বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদ
বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদ (ইংৰাজী: Analytical Feminism) হৈছে নাৰীবাদী বিষয়ত বিশ্লেষণাত্মক ধাৰণা আৰু পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা আৰু পৰম্পৰাগতভাৱে বিশ্লেষণাত্মক দাৰ্শনিকসকলৰ আগ্ৰহৰ বিষয়ত নাৰীবাদী ধাৰণা আৰু অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰয়োগ কৰা এক দৰ্শন। সকলো নাৰীবাদীৰ দৰেই বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদীসকলেও যৌনতাবাদ আৰু এণ্ড্ৰকেন্দ্ৰিকতাক স্বীকৃতি আৰু প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰাত অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে।[1]
“বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদ” শব্দটো ১৯৯০ চনৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই আৰম্ভ হৈছিল যেতিয়া ইউনিভাৰ্চিটি অৱ মেছাচুচেটছ লৱেলত "ছ'চাইটি ফৰ এনালাইটিকেল ফেমিনিজম" মুকলি কৰা হৈছিল।[2] ইয়াক বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদৰ সম্পৰ্কীয় বিষয়সমূহ আলোচনা আৰু পৰীক্ষা কৰাৰ সুযোগ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আংশিকভাৱে উত্তৰ আধুনিকতাবাদ আৰু উত্তৰ-গাঁথনিবাদৰ অধিক প্ৰচলিত প্ৰভাৱৰ বিপৰীতমুখীতা আৰু বিশ্লেষণাত্মক দৰ্শন যে সহজাতভাৱে বা অমুক্তিযোগ্যভাৱে পুৰুষ-পক্ষপাতমূলক নহয়, সেই কথাও প্ৰমাণ কৰিবলৈ ইয়াক সময়বিশেষে উল্লেখ কৰা হয়। বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদীসকলে কিছুমান মূল ধাৰণা, যেনেঃ সত্য, যুক্তি, বস্তুনিষ্ঠতা, এজেন্সী আৰু স্বায়ত্তশাসন পুনৰুদ্ধাৰ কৰাৰ চেষ্টা কৰিছে, কাৰণ এই দুয়োটা নীতিগতভাৱে বাধ্যতামূলক হোৱাৰ লগতে কিছুমান দিশত নাৰীৰ বাবে মুক্তিদায়ক আৰু শক্তিশালী। এই ধাৰণাসমূহৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহৈ বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদে বিশ্লেষণাত্মক দৰ্শনৰ ঐতিহাসিক ক্ষেত্ৰ যেনেঃ ভাষা দৰ্শন, জ্ঞানতত্ত্ব, আধ্যাত্মিকতা আৰু বিজ্ঞান দৰ্শনত অৰিহণা যোগাইছে।[3]
১৯৯৫ চনত আমেৰিকাৰ দাৰ্শনিক আলোচনী হাইপাটিয়াই মূলসুঁতিৰ এংলো-আমেৰিকান বিশ্লেষণাত্মক প্ৰেক্ষাপটত আৰু নাৰীবাদী দাৰ্শনিক স্থিতিৰ পৰিসৰত বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদৰ অৰ্থ স্পষ্ট কৰি এটা বিশেষ সংখ্যা[4] প্ৰকাশ কৰে। এই সংখ্যাত কেনছাছ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এন কাড, কেলিফৰ্ণিয়া ষ্টেট ইউনিভাৰ্চিটি লছ এঞ্জেলছৰ এন গেৰী আৰু ৱাশ্বিংটন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ লিন হেংকিনছন নেলচনৰ দৰে লেখকে প্ৰস্তাৱ দিছিল যে বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদক সাধাৰণতে কেৱল বিশ্লেষণাত্মক দাৰ্শনিকসকলেই নহয়, একাডেমিক নাৰীবাদী এজেণ্ডাও কিছু পৰিমাণে মূল্যহীন কৰি পেলাইছে ।[5]বিশ্লেষণাত্মক দৰ্শন আৰু নাৰীবাদ উভয়ৰে উপ-শ্ৰেণী বুলি গণ্য কৰা বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদে উক্ত ক্ষেত্ৰসমূহৰ ভিতৰৰ বিশিষ্ট বিষয়সমূহ একেলগে সম্বোধন কৰাৰ লগতে দুয়োটা ক্ষেত্ৰৰ দাৰ্শনিক পৰম্পৰাক স্বীকাৰ কৰে।
