সমললৈ যাওক

ডুৰিয়ান

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা

ডুৰিয়ান (/ˈdʊəriən/, /ˈdjʊəriən/)[1] এবিধ উচ্চ গন্ধযুক্ত সুস্বাদু ফল।

ডুৰিয়ান ফল

অসমত পোৱা কঁঠালৰ প্ৰজাতিৰে এবিধ ফল হ’ল ডুৰিয়ান। খাব পৰা মঙহাল অংশটো পাবলৈ ডুৰিয়ান ফলটো কাটি বাকলি গুচাই ল’ব লগে। ই হৈছে ‘ডুৰিয়া’ প্ৰজাতিৰ অন্তৰ্গত কেইবাটাও গছৰ প্ৰজাতিৰ খাব পৰা ফল। এইবিধ ফলৰ ৩০টা স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত প্ৰজাতি আছে, ইয়াৰে কমেও নটাত খাব পৰা ফল উৎপন্ন হয়।[2][3] ‘বৰ্নিও’ আৰু ‘সুমাট্ৰা’ৰ স্থানীয় ‘ডুৰিয়া জিবেথিনাছ’ (Durio zibethinus) হৈছে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বজাৰত উপলব্ধ একমাত্ৰ প্ৰজাতি। ১৯৮৭ চনলৈকে থাইলেণ্ডত ইয়াৰ ৩০০ৰো অধিক আৰু মালয়েছিয়াত ১০০ টাতকৈও অধিক নামকৰণ কৰা জাত আছে।

ডুৰিয়ানক কিছুমান অঞ্চলত "ফলৰ ৰজা" বুলি জনা যায়।[4][5] বৃহৎ আকাৰ, প্ৰবল গোন্ধ আৰু কাঁইটেৰে আবৃত ছালৰ বাবে ডুৰিয়ান অন্য ফলতকৈ পৃথক। ফলটো ৩০ চে.মি. (১২ ইঞ্চি) দীঘল আৰু ১৫ চে.মি. (৬ ইঞ্চি) ব্যাসৰ হ’ব পাৰে আৰু ইয়াৰ ওজন সাধাৰণতে ১ৰ পৰা ৩ কিলোগ্ৰাম (২ৰ পৰা ৭ পাউণ্ড) হয়। প্ৰজাতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ইয়াৰ আকৃতি দীঘলীয়াৰ পৰা ঘূৰণীয়া, খোলাৰ ৰং সেউজীয়াৰ পৰা বাদামী আৰু শাহ শেঁতা হালধীয়াৰ পৰা ৰঙালৈকে হ’ব পাৰে।

কিছুমানে ডুৰিয়ানক সুগন্ধি সুখদায়ক মিঠা বুলি গণ্য কৰে, আনহাতে কিছুমানে সুগন্ধিটোক আগুৰি ধৰা আৰু অপ্ৰীতিকৰ বুলি বিবেচনা কৰে। গোন্ধটোৱে গভীৰ প্ৰশংসাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি তীব্ৰ বিতৃষ্ণালৈকে প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সৃষ্টি কৰে। কেইবাদিনো ধৰি থাকিব পৰা ইয়াৰ গোন্ধৰ তীব্ৰতাৰ বাবে দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ কিছুমান হোটেল আৰু ৰাজহুৱা পৰিবহণ সেৱা যেনে ছিংগাপুৰ আৰু বেংককত এই ফল নিষিদ্ধ কৰিছে। ডুৰিয়ান পকিলে বিভিন্ন ধৰণেৰে খাব পাৰি, আৰু ইয়াক দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ খাদ্যত বিভিন্ন ধৰণৰ মিঠা ডেজাৰ্ট আৰু টেঙা খাদ্যৰ সোৱাদ দিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। গুটিবোৰ সিজাই খাব পাৰি।

ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান

[সম্পাদনা কৰক]

'ডুৰিয়ান' নামটো ‘মালয়’ ভাষাৰ ডুৰি (কাঁইট) শব্দৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে কাৰণ ইয়াৰ ছালৰ অসংখ্য কাঁইটীয়া কাঁইট থাকে।[5] অক্সফৰ্ড ইংৰাজী অভিধানৰ মতে, বিকল্প বানান ডুৰিয়ান প্ৰথম ব্যৱহাৰ কৰিছিল ১৫৮৮ চনত স্পেনিছ অভিযাত্ৰী জুয়ান গনজালেজ ডি মেণ্ডোজাই The Histry of the Greeat and Mighty Kingdom of China and the Situation Thereof ৰ অনুবাদত।[5] আন আন ঐতিহাসিক ভিন্ন বানানসমূহৰ ভিতৰত ডুৰ'য়েন, ডুৰ'য়েন, ডুৰিয়ান আৰু ড'ৰিয়ান আদি অন্তৰ্ভুক্ত।[5] টাইপ প্ৰজাতিৰ নাম D. zibethinus ইটালীৰ zibetto, (the civet) ৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।[6]

বিৱৰণ

[সম্পাদনা কৰক]

ডুৰিয়ান গছবোৰ ডাঙৰ, প্ৰজাতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ২৫–৫০ মিটাৰ (৮০–১৬৫ ফুট) উচ্চতালৈকে বৃদ্ধি পায়। পাতবোৰ চিৰসেউজ, উপবৃত্তাকাৰৰ পৰা দীঘলীয়া আৰু ১০–১৮ চেণ্টিমিটাৰ (৪–৭ ইঞ্চি) দীঘল। ফুলবোৰ একেলগে তিনিটাৰ পৰা ত্ৰিশটা থুপত ডাঙৰ ডালত আৰু পোনে পোনে ডালত উৎপন্ন হয়, প্ৰতিটো ফুলৰ এটা ফুলৰ গুটি আৰু পাঁচটা (কচিৎহে চাৰি বা ছয়টা) পাহি থাকে। ডুৰিয়ান গছৰ ফুল আৰু ফলৰ সময় বছৰি এটা বা দুটা হয় যদিও প্ৰজাতি, জাত আৰু স্থানীয় অঞ্চলৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি সময় বেলেগ বেলেগ হয়। সাধাৰণ ডুৰিয়ান গছ এজোপা চাৰি-পাঁচ বছৰৰ পাছত ফল দিব পাৰে। ডুৰিয়ান ফল যিকোনো ডালৰ পৰা ওলমি থাকিব পাৰে, আৰু ফুল ফুলাৰ পৰা প্ৰায় তিনি মাহৰ পিছত পূৰ্ণবয়স্ক ফল হয়। ফলৰ দীঘল ৩০ চে.মি. (১২ ইঞ্চি) আৰু ব্যাস ১৫ চে.মি. প্ৰজাতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ইয়াৰ আকৃতি দীঘলীয়াৰ পৰা ঘূৰণীয়া, খোলাৰ ৰং সেউজীয়াৰ পৰা বাদামী আৰু মাংস শেঁতা হালধীয়াৰ পৰা ৰঙালৈকে। [7] ডুৰিঅ'ৰ ত্ৰিশটা প্ৰজাতিৰ ভিতৰত নটা প্ৰজাতিয়ে খাব পৰা ফল উৎপন্ন কৰে।[8]

ডি. জিবেথিনাছ হৈছে একমাত্ৰ প্ৰজাতি যিটো ব্যৱসায়িকভাৱে বৃহৎ পৰিসৰত খেতি কৰা হয় আৰু ইয়াৰ স্থানীয় অঞ্চলৰ বাহিৰত উপলব্ধ। [9] যিহেতু এই প্ৰজাতিটো মুক্ত নিষেচন হয়, গতিকে ই ফলৰ ৰং আৰু গন্ধ, মাংস আৰু বীজৰ আকাৰ, গছৰ ফেন’লজীৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট বৈচিত্ৰ্য দেখুৱায়। প্ৰজাতিৰ নামত জিবেথিনাছে ভাৰতীয় চিভেট, ভিভেৰা জিবেথাক বুজায়। লিনিয়াছে দিয়া এই নামটোৱে চিভেটবোৰে ডুৰিয়ানক ইমানেই ভাল পোৱাৰ কথা বুজায় যে ফলটোক ফান্দত পেলাবলৈ লোভনীয় সামগ্ৰী হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল নে ডুৰিয়ানৰ চিভেটৰ দৰে গোন্ধ পোৱাৰ কথা সেই বিষয়ে মতানৈক্য আছে।[10]

