সংঘাত

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা

সংঘাত (ইংৰাজী: Conflict) হৈছে সংগ্ৰাম আৰু স্বাৰ্থ, মতামত আৰু নীতিৰ সংঘৰ্ষ। সংঘাত সদায় সমাজত দৃশ্যমান হয়; কিয়নো সংঘাতৰ ভিত্তি ব্যক্তিগত, বৰ্ণগত, শ্ৰেণী, বৰ্ণ, ৰাজনৈতিক আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় হ’ব পাৰে। সংঘাত আৱেগিক, বৌদ্ধিক আৰু তাত্ত্বিকো হ’ব পাৰে৷ এনে ক্ষেত্ৰত শৈক্ষিক স্বীকৃতি এটা উল্লেখযোগ্য উদ্দেশ্য হ’ব পাৰে বা নহ’বও পাৰে। বৌদ্ধিক সংঘাত হৈছে সাংস্কৃতিক সংঘাতৰ এটা উপশ্ৰেণী,[1] যিটো সংঘাত বিভিন্ন সাংস্কৃতিক মূল্যবোধ আৰু বিশ্বাসৰ বাবে সময়ৰ লগে লগে বৃদ্ধি পোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে৷

এটা গোটত সংঘাতে প্ৰায়ে এটা নিৰ্দিষ্ট পথ অনুসৰণ কৰে। নিয়মীয়া গোটৰ পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ প্ৰথমে গোটৰ ভিতৰত হোৱা প্ৰাৰম্ভিক সংঘাতৰ ফলত বিঘ্নিত হয়, যিটো প্ৰায়ে আভ্যন্তৰীণ মতানৈক্য, ইয়াৰ সদস্যসকলৰ মাজত মতানৈক্য বা গোটটোৰ বাবে উপলব্ধ সম্পদৰ অভাৱৰ বাবে হয়। এইখিনিতে গোটটো আৰু একত্ৰিত নহয়, আৰু মিত্ৰজোঁটত বিভক্ত হ’ব পাৰে। সংঘাত বৃদ্ধিৰ এই সময়ছোৱাই কিছুমান ক্ষেত্ৰত সংঘাত সমাধানৰ পৰ্যায়ক ঠাই দিয়ে৷ তাৰ পিছত গোটটোৱে অৱশেষত নিয়মীয়া গোটৰ পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া বা বিভাজনলৈ ঘূৰি আহিব পাৰে।

সংজ্ঞা[সম্পাদনা কৰক]

পশ্চিম কেণ্টাকি বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধ্যাপক এম আফজালুৰে[2] লক্ষ্য কৰিছে যে সংঘাতৰ কোনো এটা সাৰ্বজনীনভাৱে গ্ৰহণযোগ্য সংজ্ঞা নাই।[3] তেওঁ লক্ষ্য কৰে যে বিতৰ্কৰ এটা বিষয় হ'ল সংঘাতটো এক পৰিস্থিতি নে এক প্ৰকাৰৰ আচৰণ।[4]

১৯৯০ চনত ৰবাৰ্ট এ বেৰনে সাংগঠনিক সংঘাতৰ সংজ্ঞাৰ পৰ্যালোচনাৰ উদ্ধৃতি দি [5] আফজালুৰে লক্ষ্য কৰিছে যে সংঘাতৰ সকলো সংজ্ঞাতে জনাজাত বিৰোধী স্বাৰ্থ আৰু বিপৰীত মতামত বা মতামত বন্ধ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়াটোক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। তাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি আফজালুৰে সংঘাতৰ প্ৰস্তাৱিত সংজ্ঞাটো হৈছে

"সামাজিক সত্তাৰ ভিতৰত বা মাজত অসামঞ্জস্যতা, মতানৈক্য বা অসঙ্গতিত প্ৰকাশ পোৱা এক পাৰস্পৰিক প্ৰক্ৰিয়া।"

আফজালুৰে এইটোও লক্ষ্য কৰিছে যে এটা সংঘাত এজন ব্যক্তিৰ মাজতে সীমাবদ্ধ থাকিব পাৰে, যিজনে নিজৰ ভিতৰতে সংঘাতত লিপ্ত হয় (আন্তঃব্যক্তিগত সংঘাত)। মতানৈক্যৰ পৰা আৰম্ভ কৰি মৌখিক গালি-গালাজ আৰু হস্তক্ষেপলৈকে আফজালুৰে সংঘাতপূৰ্ণ আচৰণৰ এখন তালিকা প্ৰস্তুত কৰিছে৷[2]

