পাৰ্থক্যসূচক নাৰীবাদ
পাৰ্থক্যসূচক নাৰীবাদ (ইংৰাজী: Difference feminism) হৈছে আমেৰিকাৰ নাৰীবাদৰ সমতা-বনাম-পাৰ্থক্য বিতৰ্কৰ সময়ত[1] বিকশিত হোৱা এটা শব্দ যাৰ অন্তৰ্নিহিত অৰ্থ হৈছে পুৰুষ আৰু মহিলা পৃথক, তেওঁলোকৰ ওপৰত কোনো মূল্যবোধৰ বিচাৰ ৰাখিব নোৱাৰি আৰু লিংগৰ ব্যক্তি হিচাপে দুয়োৰে সমান নৈতিক মৰ্যাদা আছে ৷[2]
পাৰ্থক্যসূচক নাৰীবাদৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয়তাবাদৰ প্ৰতি দায়বদ্ধতাৰ প্ৰয়োজন নাছিল। নাৰীবাদৰ অধিকাংশ ভাগেই যুক্তি দিয়া নাছিল যে নাৰীত্ব আৰু পৰম্পৰাগতভাৱে নাৰীসুলভ মূল্যবোধৰ মাজত জৈৱিক, অন্তৰ্নিহিত, অ-ঐতিহাসিক বা অন্যথা অপৰিহাৰ্য সম্পৰ্ক আছে।[3] নাৰীবাদীসকলে কেৱল এই কথা স্বীকাৰ কৰিবলৈ বিচাৰিছিল যে, বৰ্তমান সময়ত নাৰী আৰু পুৰুষৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে আৰু তেওঁলোকে বিমুদ্ৰাকৃত "নাৰী" বৈশিষ্ট্যৰ সন্ধান কৰিবলৈ বিচাৰিছিল।[4] এই বৈচিত্ৰ্যৰ পাৰ্থক্য নাৰীবাদক লিংগ নাৰীবাদ বুলিও কোৱা হয়।[5][6][7]
ইতিহাস[সম্পাদনা কৰক]
"পাৰ্থক্যসূচক" নাৰীবাদী দৃষ্টিভংগী ১৯৮০ চনত বিকশিত হৈছিল৷ আংশিকভাৱে জনপ্ৰিয় উদাৰ নাৰীবাদৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে এই নাৰীবাদ বিকশিত হৈছিল; যিয়ে নাৰীৰ প্ৰতি সম ব্যৱহাৰৰ যুক্তি আগবঢ়াবলৈ নাৰী আৰু পুৰুষৰ মাজৰ সাদৃশ্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। পাৰ্থক্যসূচক নাৰীবাদে এতিয়াও পুৰুষ আৰু মহিলাৰ মাজত সমতাৰ লক্ষ্য ৰাখিছে যদিও পুৰুষ আৰু মহিলাৰ মাজৰ পাৰ্থক্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি যুক্তি আগবঢ়াইছিল যে পুৰুষ আৰু মহিলা, আৰু পুৰুষ আৰু নাৰী মূল্যবোধক সমানে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ সাদৃশ্য থকাটো জৰুৰী নহয়৷।[8]উদাৰ নাৰীবাদৰ লক্ষ্য আছিল সমাজ আৰু আইনক লিংগ নিৰপেক্ষ কৰা, কিয়নো ই উদাৰ গণতন্ত্ৰৰ ভিতৰত লিংগ পাৰ্থক্যক স্বীকৃতি দিয়াক অধিকাৰ আৰু অংশগ্ৰহণৰ বাধা হিচাপে দেখিছিল৷ আনহাতে পাৰ্থক্য নাৰীবাদে ধাৰণা কৰিছিল যে লিংগ নিৰপেক্ষতাই নাৰীক ক্ষতি কৰে ।[9]
