ৰোমান শ্ৰুতিকথা
ৰোমান শ্ৰুতিকথা বা ৰোমান পৌৰাণিক কাহিনী (ইংৰাজী: Roman mythology) হৈছে ৰোমানসকলৰ সাহিত্য আৰু দৃশ্য কলাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা প্ৰাচীন ৰোমৰ শ্ৰুতিকথাৰ সম্ভাৰ। ৰোমান লোককথাৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ ভিতৰত অন্যতম ৰোমান পৌৰাণিক কাহিনীয়ে এই উপস্থাপনসমূহৰ আধুনিক অধ্যয়নক বুজাব পাৰে, আৰু যিকোনো যুগৰ অন্য সংস্কৃতিৰ সাহিত্য আৰু শিল্পত প্ৰতিনিধিত্ব কৰা বিষয়বস্তুৰ কথাও বুজাব পাৰে। ৰোমান পৌৰাণিক কাহিনীয়ে ইটালিক জনগোষ্ঠীয় পৌৰাণিক কাহিনী আৰু প্ৰাক-ইণ্ডো-ইউৰোপীয় পৌৰাণিক কাহিনীৰ পৰাও সমল আহৰণ কৰে।
অলৌকিক বা অলৌকিক উপাদান থাকিলেও ৰোমানসকলে সাধাৰণতে তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত আখ্যানক ঐতিহাসিক বুলি গণ্য কৰিছিল। এই পৌৰাণিক কাহিনীবোৰ প্ৰায়ে ৰাজনীতি আৰু নৈতিকতাৰ সৈতে আৰু ব্যক্তিৰ ব্যক্তিগত সততা সম্প্ৰদায় বা ৰোমান ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ দায়িত্বৰ সৈতে জড়িত। বীৰত্ব হৈছে কাহিনীবোৰৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়বস্তু। এই কাহিনীবোৰে ৰোমান ধৰ্মীয় পদ্ধতিসমূহক আলোকিত কৰে আৰু ধৰ্মতত্ত্ব বা মহাবিশ্ববিজ্ঞানতকৈ আচাৰ-অনুষ্ঠান, শুভকামনা আৰু প্ৰতিষ্ঠানৰ প্ৰতি অধিক গুৰুত্ব প্ৰদান কৰা হয়।[1]
ৰোমান পৌৰাণিক কাহিনী গ্ৰীক পৌৰাণিক কাহিনীৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হোৱা দেখা যায়। হেলেনিষ্টিক যুগত গ্ৰীকৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত ৰোমৰ আদি ইতিহাসৰ পৰা আৰু গ্ৰীক বিজয়ৰ জৰিয়তে ৰোমান লেখকসকলে গ্ৰীক সাহিত্যৰ আৰ্হিৰ কলাত্মক অনুকৰণৰ দ্বাৰা এই প্ৰভাৱ পৰিলক্ষিত হয়।[2] ৰোমানসকলে নিজৰ নিজৰ দেৱতাক প্ৰাচীন গ্ৰীকসকলৰ দেৱতাৰ সৈতে তুলনা কৰিছিল - কিছুমান ক্ষেত্ৰত ঐতিহাসিকভাৱে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক দেখা পোৱা যায়, যেনে জ্যুচ আৰু জুপিটাৰ — আৰু গ্ৰীক দেৱতাৰ বিষয়ে লিখা কথাসমূহ তেওঁলোকে ৰোমান সমকক্ষ দেৱতাৰ নামেৰে পুনৰ ব্যাখ্যা কৰিছিল। গ্ৰীক আৰু ৰোমান পৌৰাণিক কাহিনীবোৰক সেয়েহে আধুনিক যুগত প্ৰায়ে একেলগে গ্ৰীক-ৰোমান পৌৰাণিক কাহিনী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়।
সমগ্ৰ মধ্যযুগ আৰু নবজাগৰণৰ সময়লৈকে ইউৰোপত লেটিন সাহিত্য বহুলভাৱে পৰিচিত আছিল। ৰোমানসকলে গ্ৰীক শ্ৰুতিকথাৰ ব্যাখ্যাই গ্ৰীক উৎসতকৈ "গ্ৰীক-ৰোমান পৌৰাণিক কাহিনী"ৰ আখ্যান আৰু চিত্ৰকল্পৰ উপস্থাপনত প্ৰায়ে অধিক প্ৰভাৱ পেলাইছিল। বিশেষকৈ অগাষ্টাছৰ ৰাজত্বকালত লিখা অভিদৰ মেটামৰ্ফ’ছিছত গ্ৰীক শ্ৰুতিকথাৰ সংস্কৰণসমূহক নীতিগত বুলি গণ্য কৰা হয়।
ৰোমান শ্ৰুতিকথাৰ প্ৰকৃতি[সম্পাদনা কৰক]
