ঢাকা ক্লাব

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা
এইটো এটা অনূদিত বা অনুবাদ চলি থকা প্ৰবন্ধ। ইয়াৰ তাৎপৰ্য্য কেইবাটাও হ'ব পাৰে।
ঢাকা ক্লাব লিমিটেড
প্ৰতিষ্ঠা ১৯১১ চনৰ ১৯ আগষ্ট
ধৰণ সামাজিক ক্লাব, ক্ৰীড়া আৰু বিনোদন
প্ৰধান  কাৰ্যালয় শ্বাহবাগ, ঢাকা, বাংলাদেশ
অঞ্চল ১, মৌলানা আব্দুল হামিদ খান ভাষানী ৰোড, শ্বাহবাগ, ঢাকা - ১০০০, বাংলাদেশ
সদস্যপদ ৪৫০০
আনুষ্ঠানিক  ভাষা ইংৰাজী
ৰাষ্ট্ৰপতি শ্ৰী আশ্ৰাফুজ্জামান খান (পুটন)
ৱেবছাইট http://www.dhakaclubltd.com/

ঢাকা ক্লাব (ইংৰাজী: Dhaka Club) হৈছে ঢাকাৰ আটাইতকৈ পুৰণি বিনোদন সংস্থা আৰু অভিজাত ক্লাবৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ। মূলতঃ ই আছিল ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ সৰ্বশ্বেত সংগঠন।

বিৱৰণ[সম্পাদনা কৰক]

ঢাকা ক্লাবক "এখন উন্মাদ চহৰৰ শান্তিৰ অ'এচিছ, কেইবা একৰ লন, টেনিছ ক'ৰ্ট, পঢ়া কোঠাৰ সৈতে ঔপনিৱেশিক ধ্বংসাৱশেষ" বুলি অভিহিত কৰা হৈছে।[1] মন কৰিবলগীয়া যে "প্ৰকৃত পুৰণি স্কুলৰ ঢাকা সম্পদ আৰু ৰাজনৈতিক ক্ষমতাই এই বিনোদন ক্লাবটোক ঘৰ বুলি কয়। কিম্বনৰ সময়ত চহৰখন ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ে শাসন কৰে; শান্তিৰ সময়ত চহৰখন ঢাকা ক্লাবে নিয়ন্ত্ৰণ কৰে।" [2]

ক্লাবটো শ্বাহবাগ ছেক্সনৰ সমীপত অৱস্থিত। ইয়াৰ চাৰিওফালে ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়, বাংলাদেশ ৰাষ্ট্ৰীয় সংগ্ৰহালয়, হোটেল শ্বেৰাটন, BIRDEM হাস্পতাল, ৰমনা পাৰ্ক আৰু সুহৰাৱাৰ্ডি উদ্যান।[3]

ক্লাবটোত সভা আৰু আলোচনা চক্ৰৰ সুবিধা আছে, লগতে হল ৰুম, অতিথি-কক্ষ, পাকঘৰ আৰু ডাইনিং ৰুম, খেলা ক'ৰ্ট আৰু টেবুল টেনিছ, বিলিয়াৰ্ড, কাৰ্ড, স্কোয়াছ, আৰু লন টেনিছৰ বাবে কোঠা, আৰু এটা চুইমিং পুল আছে।[3] কাঠৰ পেনেলযুক্ত ক্লাব হাউচটো ঢাকাৰ ব্ৰিটিছ ৰাজ যুগৰ কেইটামান অট্টালিকাৰ ভিতৰত অন্যতম। ঢাকা ক্লাবত তিনিখন মাটিৰ টেনিছ ক’ৰ্ট আৰু দুখন স্কোয়াছ ক’ৰ্ট আছে।[4] পূৰ্বৰ সময়ত ইনড’ৰ আৰু আউটড’ৰ খেল ক্লাবৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্য আছিল। বৰ্তমান ই সাংস্কৃতিক কাৰ্যকলাপৰ প্ৰতি যথেষ্ট গুৰুত্ব দিয়ে।[3]

ইতিহাস[সম্পাদনা কৰক]

২০ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ৰমনা ৰেচকোৰ্ছৰ পেভিলিয়ন, জিমখানা ক্লাবৰ সৈতে একেলগে মালিকানাধীন আৰু পৰিচালনা কৰা
১৮৯০ চনৰ পুৰণি ক্লাব হাউচ