ডুৰিয়ান ফুল ডাঙৰ আৰু পাখিযুক্ত, প্ৰচুৰ পৰিমাণে ৰস থাকে আৰু গধুৰ, টেঙা, মাখনৰ দৰে গোন্ধ দিয়ে। এই বৈশিষ্ট্যসমূহ ফুলৰ ৰস আৰু চুপহী খোৱা কিছুমান বিশেষ প্ৰজাতিৰ বাদুলিৰ দ্বাৰা পৰাগযোগ হয়।

জাত

[সম্পাদনা কৰক]

শতিকাজুৰি দক্ষিণ-পূব এছিয়াত উদ্ভিদজাত ক্ল’নৰ দ্বাৰা বংশবৃদ্ধি কৰা অসংখ্য ডুৰিয়ান জাতৰ জন্ম হৈছে। আগতে ইয়াৰ খেতি কৰা হৈছিল, মিশ্ৰিত ফলাফলৰ সৈতে, উচ্চমানৰ ফল দিয়া গছৰ বীজৰ পৰা, কিন্তু এতিয়া ইয়াক লেয়াৰিং, মাৰ্কোটিং বা অধিক সাধাৰণভাৱে, কলি, ভেনিয়াৰ, ৱেজ, হুইপ আৰু ইউ-গ্ৰাফ্টিংকে ধৰি গ্ৰাফ্টিং কৰি ইয়াৰ পুলিৰ ওপৰত বংশবৃদ্ধি কৰা হয় যাদৃচ্ছিকভাৱে নিৰ্বাচিত ৰুটষ্টক। ফলৰ আকৃতিৰ তাৰতম্য, যেনে কাঁইটৰ আকৃতিৰ দ্বাৰা বিভিন্ন জাতক কিছু পৰিমাণে পৃথক কৰিব পাৰি। [11]

মালয়েছিয়াৰ জাত

[সম্পাদনা কৰক]

মালয়েছিয়াৰ কৃষি আৰু কৃষিভিত্তিক উদ্যোগ মন্ত্ৰালয়ে ১৯৩৪ চনৰ পৰা পঞ্জীয়নভুক্ত জাতৰ তালিকা প্ৰকাশ কৰিছে, য'ত প্ৰতিটো জাতক এটা সাধাৰণ নাম আৰু "D" ৰে আৰম্ভ হোৱা ক'ড নম্বৰ দিয়া হৈছে। এই সংহিতাসমূহ দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ মাজেৰে ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়; ২০২১ চনৰ হিচাপত ২০০ৰো অধিক পঞ্জীয়নভুক্ত জাত আছিল। [12] বাৰ্ষিক মালয়েছিয়ান কৃষি, উদ্যান শস্য, আৰু কৃষি পৰ্যটন প্ৰদৰ্শনীত অনুষ্ঠিত প্ৰতিযোগিতাৰ জৰিয়তে বহুতো উচ্চমানৰ জাত চিনাক্ত কৰা হৈছে। মালয়েছিয়াৰ ১৩টা সাধাৰণ জাতৰ ৰং, গঠন, গন্ধ, সোৱাদ, উচ্চ উৎপাদন আৰু বিভিন্ন ৰোগৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা অনুকূল গুণ আছে।[13]

আশীৰ দশকত পাহাঙৰ ৰাউবৰ টান লাই ফুক নামৰ এজন ব্যক্তিয়ে কেলাণ্টানৰ গুয়া মুছাঙত ডুৰিয়ান গছত উজুটি খাইছিল। তেওঁ গ্ৰাফ্টিংৰ বাবে ৰাউবলৈ এটা ডাল ঘূৰাই আনিলে। ইয়াৰ উৎপত্তিস্থলৰ নামেৰে এই জাতটোৰ নামকৰণ কৰা হৈছিল। এই জাতটোৰ মাংস উজ্জ্বল হালধীয়া আৰু ই D24 ৰ অধিক শক্তিশালী বা বৰ্ধিত সংস্কৰণৰ দৰে।[14] ছিংগাপুৰ আৰু ভিয়েটনামত ই পছন্দৰ জাত।[14]

মালয়েছিয়াৰ আন জনপ্ৰিয় জাতসমূহৰ ভিতৰত "টেক্কা", ভিতৰৰ কাণ্ডত এটা সুকীয়া হালধীয়া ৰঙৰ গুৰি থাকে; "D168" (IOI), যি ঘূৰণীয়া, মধ্যমীয়া আকাৰৰ, সেউজীয়া আৰু হালধীয়া বাহিৰৰ ছাল, আৰু সহজে আঁতৰাই পেলোৱা মাংস যি মধ্যমীয়া-ডাঠ, কঠিন, হালধীয়া ৰঙৰ আৰু মিঠা; [15] আৰু "ৰেড প্ৰ'ন" (উডাং মেৰাহ, ডি১৭৫), পাহাং আৰু জোহৰ ৰাজ্যত পোৱা যায়। ইয়াৰ ফল মধ্যমীয়া আকাৰৰ, অণ্ডাকাৰ, বাদামী সেউজীয়া, চুটি কাঁইটযুক্ত। মাংস ডাঠ, কঠিন নহয়, হালধীয়া ৰঙৰ আৰু ইয়াৰ সোৱাদ মিঠা।[13]

ইণ্ডোনেছিয়ান জাত

[সম্পাদনা কৰক]

ইণ্ডোনেছিয়াত ১০০ৰো অধিক প্ৰজাতিৰ ডুৰিয়ান আছে। আটাইতকৈ বেছি খেতি কৰা প্ৰজাতিটো হৈছে ডি. জিবেথিনাছ। [16] উল্লেখযোগ্য জাতসমূহ হ'ল সুকুন (মধ্য জাভা), চিটোকং (বেটাৱী), ছিজাপাং (বেটাৱী), ছিমাছ (বোগ'ৰ), সুনান (জেপাৰা), ছি ডোডোল আৰু ছি হিজাউ (দক্ষিণ কালিমন্তান),[16] আৰু পেট্ৰুক (মধ্য জাভা)।[16]

থাই জাত

[সম্পাদনা কৰক]

থাইলেণ্ডত মন থং হৈছে ব্যৱসায়িকভাৱে আটাইতকৈ চাহিদা থকা জাত। ইয়াৰ ডাঠ, সম্পূৰ্ণ শৰীৰৰ ক্ৰীমযুক্ত আৰু মৃদু মিঠা সোৱাদৰ মাংসৰ বাবে মধ্যমীয়া গোন্ধ আৰু সৰু বীজ, আনহাতে চানী ফাইট’ফ্থ’ৰা পালমিভ’ৰাৰ সংক্ৰমণৰ প্ৰতি আটাইতকৈ বেছি প্ৰতিৰোধী। কান ইয়াওৰ চাহিদা কম, কিন্তু ইয়াৰ ব্যৱসায় ভাল কাৰণ ই মিঠা আৰু গন্ধহীন। থাইলেণ্ডৰ জাতসমূহৰ ভিতৰত বৰ্তমান পাঁচটা বৃহৎ ব্যৱসায়িক খেতি চলি আছে: চানী, মন থং, কান ইয়াও, ৰুৱাং আৰু ক্ৰাডুম। [17]

২০০৭ চনলৈকে থাই চৰকাৰৰ বিজ্ঞানী ছংপল ছমশ্ৰীয়ে নব্বৈটাতকৈও অধিক জাতৰ ডুৰিয়ান সংকৰণ কৰি চাণ্টাবুৰী নং ১ নামৰ এটা জাত সৃষ্টি কৰিছিল, যিটো বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ গন্ধ নথকা এটা জাত। [18] আন এটা হাইব্ৰিড, চাণ্টাবুৰী নং ৩, ফল ছিঙি লোৱাৰ প্ৰায় তিনিদিন পিছত এই দুৰ্গন্ধ বিকশিত কৰে, যিয়ে গন্ধহীন পৰিবহণ সক্ষম কৰে যদিও তিতা গন্ধ পছন্দ কৰা গ্ৰাহকক সন্তুষ্ট কৰে। ২০১২ চনৰ ২২ মে’ত থাইলেণ্ডৰ আন দুটা জাতৰ লং লেপ্লাই আৰু লিন লাপ্লে, উত্তৰাদিত প্ৰদেশৰ গৱৰ্ণৰ যোথিন চামুটখিৰীয়ে জনসাধাৰণৰ সন্মুখত উপস্থাপন কৰে য’ৰ পৰা এই জাতসমূহ স্থানীয়ভাৱে বিকশিত কৰা হৈছিল, আনহাতে তেওঁ লাপ্লাই জিলাৰ বাৰ্ষিক ডুৰিয়ান মেলা, আৰু প্ৰত্যেককে দিয়া নাম জাত। [19]

