ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংক আইন, ১৯৩৪
ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক আইন, ১৯৩৪ ইংৰাজী: Reserve Bank of India Act,1934 হৈছে এখন আইন যাৰ অধীনত ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংক(আৰবিআই) গঠন কৰা হৈছিল। ১৯৩৬ চনত সংশোধন কৰা কোম্পানী আইনৰ সৈতে এই আইনখন ভাৰতত বেঙ্কিং প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ তত্ত্বাৱধানৰ বাবে এক পৰিকাঠামো প্ৰদান কৰাৰ বাবে কৰা হৈছিল।[1]
সাৰাংশ
[সম্পাদনা কৰক]আইনখনত তথাকথিত অনুসূচীত বেংকবোৰৰ সংজ্ঞা অন্তৰ্ভুক্ত আছে আৰু সেইবোৰ আইনৰ দ্বিতীয় অনুসূচীত উল্লেখ কৰা হৈছে। সেইবোৰ বেংক যিয়ে মূলধন জমা আৰু ৫ লাখৰ ওপৰত সঞ্চয় পৰিশোধ কৰিব লাগিছিল।[2]
ধাৰাসমূহ
[সম্পাদনা কৰক]আৰবিআই আইনত বিভিন্ন ধাৰা আছে কিন্তু আটাইতকৈ বিতৰ্কিত আৰু বিভ্ৰান্তিকৰ হৈছে ধাৰা ৭। যদিও এই শাখাটো কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে কেৱল এবাৰহে[3] ব্যৱহাৰ কৰিছে, এই ধাৰাই ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ স্বায়ত্তশাসনৰ ওপৰত প্ৰতিবন্ধকতা আৰোপ কৰিছে। ধাৰা 7-ত কোৱা হৈছে যে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে আৰ.বি.আই. বোৰ্ডৰ জৰিয়তে আৰ.বি.আই.-ৰ কাম-কাজত আইন প্ৰণয়ন কৰিব পাৰে আৰু আৰ.বি.আই. এক স্বায়ত্তশাসিত সংস্থা নহয়। আইনখনৰ ধাৰা ১৭ ত ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেঙ্কে ভাৰতৰ কেন্দ্ৰীয় বেংক হিচাপে ব্যৱসায় কেনেদৰে পৰিচালনা কৰিব পাৰে তাক নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে। আৰবিআইয়ে কেন্দ্ৰীয় আৰু ৰাজ্য চৰকাৰৰ পৰা সূত অবিহনে জমা গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। ৰিজাৰ্ভ বেংকে বাণিজ্যিক বেংকৰ পৰা বিনিময়ৰ বিল ক্ৰয় আৰু ৰেহাই দিব পাৰে। বেংকৰ পৰা বৈদেশিক মুদ্ৰা ক্ৰয় কৰিব পাৰে আৰু বিক্ৰী কৰিব পাৰে। বেংক আৰু ৰাজ্যিক বিত্তীয় নিগমসমূহক ঋণ প্ৰদান কৰিব পাৰে। ৰিজাৰ্ভ বেংকে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ আৰু ৰাজ্য চৰকাৰক অগ্ৰগতি প্ৰদান কৰিব পাৰে। ৰিজাৰ্ভ বেংকে চৰকাৰী চিকিউৰিটি ক্ৰয় বা বিক্ৰী কৰিব পাৰে আৰু ডেৰিভেটিভ, ৰেপো আৰু ৰিভাৰ্চ ৰেপোত লেনদেন কৰিব পাৰে।
ধাৰা ১৮ ত বেংকসমূহৰ বাবে জৰুৰীকালীন ঋণ ৰখা হৈছে। ধাৰা ২১ ত কোৱা হৈছে যে আৰবিআইয়ে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ বাবে বেংকিং বিষয় পৰিচালনা কৰিব লাগিব আৰু ৰাজহুৱা ঋণ পৰিচালনা কৰিব লাগিব। ধাৰা ২২ ত কোৱা হৈছে যে কেৱল আৰবিআইৰ হে ভাৰতত মুদ্ৰা নোট জাৰী কৰাৰ একচেটিয়া অধিকাৰ আছে। ধাৰা ২৪-ত কোৱা হৈছে যে নোট এটা সৰ্বাধিক মূল্যৰ হ'ব পাৰে ₹১০,০০০ (১২০ আমেৰিকান ডলাৰ)। আইনৰ ধাৰা ২৬ ত ভাৰতীয় বেংক নোটৰ আইনী নিবিদা চৰিত্ৰ বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
ধাৰা ২৮ য়ে আৰবিআইক ক্ষতি হোৱা তথা নচলা নোট আৰু অসিদ্ধ নোটৰ বিনিময় সম্পৰ্কে নিয়ম গঠন কৰিবলৈ অনুমতি দিছে। ধাৰা ৩১-ত কোৱা হৈছে যে ভাৰতত কেৱল আৰ.বি.আই. বা কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰেহে চাহিদা অনুসৰি পৰিশোধযোগ্য প্ৰমিছৰী নোট জাৰী আৰু গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। অৱশ্যে, চাহিদা অনুসৰি পৰিশোধ কৰিব লগা চেকবোৰ যিকোনো লোকে জাৰী কৰিব পাৰে। ধাৰা ৪২(১)ত কোৱা হৈছে যে প্ৰতিটো অনুসূচীত বেঙ্কৰ আৰবিআইৰ সৈতে গড় দৈনিক জমাধন থাকিব লাগিব। জমাৰ পৰিমাণ ভাৰতত ইয়াৰ মুঠ সময় আৰু চাহিদাৰ দায়বদ্ধতাৰ এক নিৰ্দিষ্ট শতাংশতকৈ অধিক হ'ব।
তথ্যৰ উৎস
[সম্পাদনা কৰক]- ↑ Pathak (1 May 2007). Legal Aspects Of Business. Tata McGraw-Hill Education. পৃষ্ঠা. 460. ISBN 978-0-07-065613-0. https://books.google.com/books?id=bPaT-RJf-00C&pg=PA460। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 January 2015.
- ↑ Vijayaragavan Iyengar (1 January 2009). Introduction to Banking. Excel Books India. পৃষ্ঠা. 155–. ISBN 978-81-7446-569-6. https://books.google.com/books?id=eWLuY_ABdZkC&pg=PA155। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 January 2015.
- ↑ "Central Government invokes Section 7 Act 1934: History and amendment". India Today. November 1, 2018. https://www.indiatoday.in/education-today/gk-current-affairs/story/central-government-invoke-section-7-act-1934-history-and-amendment-1380387-2018-11-01.