এই ক্লাবৰ উৎপত্তি ১৮২৫ চনত পুৰণি ঢাকাৰ ইউৰোপীয় বাসিন্দাসকলে ভিক্টোৰিয়া পাৰ্কত (বৰ্তমান বাহাদুৰ শ্বাহ পাৰ্ক নামেৰে জনাজাত) জেণ্টলমেন ক্লাব নামেৰে স্থাপন কৰিছিল।[5] আৰ্মেনিয়ান ক্লাব বা আণ্টাগাৰ (আদাগাৰ বা গছিপ হাউছৰ দুৰ্নীতি) নামেৰে জনাজাত এটা পুৰণি ক্লাবৰ ঠাইত ইয়াক স্থাপন কৰা হৈছিল। শেষ নামটোৱে ইয়াৰ নাম উদ্যানখনলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছিল যিখন উদ্যানখনক অন্তগৰ ময়দান (আন্তঘৰ ফিল্ড) নামেৰে জনাজাত হৈছিল।[5][6] ক্লাবটো আন ঠাইলৈ স্থানান্তৰিত হোৱাৰ পিছত ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীয়ে ১৮৬২ চনত এই মাটি ক্ৰয় কৰে।[6] ১৮৫১ চনত ইউৰোপীয়সকলৰ লগতে স্থানীয় অভিজাত শ্ৰেণীৰ লোকসকলৰ সহায়ত ক্লাবৰ চৌহদ ৰমনালৈ স্থানান্তৰিত হয়। ঢাকা ক্লাবৰ মাটি ঢাকা নবাব পৰিয়ালৰ পৰা তেওঁলোকৰ শ্বাহবাগ বাগিচাৰ পৰা লিজত দিয়া হৈছিল।[3][5][6]

১৯০৫ চনত বংগ বিভাজনৰ পিছত ঢাকাক নতুন প্ৰদেশ পূৰ্ববংগ আৰু অসমৰ ৰাজধানী কৰা হয়। নতুন প্ৰদেশখন শাসন কৰিবলৈ অহা ব্ৰিটিছ সাধাৰণ নাগৰিকসকলে এটা ছ’চিয়েল ক্লাবৰ প্ৰয়োজন অনুভৱ কৰিছিল।[3] কলকাতাৰ বেংগল ক্লাবৰ মডেলৰ আৰ্হিত এই ক্লাবটো ফেশ্বন কৰা হৈছিল। ১৯১১ চনৰ ১৯ আগষ্টত পঞ্জীয়ন কৰা হয় আৰু ১৮৮২ চনৰ ভাৰতীয় কোম্পানী আইন অনুসৰি ১৯১১ চনৰ ১৪ ছেপ্টেম্বৰত ইয়াক আইনী মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়।[5] প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্যসকল আছিল লেফটেনেণ্ট কৰ্ণেল ই এ হল (চিভিল চাৰ্জন, ঢাকা), চি আৰ ব্ৰাইয়ান, এইচ জি বালি (কমাণ্ডেণ্ট, মিলিটাৰী পুলিচ বেটেলিয়ন, ঢাকা), জে ৰেনি (পি ডব্লিউ ডি, ঢাকা), আৰু ভাৰতীয় আৰক্ষীৰ জে এছ উইলছন আৰু এ টি হেলিডে, ঢাকা।[3]

"১৯১১ চনত ব্ৰিটিছে বংগক পুনৰ একত্ৰিত কৰি ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয় আৰু ঢাকা ক্লাবৰ সৈতে ক্ষতিপূৰণ দিছিল।" [2] ১৯২০ আৰু ৩০ চনত ক্লাবৰ সদস্য সংখ্যা দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পায় কাৰণ পাটৰ ব্যৱসায়, ভাপ নেভিগেচন, ৰেলপথ আৰু বাগিচা পৰিচালনাৰ সৈতে জড়িত বহু ইউৰোপীয়ই ঢাকালৈ আহিছিল। বহু সদস্য আছিল মিণ্টো ৰোডৰ উচ্চ পদস্থ ব্ৰিটিছ বিষয়া। স্থানীয় অভিজাত শ্ৰেণীকে ধৰি থলুৱা জনসংখ্যাক অনুমতি দিয়া হোৱা নাছিল, আনহাতে এংলো-ইণ্ডিয়ানসকলৰ সম্পূৰ্ণ প্ৰৱেশ আছিল।[7]