নাৰীবাদী দাৰ্শনিককে ধৰি অধিকাংশ দাৰ্শনিকৰ বিশ্লেষণাত্মক দৰ্শনৰ অন্ততঃ কিছু আনুষ্ঠানিক প্ৰশিক্ষণ আছে, কিছুমানৰ বিশ্লেষণৰ সম্পৰ্কে বিস্তৃত শিক্ষা আৰু অভিজ্ঞতা আছে। ‘বিশ্লেষণাত্মক’ শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰাৰ সচেতন প্ৰচেষ্টা চলোৱা হৈছে। কাৰণটো হ’ল দৰ্শনৰ ক্ষেত্ৰখনৰ ভিতৰত কেতিয়াবা সকলো নাৰীবাদী কামক অন্য পদ্ধতিৰ দৰ্শনৰ সৈতে জড়িত বুলি ধৰি লোৱাৰ প্ৰৱণতা দেখা যায়। আনহাতে নাৰীবাদৰ বহু কামৰ পৰ্যালোচনাৰ পিছত পদ্ধতিগতভাৱে নীতি-শৈলীৰ বিশ্লেষণ আগবঢ়োৱা হয় ।[6]
বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদৰ ভিতৰত দৰ্শনৰ পুনৰ্গঠনৰ সন্দৰ্ভত বিভিন্ন ধৰণৰ দৃষ্টিভংগী আছে। বেইলী (বেইলী ২০১০) আৰু গেৰী (গেৰী ২০১২)ৰ দৰে কিছুমান দাৰ্শনিকে নিজৰ দৃষ্টিভংগীত আন্তঃবিভাজনৰ ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মিৰাণ্ডা ফ্ৰিকাৰ (২০০৭) আৰু ক্ৰীষ্টি ডটছনে (২০১১) তেওঁলোকৰ ধাৰণাত বিশেষাধিকাৰ (সামাজিক বৈষম্য)ৰ ধাৰণা ব্যৱহাৰ কৰে, বিশেষকৈ বোধগত অজ্ঞানতা আৰু জ্ঞানীয় অন্যায়ৰ ক্ষেত্ৰত। ২০১৮ চনত এলিছ ক্ৰেৰীয়ে বিশ্লেষণাত্মক নাৰীবাদৰ শেহতীয়া ধাৰাসমূহৰ কিছুমানৰ সমালোচনা আগবঢ়াইছিল।[7]
তথ্যউৎস
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Ann E. Cudd. "One Woman's Attempt at a Definition". Archived from the original on 2012-03-24. https://web.archive.org/web/20120324073853/http://web.ku.edu/~acudd/Anfemdef.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2023-02-07.
- ↑ Norco College - Riverside Community College District. "Society for Analytical Feminism". https://sites.google.com/site/analyticalfeminism/.
- ↑ Monash University Publishing. "History of Analytical Feminism". http://books.publishing.monash.edu/apps/bookworm/view/A+Companion+to+Philosophy+in+Australia+and+New+Zealand/56/xhtml/chapter01.html#chapter01sec04.
- ↑ "Hypatia-Special Issue: Analytic Feminism-August 1995". Hypatia খণ্ড 10 (3). 1995. doi:10.1111/hypa.1995.10.issue-3.
- ↑ Alessandra Allegrini. "THE NATURALISM QUESTION. HOW TO RE-THINK THE ANALYTIC – CONTINENTAL DICOTHOMY FROM A FEMINIST EPISTEMOLOGICAL PERSPECTIVE". Archived from the original on 2011-09-28. https://web.archive.org/web/20110928142832/http://www.women.it/cyberarchive/files/allegrini.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2011-06-14.
- ↑ Brennan, Samantha J.; Superson, Anita M. (2005). "Hypatia". Hypatia: A Journal of Feminist Philosophy (Indiana University Press): 1–9. ISSN 0887-5367.
- ↑ Garry, Ann (September 2010). "Analytic Feminism". The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2011 সম্পাদনা). ISBN 978-1-158-37777-0.