খেতি আৰু ব্যৱসায়

[সম্পাদনা কৰক]

২০১৮ চনত থাইলেণ্ডে প্ৰতি বছৰে প্ৰায় ৭ লাখ টন ডুৰিয়ান উৎপাদন কৰে, ইয়াৰে ৪ লাখ টন মূল চীন আৰু হংকঙলৈ ৰপ্তানি কৰা হয়। [20] থাইলেণ্ডৰ চাণ্টাবুৰীত প্ৰতি বছৰে মে’ মাহৰ আৰম্ভণিতে বিশ্ব ডুৰিয়ান উৎসৱ অনুষ্ঠিত হয়। এই একক প্ৰদেশখনেই থাইলেণ্ডৰ ডুৰিয়ান উৎপাদনৰ আধা অংশৰ বাবে দায়বদ্ধ। ফিলিপাইনছৰ ডাভাও অঞ্চলত এই ফলৰ সৰ্বোচ্চ উৎপাদন হয় আৰু দেশখনৰ মুঠ উৎপাদনৰ ৬০% উৎপাদন হয়। [21]

ব্ৰুনাইত গ্ৰাহকে ডি.গ্ৰেভিঅ’লেন্স, ডি.কুটেজেন্সিছ আৰু ডি. এই প্ৰজাতিবোৰে জিনীয়ভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় শস্যৰ উৎস গঠন কৰে। [22]

১৯৬০ চনৰ আৰম্ভণিতে অষ্ট্ৰেলিয়াত ডুৰিয়ান আৰু ১৯৭৫ চনত ক্ল'নেল সামগ্ৰীৰ প্ৰৱৰ্তন কৰা হয়। ২০১৯ চনত আমদানি কৰা সতেজ ডুৰিয়ানৰ মূল্য চীনলৈ আমদানি কৰা সকলো সতেজ ফলৰ ভিতৰত সৰ্বাধিক হৈ পৰে, যিটো পূৰ্বতে চেৰী আছিল। ২০২১ চনত চীনে সেই বছৰত থাইলেণ্ডৰ সতেজ ডুৰিয়ান ৰপ্তানিৰ ৯০ শতাংশ মূল্যৰ কমেও ৩.৪ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰ ক্ৰয় কৰে।[23] ২০২২ চনত ফিলিপাইনছ আৰু ভিয়েটনামে চীনলৈ সতেজ ডুৰিয়ান ৰপ্তানিৰ অনুমতি লাভ কৰাৰ সময়ত চীনৰ সামগ্ৰিক আমদানি ৪ বিলিয়ন ডলাৰলৈ বৃদ্ধি পায় আৰু ২০২৩ চনত ১৪ লাখ টন আমদানি কৰাৰ সময়ত ৬.৭ বিলিয়ন ডলাৰলৈ বৃদ্ধি পায়। ডুৰিয়ান ধন-সম্পত্তিৰ ইংগিত দিয়া ষ্টেটাছ চিম্বল হৈ পৰিছে। থাইলেণ্ডৰ পৰা অহা ডুৰিয়ানৰ খুচুৰা মূল্য প্ৰায় ১৫০ য়েন (২০ মাৰ্কিন ডলাৰ), আনহাতে অধিক প্ৰতিষ্ঠিত মুছাং কিং জাতৰ খুচুৰা মূল্য প্ৰায় ৫০০ য়েন আৰু ই জন্মদিন বা বিয়াৰ উপহাৰ হ’ব পাৰে। ৰপ্তানিকাৰকসকলৰ বাবে সম্ভাৱ্য মূল্যই চীনক বাণিজ্যিক আলোচনাৰ অংশ হিচাপে ডুৰিয়ানক লাভৱান কৰিবলৈ অনুমতি দিছে। দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ পৰা চীনলৈ ডুৰিয়ানৰ সমগ্ৰ ৰপ্তানি ২০১৭ চনত ৫৫ কোটি মাৰ্কিন ডলাৰৰ পৰা ২০২৩ চনত ৬.৭ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰলৈ বৃদ্ধি পায়। চীনে এই ফলৰ সৰ্বাধিক আমদানি কৰিছিল থাইলেণ্ডৰ পৰা, তাৰ পিছতে আছে মালয়েছিয়া আৰু ভিয়েটনাম।[24]

ডুৰিয়ান তুলনামূলকভাৱে ব্যয়বহুল ফল কাৰণ ইয়াৰ সংৰক্ষণ সময় কম। [25] প্ৰতিটো ফল ভালদৰে মেৰিয়াই সংৰক্ষণ সময় প্ৰায় ৪ৰ পৰা ৫ সপ্তাহলৈ বৃদ্ধি কৰিব পাৰি।

সোৱাদ আৰু গন্ধ

[সম্পাদনা কৰক]

ইতিহাস

[সম্পাদনা কৰক]
পকা ডুৰিয়ান ফল

১৮৫৬ চনত লিখা ব্ৰিটিছ প্ৰকৃতিবিদ আলফ্ৰেড ৰাছেল ৱালেছে এই ফলৰ স্থায়িত্ব আৰু সোৱাদক "বৰ্ণনীয় নহয়। আলমণ্ডৰ সৈতে অতি সোৱাদযুক্ত চহকী কাষ্টাৰ্ডে ইয়াৰ সৰ্বোত্তম সাধাৰণ ধাৰণা দিয়ে, কিন্তু মাজে মাজে সোৱাদৰ ঢৌৱে ক্ৰীম-চীজ, পিঁয়াজৰ কথা মনত পেলায়।" -চচ, শ্বেৰী-ৱাইন, আৰু অন্যান্য অসঙ্গতিপূৰ্ণ খাদ্য তাৰ পিছত এটা চহকী পাল্পত আঠাযুক্ত মসৃণতা যিটো আন একোৱেই নাথাকে, কিন্তু যিয়ে ইয়াৰ সুস্বাদুতা বৃদ্ধি কৰে।" তেওঁ এই সিদ্ধান্তত উপনীত হয় যে ই "অভিজ্ঞতা কৰিবলৈ পূবলৈ যাত্ৰা কৰাৰ যোগ্য নতুন অনুভূতি প্ৰদান কৰে। যিহেতু ইয়াৰ অতি সুন্দৰ সোৱাদৰ খাদ্য উৎপাদন কৰাটো অতুলনীয়।" [26] ৱালেছে নিজকে প্ৰথমতে ইয়াক চেষ্টা কৰিবলৈ অনিচ্ছুক বুলি বৰ্ণনা কৰিছিল কাৰণ কিন্তু বোৰ্নিওত এটা খাই "দুৱাৰৰ বাহিৰত, মই লগে লগে নিশ্চিত ডুৰিয়ান খোৱা মানুহ হৈ পৰিলোঁ।" তেওঁ আন এজন লেখকৰ উদ্ধৃতি দি এইদৰে উল্লেখ কৰিছে: "অভ্যস্ত নোহোৱাসকলৰ বাবে প্ৰথমতে পচি যোৱা পিঁয়াজৰ দৰে গোন্ধ ওলোৱা যেন লাগে, কিন্তু সোৱাদ লোৱাৰ লগে লগে তেওঁলোকে ইয়াক আন সকলো খাদ্যতকৈ বেছি পছন্দ কৰে। থলুৱা লোকসকলে ইয়াক সন্মানজনক উপাধি দিয়ে, উচ্চতা কৰে, আৰু তাৰ ওপৰত পদ বনাওক। [27]

ঔপন্যাসিক এন্থনী বাৰ্জেছে লিখিছে যে ডুৰিয়ান খোৱাটো "লেভেটৰীত মিঠা ৰাস্পবেৰী ব্লাংকেঞ্জ খোৱাৰ দৰেই।" [28] ভ্ৰমণ আৰু খাদ্যৰ লেখক ৰিচাৰ্ড ষ্টাৰলিঙে কৈছে যে "ইয়াৰ দুৰ্গন্ধক গাহৰিৰ মল, টাৰ্পেণ্টাইন আৰু পিঁয়াজ বুলি বৰ্ণনা কৰাটো ভাল, জিমৰ মোজাৰে সজাই তোলা।" [29] চিভেট, নলা-নৰ্দমা, বাসি বমি, স্কাংক স্প্ৰে'ৰ সৈতে আন তুলনা কৰা হৈছে আৰু অস্ত্ৰোপচাৰৰ শ্বাব ব্যৱহাৰ কৰিছিল। এনে বৰ্ণনাই গন্ধৰ পৰিৱৰ্তনশীলতাক প্ৰতিফলিত কৰিব পাৰে। বিভিন্ন প্ৰজাতি আৰু জাতৰ সুগন্ধি লক্ষণীয়ভাৱে ভিন্ন হয়; উদাহৰণস্বৰূপে, ৰঙা ডুৰিয়ান (D. dulcis) ৰ গভীৰ কেৰামেল সোৱাদ আৰু টাৰ্পেণ্টাইনৰ গোন্ধ থাকে আনহাতে ৰঙা মাংসৰ ডুৰিয়ান (D. graveolens) য়ে পোৰা আলমণ্ডৰ সুগন্ধি নিৰ্গত কৰে।[2]