ক্লাবৰ ৰেচকোৰ্চত ঘোঁৰা দৌৰৰ বিজয়ীসকলক ট্ৰফী বিতৰণ কৰি থকা মেজৰ জেনেৰেল উমৰাও খান আৰু ন্যায়াধীশ চৈয়দ মাহবুব মুৰ্শ্বেদ।

১৯৪১ চনত বংগৰ গৱৰ্ণৰে ৫২৪ বিঘা (১৭৩ একৰ) ভূমি ঢাকা ক্লাবক লিজত দিছিল। ক্লাবে এই মাটিখিনি ব্যৱহাৰ কৰি ৰেচকোৰ্চ (ৰমনা ৰেচকোৰ্চ নামেৰে জনাজাত, এতিয়া ৰমনা গাৰ্ডেনলৈ ৰূপান্তৰিত), গলফ খেলপথাৰ, ক্লাবৰ ভৱন আৰু খেলপথাৰ গঢ়ি তুলিছিল।[3] এই গলফ খেলপথাৰখন দক্ষিণ এছিয়াৰ অন্যতম পুৰণি গলফ খেলপথাৰ, আৰু ইয়াৰ মালিক আৰু পৰিচালনা আছিল ঢাকা ক্লাব আৰু ওচৰৰ জিমখানা ক্লাবে একেলগে।[8] শ্বাহবাগ বাগিচাৰ বিপৰীত ফালে অৱস্থিত জিমখানা ক্লাবেও ঢাকা ক্লাবৰ সৈতে মিলি ৰেচকোৰ্ছক পৃষ্ঠপোষকতা কৰিছিল।[9] বাংলাদেশ মুক্তি যুদ্ধৰ সময়ত কেইজনমান কৰ্মচাৰীৰ বাহিৰে ক্লাবটো বন্ধ আছিল। ১৯৭১ চনৰ ২৬ মাৰ্চত পাকিস্তানী সেনাই ক্লাবত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে যদিও নেপালী নিৰাপত্তাৰক্ষী মধুৰাজে প্ৰৱেশ কৰিবলৈ বাধা আৰোপ কৰে। তেওঁক আন কেইজনমান কৰ্মচাৰীৰ সৈতে পাকিস্তান সেনাই বলপূৰ্বকভাৱে ক্লাবত প্ৰৱেশ কৰাৰ পিছত ফাঁচী দিয়ে। বাংলাদেশৰ স্বাধীনতাৰ পাছত ক্লাবটোৱে অধিক বঙালী বৈশিষ্ট্যৰ লগত খাপ খুৱাই ল’লে। ১৯৭৩ চনত ই ক্লাবৰ লেটাৰ হেডক বঙালীলৈ সলনি কৰে। ১৯৭৮ চনত গীতিয়াৰা সফিয়া চৌধুৰী ক্লাবৰ প্ৰথম মহিলা সদস্য হিচাপে পৰিগণিত হয়।[10] একবিংশ শতিকাত ক্লাবটোৱে মাত্ৰ প্ৰায় ৫ একৰ (২০,০০০ মিটাৰ বৰ্গফুট) মাটিহে নিজৰ নিয়ন্ত্ৰণত ৰাখি আহিছিল, কিয়নো বাকীখিনি বাংলাদেশ চৰকাৰে অধিগ্ৰহণৰ দ্বাৰা অতিক্ৰম কৰিছে।[3][5]

নিয়মসমূহ[সম্পাদনা কৰক]

ক্লাবটো এজন সভাপতি আৰু ১০জন সদস্যৰে গঠিত কাৰ্যনিৰ্বাহক সমিতিৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয় যিসকলক সাধাৰণ সভাত এবছৰৰ বাবে নিৰ্বাচিত কৰা হয়।[3] ভোটাধিকাৰ ১৫০০ স্থায়ী আৰু আজীৱন সদস্যৰ লগতে সাধাৰণ সদস্যৰ মাজত সীমাবদ্ধ। যিয়ে এটা অতি সুবিধাপ্ৰাপ্ত কোম্পানী গঠন কৰে। সেই মুঠ ১৫০০ৰ সংখ্যা কঠোৰভাৱে সুৰক্ষিত যদিও যিকোনো সদস্যই পদত্যাগ কৰি নিজৰ উত্তৰাধিকাৰীক মনোনীত কৰিব পাৰে। অতীত এজন সভাপতিয়ে পদত্যাগ কৰিবলৈ বাধ্য হৈছিল কাৰণ তেওঁ “ভুলতে” এই সীমা সেই সংখ্যা অতিক্ৰম কৰিবলৈ অনুমতি দিছিল।[2] বাৰ্ষিক মাচুলৰ বিনিময়ত বিদেশীয়ে সদস্য হ’ব পাৰে।[11] কিন্তু সদস্যসকল বিভিন্ন শ্ৰেণীৰ যেনে আজীৱন সদস্য, সাধাৰণ সদস্য, সন্মানীয় সদস্য, বিশেষ সদস্য, প্ৰতিৰক্ষা বাহিনীৰ বিষয়া। ২০১৬ চনত ক্লাবটোৰ মুঠ সদস্যৰ সংখ্যা আছিল ৩,১২০, যিটো সংখ্যাক সৰ্বোচ্চ সদস্যৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়।[3]