পাৰ্থক্যসূচক নাৰীবাদে ঊনবিংশ শতিকাৰ আগৰ চিন্তাৰ ধাৰাসমূহৰ ওপৰত আধাৰিত হৈছিল৷ উদাহৰণস্বৰূপে জাৰ্মান লেখিকা এলিছ অ’লছনাৰৰ ৰচনাৰ কথা ক'ব পাৰি৷ য’ত কোৱা হৈছিল যে নাৰীক পূৰ্বতে কেৱল পুৰুষৰ ক্ষেত্ৰ আৰু প্ৰতিষ্ঠানত (যেনে ৰাজহুৱা জীৱন, বিজ্ঞান) প্ৰৱেশৰ অনুমতি দিয়া উচিত নহয়৷ উদাহৰণস্বৰূপে জাৰ্মান লেখিকা এলিছ অলছনাৰৰ কাম যিয়ে কৈছিল যে কেৱল নাৰীক পূৰ্বতে কেৱল পুৰুষৰ ক্ষেত্ৰ আৰু প্ৰতিষ্ঠানত প্ৰৱেশৰ অনুমতি দিয়াই নহয়, সেই প্ৰতিষ্ঠানসমূহেও পৰম্পৰাগতভাৱে বিমুদ্ৰাকৰণ কৰা নাৰীসুলভ নৈতিকতাৰ মূল্যক স্বীকৃতি দিয়া ধৰণে পৰিৱৰ্তন হোৱাৰ আশা কৰা উচিত।[3] বহু নাৰীবাদীয়ে "পাৰ্থক্যসূচক নাৰীবাদ" বাক্যাংশটোক "নাৰীবাদে কি পাৰ্থক্য আনে?" ধৰণে পৰ্যবেক্ষণ কৰে৷ তাৰ ভিতৰত তেওঁলোকে বিজ্ঞানৰ অনুশীলনকো অন্তৰ্ভুক্ত কৰে৷ কেতিয়াবা সেই প্ৰশ্নটো "পুৰুষ আৰু মহিলাৰ মাজত কি পাৰ্থক্য আছে"?জাতীয় কৌতূহললৈ ৰূপান্তৰিত হয়৷[3]
১৯৯০ চনত নাৰীবাদীসকলে "পাৰ্থক্য" বনাম "সমতা"ৰ বাইনাৰী যুক্তিটোক সম্বোধন কৰিছিল। তেওঁলোকে ইয়াৰ পৰা বিশেষকৈ উত্তৰ আধুনিক আৰু/বা বিগঠনবাদী পদ্ধতিৰে আগবাঢ়িছিল যিয়ে হয় ভাঙি পেলায় বা সেই দ্বৈততাক নিৰ্ভৰশীল নহয় বুলি ক'ব খোজে।[1][10][11]
লিংগ অত্যাৱশ্যকীয়তাবাদ[সম্পাদনা কৰক]
কিছুমানে যুক্তি দিছে যে মনোবিজ্ঞানী কেৰল গিলিগান আৰু উগ্ৰ নাৰীবাদী ধৰ্মতত্ত্ববিদ মেৰী ডেলীৰ দৰে কিছুমান বিশিষ্ট দ্বিতীয় ঢৌৰ নাৰীবাদীৰ চিন্তাধাৰা অত্যাৱশ্যকীয়। দৰ্শনত আৱশ্যকতাবাদ হৈছে এই বিশ্বাস যে "(অন্ততঃ কিছুমান) বস্তুৰ (অন্ততঃ কিছুমান) অপৰিহাৰ্য ধৰ্ম থাকে"।[12] যৌন ৰাজনীতিৰ ক্ষেত্ৰত আৱশ্যকতাবাদৰ অৰ্থ এইটোৱেই লোৱা হয় যে "মহিলা" আৰু "পুৰুষ"ৰ স্থিৰ সত্তা বা অত্যাৱশ্যকীয় গুণ (যেনে আচৰণ বা ব্যক্তিত্বৰ বৈশিষ্ট্য) আছে যিবোৰ সলনি কৰিব নোৱাৰি। কিন্তু ডেলি আৰু গিলিগানৰ অত্যাৱশ্যকীয় ব্যাখ্যাক কিছুমান নাৰীবাদী পণ্ডিতে প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে, যিসকলে যুক্তি আগবঢ়ায় যে "অত্যাৱশ্যকতাবাদ"ৰ অভিযোগক প্ৰমাণৰ ভিত্তিত তাত্ত্বিক সমালোচনাতকৈ নিৰ্যাতনৰ শব্দ হিচাপেহে বেছি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[13][14] ইয়াত গিলিগান বা ডেলিৰ মতামত সঠিকভাৱে প্ৰতিফলিত নহয়।[13][15]
তথ্যসূত্ৰ[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ 1.0 1.1 Scott, Joan (1988). "Deconstructing Equality-Versus-Difference: Or, the Uses of Post-structuralist Theory for Feminism". Feminist Studies খণ্ড 14 (1): 33–50. doi:10.2307/3177997.