এই ফলৰ প্ৰবল গোন্ধৰ বাবে ইয়াক ছিংগাপুৰ[49] আৰু বেংককত ৰাজহুৱা পৰিবহণ ব্যৱস্থাৰ পৰা নিষিদ্ধ কৰা হৈছে।[30]

জৈৱৰাসায়নিক ভিত্তি

[সম্পাদনা কৰক]

ডুৰিয়ানৰ এটাৰ ৰাসায়নিক বিশ্লেষণে ইংগিত দিয়ে যে ইয়াৰ প্ৰায় ৪৬,০০০ ক'ডিং আৰু নন-ক'ডিং জিন আছে, ইয়াৰে মিথিঅ'নিন গামা-লাইজেজ নামৰ এটা শ্ৰেণী – যিয়ে অৰ্গেন'ছালফাৰ যৌগসমূহৰ দুৰ্গন্ধ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে – এই সুকীয়া গন্ধৰ বাবে প্ৰধানকৈ দায়ী হ'ব পাৰে। [31]

ডুৰিয়ানৰ সোৱাদ আৰু সুগন্ধিৰ কাৰণ হৈছে ইয়াত থকা শ শ ফাইটোকেমিকেলৰ যাৰ ভিতৰত ভিতৰত বিভিন্ন থাইঅলৰ সৈতে বিভিন্ন অস্বাভাৱিক যৌগ, যেনে এষ্টাৰ, কিটন, এলক'হল (প্ৰাথমিকভাৱে ইথানল), আৰু অৰ্গেন'ছালফাৰ যৌগ আদি অন্তৰ্ভুক্ত।[24] কেইবাটাও জাতৰ অধ্যয়নত এষ্টাৰৰ ভিতৰত ইথাইল ২-মিথাইলবুটান'ৱেটৰ পৰিমাণ সৰ্বাধিক আছিল।[32] চেনিৰ পৰিমাণ, প্ৰধানকৈ চুক্ৰ'জ, বিভিন্ন ডুৰিয়ান জাতৰ মাজত ৮–২০% ৰ পৰিসৰ থাকে। ডুৰিয়ানৰ মাংসত বিভিন্ন ধৰণৰ পলিফেনল, বিশেষকৈ মাইৰিচেটিন আৰু বিভিন্ন কেৰটিন'ইড থাকে, য'ত বিটা-কেৰটিনৰ প্ৰচুৰ পৰিমাণো থাকে। ২০১৯ চনত ইথানথাইঅল আৰু ইয়াৰ ডেৰাইভেটিভসমূহ এই দুৰ্গন্ধৰ উৎস হিচাপে চিনাক্ত কৰা হৈছিল। কিন্তু উদ্ভিদটোৱে ইথেনথাইঅল উৎপাদন কৰা জৈৱৰাসায়নিক পথটো অস্পষ্ট হৈয়েই আছিল। [33]

দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ সঘনাই ডুৰিয়ানৰ সংস্পৰ্শলৈ অহা লোকসকলে ইয়াৰ কিট’ন আৰু এষ্টাৰৰ মিঠাৰ দৰে গোন্ধক পচি যোৱা বা পুট্ৰেচিন দুৰ্গন্ধৰ পৰা সহজেই পৃথক কৰিবলৈ সক্ষম হয় যিবোৰ অস্বাভাৱিক এমাইন আৰু ফেটি এচিডৰ পৰা হয়। কিছুমান ব্যক্তিয়ে এই গোন্ধবোৰৰ পাৰ্থক্য কৰিব নোৱাৰে আৰু এই ফলটোক বিষাক্ত বুলি বিবেচনা কৰে, আনহাতে কিছুমানে ইয়াক সুখদায়ক আৰু আকৰ্ষণীয় বুলি বিবেচনা কৰে। [26]

এই প্ৰচণ্ড গোন্ধ আধা মাইল দূৰত জীৱ-জন্তুৱে ধৰা পেলাব পাৰে, যাৰ ফলত সিহঁত প্ৰলোভিত হয়। ইয়াৰ উপৰিও কাছ, নিগনি হৰিণ, গাহৰি, সূৰ্য্য ভালুক, অৰেংগুটান, হাতী, আনকি মাংসভোজী বাঘ আদি বিভিন্ন প্ৰাণীৰ বাবে এই ফল অতি ৰুচিকৰ। এই প্ৰাণীবোৰৰ কিছুমানে ফল খাই বীজটো মল সৈতে দূৰ কৰবাত নিস্কাষণ কৰাৰ বাবে ইয়াত বিস্তাৰ হয়। [34] ফলবোৰৰ কাঁইটীয়া, সাজসজ্জিত আৱৰণে সৰু জীৱ-জন্তুবোৰক নিৰুৎসাহিত কৰে। [35]

পকা আৰু নিৰ্বাচন

[সম্পাদনা কৰক]

ফলবিজ্ঞানী লাৰ'ছ গেষ্ট্ৰ'নমিকৰ মতে ডুৰিয়ান ফলৰ খোলাটো ফাটিবলৈ আৰম্ভ কৰিলেই ই খাবলৈ সাজু হৈ উঠে। কিন্তু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ অঞ্চলভেদে আৰু প্ৰজাতি অনুসৰি উপভোগ কৰিবলগীয়া পকোৱাৰ ধৰণ বেলেগ বেলেগ। কিছুমান প্ৰজাতি ইমানেই ওখ হয় যে মাটিত পৰিলেহে সংগ্ৰহ কৰিব পাৰি, আনহাতে ডি.জিবেথিনাছৰ বেছিভাগ জাতেই প্ৰায় সদায় গছৰ পৰা কাটি বিক্ৰীৰ বাবে অপেক্ষা কৰি পকিবলৈ দিয়া হয়। দক্ষিণ থাইলেণ্ডৰ কিছুমান মানুহে তেওঁলোকৰ ডুৰিয়ান তুলনামূলকভাৱে সৰু হোৱাটো পছন্দ কৰে, যেতিয়া খোলাৰ ভিতৰৰ ফলৰ থুপবোৰ এতিয়াও দেখিবলৈ বেয়া আৰু সোৱাদত মৃদু। উত্তৰ থাইলেণ্ডৰ কিছুমান লোকৰ বাবে ফলটো কোমল আৰু সুগন্ধি হোৱাটো পছন্দ কৰা হয়। মালয়েছিয়া আৰু ছিংগাপুৰত বেছিভাগ গ্ৰাহকে ফলটো যিমান পাৰি পকা আৰু সুগন্ধিযুক্ত হোৱাটো পছন্দ কৰে আৰু আনকি ইতিমধ্যে খোলা ফাটি যোৱাৰ পিছতো ফলটোক পকিবলৈ দিয়াৰ আশংকাও কৰিব পাৰে। এই অৱস্থাত মাংস প্ৰচুৰ পৰিমাণে ক্ৰীমযুক্ত আৰু সামান্য মদ্যপান কৰা হয়। [36]

গ্ৰাহকৰ মাজত পকি থকাৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন পছন্দৰ বাবে "ভাল" ডুৰিয়ান বাছি লোৱাৰ বিষয়ে সাধাৰণ বক্তব্য জাৰি কৰাটো কঠিন হৈ পৰে। গছৰ পৰা সৰি পৰা ডুৰিয়ান দুদিনৰ পৰা চাৰিদিনলৈকে পকি থাকে, কিন্তু পাঁচ বা ছয় দিনৰ পিছত বেছিভাগেই ইয়াক অতি পকা আৰু অস্বাদু বুলি গণ্য কৰিব।[26] সকলো একেই, কিছুমান থাইয়ে এনে অতি পকা ফল কল চেনিৰ সৈতে ৰান্ধে, যাৰ ফলত ডুৰিয়ান (বা থুৰিয়ান) গুয়ান নামৰ মিঠাইৰ সৃষ্টি হয়।[37]

ব্যৱহাৰ

[সম্পাদনা কৰক]