সংঘাতৰ আন এটা সংজ্ঞা ছাচেক্স বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আভ্যন্তৰীণ সম্পৰ্কৰ অধ্যাপক মাইকেল নিকোলছনে প্ৰস্তাৱ কৰিছে[6] তেওঁ ইয়াক এনে এটা কাৰ্য্যকলাপ হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰিছে যিটো সংঘটিত হয় যেতিয়া সচেতন সত্তাসমূহে (ব্যক্তি বা গোটসমূহে) নিজৰ অভাৱ সম্পৰ্কে প্ৰয়োজন বা বাধ্যত পৰি পাৰস্পৰিকভাৱে অসামঞ্জস্যপূৰ্ণ কাৰ্য্য সম্পাদন কৰিব বিচাৰে।[7]

সংঘাতৰ প্ৰকাৰ[সম্পাদনা কৰক]

গোটৰ ভিতৰত সংঘাতৰ (Intragroup Conflict) ক্ষেত্ৰত সাধাৰণ গোটৰ সামগ্ৰিক লক্ষ্য আৰু সেই গোটৰ অন্ততঃ এজন ব্যক্তিৰ লক্ষ্যৰ মাজত সংঘাত থাকে।[8]দুজন বা তাতকৈ অধিক লোকৰ মাজত হোৱা সংঘাত আন্তঃব্যক্তিগত সংঘাত(Interpersonal Conflict)ৰ উদাহৰণ হ'ব পাৰে৷[9] সংঘাতৰ ভিতৰত তলত দিয়াবোৰো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।

  • এটা নিৰ্দিষ্ট বিষয়ৰ সৈতে কেনেকৈ মোকাবিলা কৰিব লাগে সেই সম্পৰ্কে ব্যক্তিসকলৰ মাজত মতানৈক্য হ’লে বিষয়বস্তুৰ সংঘাত হয়। এইটো এটা ইতিবাচক কথা হ'ব পাৰে কাৰণ ই আলোচনাক উদ্দীপিত কৰাৰ আৰু প্ৰেৰণা বৃদ্ধি কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে।[10]
  • ব্যক্তিৰ মাজত মতানৈক্য হ’লে সম্পৰ্কৰ সংঘাত হয়। এই সম্পৰ্কীয় সংঘাতে কৰ্মক্ষমতা, আনুগত্য, সন্তুষ্টি আৰু প্ৰতিশ্ৰুতি হ্ৰাস কৰে আৰু ব্যক্তিসকলক খিংখিঙীয়া, নেতিবাচক আৰু সন্দেহজনক কৰি তোলে।[10] ইয়াৰ উদ্ভৱ হয় আন্তঃব্যক্তিগত অসঙ্গতিৰ পৰা। সম্পৰ্কৰ সংঘাত ক্ৰমে এমাচন আৰু পিংকলেই সংজ্ঞায়িত কৰা আৱেগিক আৰু জ্ঞানমূলক সংঘাতৰ সৈতে তুলনাযোগ্য।[11]
  • প্ৰক্ৰিয়া সংঘাতে কাৰ্য্যৰ প্ৰতি গোটৰ দৃষ্টিভংগী, ইয়াৰ পদ্ধতি আৰু ইয়াৰ গোট প্ৰক্ৰিয়াৰ ওপৰত মতানৈক্যক বুজায়।[11] তেওঁলোকে লক্ষ্য কৰে যে যদিও সম্পৰ্কৰ সংঘাত আৰু প্ৰক্ৰিয়াৰ সংঘাত ক্ষতিকাৰক, কাৰ্য্য সংঘাত উপকাৰী বুলি পোৱা যায় কাৰণ ই মতামতৰ বৈচিত্ৰ্যক উৎসাহিত কৰে, যদিও সাৱধান হ'ব লাগে যাতে ই প্ৰক্ৰিয়া বা সম্পৰ্কৰ সংঘাতলৈ বিকশিত নহয়।[11]
  • কাৰ্য্য সংঘাত গোটৰ পৰিৱেশত এটা বিশেষ কামৰ বিষয়ে দৃষ্টিভংগী আৰু মতামতৰ মতানৈক্যৰ সৈতে জড়িত। ই দুটা পৰস্পৰ সম্পৰ্কীয় আৰু উপকাৰী প্ৰভাৱৰ সৈতে জড়িত। প্ৰথমটো হ’ল গোটৰ সিদ্ধান্তৰ মানদণ্ড। কাৰ্য্য সংঘাতে আলোচনা কৰা বিষয়টোৰ বিষয়ে অধিক জ্ঞানমূলক বুজাবুজিক উৎসাহিত কৰে। ইয়াৰ ফলত কাৰ্য সংঘাত ব্যৱহাৰ কৰা গোটসমূহৰ বাবে উন্নত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ সূচনা হয়।[11]দ্বিতীয়টো হ’ল গোটৰ সিদ্ধান্তৰ আৱেগিক গ্ৰহণযোগ্যতা। কাৰ্য্য সংঘাতৰ ফলত গোটৰ সিদ্ধান্তৰ ওপৰত সন্তুষ্টি বৃদ্ধি পায় আৰু গোটত থকাৰ ইচ্ছা বৃদ্ধি পায়।[12]
  • আৱেগিক সংঘাত হৈছে আন্তঃব্যক্তিগত অসঙ্গতি আৰু বিবাদৰ পৰা গঢ় লৈ উঠা এক আৱেগিক সংঘাত। ই প্ৰায়ে সন্দেহ, অবিশ্বাস আৰু শত্ৰুতা সৃষ্টি কৰে। গতিকে ইয়াক এক নেতিবাচক ধৰণৰ সংঘাত আৰু ইয়াক অনুভৱ কৰাসকলৰ বাবে বাধা হিচাপে দেখা যায় আৰু ইয়াক "অকাৰ্য্যকৰী" বুলি বৰ্ণনা কৰা হয়।[13]
  • জ্ঞানমূলক সংঘাত কাৰ্য্যৰ সময়ত ঘটে আৰু ই দৃষ্টিভংগী আৰু বিচাৰৰ পাৰ্থক্যৰ পৰা আহে। ই সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ উন্নতি সাধন কৰে আৰু গোটৰ সদস্যসকলৰ মাজত তথ্যৰ মুক্ত আদান-প্ৰদানৰ সুবিধা দিয়ে। জ্ঞানমূলক সংঘাতক এটা ইতিবাচক উত্তেজনা হিচাপে দেখা যায় যিয়ে ভাল গোটৰ কামক প্ৰসাৰিত কৰে।[13]