- ↑ "Carol Gilligan". Psychology's Feminist Voices. Archived from the original on 2020-02-22. https://web.archive.org/web/20200222094212/http://www.feministvoices.com/carol-gilligan। আহৰণ কৰা হৈছে: 2017-05-10.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Schiebinger, Londa (2000). "Has Feminism Changed Science?". Signs খণ্ড 25 (4): 1171–1175. doi:10.1086/495540. PMID 17089478.
- ↑ Grande Jensen, Pamela. Finding a New Feminism: Rethinking the Woman Question for Liberal Democracy. পৃষ্ঠা. 2 footnote 4.
- ↑ Tandon, Neeru. Feminism: A Paradigm Shift. পৃষ্ঠা. 68.
- ↑ Fowler, Robert Booth (1999). Enduring Liberalism: American Political Thought Since the 1960s. University Press of Kansas. পৃষ্ঠা. 133. ISBN 978-0-70-060974-1. https://books.google.com/books?id=kMcPAQAAMAAJ&q=%22gender+feminism%22+%22difference+feminism%22.
- ↑ Ford, Lynne E. (2008). Encyclopedia of Women and American Politics. প্ৰকাশক New York: Facts on File. পৃষ্ঠা. 187. ISBN 978-0-81-605491-6. https://books.google.com/books?id=cVtFJ5tvINsC&q=%22gender+feminists%22+%22difference+feminists%22.
- ↑ Voet, Rian (1998). Feminism and Citizenship. SAGE Publications Ltd.
- ↑ Grande Jensen, Pamela. Finding a New Feminism: Rethinking the Woman Question for Liberal Democracy. পৃষ্ঠা. 3.
- ↑ Bock, Gisela; James, Susan (1992). Beyond Equality and Difference. Routledge. ISBN 9780415079891.
- ↑ Voet, Rian (1998). Feminism and Citizenship. প্ৰকাশক London: SAGE Publications Ltd. ISBN 9781446228043.
- ↑ "Accidental vs Essential Properties". Stanford Encyclopedia of Philosophy. https://plato.stanford.edu/entries/essential-accidental/। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 March 2017.
- ↑ 13.0 13.1 Heyes, Cressida J. (1997). "Anti-Essentialism in Practice: Carol Gilligan and Feminist Philosophy". Hypatia খণ্ড 13 (3): 142–163. doi:10.1111/j.1527-2001.1997.tb00009.x.
- ↑ Braidotti, Rosi (1992). "Essentialism" in Feminism and Psychoanalysis: A Critical Dictionary.
- ↑ Suhonen, Marja (2000). "Toward Biophilic Be-ing: Mary Daly's Feminist Metaethics and the Question of Essentialism" in Feminist Interpretations of Mary Daly. Penn State University Press. পৃষ্ঠা. 112.