যিহেতু শ্ৰুতিকথাসমূহত বৰ্ণনা কৰা গ্ৰীকসকলৰ দৰে ৰোমান ধৰ্মতো লোকাচাৰে কেন্দ্ৰীয় ভূমিকা পালন কৰিছিল, সেয়েহে ৰোমানসকলৰ বহুখিনি থলুৱা পৌৰাণিক কাহিনী আছিল বুলি সন্দেহ কৰা হয়। এয়া হৈছে গ্ৰীক সভ্যতাক অধিক "প্ৰামাণিকভাৱে সৃষ্টিশীল" বুলি মান্যতা প্ৰদান কৰা ৰোমাণ্টিকতাবাদ আৰু ১৯ শতিকাৰ ধ্ৰুপদী পণ্ডিতে সৃষ্টি কৰা এক ধাৰণা।[3] নবজাগৰণৰ পৰা ১৮ শতিকালৈকে অৱশ্যে ৰোমান শ্ৰুতিকথাসমূহ বিশেষকৈ ইউৰোপীয় চিত্ৰকলাৰ বাবে এক প্ৰেৰণা আছিল।[3] ৰোমান পৰম্পৰা ৰোম চহৰৰ ভেটি আৰু উত্থানৰ বিষয়ে ঐতিহাসিক শ্ৰুতিকথা বা কিংবদন্তিৰে সমৃদ্ধ। এই আখ্যানসমূহত মানৱ নায়কৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে, মাজে মাজেহে দেৱতাৰ হস্তক্ষেপ দেখা পোৱা যায় যদিও ঐশ্বৰিকভাৱে শৃংখলাবদ্ধ ভাগ্যৰ অনুভূতি প্ৰকাশিত হোৱা দেখা যায়। ৰোমৰ আদিম যুগৰ ইতিহাস আৰু শ্ৰুতিকথাৰ মাজত পাৰস্পৰিক আৰু পৰিপূৰক সম্পৰ্ক আছে।
ৰোমান শ্ৰুতিকথাৰ প্ৰধান উৎসসমূহ হ’ল ভাৰ্জিলৰ এনিড (Aeneid) আৰু লিভিৰ ইতিহাসৰ প্ৰথম কেইখনমান গ্ৰন্থৰ লগতে ডাইঅ’নিছিয়াছৰ ৰোমান এণ্টিকুইটিছ (Roman Antiquities) নামৰ গ্ৰন্থ। আন আন গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎসসমূহ হ’ল অভিডৰ দ্বাৰা ৰচিত ৰোমান ধৰ্মীয় দিনপঞ্জীৰ দ্বাৰা গঠিত ছখন কবিতাপুথিৰ সংকলন ফাষ্টি আৰু প্ৰপাৰটিয়াছৰ চতুৰ্থখন এলেজিৰ গ্ৰন্থ। ৰোমান শ্ৰুতিকথাৰ দৃশ্যসমূহ ৰোমান দেৱাল চিত্ৰ, মুদ্ৰা আৰু ভাস্কৰ্য্য বিশেষকৈ কিছুমান নিৰ্দিষ্ট কাৰুশিল্পত দেখা পোৱা যায়।
শ্ৰুতিকথা[সম্পাদনা কৰক]
ট্ৰ'জান ৰাজকুমাৰ এনিয়াছ (Aeneas) হৈছে ৰজা লেটিনাছৰ (Latinus) কন্যা লেভিনিয়াৰ (Lavinia) স্বামী। ৰোমুলাছ আৰু ৰেমুছৰ (Romulus and Remus) পূৰ্বপুৰুষ হিচাপে এক জটিল সংশোধিত বংশাৱলী অনুসৰি ৰজা লেটিনাছ হৈছে লেটিনসকলৰ পূৰ্বপুৰুষ। সেয়ে সম্প্ৰসাৰণৰ দ্বাৰা ট্ৰ’জানসকলক ৰোমান জনসাধাৰণৰ পৌৰাণিক পূৰ্বপুৰুষ হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হৈছিল।
ৰোমৰ বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ শ্ৰুতিকথাসমূহত প্ৰায়ে ৰাজনৈতিক বা নৈতিকতাক অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়। ৰোমান ধৰ্মই প্ৰকাশ কৰা ঐশ্বৰিক নিয়ম অনুসৰি ৰোমান চৰকাৰৰ বিকাশ আৰু ব্যক্তিৰ নৈতিক প্ৰত্যাশা (mos maiorum) বা ব্যৰ্থতাৰ প্ৰতি আনুগত্যৰ প্ৰদৰ্শন আদি হৈছে শ্ৰুতিকথাসমূহৰ মূল আলোচ্য বিষয়।
তথ্য সংগ্ৰহ[সম্পাদনা কৰক]
- ↑ John North, Roman Religion (Cambridge University Press, 2000) pp. 4ff.
- ↑ Rengel, Marian; Daly, Kathleen N. (2009). Greek and Roman Mythology, A to Z. United States: Facts On File, Incorporated. p. 66.
- ↑ Wiseman, The Myths of Rome, preface.