তলত এনে সংঘাতৰ উদাহৰণ দিয়া হ’ল যিবোৰ হ’ব পাৰে Intragroup বা Intergroup সংঘাত।

  • স্বাৰ্থৰ সংঘাত (Conflict of Interest) হৈছে একাধিক স্বাৰ্থৰ সৈতে জড়িত হোৱা যিয়ে সম্ভৱতঃ প্ৰেৰণা বা সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ ক্ষেত্ৰত বিকৃত কৰিব পাৰে।[14]
  • সাংস্কৃতিক সংঘাত (Cultural Conflict) হৈছে এক প্ৰকাৰৰ সংঘাত যি বিভিন্ন সাংস্কৃতিক মূল্যবোধ আৰু বিশ্বাসৰ সংঘৰ্ষ হ'লে সংঘটিত হয়।[15]
  • জাতিগত সংঘাত(Ethnic conflict ) হৈছে দুটা বা তাতকৈ অধিক প্ৰতিদ্বন্দ্বী জনগোষ্ঠীৰ মাজৰ সংঘাত।[15]
  • আন্তঃগোট সংঘাত (Intergroup conflict) হৈছে দুটা বা তাতকৈ অধিক গোটৰ মাজৰ সংঘাত।[9]
  • সাংগঠনিক সংঘাত(Organizational conflict) হৈছে একেলগে কাম কৰা মানুহৰ মাজত প্ৰয়োজন, মূল্যবোধ আৰু স্বাৰ্থৰ বিৰোধিতাৰ ফলত হোৱা বিবাদ।[16]
  • ভূমিকা সংঘাতত (Role conflict ) ব্যক্তিৰ ওপৰত অসঙ্গতিপূৰ্ণ দাবী এনেদৰে জড়িত হৈ থাকে যে দুয়োটাকে সম্পন্ন কৰাটো কষ্টকৰ হৈ পৰে।[17]
  • সামাজিক সংঘাত (Social conflict ) হৈছে সামাজিক শ্ৰেণীৰ মাজত আধিপত্য বা স্বায়ত্তশাসনৰ সংগ্ৰাম।
  • কৰ্ম–পৰিয়ালৰ সংঘাতত (Work–family conflict ) ব্যক্তিৰ কৰ্ম আৰু পাৰিবাৰিক ভূমিকাৰ মাজত অসঙ্গতিপূৰ্ণ দাবী জড়িত হৈ থাকে।[18]

তথ্যসূত্ৰ[সম্পাদনা কৰক]

