সৰল যন্ত্ৰ

সৰল যান্ত্ৰিক কৌশলৰ তালিকা, ১৭২৮ চনৰ চাইক্লোপিডিয়া ("চাইক্লোপিডিয়া")ৰ পৰা

পদাৰ্থ বিজ্ঞানত এটা সৰল যন্ত্ৰ হৈছে বলৰ দিশ বা পৰিমাণ সলনি কৰা এটা যান্ত্ৰিক ব্যৱস্থা। সাধাৰণতে যান্ত্ৰিক সুবিধা ব্যৱহাৰ কৰি বল বৃদ্ধিৰ ব্যৱস্থাটোক সৰল যন্ত্ৰ বুলি কোৱা হয়

এটা সাধাৰণ যন্ত্ৰই এটা বলৰ ক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে কাম কৰে। যেতিয়া যন্ত্ৰটোত কোনো বল প্ৰয়োগ কৰা হয়, তেতিয়া ই কাম কৰে আৰু তাৰ ফলত এটা নিৰ্দিষ্ট দূৰত্ব অতিক্ৰম কৰে। কৰা কামটো অতিক্ৰম কৰা দূৰত্ব আৰু প্ৰয়োগ কৰা বলৰ গুণফলৰ সমান। এটা বিশেষ লক্ষ্যত উপনীত হ’বলৈ প্ৰয়োজন হোৱা কামৰ পৰিমাণ স্থিৰ হৈ থাকে। কিন্তু তুলনামূলকভাৱে দীঘলীয়া দূৰত্বত কম বল প্ৰয়োগ কৰি প্ৰয়োজন হোৱা বলৰ পৰিমাণ হ্ৰাস কৰিব পাৰি। দুটা বলৰ মাত্ৰাৰ অনুপাতক যান্ত্ৰিক সুবিধা বোলা হয়।

প্ৰচলিতভাৱে সৰল যন্ত্ৰই ৰেনেছাঁ যুগৰ বিজ্ঞানীসকলে সংজ্ঞায়িত কৰা তলত দিয়া ৬টা যন্ত্ৰক বুজায়:

• হেলনীয়া মজিয়া ( N )
• চকা-অক্ষদণ্ড ( O )
• লিভাৰ ( T )
• কপিকল বা ক্ৰেন ( U )
• গোঁজ বা ৱেজ ( V [একক ৱেজ]; X [ডাবল ৱেজ])
• স্ক্ৰু ( Y )

দৰাচলতে এই ছয়বিধ সৰল যন্ত্ৰই আধুনিক সকলো জটিল যন্ত্ৰৰ আধাৰ। জটিল আৰু উন্নত যন্ত্ৰ নিৰ্মাণৰ বাবে এইবিলাক বিভিন্ন ধৰণে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।