থাইলেণ্ডত ডুৰিয়ানক মিঠা আঠাযুক্ত চাউলৰ সৈতে সতেজভাৱে খোৱা হয় আৰু বজাৰত ডুৰিয়ান পেষ্টৰ ব্লক বিক্ৰী কৰা হয় যদিও পেষ্টৰ বেছিভাগেই কুমলীয়া ডালিমৰ সৈতে মিহলি কৰা হয়। ফিলিপাইনছৰ বাহিৰে পকা ডুৰিয়ান শাক হিচাপে ৰন্ধা হয়, য’ত সকলো ব্যৱহাৰ টেঙা নহয়, মিঠা। মালয়েছিয়ানসকলে ডুৰিয়ানৰ পৰা চেনি আৰু নিমখযুক্ত দুয়োটা সংৰক্ষিত দ্ৰব্য তৈয়াৰ কৰে। ডুৰিয়ানক নিমখ, পিঁয়াজ আৰু ভিনেগাৰৰ সৈতে কুটিলে ইয়াক ব’ডাৰ বুলি কোৱা হয়। মালয়েছিয়াৰ কেলাণ্টানত সতেজ ডুৰিয়ান বা টেম্পোয়াকক পিঁয়াজ আৰু মৰিচাৰ টুকুৰা, চূণৰ ৰস আৰু বুডু (কিম্বন কৰা এঞ্চোভি চচ)ৰ সৈতে মিহলাই চাউল ভিত্তিক খাদ্যৰ সৈতে মচলা হিচাপে খোৱা হয়। চেষ্টনাটৰ সমান আকাৰৰ গুটিবোৰ সিজোৱা, পোৰা বা নাৰিকল তেলত ভাজি খাব পাৰি, তাৰ টেক্সচাৰ টাৰো বা ৰঙালাওৰ দৰে, কিন্তু আঠাযুক্ত। জাভাত গুটিবোৰ পাতলকৈ কাটি চেনি দি মিঠাই হিচাপে সিজোৱা হয়। চাইক্ল'প্ৰ'পিন ফেটি এচিডৰ বাবে অৰন্ধা বীজ বিষাক্ত হ'ব পাৰে।[38]

ডুৰিয়ান ফল বিভিন্ন ধৰণৰ মিঠা খাব পৰা খাদ্য যেনে পৰম্পৰাগত মালয় মিঠাই, আইচ কাকাং, ড'ডল, লেম্পুক, গোলাপ বিস্কুট, আইচক্ৰীম, মিল্কশ্বেক, মুনকেক, ইউল লগ আৰু কেপচুচিনোৰ সোৱাদ দিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এছ ডুৰিয়ান (ডুৰিয়ান আইচক্ৰীম) ইণ্ডোনেছিয়াৰ জনপ্ৰিয় ডেজাৰ্ট, ইণ্ডোনেছিয়াৰ চহৰসমূহত বিশেষকৈ জাভাত ৰাস্তাৰ কাষৰ ষ্টলত বিক্ৰী কৰা হয়। পুলুট ডুৰিয়ান বা কেটান ডুৰিয়ান হৈছে নাৰিকল গাখীৰৰ সৈতে ভাপত দিয়া আঠাযুক্ত চাউল আৰু পকা ডুৰিয়ানৰ সৈতে পৰিবেশন কৰা। ছাবাহত ৰঙা ডুৰিয়ানক পিঁয়াজ আৰু মৰিচাৰ সৈতে ভাজি পাৰ্শ্ব খাদ্য হিচাপে পৰিবেশন কৰা হয়। [39] ৰঙা মাংসৰ ডুৰিয়ান পৰম্পৰাগতভাৱে মিঠা পানীৰ মাছৰ পৰা তৈয়াৰী ইণ্ডোনেছিয়ান চূপ ছাউৰত যোগ কৰা হয়। ইকান ব্ৰেংকেছ টেম্পোয়াক হৈছে ডুৰিয়ান ভিত্তিক চচত ৰন্ধা মাছ, যিটো সুমাট্ৰাত পৰম্পৰাগত। [40]

পুষ্টি

[সম্পাদনা কৰক]

কেঁচা ডুৰিয়ান ৬৫% পানী, ২৭% কাৰ্বহাইড্ৰেট (৪% খাদ্য আঁহকে ধৰি), ৫% চৰ্বি আৰু ১% প্ৰটিনেৰে গঠিত। ১০০ গ্ৰামত কেঁচা বা সতেজ ফ্ৰ’জেন ডুৰিয়ানে দৈনিক মূল্যৰ (ডিভি) ৩৩% থাইয়ামিন আৰু অন্যান্য বি ভিটামিন, ভিটামিন চি আৰু খাদ্যৰ খনিজ মেংগানিজৰ মধ্যমীয়া পৰিমাণ (১৫–২৪% ডিভি, টেবুল) প্ৰদান কৰে। মালয়েছিয়া, থাইলেণ্ড আৰু ইণ্ডোনেছিয়াৰ বিভিন্ন জাতৰ কাৰ্বহাইড্ৰেটৰ পৰিমাণ ১৬ৰ পৰা ২৯%, চৰ্বিৰ পৰিমাণ ২–৫%, প্ৰটিনৰ পৰিমাণ ২–৪%, আৰু খাদ্যত আঁহৰ পৰিমাণ ১–৪% আৰু কেলৰিৰ মূল্যৰ ভিন্নতা থাকে প্ৰতি ১০০ গ্ৰামত ৮৪ৰ পৰা ১৮৫ কিলোকেলৰিলৈকে। ডুৰিয়ান মাংসত থকা ফেটি এচিডত বিশেষকৈ অলিক এচিড আৰু পালমিটিক এচিড থাকে। [41]

উৎপত্তি আৰু ইতিহাস

[সম্পাদনা কৰক]

ডুৰিয়ানৰ উৎপত্তি বোৰ্নিও আৰু সুমাট্ৰা অঞ্চলত বুলি ভবা হয়, মালয় উপদ্বীপত বন্য গছ আৰু ভাৰতৰ পৰা নিউ গিনিলৈকে বহল অঞ্চলত সাধাৰণতে ফলৰ বাগিচা খেতি কৰা হয়। চাৰিশ বছৰৰ আগতে বৰ্তমানৰ ম্যানমাৰত ইয়াৰ ব্যৱসায় কৰা হৈছিল আৰু বিশেষকৈ থাইলেণ্ড আৰু দক্ষিণ ভিয়েটনামত ইয়াৰ সক্ৰিয় খেতি কৰা হৈছিল। [2]

ইউৰোপীয়সকলে ডুৰিয়ানৰ বিষয়ে আটাইতকৈ প্ৰাচীন উল্লেখ কৰা হৈছে ১৫ শতিকাত দক্ষিণ-পূব এছিয়ালৈ যোৱা নিকোলো ডি' কণ্টিৰ ৰেকৰ্ড। [42] লেটিন ভাষাৰ পৰা অনুবাদ কৰা হৈছে য'ত পজিঅ' ব্ৰাচিঅ'লিনিয়ে ডি কণ্টিৰ ভ্ৰমণ লিপিবদ্ধ কৰিছিল: "তেওঁলোকৰ [সুমাট্ৰাৰ মানুহে] এটা সেউজীয়া ফল আছে যিটো তেওঁলোকে ডুৰিয়ান বুলি কয়, তৰমুজৰ দৰে ডাঙৰ। ভিতৰত দীঘলীয়া কমলাৰ দৰে পাঁচটা বস্তু আছে, আৰু ডাঠ মাখনৰ দৰে"।

পৰ্তুগীজ চিকিৎসক গাৰ্চিয়া ডি অৰ্টাই ক'ল'কিঅ'ছ ড'ছত ডুৰিয়ানৰ বৰ্ণনা কৰিছিল ১৭৪১ চনত জাৰ্মান উদ্ভিদবিদ জৰ্জ এবাৰহাৰ্ড ৰামফিয়াছৰ হাৰ্বেৰিয়াম এম্বোইনেন্স প্ৰকাশ পায়, য'ত এশ বছৰতকৈও অধিক সময়ৰ ডুৰিয়ানৰ আটাইতকৈ বিশদ আৰু সঠিক বিৱৰণ পোৱা যায়। ডুৰিঅ' প্ৰজাতিটোৰ এটা জটিল শ্ৰেণীবিভাজন আছে যিয়ে ৰামফিয়াছে সৃষ্টি কৰাৰ পিছৰে পৰা বহু প্ৰজাতিৰ বিয়োগ আৰু যোগ কৰা দেখা গৈছে। ইয়াৰ শ্ৰেণীবিভাজন অধ্যয়নৰ প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত ডুৰিয়ান আৰু ছ'ৰচপ (Annona muricata)ৰ মাজত কিছু বিভ্ৰান্তিৰ সৃষ্টি হৈছিল, কাৰণ এই দুয়োটা প্ৰজাতিৰ কাঁইটীয়া সেউজীয়া ফল আছিল। ছ'ৰচপৰ মালয় নাম ডুৰিয়ান বেলাণ্ডা, অৰ্থাৎ ডাচ ডুৰিয়ান।[69] ১৮ শতিকাত জোহান এণ্টন ৱেইনমেনে ডুৰিয়ানক কেষ্টেনিয়াৰ অন্তৰ্গত বুলি গণ্য কৰিছিল কাৰণ ইয়াৰ ফল ঘোঁৰাৰ চেষ্টনাটৰ সৈতে মিল আছিল। [43]