ৰাজৰ সময়ৰ পৰাই নিয়ম-নীতি একেই আছে। লাউঞ্জ, বাৰ, ডাইনিং ৰুম বা কাৰ্ড ৰুমত কোনো স্থানীয় লোকক সোমাব নোৱাৰিব।[2] ঢাকা ক্লাবে দিয়া একমাত্ৰ ৰেহাই হ’ল ইয়াৰ চৌহদৰ ভিতৰত ঢিলা কুৰ্তাৰ অনুমতি দিয়া।[2] পুৰুষৰ বাবে ড্ৰেছৰ নিয়ম হ’ল কলাৰযুক্ত চাৰ্ট আৰু ঢাকি থোৱা জোতা।[11]

লগতে চাওক[সম্পাদনা কৰক]

তথ্যসূত্ৰসমূহ[সম্পাদনা কৰক]

  1. ↑ Malcolm Miles, Iain Borden and Tim Hall, The City Cultures Reader, page 77, Psychology Press, 2000, আই.এচ.বি.এন. 9780415207348
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 M. J. Akbar, Byline, page 111, Chronicle Books, 2003, আই.এচ.বি.এন. 9788180280030
  3. ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 Islam, Sirajul (2012). "Dhaka Club". In Islam, Sirajul; Jamal, Ahmed A.. Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second সম্পাদনা). Asiatic Society of Bangladesh. http://en.banglapedia.org/index.php?title=Dhaka_Club. 
  4. ↑ Bangladesh, post report, page 12, U.S. Dept. of State, 1985
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 Muntasir Mamun, "ঢাকা: স্মৃতি বিস্মৃতিৰ নগৰী" (Dhaka, Smriti Bismritir Nogori), 3rd Edition, 4th Printing, January 2004, Ananya Publishers, Dhaka, Page 104, আই.এচ.বি.এন. 9844121043।
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Sirajul Islam, Journal of the Asiatic Society of Bangladesh: Humanities (Vol. 45, Issue 1), page 39, Asiatic Society of Bangladesh, 2000
  7. ↑ Nehal Adil (16 February 2013). "Anglo-Indians in Dhaka". Financial Express (Dhaka). http://www.thefinancialexpress-bd.com/old/index.php?ref=MjBfMDJfMTZfMTNfMV85OV8xNjAzNDI=. 
  8. ↑ "Dhaka Club denies charge of grabbing". Financial Express (Dhaka). 12 November 2007. http://www.thefinancialexpress-bd.com/old/2007/11/12/17006.html. 
  9. ↑ SD Khan (11 November 2005). "The Race Course Maidan That Once Was". Star Weekend Magazine (The Daily Star). Archived from the original on 13 January 2014. https://web.archive.org/web/20140113032646/http://archive.thedailystar.net/magazine/2005/11/01/retrospect.htm. 
  10. ↑ Amin, Aasha Mehreen. "Aging Remarkably Well". Star Weekend Magazine. The Daily Star. Archived from the original on 26 March 2016. https://web.archive.org/web/20160326105131/http://archive.thedailystar.net/magazine/2008/08/05/anniversary.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 14 November 2016. 
  11. ↑ 11.0 11.1 Mikey Leung and Belinda Meggitt (ed.), Bangladesh, page 147, Bradt Travel Guides, 2012, আই.এচ.বি.এন. 9781841624099

স্থানাংক: 23°44′19.13″N 90°23′49.65″E / 23.7386472°N 90.397125°E / 23.7386472; 90.397125

"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=ঢাকা_ক্লাব&oldid=396040"ৰ পৰা অনা হৈছে