  1. MacDonald, Kevin (2009-04-01). "Evolution, Psychology, and a Conflict Theory of Culture" (en ভাষাত). Evolutionary Psychology খণ্ড 7 (2): 147470490900700206. doi:10.1177/147470490900700206. ISSN 1474-7049. https://doi.org/10.1177/147470490900700206. 
  2. 2.0 2.1 Afzalur Rahim, M (2011) (en ভাষাত), Managing Conflict in Organizations, Transaction Publishers, ISBN 978-1-4128-1456-0 
  3. M. Afzalur Rahim (31 October 2010). Managing Conflict in Organizations. Transaction Publishers. পৃষ্ঠা. 15. ISBN 978-1-4128-1456-0. https://books.google.com/books?id=qauUlGypkhEC&pg=PA15। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 October 2012. 
  4. M. Afzalur Rahim (31 October 2010). Managing Conflict in Organizations. Transaction Publishers. পৃষ্ঠা. 16. ISBN 978-1-4128-1456-0. https://books.google.com/books?id=qauUlGypkhEC&pg=PA16। আহৰণ কৰা হৈছে: 11 October 2012. 
  5. Rahim, M. Afzalur. (2011). Managing conflict in organizations (4th সম্পাদনা). প্ৰকাশক New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers. ISBN 978-1-4128-1456-0. OCLC 609872245. 
  6. MacLean, John (2001-10-20). "Obituary: Michael Nicholson" (en ভাষাত). The Guardian. http://www.theguardian.com/news/2001/oct/20/guardianobituaries.socialsciences। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-07-18. 
  7. Nicholson, Michael (1992). Rationality and the analysis of international conflict. প্ৰকাশক Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-39125-3. OCLC 23687612. 
  8. Sidorenkov, Andrey V; Borokhovski, Evgueni F; Kovalenko, Viktor A (October 2018). "Group size and composition of work groups as precursors of intragroup conflicts". Psychology Research and Behavior Management খণ্ড 11: 511–523. doi:10.2147/prbm.s178761. ISSN 1179-1578. PMID 30498379. 
  9. 9.0 9.1 "Types of Group Conflict: Guide for Managers | High Speed Training" (en-GB ভাষাত). The Hub | High Speed Training. 2017-03-06. https://www.highspeedtraining.co.uk/hub/types-of-group-conflict-guide-for-managers/। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-07-18. 
  10. 10.0 10.1 Jowett, Sophia; Lavallee, David (2007). Social psychology in sport. প্ৰকাশক Champaign, IL: Human Kinetics. ISBN 978-0-7360-5780-6. OCLC 64770988. 
  11. 11.0 11.1 11.2 11.3 Jehn, K. A.; Mannix, E. A. (2001-04-01). "The Dynamic Nature of Conflict: A Longitudinal Study of Intragroup Conflict and Group Performance" (en ভাষাত). Academy of Management Journal খণ্ড 44 (2): 238–251. doi:10.2307/3069453. ISSN 0001-4273. 
  12. Järvisalo, J.; Saris, N. E. (1975-09-15). "Action of propranolol on mitochondrial functions--effects on energized ion fluxes in the presence of valinomycin". Biochemical Pharmacology খণ্ড 24 (18): 1701–1705. doi:10.1016/0006-2952(75)90009-x. ISSN 0006-2952. PMID 13. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/13. 
  13. 13.0 13.1 Amason, Allen C.; Sapienza, Harry J. (August 1997). "The Effects of Top Management Team Size and interaction Norms on Cognitive and Affective Conflict" (en ভাষাত). Journal of Management খণ্ড 23 (4): 495–516. doi:10.1177/014920639702300401. ISSN 0149-2063. 
  14. Conflict Of Interest, প্ৰকাশক Thousand Oaks California: Sage Publications, Inc., 2005, doi:10.4135/9781412950558.n97, ISBN 978-0-7619-2609-2 
  15. 15.0 15.1 Lee, Yueh-Ting (2004). The psychology of ethnic and cultural conflict. প্ৰকাশক Westport, Conn: Praeger. ISBN 9780275979836. 
  16. "Organizational conflict | definition in the Cambridge English Dictionary" (en-US ভাষাত). dictionary.cambridge.org. https://dictionary.cambridge.org/us/dictionary/english/organizational-conflict। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-07-18. 
  17. "Definition of role conflict | Dictionary.com" (en ভাষাত). www.dictionary.com. https://www.dictionary.com/browse/role-conflict। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-07-18. 
  18. "What Is Work-Family Conflict? | Baylor Online" (en ভাষাত). Baylor University MBA Online Degree Program. https://onlinemasters.baylor.edu/articles/work-family-conflict.aspx। আহৰণ কৰা হৈছে: 2020-07-18.