ষোড়শ শতিকাত পৰ্তুগীজসকলে চিলনত ডি.জিবেথিনাছক প্ৰৱৰ্তন কৰে আৰু পিছত বহুবাৰ পুনৰ প্ৰৱৰ্তন কৰে। ইয়াক আমেৰিকাত ৰোপণ কৰা হৈছে যদিও উদ্ভিদ উদ্যানত সীমাবদ্ধ। প্ৰথম পুলিবোৰ ৰয়েল বটানিক গাৰ্ডেন, কিউৰ পৰা ১৮৮৪ চনত ডমিনিকাৰ অগাষ্ট চেণ্ট-আৰ'মানলৈ প্ৰেৰণ কৰা হৈছিল।

দক্ষিণ-পূব এছিয়াত ডুৰিয়ানৰ খেতি গাঁও পৰ্যায়ত শতিকাজুৰি চলি আহিছে, সম্ভৱতঃ ১৮ শতিকাৰ শেষৰ ফালৰ পৰা আৰু ব্যৱসায়িকভাৱে ২০ শতিকাৰ মাজভাগৰ পৰা। মাই ট্ৰপিক আইলত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ লেখক আৰু প্ৰকৃতিবিদ এডমাণ্ড জেমছ বেনফিল্ডে কয় যে কেনেকৈ ২০ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ছিংগাপুৰৰ এজন বন্ধুৱে তেওঁক ডুৰিয়ানৰ বীজ পঠিয়াইছিল, যিটো তেওঁ কুইন্সলেণ্ডৰ উত্তৰ উপকূলৰ ওচৰৰ গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় দ্বীপত ৰোপণ কৰি যত্ন লৈছিল। [44]


১৯৪৯ চনত ব্ৰিটিছ উদ্ভিদবিদ ই.জে.এইচ.কৰ্ণাৰে দ্য ডুৰিয়ান থিয়ৰী বা আধুনিক গছৰ উৎপত্তি প্ৰকাশ কৰে। ইয়াৰ দ্বাৰা প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছিল যে এণ্ড'জুকোৰী (জীৱ-জন্তুক পেটত বীজ পৰিবহণ কৰিবলৈ প্ৰলোভন) বীজ বিয়পোৱাৰ আন যিকোনো পদ্ধতিৰ আগতেই উদ্ভৱ হৈছিল আৰু ডুৰিঅ' প্ৰজাতিৰ আদিম পূৰ্বপুৰুষসকলেই সেই বিক্ষিপ্তকৰণ পদ্ধতিৰ আদিম অনুশীলনকাৰী আছিল, বিশেষকৈ ৰঙা ডুৰিয়ান (D. dulcis) ফুল ফুলাৰ আদিম ফলৰ উদাহৰণ দাঙি ধৰিছে। কিন্তু ডুৰিঅ'নিয়া আৰু ইয়াৰ ভগ্নী ট্যাক্সাসমূহ যি জনগোষ্ঠীত পৰে, ডুৰিঅ'নিয়াৰ অধিক শেহতীয়া পৰিসীমাত মাংসল এৰিল আৰু কাঁইটীয়া ফল ক্লেডৰ ভিতৰত উৎপন্ন হয়। কিছুমান বংশৰ এই চৰিত্ৰবোৰ থাকে যদিও আন কিছুমানৰ নাথাকে। শেহতীয়া আণৱিক প্ৰমাণ (যিটোৰ ওপৰত ডুৰিঅ'নিয়াৰ শেহতীয়া, সুসমৰ্থিত পৰিসীমা ভিত্তি হৈছে) সেয়েহে কৰ্ণাৰৰ ডুৰিয়ান তত্ত্বক খণ্ডন কৰে।

১৯৯০ চনৰ আৰম্ভণিৰ পৰা এছ'চিয়েচন অৱ চাউথইষ্ট এছিয়ান নেচনছ (আছিয়ান) অঞ্চলত ডুৰিয়ানৰ ঘৰুৱা আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চাহিদা যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে। ২০২০ চনৰ আৰম্ভণিতে চীনত ডুৰিয়ানৰ উন্মাদনাৰ ফলত এই ফলৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্য বহু পৰিমাণে বৃদ্ধি পায়।[45]

সংস্কৃতি আৰু লোকচিকিৎসা

[সম্পাদনা কৰক]

সাংস্কৃতিক প্ৰভাৱ

[সম্পাদনা কৰক]

স্থানীয় এটা সাধাৰণ বিশ্বাস হ'ল যে কফি বা মদ্যপানৰ সৈতে খালে ডুৰিয়ান ক্ষতিকাৰক। [46] পিছৰ বিশ্বাসটো অন্ততঃ ১৮ শতিকাৰ পৰাই হ’ব পাৰে যেতিয়া ৰামফিয়াছে কৈছিল যে ডুৰিয়ান খোৱাৰ পিছত মদ খাব নালাগে কাৰণ ইয়াৰ ফলত বদহজম আৰু মুখৰ দুৰ্গন্ধ হ’ব। ১৯২৯ চনত জে ডি জিমলেটে তেওঁৰ মালয় পইজনছ এণ্ড চাৰ্ম কিউৰছত লিখিছিল যে ডুৰিয়ান ফল ব্ৰেণ্ডীৰ সৈতে খাব নালাগে। ১৯৮১ চনত জে আৰ ক্ৰফ্টে তেওঁৰ Bombacaceae: In Handbooks of the Flora of Papua New Guinea ত লিখিছিল যে ডুৰিয়ান খোৱাৰ পিছত অতি সোনকালে মদ্যপান কৰাৰ পিছত "নিচা ধৰাৰ ভাৱ" প্ৰায়ে হয়। এই বিশ্বাসৰ বৈধতাৰ ওপৰত কেইবাটাও চিকিৎসা অনুসন্ধান বিভিন্ন সিদ্ধান্তৰ সৈতে কৰা হৈছে, [47] যদিও চুকুবা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে ফলটোৰ উচ্চ চালফাৰৰ পৰিমাণে এলডিহাইড ডিহাইড্ৰ'জেনেজৰ কাৰ্য্যকলাপত বাধা দিয়ে, যাৰ ফলত ক্লিয়াৰ কৰাৰ ক্ষমতা ৭০ শতাংশ হ্ৰাস পায় শৰীৰৰ পৰা বিষাক্ত পদাৰ্থ। [48]

লোক চিকিৎসা

[সম্পাদনা কৰক]

মালয়েছিয়াত আগতে পাত আৰু শিপাৰ কাপ এণ্টিপাইৰেটিক হিচাপে প্ৰেছক্ৰিপচন কৰা হৈছিল। জ্বৰ ৰোগীৰ মূৰত পাতৰ ৰস প্ৰয়োগ কৰা হয়। [2] জ্বৰৰ প্ৰতিকাৰ হিচাপে ডুৰিয়ানৰ ঔষধি ব্যৱহাৰৰ আটাইতকৈ সম্পূৰ্ণ বৰ্ণনা হৈছে ১৯৩০ চনত বাৰ্কিল আৰু হেনিফে সংগ্ৰহ কৰা মালয় প্ৰেছক্ৰিপচন। ইয়াত পাঠকক ডুৰিয়া জিবেথিনাছ, নেফেলিয়াম লংগানাৰ শিপাৰ সৈতে হিবিস্কাছ ৰোজা-চিনেন্সিছৰ শিপা উতলাবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া হৈছে, Nephelium mutabile আৰু Artocarpus integrifolius, আৰু কাজ বা পান কৰে ইয়াক পাউল্টিচ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰক। [49]

দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ পৰম্পৰাগত বিশ্বাসৰ লগতে পৰম্পৰাগত চীনা খাদ্য চিকিৎসাই ডুৰিয়ান ফলক অত্যধিক ঘামচি ওলোৱাৰ বাবে উষ্ণতা বৃদ্ধি কৰা গুণ বুলি গণ্য কৰে। ইয়াক প্ৰতিহত কৰাৰ পৰম্পৰাগত পদ্ধতি হ'ল ফলৰ খালী খোলাত পানী ঢালি ফলৰ গুটি খোৱাৰ পিছত পান কৰা।[50] ইয়াৰ বিকল্প পদ্ধতি হ’ল ডুৰিয়ানক আমলখিৰ লগত খোৱা, যিটো শীতল গুণ আছে বুলি ধৰা হয়। গৰ্ভৱতী মহিলা বা উচ্চ ৰক্তচাপ থকা লোকক পৰম্পৰাগতভাৱে ডুৰিয়ান গ্ৰহণ নকৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়া হয়। [51]

জাভানিসকলে ডুৰিয়ানৰ কামোদ্দীপক গুণ আছে বুলি বিশ্বাস কৰে আৰু ইয়াৰ সৈতে বা তাৰ কিছু সময়ৰ পিছত কি সেৱন কৰিব পাৰি বা নহ'ব পাৰে তাৰ ওপৰত এক নিয়ম আৰোপ কৰে। [52] ইণ্ডোনেছিয়ান ভাষাত ডুৰিয়ান জাতুহ ছাৰুং নাইক নামৰ এটা কথা, যাৰ অৰ্থ হৈছে "ডুৰিয়ান সৰি পৰে আৰু চেৰং ওপৰলৈ আহে" এই বিশ্বাসক বুজায়। [53] এই ফলৰ কল্পিত লেচাৰ গুণৰ বিৰুদ্ধে সতৰ্কবাণী অতি সোনকালেই পশ্চিমলৈ বিয়পি পৰিল – ছুইডেনবৰ্গৰ দাৰ্শনিক হাৰ্মান ভেটাৰলিঙে ২০ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ডুৰিয়ানৰ তথাকথিত "ই কামোদ্দীপক গুণ"ৰ বিষয়ে মন্তব্য কৰিছিল।[54]

পৰিৱেশৰ প্ৰভাৱ

[সম্পাদনা কৰক]

চীনত ডুৰিয়ানৰ উচ্চ চাহিদাৰ বাবে মালয়েছিয়াত ক্ষুদ্ৰ ডুৰিয়ান বাগিচাৰ পৰা বৃহৎ পৰিসৰৰ ডুৰিয়ান নিৰ্ভৰ ঔদ্যোগ গঢ়ি উঠিছে। বৃহৎ ডুৰিয়ান বাগিচাৰ বাবে ঠাই সৃষ্টি কৰিবলৈ বনাঞ্চলসমূহ পৰিষ্কাৰ কৰা হয়, যাৰ ফলত তেলপালৰ খেতিৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা বৰ্তমানৰ বনাঞ্চল ধ্বংসৰ সমস্যা আৰু অধিক ভয়াৱহ হৈ পৰে। [55]ডুৰিয়ান গছৰ পৰাগযোগ কৰা সৰু উৰন্ত শিয়াল আৰু মালয় বাঘ আদি প্ৰাণী প্ৰজাতিৰ বাসস্থানৰ বনাঞ্চল ধ্বংসৰ ফলত বিপন্ন হৈ পৰিছে। গুৱা মুছাং জিলাত ৰাজ্য চৰকাৰে ওৰাং আচলিৰ থলুৱা ভূমিকে ধৰি ৪০ কিলোমিটাৰ বৰ্গফুট (১০,০০০ একৰ) বনাঞ্চলক ডুৰিয়ান বাগিচালৈ ৰূপান্তৰিত কৰিবলৈ অনুমোদন জনায়।[56]

মালয়েছিয়া আৰু থাইলেণ্ডত ক্ৰমে মুছাং কিং আৰু মণ্টং জাতৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱৰ বাবে উচ্চমানৰ জাতৰ মূল্যত ডুৰিয়ানৰ জিনীয় বৈচিত্ৰ্য হ্ৰাস পোৱাৰ চিন্তাৰ সৃষ্টি হৈছে। ২০২২ চনত ইণ্ডোনেছিয়াৰ কালিমণ্টানত ডুৰিয়ান প্ৰজাতিৰ ওপৰত কৰা এক অধ্যয়নত কম জিনীয় বৈচিত্ৰ্য পোৱা গৈছে। ইয়াৰ উপৰিও এই প্ৰধান সংকৰ জাতবোৰ কীট-পতংগ আৰু ভেঁকুৰৰ ৰোগৰ প্ৰতি অধিক সহজলভ্য, যাৰ বাবে গছক দুৰ্বল কৰিব পৰা কীটনাশক আৰু ভেঁকুৰনাশক ব্যৱহাৰৰ প্ৰয়োজন হয়। [57]

