ বক্তৃতা আৰু অলংকাৰৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ বিশেষ আগ্ৰহ আছে।
ছাবল্টাৰ্ণ ষ্টাডিজৰ গ্ৰন্থতালিকা
[সম্পাদনা কৰক]সংস্কৰণ | প্ৰকাশৰ তাৰিখ | সম্পাদকসকল | শিৰোনাম | পৃষ্ঠাসমূহ | প্ৰকাশক |
---|---|---|---|---|---|
১ | ১৯৮২ | ৰণজিৎ গুহ | দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সমাজৰ সম্পৰ্কীয় লিখন | ২৩১ | দিল্লী:অক্সফোৰ্ড ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
২ | ১৯৮৩ | ৰণজিৎ গুহ | দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সমাজৰ সম্পৰ্কীয় লিখন | ৩৫৮ | দিল্লী:অক্সফোৰ্ড ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
৩ | ১৯৮৪ | ৰণজিৎ গুহ | দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সমাজৰ সম্পৰ্কীয় লিখন | ৩২৭ | দিল্লী:অক্সফোৰ্ড ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
৪ | ১৯৮৫ | ৰণজিৎ গুহ | দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সমাজৰ সম্পৰ্কীয় লিখন | ৩৮৩ | দিল্লী:অক্সফোৰ্ড ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
৫ | ১৯৮৭ | ৰণজিৎ গুহ | দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সমাজৰ সম্পৰ্কীয় লিখন | ২৯৬ | দিল্লী:অক্সফোৰ্ড ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
৬ | ১৯৮৯ | ৰণজিৎ গুহ | দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সমাজৰ সম্পৰ্কীয় লিখন | ৩৩৫ | দিল্লী:অক্সফোৰ্ড ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
৭ | ১৯৯৩ | পাৰ্থ চেটাৰ্জী আৰু জ্ঞানেন্দ্ৰ পাণ্ডে | দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সমাজৰ সম্পৰ্কীয় লিখন | ২৭২ | দিল্লী:অক্সফোৰ্ড ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
৮ | ১৯৯৪ | ডেভিদ আৰ্নল্ড আৰু ডেভিদ হাৰ্ডিমেন | দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সমাজৰ সম্পৰ্কীয় লিখন | ২৪০ | দিল্লী:অক্সফোৰ্ড ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
৯ | ১৯৯৬ | শ্বহীদ আমিন আৰু দীপেশ চক্ৰৱৰ্তী | দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সমাজৰ সম্পৰ্কীয় লিখন | ২৪৮ | দিল্লী:অক্সফোৰ্ড ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
১০ | ১৯৯৯ | গৌতম ভদ্ৰ, জ্ঞান প্ৰকাশ, আৰু সুসি থাৰু | দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস আৰু সমাজৰ সম্পৰ্কীয় লিখন | ২৫২ | দিল্লী:অক্সফোৰ্ড ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
১১ | ২০০০ | পাৰ্থ চেটাৰ্জী আৰু প্ৰদীপ জেগানাথন | সম্প্ৰদায়, লিংগ আৰু হিংসা | ৩৪৭ | নিউয়ৰ্ক: কলম্বিয়া ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ |
১২ | ২০০৫ | শৈল মায়াৰাম, ম. এছ. এছ. পাণ্ডিয়ান, আৰু অজয় স্কাৰী | 'মুছলমান, দলিত, আৰু ইতিহাসৰ সৃষ্টি | ৩২২ | নতুন দিল্লী:পাৰ্মানেণ্ট ব্লেক এণ্ড ৰবি ডয়াল পাব্লিছাৰ |
: [6]
তথ্যসূত্ৰ
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ "Archived copy". http://www.blackwellreference.com/public/tocnode?id=g9781444334982_chunk_g978144433498223_ss1-28। আহৰণ কৰা হৈছে: 2018-05-18.
- ↑ Connell, Raewyn (2005). Southern Theory.
- ↑ Atabaki, Touraj (2003). Beyond Essentialism: Who Writes Whose Past in the Middle East and Central Asia? Inaugural lecture, 13 December 2002. প্ৰকাশক Amsterdam. http://atabaki.nl/upload/Beyond%20Essentialism.pdf.
- ↑ "Subaltern studies". Home csulb education. Archived from the original on 4 September 2022. https://web.archive.org/web/20220904015958/https://home.csulb.edu/~ssayeghc/theory/subalternstudies.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 20 July 2022.
- ↑ https://warwick.ac.uk/fac/arts/history/students/modules/hi323/lectures/ranajit_guha_and_subaltern_studies_sakar_2016.pdf সাঁচ:Bare URL PDF
- ↑ "Subaltern Studies: Bibliography of articles and reviews and listing of table of contents of the series of books". asianstudies.github.io. https://asianstudies.github.io/area-studies/subaltern/ssmap.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2019-10-23.