তথ্য সূত্ৰ

[সম্পাদনা কৰক]
  1. ↑ "durian". Lexico UK English Dictionary. Oxford University Press. Archived from the original on 27 April 2021.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Morton, J.F. (1987). "Durian". Fruits of Warm Climates. Florida Flair Books; republished in New Crop Resource Online Program, Center for New Crops and Plant Products, Department of Horticulture and Landscape Architecture, Purdue University. ISBN 978-0-9610184-1-2. Archived from the original on 15 February 2021. Retrieved 5 February 2004.
  3. ↑ "Hail the king of fruit – 10 types of durians from Malaysia". The Straits Times. 22 June 2015. Archived from the original on 27 May 2019. Retrieved 26 May 2019.
  4. ↑ "Hail the king of fruit – 10 types of durians from Malaysia". The Straits Times. 22 June 2015. Archived from the original on 27 May 2019. Retrieved 26 May 2019.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Heaton, Donald D. (2006). A Consumers Guide on World Fruit. BookSurge Publishing. pp. 54–56. ISBN 978-1-4196-3955-5.
  6. ↑ "Durian". National Library Board, Singapore. Retrieved 11 November 2024.
  7. ↑ Brown 1997, pp. 22–33.
  8. ↑ O'Gara, E.; Guest, D. I.; Hassan, N. M. (2004). "Botany and Production of Durian (Durio zibethinus) in Southeast Asia" (PDF). In Drenth, A.; Guest, D. I. (eds.). Diversity and management of Phytophthora in Southeast Asia. ACIAR Monograph No. 114. Australian Centre for International Agricultural Research. pp. 180–186. ISBN 978-1-86320-405-7. Archived from the original (PDF) on 4 March 2011. Retrieved 20 November 2008.
  9. ↑ Teh, Bin Tean; Lim, Kevin; Yong, Chern Han; et al. (November 2017). "The draft genome of tropical fruit durian (Durio zibethinus)". Nature Genetics. 49 (11): 1633–1641. doi:10.1038/ng.3972. PMID 28991254. S2CID 9804756.
  10. ↑ Brown 1997, p. 2 See also pp. 5–6 on whether Linnaeus or Murray is the correct authority for the binomial name.
  11. ↑ Brown 1997, pp. 77–81
  12. ↑ "Varieties Registered For National Crop List". pvpbkkt.doa.gov.my. Archived from the original on 13 September 2021. Retrieved 13 September 2021.
  13. ↑ 13.0 13.1 Mengenali Variety Durian Popular di Malaysia (PDF). Jabatan Pertanian Malaysia. Archived (PDF) from the original on 12 July 2018. Retrieved 19 July 2019.
  14. ↑ 14.0 14.1 "How to Identify Musang King and D24". Year of the durian. 16 February 2013. Archived from the original on 6 May 2017. Retrieved 3 May 2017.
  15. ↑ Van Dyk, Mel (28 June 2019). "Durian mas hajah hasmah". The Independent Insight. Archived from the original on 26 September 2019. Retrieved 19 July 2019.
  16. ↑ 16.0 16.1 16.2 Ruwaida, Ismi Puji; Supriyadi; Parjanto (2009). "Variability analysis of Sukun durian plant (Durio zibethinus) based on RAPD marker". Nusantara Bioscience. 1 (2). Archived from the original on 14 August 2020. Retrieved 30 November 2020.
  17. ↑ "Durian Exporting Strategy, National Durian Database (กลยุทธการส่งออกทุเรียน)" (in Thai). Department of Agriculture, Thailand. Archived from the original on 18 August 2011. Retrieved 26 July 2010.
  18. ↑ Fuller, Thomas (8 April 2007). "Fans Sour on Sweeter Version of Asia's Smelliest Fruit". The New York Times. Archived from the original on 10 April 2009. Retrieved 20 November 2008.
  19. ↑ "Odourless durians to hit the market". The Nation. 23 May 2012. Archived from the original on 25 June 2012. Retrieved 21 June 2012.
  20. ↑ Svasti, Pichaya; Jariyasombat, Peerawat (22 April 2018). "Made in Thailand". Bangkok Post. No. Brunch. Retrieved 23 April 2018.
  21. ↑ Mellejor, Lilian (30 July 2018). "Davao City remains top producer of durian fruit". Philippine News Agency. Retrieved 20 April 2022.
  22. ↑ Osman, M. B.; Mohamed, Z. A.; Idris, S.; Aman, R. (1995). Tropical fruit production and genetic resources in Southeast Asia: Identifying the priority fruit species (PDF). International Plant Genetic Resources Institute (IPGRI). ISBN 978-92-9043-249-4. OCLC 723476105. Archived from the original on 30 September 2008. Retrieved 10 November 2017.
  23. ↑ "Durian Was Most Popular Imported Fruit in China Last Year With Imports of USD4.2 Billion". www.yicaiglobal.com. Retrieved 14 February 2023.
  24. ↑ 24.0 24.1 Fuller, Thomas; Bhaskar, Gabriela (16 June 2024). "China's Lust for Durian Is Creating Fortunes in Southeast Asia". The New York Times. Retrieved 17 June 2024.
  25. ↑ Rodrigues, Sueli; Silva, Ebenezer de Oliveira; De Brito, Edy Sousa (5 January 2018). Exotic Fruits Reference Guide. Academic Press. p. 169. ISBN 978-0-12-803153-7. Retrieved 20 April 2022.
  26. ↑ 26.0 26.1 26.2 <ref name="Wallace">Wallace, Alfred Russel (1856). "On the Bamboo and Durian of Borneo". Archived from the original on 2008-10-06. https://web.archive.org/web/20081006070444/http://www.wku.edu/~smithch/wallace/S027.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2008-11-20. 
  27. ↑ Wallace, Alfred Russel (1886). The Malay Archipelago: The land of the orang-utang and the bird of paradise. London: Macmillan & Co. pp. 74–75. Retrieved 4 June 2010.
  28. ↑ Burgess, Anthony (1993) [1956]. The Long Day Wanes: A Malayan Trilogy. W. W. Norton & Company. p. 68. ISBN 978-0-393-30943-0. Archived from the original on 20 October 2021. Retrieved 6 October 2020.
  29. ↑ Winokur, Jon, ed. (2003). The Traveling Curmudgeon: Irreverent Notes, Quotes, and Anecdotes on Dismal Destinations, Excess Baggage, the Full Upright Position, and Other Reasons Not to Go There. Sasquatch Books. p. 102. ISBN 978-1-57061-389-0.
  30. ↑ 'World's smelliest fruit' now banned from Bangkok buses". The Star. 4 May 2023. Retrieved 26 November 2024.
  31. ↑ Teh, Bin Tean; Lim, Kevin; Yong, Chern Han; Ng, Cedric Chuan Young; Rao, Sushma Ramesh; Rajasegaran, Vikneswari; Lim, Weng Khong; Ong, Choon Kiat; Chan, Ki; Cheng, Vincent Kin Yuen; Soh, Poh Sheng; Swarup, Sanjay; Rozen, Steven G.; Nagarajan, Niranjan; Tan, Patrick (9 October 2017). "The draft genome of tropical fruit durian (Durio zibethinus)". Nature Genetics. 49 (11): 1633–1641. doi:10.1038/ng.3972. PMID 28991254. S2CID 9804756.
  32. ↑ Aziz, Nur A.; Jalil, Abbe M. (13 March 2019). "Bioactive compounds, nutritional value, and potential health benefits of indigenous durian (Durio zibethinus Murr.): A review". Foods. 8 (3): E96. doi:10.3390/foods8030096. PMC 6463093. PMID 30871187.
  33. ↑ Fischer, Nadine S.; Steinhaus, Martin (11 December 2019). "Identification of an Important Odorant Precursor in Durian: First Evidence of Ethionine in Plants". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 68 (38): 10397–10402. doi:10.1021/acs.jafc.9b07065. PMID 31825619. S2CID 209329891.
  34. ↑ Marinelli, Janet, ed. (1998). Brooklyn Botanic Garden Gardener's Desk Reference. Henry Holt and Co. p. 691. ISBN 978-0-8050-5095-0.
  35. ↑ McGee, Harold (2004). On Food and Cooking (Revised ed.). Scribner. p. 379. ISBN 978-0-684-80001-1.
  36. ↑ Davidson, Alan (1999). The Oxford Companion to Food. Oxford University Press. p. 263. ISBN 978-0-19-211579-9.
  37. ↑ ^ Brown 1997, pp. 56–59
  38. ↑ Brown 1997, pp. 56–59
  39. ↑ Traditional Cuisine". Sabah Tourism Promotion Corporation. Archived from the original on 29 September 2008. Retrieved 20 November 2008.
  40. ↑ Vaisutis, Justine; Bedford, Neal; Elliott, Mark; Ray, Nick; Berkmoes, Ryan Ver (2007). Indonesia (Lonely Planet Travel Guides). Lonely Planet Publications. p. 83. ISBN 978-1-74104-435-5.
  41. ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; Aziz নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
  42. ↑ Brown 1997, পৃষ্ঠা 3
  43. ↑ Yule, Henry; Burnell, Arthur Coke (1996) [1886]. "Durian, Dorian". Hobson-Jobson: The Anglo–Indian Dictionary. Wordsworth Editions. p. 332. ISBN 978-1853263637. Archived from the original on 1 April 2017. Retrieved 15 December 2015.
  44. ↑ Banfield, E. J. (1911). My Tropic Isle. T. Fisher Unwin. Archived from the original on 7 October 2008. Retrieved 20 November 2008.
  45. ↑ Shan, Lee Ying (13 September 2023). "Demand for the world's smelliest fruit has soared 400%, fueled by China's 'craze'". cnbc.com. CNBC. Retrieved 15 September 2023.
  46. ↑ Brown 1997, p. 51.
  47. ↑ Brown 1997, p. 51.
  48. ↑ "Durians and booze: worse than a stinking hangover". New Scientist. 16 September 2009. Archived from the original on 22 September 2009. Retrieved 15 October 2009.
  49. ↑ Burkill, I. H.; Haniff, M. (1930). "Malay village medicine, prescriptions collected". Gardens Bulletin Straits Settlements (6): 176–177.
  50. ↑ Huang, Kee C. (1998). The Pharmacology of Chinese Herbs (Second ed.). CRC Press. p. 2. ISBN 978-0-8493-1665-4.
  51. ↑ McElroy, Anne; Townsend, Patricia K. (2003). Medical Anthropology in Ecological Perspective. Westview Press. p. 253. ISBN 978-0-8133-3821-7.
  52. ↑ Huang, Kee C. (1998). The Pharmacology of Chinese Herbs (Second ed.). CRC Press. p. 2. ISBN 978-0-8493-1665-4.
  53. ↑ Stevens, Alan M. (2000). Schmidgall-Tellings, A. (ed.). A Comprehensive Indonesian–English Dictionary. Ohio University Press. p. 255. ISBN 978-0-8214-1584-9.
  54. ↑ Vetterling, Herman (2003) [1923]. Illuminate of Gorlitz or Jakob Bohme's Life and Philosophy, Part 3. Kessinger Publishing. p. 1380. ISBN 978-0-7661-4788-1.
  55. ↑ Airriess, Christopher (2020). "Trade, Tourism and the Environment in Asia's Durian Boom". Focus on Geography (American Geographical Society) খণ্ড 63. doi:10.21690/foge/2020.63.6f. http://www.focusongeography.org/publications/articles/durian/index.html. 
  56. ↑ Rahman, Serina (2020). "Malaysia and the Pursuit of Sustainability". Southeast Asian Affairs খণ্ড 2020: 214–215. 
  57. ↑ Mursyidin, Dindin Hidayatul; Makruf, Muhammad Irfan; Badruzsaufari et al. (2022). "Molecular diversity of exotic durian (Durio spp.) germplasm: a case study of Kalimantan, Indonesia". Journal of Genetic Engineering and Biotechnology খণ্ড 20 (1): 39. doi:10.1186/s43141-022-00321-8. PMID 35230532. 
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=ডুৰিয়ান&oldid=453672"ৰ পৰা অনা হৈছে